Cân nhắc cho thực hiện thí điểm tổ chức lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở
Trình bày thẩm tra sơ bộ dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Võ Trọng Việt cho biết, Thường trực Ủy ban Quốc phòng – An ninh cơ bản nhất trí sự cần thiết ban hành Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở với những lý do chính như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ, nhất là sau khi Bộ Công an triển khai thực hiện xây dựng Công an xã, thị trấn chính quy theo Nghị quyết 22-NQ/TW ngày 15/3/2018 của Bộ Chính trị và theo quy định của Luật Công an nhân dân.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Võ Trọng Việt trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ của Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh về dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở
Thường trực Uỷ ban Quốc phòng – An ninh thấy rằng, về cơ bản các nội dung của dự thảo Luật phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng; phù hợp với Hiến pháp năm 2013 và các quy định của pháp luật có liên quan; tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên. Tuy nhiên, còn có những ý kiến khác nhau như các quy định về tuyển chọn, thành lập, công nhận chức danh; nơi làm việc, trang bị, trang phục, phù hiệu, giấy chứng nhận và các chế độ, chính sách khác như trong dự thảo Luật có thể dẫn đến việc “chuyên nghiệp hóa”, “chính quy hóa” lực lượng này, làm phát sinh kinh phí, trùng dẫm với một số quy định của pháp luật có liên quan. Có ý kiến đề nghị đánh giá cụ thể hơn về dự kiến tổng số người tham gia lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở sau khi thành lập; nguồn kinh phí cần thiết để đảm bảo cho lực lượng này hoạt động (như nơi làm việc, trang thiết bị, công cụ hỗ trợ, trang phục, bồi dưỡng, huấn luyện nghiệp vụ v.v...), làm căn cứ trình Quốc hội cho ý kiến. Do đó đề nghị Chính phủ nghiên cứu, tiếp tục rà soát kỹ từng nội dung dự thảo Luật nhằm thể chế đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng, thống nhất với quy định của pháp luật có liên quan và bảo đảm tính khả thi.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Võ Trọng Việt cũng cho hay dự thảo Luật này có nhiều nội dung quan trọng liên quan đến tổ chức “lực lượng”, kinh phí, ngân sách bảo đảm và nhiều vấn đề liên quan đến tính thống nhất trong hệ thống pháp luật. Nội dung của dự thảo Luật chưa đề cập đến các tổ chức tự nguyện, tự quản trong việc tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Do đó, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cân nhắc cho thực hiện thí điểm trong một thời gian, tại một số địa phương nhất định để có thời gian tổng kết, đánh giá kỹ tính khả thi của chính sách trước khi ban hành Luật; hoặc đề nghị Chính phủ nghiên cứu ban hành nghị định quy định việc sử dụng Công an xã bán chuyên trách tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở, mà chưa cần ban hành Luật.
Quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức, bố trí lực lượng cần bảo đảm tinh thần của lực lượng quần chúng tự nguyện
Về các nội dung cụ thể của dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Võ Trọng Việt cho biết, về vị trí, chức năng của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tư ở cơ sở, Thường trực Ủy ban Quốc phòng – An ninh cơ bản thống nhất với quy định về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở như dự thảo Luật nhưng đề nghị xác định rõ hơn vị trí, địa vị pháp lý của lực lượng này để phù hợp với quan điểm của Đảng về xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; xác định rõ hơn vị trí của lực lượng này để làm căn cứ xác định nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức, bố trí lực lượng và xác định danh gọi của cá nhân tham gia lực lượng bảo đảm an ninh trật tự ở cơ sở theo tinh thần là lực lượng quần chúng tự nguyện.
Về tuyển chọn, bố trí, sử dụng lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, đề nghị bổ sung quy định cụ thể hơn về tiêu chuẩn, trình độ văn hóa, độ tuổi, thời hạn phục vụ; quy trình tuyển chọn; bố trí lực lượng phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ và thực tế nguồn nhân lực ở địa bàn cơ sở của mỗi địa phương; đề nghị không tuyển chọn vào lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở đối với những người đang là Dân quân tự vệ, người đã được sắp xếp vào lực lượng dự bị động viên để tránh chồng chéo trong việc huy động, sử dụng lực lượng. Đồng thời, nghiên cứu bổ sung quy định cụ thể về vai trò, trách nhiệm của Công an cấp huyện trong công tác tuyển chọn; bố trí, sử dụng lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở; vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong quản lý, giám sát đối với lực lượng này và nghiên cứu quy định theo hướng cộng đồng dân cư bình bầu, giới thiệu dưới sự chủ trì của Ban công tác Mặt trận; Công an phối hợp với các cơ quan, tổ chức thẩm định nhân sự, đề xuất để Ủy ban nhân dân công nhận.
Đa số ý kiến Thường trực Ủy ban đề nghị quy định cụ thể về mối quan hệ của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở với các chủ thể khác, làm rõ vai trò lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, cơ chế sử dụng, huy động, phân công nhiệm vụ đối với lực lượng này vì đây là một chính sách lớn của dự án Luật, tạo cơ sở pháp lý cho việc quản lý, điều hành, huy động, sử dụng lực lượng này.
Về nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở như dự thảo Luật, nhưng đề nghị nghiên cứu để quy định cụ thể hơn phạm vi, phương thức thực hiện nhiệm vụ và xác định trách nhiệm của các chủ thể khi tham gia thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh trật tự, tránh xảy ra “lạm quyền”, xâm phạm quyền con người, quyền công dân khi thi hành luật.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở
Ngoài ra, Thường trực Uỷ ban Quốc phòng –An ninh cũng đề nghị rà soát các quy định về chế độ, chính sách cho lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở bảo đảm tinh gọn tổ chức, giảm số lượng người tham gia hoạt động không chuyên trách ở cơ sở để giảm chi ngân sách nhà nước nhưng không làm giảm chế độ, chính sách đối với họ trên cơ sở huy động nguồn lực của xã hội kết hợp hỗ trợ từ ngân sách nhà nước; bảo đảm phù hợp với chủ trương của Đảng, nhất là phù hợp với nội dung Kết luận số 64-KL/TW ngày 28/5/2013 của Ban Chấp hành Trung ương về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, hoàn thiện hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở; Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương, Nghị quyết 39-NQ/TW ngày 17/4/2015 của Bộ Chính trị và các quy định của pháp luật có liên quan. Nhấn mạnh tiếp tục rà soát nội dung cụ thể về trách nhiệm của bộ, ngành, cơ quan, tổ chức và chính quyền địa phương để đảm bảo tính khả thi.
Sau khi nghe Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Võ Trọng Việt báo cáo thẩm tra sơ bộ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật này./.