BÁM SÁT MỤC TIÊU, QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG TRONG XÂY DỰNG HOÀN THIỆN DỰ ÁN LUẬT DẦU KHÍ (SỬA ĐỔI)

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Dầu khí (sửa đổi)

Toàn cảnh phiên họp

Báo cáo một số vấn đề lớn về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, về tên gọi dự thảo Luật, tên gọi “Luật Dầu khí” đã được sử dụng thống nhất trong thực tiễn hoạt động dầu khí từ khi Luật điều chỉnh về hoạt động dầu khí thượng nguồn được ban hành năm 1993 cho tới nay và được ghi nhận tại các hợp đồng dầu khí ký kết với các nhà thầu trong và ngoài nước về luật áp dụng đối với hoạt động dầu khí tại Việt Nam. Nhiều quốc gia trên thế giới cũng đang sử dụng tên gọi Luật Dầu khí để điều chỉnh các hoạt động thượng nguồn. Quy định tại dự thảo Luật đã đủ rõ về phạm vi điều chỉnh chỉ bao gồm điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí thượng nguồn. Vì vậy, Ủy ban Kinh tế đề nghị giữ tên gọi dự thảo Luật như đã trình, bảo đảm tính kế thừa, ổn định, liên tục của pháp luật về dầu khí.

Về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật (Điều 1 dự thảo Luật), Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, hoạt động dầu khí thượng nguồn có đặc thù về triển khai hoạt động và gắn kết chặt chẽ với các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Vì vậy, cần thiết có quy định riêng tại Luật chuyên ngành. Thực tế Luật Dầu khí hiện hành cũng đang xác định phạm vi điều chỉnh là hoạt động dầu khí thượng nguồn. Đối với các hoạt động dầu khí trung nguồn và hạ nguồn thực hiện theo quy định tại các luật có liên quan; trong quá trình triển khai cơ bản không gặp vướng mắc. Việc thiết lập chuỗi giá trị dầu khí từ tìm kiếm thăm dò đến chế biến dầu khí được thực hiện thông qua công tác lập, triển khai quy hoạch năng lượng và các quy hoạch khác có liên quan, bảo đảm tính tổng thể. Đối với dự án dầu khí theo chuỗi, để tránh nhầm lẫn chuỗi giá trị dầu khí và chuỗi đồng bộ hoạt động dầu khí thượng nguồn, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã chỉnh sửa, quy định rõ tại khoản 1 Điều 41 về nội dung này.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh báo cáo tại phiên họp

Về áp dụng Luật Dầu khí, các luật có liên quan, pháp luật nước ngoài, thông lệ công nghiệp dầu khí quốc tế (Điều 4 dự thảo Luật), Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy, để bảo đảm tính đặc thù trong điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí thượng nguồn thực hiện theo quy định của Luật Dầu khí, đồng thời, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, dự thảo Luật tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội theo hướng: Quy định rõ tại khoản 1 Điều 4 về các trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật Dầu khí và luật khác về cùng một vấn đề cụ thể liên quan đến điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí thì áp dụng Luật Dầu khí; Bổ sung quy định tại khoản 2 về trường hợp luật khác ban hành sau ngày Luật Dầu khí có hiệu lực thi hành. Bên cạnh đó, tại các điều, khoản cụ thể, dự thảo Luật đã được rà soát, chỉnh sửa theo hướng quy định rõ những nội dung thực hiện theo quy định khác của pháp luật có liên quan.

Về điều tra cơ bản về dầu khí (Chương II dự thảo Luật), tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã chỉnh sửa tại Điều 9 theo hướng bổ sung quy định về: cơ chế thực hiện, hình thức tổ chức thực hiện đề án điều tra cơ bản về dầu khí; nhiệm vụ chủ trì của Bộ Công Thương và giao Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung cụ thể.

