ỦY BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI CHO Ý KIẾN VỀ VIỆC GIẢI TRÌNH, TIẾP THU, CHỈNH LÝ DỰ ÁN LUẬT VIỄN THÔNG (SỬA ĐỔI)
Quy định chặt chẽ để đảm bảo Quỹ dịch vụ viễn thông công ích hoạt động hiệu quả
Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Viễn thông (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, dịch vụ trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây là dịch vụ thực hiện lưu trữ, xử lý dữ liệu; pháp luật một số quốc gia tập trung vào vấn đề bảo vệ dữ liệu; pháp luật Việt Nam quy định tương đối hoàn chỉnh về bảo đảm an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu; vì vậy, quản lý các dịch vụ này ở mức độ phù hợp nhằm tạo điều kiện cho phát triển kinh tế số, xã hội số. Dịch vụ OTT viễn thông là dịch vụ không có hạ tầng mạng, người sử dụng dễ dàng thay đổi nhà cung cấp, thị trường có khả năng tự điều tiết. Tham khảo kinh nghiệm quốc tế, dự thảo Luật quy định quản lý dịch vụ này có độ mở, linh hoạt, không cản trở việc cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp. Các quy định trong dự thảo Luật chủ yếu nhằm bảo vệ quyền lợi người sử dụng, bảo đảm an toàn, an ninh thông tin.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy
Về hoạt động viễn thông công ích, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị tiếp tục duy trì Quỹ dịch vụ viễn thông công ích, nhưng cần hoàn thiện quy định về Quỹ cho phù hợp, hoạt động hiệu quả hơn. Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã xác định “Chú trọng phát triển hạ tầng thông tin, viễn thông, tạo nền tảng chuyển đổi số quốc gia, từng bước phát triển kinh tế số, xã hội số”. Tại các vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, cần tiếp tục triển khai hạ tầng cáp quang, phủ sóng 4G, 5G đến địa bàn cấp thôn; đồng thời, tiếp tục hỗ trợ các đối tượng sử dụng dịch vụ viễn thông công ích, thiết bị đầu cuối. Lĩnh vực viễn thông có tính đặc thù, số doanh nghiệp tham gia không nhiều do hạn chế về tài nguyên viễn thông. Doanh nghiệp viễn thông thường chọn các địa bàn kinh doanh có lợi nhuận mà không triển khai tại các vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo vì chi phí đầu tư lớn, doanh thu không đủ bù đắp chi phí.
Theo công bố của Liên minh Viễn thông quốc tế (ITU), có 91 nước duy trì Quỹ để thực hiện phổ cập dịch vụ viễn thông. Tuỳ thuộc vào mỗi nước, Quỹ được sử dụng để hỗ trợ phát triển hạ tầng viễn thông băng rộng ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn nơi mà chi phí đầu tư cao, không đem lại lợi nhuận; hỗ trợ chi phí sử dụng dịch vụ truy nhập Internet, điện thoại cố định, điện thoại di động cho trường học, bệnh viện, người có thu nhập thấp...
Toàn cảnh phiên họp
Theo đánh giá tổng kết của Bộ Thông tin và Truyền thông, hoạt động của Quỹ đã đạt được một số kết quả tích cực. Theo kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước năm 2020 và 2023, các nhiệm vụ chi của Quỹ đúng đối tượng thụ hưởng. Tuy nhiên, hoạt động viễn thông công ích trong thời gian qua còn bộc lộ một số tồn tại như chưa đảm bảo tính liên tục trong hỗ trợ cung cấp dịch vụ; chưa đảm bảo cân đối thu, chi, còn tồn dư Quỹ lớn; một số nhiệm vụ không thực hiện được. Nguyên nhân cơ bản là do hệ thống văn bản pháp luật về Quỹ chưa hoàn thiện (chưa có cơ chế quản lý, sử dụng Quỹ để hỗ trợ doanh nghiệp và đối tượng sử dụng dịch vụ; chưa quy định về trách nhiệm của địa phương, phương thức hỗ trợ trong trường hợp đặc thù); công tác dự báo chưa theo kịp sự phát triển của thị trường, công nghệ viễn thông.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nêu rõ, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã được chỉnh lý tại Chương III - Cung cấp dịch vụ viễn thông công ích, theo hướng: Luật hóa một số quy định của văn bản dưới Luật; bổ sung nội dung quy định về hình thức hỗ trợ; phương thức bao gồm đấu thầu, đặt hàng, giao nhiệm vụ (khoản 4 Điều 30); bổ sung nội dung giao Chính phủ quy định một số nội dung (khoản 1 Điều 31); bổ sung trách nhiệm của Chính phủ trong việc báo cáo Quốc hội (khoản 2 Điều 31); rà soát, chỉnh lý các quy định về trách nhiệm của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Thông tin và Truyền thông (khoản 3 và khoản 4 Điều 31); bổ sung quy định trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong phối hợp đề xuất xây dựng, tổ chức thực hiện chương trình cung cấp dịch vụ tại địa phương (khoản 5 Điều 31).
Hoàn thiện đồng bộ hạ tầng dữ liệu quốc gia, phát triển các doanh nghiệp số chủ lực
Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu đánh giá cao và đồng tình với nhiều nội dung trong báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý cũng như dự thảo Luật Viễn thông (sửa đổi). Theo đó, dự thảo luật đã có nhiều quy định hợp lý, toàn diện hơn, đáp ứng được yêu cầu hoàn thiện hành lang pháp lý phát triển ngành viễn thông, phục vụ cho việc thực hiện các mục tiêu kinh tế xã hội.
