CHỦ TỊCH QUỐC HỘI VƯƠNG ĐÌNH HUỆ: MỞ RỘNG VÀ NÂNG CAO HƠN NỮA CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG CỦA ĐOÀN ĐẠI BIỂU QUỐC HỘI GẮN VỚI TĂNG CƯỜNG HOẠT ĐỘNG CỦA ĐẠI BIỂU QUỐC HỘI

HỘI NGHỊ TỔNG KẾT HOẠT ĐỘNG CỦA ĐOÀN ĐẠI BIỂU QUỐC HỘI CÁC TỈNH, THÀNH PHỐ NĂM 2023 VÀ TRIỂN KHAI NHIỆM VỤ NĂM 2024

Tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của đại biểu Quốc hội và Đoàn đại biểu Quốc hội, làm dày thêm truyền thống 80 năm Quốc hội Việt Nam

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, đây là lần đầu tiên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị tổng kết hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố. Qua phát biểu của các đại biểu đánh giá rất cao quyết định này của Đảng đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đồng tình với Báo cáo tổng kết do Trưởng ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh thay mặt cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo.

Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh một số vấn đề tại hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, tại khoản 2 Điều 3 Luật Tổ chức Quốc hội quy định: “Hiệu quả hoạt động của Quốc hội được bảo đảm bằng hiệu quả hoạt động của các kỳ họp Quốc hội, hoạt động của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hoạt động của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội và các đại biểu Quốc hội.”. Như vậy khi nói đến hoạt động của Quốc hội và hiệu quả hoạt động của Quốc hội được đo lường và đánh giá bằng kết quả hoạt động của các chủ thể trên, trong đó đại biểu Quốc hội vừa là vị trí chủ thể vừa là vị trí trung tâm. Với vị thế của đại biểu Quốc hội, Luật Tổ chức Quốc hội hiện hành có riêng một chương là Chương II quy định về đại biểu Quốc hội, tiêu chuẩn, điều kiện, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, v.v. Tuy nhiên chỉ có duy nhất một điều là Điều 43 quy định về Đoàn đại biểu Quốc hội – một mô hình rất đặc thù trong thể chế chính trị của nước ta, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Luật Tổ chức Quốc hội quy định rõ Đoàn đại biểu Quốc hội là một tổ chức của các đại biểu Quốc hội được bầu tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoặc của những đại biểu Quốc hội được phân công về công tác tại địa phương. Như vậy được hiểu rằng hoạt động của từng đại biểu Quốc hội nằm trong một thiết chế, một cơ cấu tổ chức theo Đoàn đại biểu Quốc hội. Nước ta có 63 tỉnh thành nên có 63 Đoàn đại biểu Quốc hội. 

Nếu như tại các nước có mô hình Quốc hội theo chế độ đại nghị thì mỗi đại biểu Quốc hội có một văn phòng đại biểu Quốc hội riêng, hoạt động một cách độc lập hoàn toàn. Chế độ bầu cử ở nước ta là đại biểu được bầu ra ở mỗi địa bàn, mỗi địa phương nên phải cơ cấu có một tổ chức. Đồng thời với việc nâng cao chất lượng các kỳ họp Quốc hội, đổi mới, tăng cường hoạt động của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc các cơ quan của Quốc hội rõ ràng cần phải tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của đại biểu Quốc hội và Đoàn đại biểu Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội cũng ghi nhận kết quả bước đầu trong lần đầu tiên tổ chức và như nhiều đại biểu phát biểu mong muốn được tổ chức định kỳ hàng năm Hội nghị này, đánh giá đây là một sáng kiến, một công việc cần thiết để cùng nhìn nhận lại, đánh giá hoạt động của các Đoàn đại biểu Quốc hội hiện nay và đưa ra nhiều ý kiến, đề xuất, kiến nghị xác đáng liên quan đến Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội, Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Đây tiếp tục là một tìm tòi, một cố gắng, nỗ lực của Quốc hội nói chung, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong việc tiếp tục đổi mới tổ chức hoạt động của Quốc hội, góp phần làm dày thêm truyền thống và đóng góp thành tích của Quốc hội Việt Nam, hướng tới 80 năm Quốc hội Việt Nam, Chủ tịch Quốc hội chia sẻ.