Ngoài ra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết, có ý kiến đề nghị không quy định kinh phí điều tra cơ bản về dầu khí từ nguồn ngân sách nhà nước. Ý kiến khác đề nghị phân định rõ trường hợp bố trí chi phí từ ngân sách nhà nước; đối với hoạt động của doanh nghiệp thì doanh nghiệp tự cân đối. Về vấn đề này, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, công tác điều tra cơ bản về dầu khí là nhiệm vụ điều tra, khảo sát ban đầu phải thực hiện để đánh giá tiềm năng, triển vọng dầu khí làm căn cứ khoa học cho việc định hướng hoạt động tìm kiếm thăm dò dầu khí. Khi phê duyệt danh mục đề án điều tra cơ bản về dầu khí sẽ xác định cụ thể về nguồn kinh phí đối với mỗi đề án. Tuy nhiên, công tác này có tính rủi ro cao, nhu cầu vốn lớn, cần huy động nguồn lực từ các tổ chức, cá nhân khác ngoài nguồn ngân sách nhà nước để thực hiện. Khoản 4 Điều 9 đã quy định cụ thể trách nhiệm phê duyệt, kiểm tra, giám sát của Bộ Công Thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ, ngành có liên quan. Đối với kinh phí của PVN thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí, khoản 1 Điều 63 dự thảo Luật đã quy định chi phí này được thanh toán bằng nguồn lợi nhuận sau thuế của PVN.

Tham gia thảo luận, đa số ý kiến các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí sự cần thiết sửa đổi Luật Dầu khí nhằm thể chế hóa quan điểm của Đảng, Nhà nước; tăng cường hiệu quả, hiệu lực trong quản lý nhà nước, loại bỏ rào cản, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho nhà đầu tư, góp phần cải thiện mức độ hấp dẫn của môi trường đầu tư trong lĩnh vực dầu khí. Đi vào nội dung chi tiết, liên quan đến phê duyệt hợp đồng dầu khí, các đại biểu đề nghị ban soạn thảo tiếp tục rà soát căn cứ pháp lý, cơ sở lý luận, thực tiễn, bổ sung đầy đủ, toàn diện các tác động, tham khảo kinh nghiệm quốc tế về nội dung này.

Phát biểu tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh Lê Tấn Tới cùng một số đại biểu cho biết, lĩnh vực lọc hóa dầu là hoạt động công nghiệp cần chú trọng phát triển, Nghị quyết 55-NQ-TW ngày 11/02/2020 của Bộ Chính trị cũng đã xác định cần tiếp tục thu hút, đầu tư trong lĩnh vực lọc hóa dầu theo hướng chế biến sâu, nâng cao chất lượng sản phẩm xăng dầu, chủ động đáp ứng tối đa nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh đề nghị Ban soạn thảo làm rõ tại sao lĩnh vực này không nằm trong phạm vi điều chỉnh của dự án Luật này.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho ý kiến tại phiên họp

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị cơ quan thẩm tra rà soát tổng thể mục tiêu, quan điểm, định hướng, các chính sách lớn của dự án Luật, trong xây dựng Luật cần bám sát những quan điểm, nguyên tắc, chính sách cốt lõi, tránh sa vào những vấn đề kỹ thuật câu chữ. Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, khi trình dự án Luật trước Quốc hội cần nêu rõ các quy định trong Luật đã nhất quán và đảm bảo thực hiện được chính sách đề ra như thế nào, để căn cứ trên những nguyên tắc, mục đích đề ra từ ban đầu, sẽ có được những quyết định đúng đắn, giải quyết được các vấn đề thực tiễn. Bên cạnh đó, cũng cần làm rõ, luật sửa đổi đã bổ sung, chỉnh lý cụ thể những nội dung nào, có giải quyết được những vướng mắc, tồn tại, bất cập nào hiện nay hay không, cần đánh giá kỹ lưỡng tác động của các chính sách để đảm bảo không phát sinh thêm khó khăn, vướng mắc khi Luật có hiệu lực và áp dụng trong thực tế.