Đóng góp ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng, về việc điều chỉnh, quản lý các dịch vụ mới, bao gồm dịch vụ trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây, viễn thông cơ bản trên internet, các dịch vụ này đang trong quá trình phát triển, cần có hình thức quản lý phù hợp để đảm bảo sự phát triển của các loại hình này. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật bày tỏ đồng tình với các tiếp cận trong dự thảo luật, tuy nhiên, trong quá trình tiếp tục tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện, cần nghiên cứu thận trọng, làm rõ mức độ quản lý, các biện pháp, cách thức quản lý được sử dụng, đồng thời cũng cần quy định một số nguyên tắc cơ bản để làm cơ sở cho Chính phủ ban hành quy định chi tiết để đảm bảo tính rõ ràng cũng như tính linh hoạt.
Tham gia ý kiến tại phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị ban soạn thảo quan tâm đến các nội dung hoàn thiện đồng bộ hạ tầng dữ liệu quốc gia, đảm bảo hạ tầng kỹ thuật an toàn, an ninh thông tin, đồng thời phát triển một số doanh nghiệp viễn thông, công nghệ thông tin, doanh nghiệp số chủ lực. Đồng tình với việc điều chỉnh, quản lý các dịch vụ mới, bao gồm dịch vụ trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây, viễn thông cơ bản trên internet, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho rằng Điều 41 trong dự thảo luật còn chưa rõ ràng, việc giao Chính phủ quy định chi tiết danh mục dịch vụ viễn thông áp dụng hình thức đăng ký, thông báo, cần nghiên cứu các phương án quy định thay thế để đảm bảo phù hợp hơn.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn
Về phương thức quản lý phù hợp với các dịch vụ mới, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho biết, dự thảo luật đã quy định có độ mở, linh hoạt, việc tham khảo quy định của pháp luật nước ngoài trong nội dung này là cần thiết, tuy nhiên cần tính toán kỹ lưỡng, thận trọng, bởi không phải trong mọi trường hợp, các kinh nghiệm từ pháp luật nước ngoài cũng phù hợp, tương thích với điều kiện thực tế và hệ thống pháp luật của nước ta, vì vậy việc áp dụng cần có nghiên cứu chặt chẽ, kỹ lưỡng, đảm bảo tính khả thi.
Quan tâm đến Quỹ dịch vụ viễn thông công ích, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, thực tiễn thời gian qua, việc triển khai Quỹ này còn nhiều vướng mắc, đặc biệt liên quan đến cơ chế, hướng dẫn chi tiết, cụ thể đối với các gia đình hộ nghèo thuộc đối tượng thuộc diện Quỹ vận hành, hỗ trợ. Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng nếu giao Bộ Tài chính, hoặc giao địa phương thực hiện thì sẽ dẫn tới một số bất cập, việc Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì Quỹ này là phù hợp, tuy nhiên cần nghiên cứu, rà soát thêm nguyên nhân, vướng mắc khiến việc thực hiện mục tiêu của Quỹ chưa đạt như mong muốn, đặc biệt, cơ quan chủ trì soạn thảo cần làm rõ thêm về việc phối hợp công tác giữa các cơ quan trong vấn đề này, để thiết kế hành lang pháp lý rõ ràng, cụ thể hơn, đảm bảo tính khả thi khi đưa luật vào thực hiện.
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, trong dự thảo luật cần quy định rõ nguồn hình thành, mô hình, phương thức hoạt động, quy chế hoạt động của Quỹ dịch vụ viễn thông công ích. Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát việc cung cấp dịch vụ công ích cho các vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo theo chương trình quốc gia về chia sẻ hạ tầng viễn thông công ích. Cần làm rõ những khó khăn để có những quy định cần thiết tháo gỡ những bất cập, củng cố hiệu quả quản lý nhà nước trong việc phủ sóng viễn thông công ích, đảm bảo an toàn viễn thông và quyền tiếp cận của đồng bào với sóng viễn thông.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận
Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự chủ động, tích cực của Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, các cơ quan soạn thảo, các bộ ngành, tổ chức hữu quan trong việc nghiên cứu tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội để chỉnh lý, hoàn thiện dự án luật.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến của đại biểu Quốc hội, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp cũng như các ý kiến tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách sắp tới để hoàn thiện hồ sơ dự án luật, lấy ý kiến các đoàn đại biểu Quốc hội và các cơ quan hữu quan, trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 6.
Một số hình ảnh tại phiên họp:
Các đại biểu tại phiên họp
Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng tại phiên họp
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng, cần có hình thức quản lý phù hợp để đảm bảo sự phát triển của các loại hìnhdịch vụ mới, bao gồm dịch vụ trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây, viễn thông cơ bản trên internet
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh đề nghị cần nghiên cứu, rà soát, làm rõ nguyên nhân, vướng mắc khiến việc thực hiện mục tiêu của Quỹ dịch vụ viễn thông công ích chưa đạt như mong muốn
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, trong dự thảo luật cần quy định rõ nguồn hình thành, mô hình, phương thức hoạt động, quy chế hoạt động của Quỹ dịch vụ viễn thông công ích
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu một số vấn đề trong dự thảo luật Viễn thông (sửa đổi)
Trưởng Ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Đậu Anh Tuấn phát biểu tại phiên họp
Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng giải trình, làm rõ một số vấn đề các đại biểu đã nêu
Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự chủ động, tích cực của cơ quan thẩm tra, cơ quan soạn thảo trong việc nghiên cứu tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội để chỉnh lý, hoàn thiện dự án luật.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến của đại biểu Quốc hội, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện hồ sơ dự án luật, lấy ý kiến các đoàn đại biểu Quốc hội và các cơ quan hữu quan, trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 6./.