Đóng góp mang tính quyết định của đại biểu Quốc hội và các Đoàn đại biểu Quốc hội

Đánh giá tổ chức, hoạt động của năm 2023 và nhìn lại các năm trước đây cho đến nay, Chủ tịch Quốc hội cho biết mỗi tỉnh, thành phố có một Đoàn đại biểu Quốc hội. Hiện nay, đại biểu chuyên trách đang chiếm tỷ lệ là 39,18%, trong đó đại biểu chuyên trách hoạt động ở Trung ương là 125 đại biểu và địa phương là 67 đại biểu. Các Đoàn đại biểu Quốc hội ở địa phương có trụ sở làm việc theo luật quy định. Phục vụ cho hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội tại địa phương có Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Theo quy định Luật Tổ chức Quốc hội, ngân sách nhà nước, bao gồm cả ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương bảo đảm cho hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội.

Về hoạt động, Chủ tịch Quốc hội cho biết, qua tổng kết năm 2023 cho thấy, Quốc hội ta cùng với cả hệ thống chính trị trong điều kiện khó khăn, thuận lợi và thách thức đan xen nhưng khó khăn, thuận lợi nhiều hơn dự báo, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước ta đã đạt được những kết quả quan trọng, khá toàn diện và có nhiều dấu ấn nổi bật. Quốc hội cũng có đóng góp quan trọng vào quá trình này với 5 kỳ họp, 3 kỳ họp bất thường, 2 kỳ họp thường kỳ với khối lượng công việc rất lớn. Đạt được những kết quả trên có sự đóng góp rất lớn, mang tính quyết định của đại biểu Quốc hội và tổ chức hạt nhân để quy tụ các đại biểu Quốc hội là các Đoàn đại biểu Quốc hội của địa phương. 

Về công tác lập pháp, các đại biểu Quốc hội đã góp ý để Quốc hội thông qua đến 16 dự án luật và cho ý kiến 10 dự án luật khác, đã có 617 hội nghị ở các Đoàn đại biểu Quốc hội với sự tham gia của 22.702 người và 10.621 ý kiến để đóng góp cho các dự án luật này. Tại các kỳ họp Quốc hội đã có 2.636 lượt đại biểu Quốc hội phát biểu tại Tổ và 1.296 đại biểu phát biểu tại Hội trường.

Chủ tịch Quốc hội vui mừng nhận thấy trong công tác xây dựng pháp luật có nhiều mô hình tốt, cách làm hay ở các Đoàn đại biểu Quốc hội, các Trưởng Đoàn, Phó trưởng Đoàn đặc biệt quan tâm đến nhiệm vụ này. Các Đoàn đại biểu Quốc hội không chỉ tập hợp ý kiến của các đại biểu Quốc hội mà còn ý kiến của các lãnh đạo cấp tỉnh, thành phố, sở, ban, ngành cho xây dựng pháp luật, bao gồm cả luật và các nghị quyết của Quốc hội. 

Về giám sát, các Đoàn đại biểu Quốc hội đã tiến hành 80 cuộc giám sát theo kế hoạch, 201 cuộc giám sát theo yêu cầu Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tham gia vào Đoàn Giám sát và khảo sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội 51 cuộc; phối hợp với Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương 59 cuộc trong giám sát.