Đối với điều tra cơ bản về dầu khí, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nội dung liên quan đến quản lý tổng hợp về điều tra cơ bản dầu khí còn mờ nhạt, chưa đảm bảo khắc phục tình trạng cát cứ giữa các chủ thể; đề nghị quy định cần nhấn mạnh tính tổng hợp, tính liên ngành, thể hiện sự chỉ huy tập trung, thông suốt giữa khu vực công và khu vực tư. Bên cạnh đó, đối với cơ sở dữ liệu điều tra cơ bản về dầu khí, dự thảo Luật quy định: “Thông tin, dữ liệu kết quả điều tra cơ bản về dầu khí được cập nhật vào hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về địa chất và khoáng sản”. Chủ tịch Quốc hội cho rằng quy định như vậy chưa đủ rõ ràng, đề nghị quy định rõ về chủ thể quản lý, cách thức quản lý, khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu này.

Tham gia ý kiến thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng các quy định tại Điều 4 về áp dụng Luật Dầu khí, các luật có liên quan, pháp luật nước ngoài, thông lệ công nghiệp dầu khí quốc tế là không hợp lý. Cụ thể, khoản 1 Điều 4 dự thảo Luật quy định: “Trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật Dầu khí và luật khác về cùng một vấn đề cụ thể liên quan đến điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí thì áp dụng Luật Dầu khí”. Quy định này mâu thuẫn với khoản 3 Điều 156 Luật Ban hành văn bản pháp luật, chưa đảm bảo thống nhất trong hệ thống pháp luật. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Tư pháp, Ủy ban Pháp luật, Ủy ban Kinh tế sửa đổi, điều chỉnh để đảm bảo hợp lý, khả thi trong áp dụng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận

Kết luận nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự chủ động, tích cực của Thường trực Ủy ban Kinh tế, cơ quan soạn thảo, các bộ, ngành, tổ chức hữu quan trong việc nghiên cứu, tiếp thu, giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3 để hoàn thiện dự thảo Luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất, sau khi tiếp thu các ý kiến thảo luận, dự thảo Luật cơ bản đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, thảo luận. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Kinh tế gửi tài liệu dự án Luật được tiếp thu chỉnh lý tới Chính phủ để tham gia ý kiến bằng văn bản, việc tham gia ý kiến của Chính phủ cần khẩn trương để đảm bảo thời gian tiếp thu trình Quốc hội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Thường trực Ủy ban Kinh tế chủ trì phối hợp với cơ quan soạn thảo, các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hoàn thiện hồ sơ dự án Luật theo quy định, chuẩn bị hồ sơ báo cáo xin ý kiến Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, xin ý kiến các Đoàn ĐBQH, các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan tổ chức hữu quan, tập hợp đầy đủ các ý kiến tham gia để tiếp tục hoàn thiện báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý dự thảo Luật, gửi xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội bằng văn bản để hoàn chỉnh hồ sơ dự án Luật để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 4.

Trân trọng giới thiệu một số hình ảnh:

Toàn cảnh phiên họp

Các đại biểu nghiên cứu tài liệu tại phiên họp

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh Lê Tấn Tới đề nghị Ban soạn thảo làm rõ tại sao lĩnh vực này không nằm trong phạm vi điều chỉnh của dự án Luật này

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị cơ quan thẩm tra rà soát tổng thể mục tiêu, quan điểm, định hướng, các chính sách lớn của dự án Luật, trong xây dựng Luật cần bám sát những quan điểm, nguyên tắc, chính sách cốt lõi, tránh sa vào những vấn đề kỹ thuật câu chữ

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Bộ Tư pháp, Ủy ban Pháp luật, Ủy ban Kinh tế sửa đổi, điều chỉnh Điều 4 về áp dụng Luật Dầu khí, các luật có liên quan, pháp luật nước ngoài, thông lệ công nghiệp dầu khí quốc tế để đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách Nguyễn Phú Cường tham gia ý kiến về một số vấn đề liên quan đến vai trò, nhiệm vụ của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên giải trình, làm rõ một số vấn đề các đại biểu quan tâm

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Thường trực Ủy ban Kinh tế tiếp tục hoàn thiện báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý dự thảo Luật, gửi xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội bằng văn bản để hoàn chỉnh hồ sơ dự án Luật để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 4.