Trong hoạt động chất vấn tại Quốc hội đã có 911 đại biểu đăng ký và 264 lượt đại biểu chất vấn, 228 lượt đại biểu Quốc hội tranh luận. Ngoài ra, các Đoàn đại biểu Quốc hội còn tổ chức các cầu truyền hình khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn. Theo Chủ tịch Quốc hội, việc tham gia hoạt động chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Đoàn đại biểu Quốc hội tiếp tục là nét mới trong hoạt động của những năm gần đây, các địa phương tổ chức tham gia nghiêm túc, chu đáo cả hình thức và nội dung, với sự tham dự đông đảo của đại biểu Quốc hội và nhiều đại diện các ngành liên quan. Đây là một cố gắng, nỗ lực rất lớn, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Về hội nghị tiếp xúc cử tri, hoạt động tiếp xúc xúc cử tri, trong năm 2023, các Đoàn đại biểu Quốc hội đã phối hợp Mặt trận Tổ quốc và các cơ quan địa phương tổ chức 2.066 Hội nghị, với 1.419 loạt đại biểu Quốc hội tiếp xúc cử tri và 317.893 cử tri đã tham dự, 11.461 lượt ý kiến của cử tri phát biểu và nêu kiến nghị. Cùng với đó, đã có 7.626 ý kiến kiến nghị của cử tri được giải quyết, đạt tỷ lệ 66,5%. on số này đã cho thấy sự cố gắng nỗ lực nhưng chưa cao. Chủ tịch Quốc hội cho rằng đây là những con số “biết nói” để cùng suy ngẫm.

Về tiếp công dân theo dõi, đôn đốc việc xử lý đơn thư khiếu nại tố cáo của công dân, Chủ tịch Quốc hội cho biết, các Đoàn đại biểu Quốc hội đã tiếp nhận 14.567 đơn thư, trong đó đơn được trả lời là 2.854 chỉ bằng 19,5%, nguyên nhân được nêu và có kiến nghị rất xác đáng việc chuyển đơn thư trùng lắp là nhiều; trong tổng số các đơn thư ở đây có 2.888 đơn thư trùng lắp, 4.731 đơn không đủ điều kiện giải quyết và 3.815 là chuyển đơn. Chủ tịch Quốc hội cho biết nếu không có phần mềm dữ liệu để kết nối, chia sẻ thì đơn thư trùng lặp, chuyển đi chuyển lại lòng vòng rất nhiều, làm cho các Đoàn và các cơ quan chức năng mất thời gian. Do đó, phải sớm xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Văn phòng Quốc hội, xây dựng Quốc hội điện tử cũng phải tính toán dữ liệu này, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Về hoạt động đối ngoại, Chủ tịch Quốc hội ghi nhận, trong năm qua các tỉnh, thành phố cũng quan tâm nhiều hơn đến hoạt động đối ngoại. Về bồi dưỡng kỹ năng đại biểu, nâng cao năng lực, đã tổ chức 7 hội nghị bồi dưỡng, 1 tọa đàm với 493 lượt đại biểu Quốc hội của 63 tỉnh, thành phố tham gia. Có sự thay đổi đáng kể cả về chủ đề, nội dung và báo cáo viên. 

Đánh giá chung 2023 là năm khối lượng công việc Quốc hội rất lớn, các Đoàn đại biểu Quốc hội, các đại biểu Quốc hội đã làm việc với tinh thần trách nhiệm rất cao, tích cực phát huy tinh thần lập pháp chủ động, giám sát hiệu quả và quyết sách kịp thời. Đặc biệt, trong năm vừa qua, dần thực hiện phương châm: “Không có bất cứ một ý kiến nào của đại biểu Quốc hội và được Đoàn đại biểu Quốc hội tổng hợp mà không được Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các cơ quan Quốc hội tổng hợp nghiên cứu, tiếp thu và giải trình, không bỏ qua bất cứ một ý kiến nào.”

Thông qua hội nghị đã trả lời một cách rõ ràng, xác đáng cho câu hỏi: Vì sao Quốc hội chúng ta vừa qua đạt được những kết quả như vậy? Thấy được rõ hơn đây là hiệu quả hoạt động của từng đại biểu Quốc hội và của các Đoàn đại biểu Quốc hội. Khẳng định điều này, Chủ tịch Quốc hội trân trọng cảm ơn các đại biểu Quốc hội, nhất là các Trưởng Đoàn, Phó trưởng Đoàn chuyên trách.

Quán triệt vị trí, vai trò, ý nghĩa của Đoàn đại biểu Quốc hội

Với mong muốn mọi việc sẽ tốt hơn, việc đã làm tốt rồi  phải làm tốt hơn nữa, một số việc chưa tốt phải làm tốt, một số mặt hạn chế phải khắc phục, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh định hướng trong thời gian tới, trước hết là trong năm 2024 phát huy những kết quả đã đạt được tiếp tục mở rộng và nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội gắn với tăng cường hoạt động, nâng cao chất lượng của đại biểu Quốc hội, cả chuyên trách và không chuyên trách.Vừa gia tăng khối lượng hoạt động nhưng phải nâng cao chất lượng, trong đó gắn với trách nhiệm của đại biểu Quốc hội kể cả công tác lập pháp, giám sát, các vấn đề quan trọng, công tác đối ngoại.v.v

Về giải pháp, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các Đoàn đại biểu Quốc hội tiếp tục quán triệt vị trí, vai trò, ý nghĩa của Đoàn đại biểu Quốc hội trong tổ chức và hoạt động của Quốc hội Việt Nam mà cụ thể là theo Điều 43 Luật Tổ chức Quốc hội. Theo đó, Đoàn đại biểu Quốc hội là tổ chức để đại biểu Quốc hội tiếp công dân; phối hợp, tạo điều kiện cho đại biểu Quốc hội tiếp xúc cử tri. Đây là nhiệm vụ đầu tiên và quan trọng nhất, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị, trong khi chưa sửa được Nghị quyết về tiếp xúc cử tri, các Đoàn đại biểu Quốc hội tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc dưới sự chỉ đạo của cấp ủy để tiếp tục đổi mới sâu sắc công tác tiếp công dân, tiếp xúc với cử tri. Hiện nay chưa có quy định hướng dẫn cụ thể cho việc đại biểu Quốc hội tiếp xúc với cử tri một cách độc lập. Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần nghiên cứu để hướng dẫn vấn đề này để bảo đảm cho đại biểu Quốc hội thực hiện nhiệm vụ người đại biểu.

Cùng với đó, Đoàn là tổ chức để thảo luận về dự án luật và pháp luật, các dự án khác, cho ý kiến về chương trình kỳ họp; tổ chức hoạt động giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội; tổ chức để đại biểu Quốc hội trong Đoàn thực hiện nhiệm vụ giám sát tại địa phương. Đoàn đại biểu Quốc hội theo dõi, đôn đốc việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của cử tri và công dân; yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức hữu quan cung cấp thông tin và báo cáo về lĩnh vực này. Đoàn đại biểu Quốc hội phải báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tình hình hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội và của đại biểu Quốc hội….Chỉ rõ những quy định này, Chủ tịch Quốc hội đề nghị bám sát Điều 43 xem thêm các Điều từ 21 đến Điều 42 trong Luật Tổ chức Quốc hội về chức năng, nhiệm vụ, điều kiện, vị trí, quyền hạn của đại biểu Quốc hội để tăng cường hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội.  Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng trong nhiều nhiệm vụ để có thể tổ chức một cách quy củ, bài bản, nề nếp phải có hướng dẫn cụ thể hơn.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, theo quy định của pháp luật, đại biểu Quốc hội là đại diện cho ý chí, nguyện vọng của cử tri, Nhân dân ở đơn vị bầu ra mình nhưng cũng đại diện ý chí, nguyện vọng của cử tri và Nhân dân cả nước. Do đó, các Đoàn đại biểu Quốc hội phải cân đối hai nhiệm vụ này.

Các Đoàn đại biểu Quốc hội cần phải bám sát chương trình, nội dung hoạt động của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội một cách toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm, có tính đến đặc điểm, đặc thù ở từng địa phương. Đồng thời, phát huy vai trò chỉ đạo, điều hòa của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các cơ quan của Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội.

Phát huy vai trò của Đoàn đại biểu Quốc hội tham gia đóng góp xây dựng, hoàn thiện một số văn bản liên quan trực tiếp đến hoạt động của Quốc hội

Nhấn mạnh, nhiệm vụ năm 2024, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các Đoàn đại biểu Quốc hội quan tâm, đóng góp xây dựng, hoàn thiện một số văn bản liên quan trực tiếp đến hoạt động của Quốc hội.

Một là, sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân; bám sát thực tiễn hoạt động để có sửa đổi, bổ sung để bảo đảm đúng trọng tâm, trọng điểm, đúng vai thuộc bài và có hiệu quả, nhất là những vấn đề tái giám sát, giám sát các kết luận sau giám sát.

Hai là, xây dựng Đề án nâng cao chất lượng hoạt động của đại biểu Quốc hội.

Ba là, đề nghị các Đoàn đại biểu Quốc hội đóng góp một cách rất cụ thể vào dự thảo Nghị quyết liên tịch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Mặt trận Tổ quốc về tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân nhằm tiếp tục đổi mới và nâng cao hơn nữa chất lượng công tác tiếp xúc cử tri; nghiên cứu để áp dụng những phương thức tiếp xúc cử tri chuyên đề, tiếp xúc cử tri trực tuyến, phát thanh hội nghị tiếp xúc cử tri; xem xét mở rộng thành phần tham gia, tăng cường thêm số lượng cử tri để tiếp xúc phổ rộng hơn, thiết thực hơn.

Bốn là, đánh giá đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 1004/2020/UBTVQH14 về việc thành lập và quy định vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân cấp tỉnh; Nghị quyết 524/2012/UBTVQH13 về một số chế độ chi tiêu bảo đảm hoạt động của đại biểu Quốc hội và Đoàn đại biểu Quốc hội.

Cần tiếp tục tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng cho đại biểu Quốc hội. Đại biểu Quốc hội cũng là những chuyên gia, những chính khách nên chuyên đề cũng phải đủ tầm, kiến thức, nội dung, báo cáo viên cũng phải chọn lọc để đáp ứng yêu cầu. Trong đó, phải tiếp tục tăng cường công tác phối hợp giữa Đoàn đại biểu Quốc hội với Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Mặt trận Tổ quốc cùng cấp, phối hợp với các cơ quan của Quốc hội. Tăng cường công tác bảo đảm cho đại biểu Quốc hội, nghiên cứu về chế độ trợ lý ảo để tăng cường năng lực cho đại biểu Quốc hội.

Tiếp tục kiện toàn nhân sự các Đoàn đại biểu Quốc hội; đồng thời, bám sát sự lãnh đạo và báo cáo với cấp ủy để chuẩn bị nhân sự cho khóa tới trong cả công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cơ cấu đại biểu Quốc hội.

Có kế hoạch cụ thể để triển khai phong trào thi đua hướng tới 80 năm Ngày tổng tuyển cử, trong đó triển khai Nghị quyết số 43/2024/UBTVQH15 và Nghị quyết số 44/2024/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác thi đua, khen thưởng.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, ngay sau hội nghị, Tổng Thư ký Quốc hội và Trưởng Ban Công tác đại biểu sẽ tổng hợp đầy đủ các nội dung mà các Đoàn đại biểu Quốc hội kiến nghị để hoàn thiện báo cáo và giải quyết những kiến nghị cụ thể và tiếp thu các ý kiến để năm sau tổ chức bài bản hơn, chất lượng hơn và đạt nhiều mục tiêu hơn.

Một số hình ảnh tại hội nghị:

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu khai mạc Hội nghị

Trưởng Ban Công tác đại biểu, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Nguyễn Thị Thanh trình bày Báo cáo tóm tắt của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về kết quả hoạt động của Đoàn ĐBQH các tỉnh, thành phố năm 2023, triển khai nhiệm vụ năm 2024.

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường phát biểu.

Đại biểu Nguyễn Thanh Hải - Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên phát biểu.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà - Phó Trưởng đoàn Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh phát biểu.

Đại biểu Lý Thị Lan - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang phát biểu.

Đại biểu Lê Kim Toàn - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bình Định phát biểu.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng - Phó Trưởng Đoàn ĐBQH chuyên trách tỉnh Quảng Trị phát biểu.

Đại biểu Hà Phước Thắng - Phó Trưởng Đoàn ĐBQH chuyên trách thành phố Hồ Chí Minh phát biểu.

Toàn cảnh Hội nghị tổng kết hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024