Đại biểu Hồ Thị Vân, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ngãi phát biểu tại phiên họp
Tham gia đóng góp ý kiến tại phiên họp, đại biểu Quốc hội Hồ Thị Vân, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ngãi khẳng định việc sắp xếp sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước và đã có sự tác động sâu rộng đến các cấp ủy, chính quyền và nhân dân nhiều địa phương trên cả nước. Thực hiện Nghị quyết số 37 của Bộ Chính trị, Nghị quyết 653 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Nghị quyết số 32 của Chính phủ, thời gian qua, các địa phương, trong đó có tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai các nhiệm vụ theo kế hoạch và thực hiện sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. Theo Báo cáo của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan, đến nay cả nước đã tiến hành sắp xếp 18 đơn vị hành chính cấp huyện, 1027 đơn vị hành chính cấp xã và giảm 6 đơn vị hành chính cấp huyện, 546 đơn vị hành chính cấp xã. Theo đó, dự kiến giảm chi lương, phụ cấp và chi hoạt động trong 5 năm tới là khoảng 1.431 tỷ đồng.
Đại biểu Hồ Thị Vân cho rằng, đây là một sự nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị từ trung ương đến cơ sở, đặc biệt là sự đồng thuận và đầy trách nhiệm của những người chịu tác động trực tiếp của chủ trương này. Đó là đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân ở các địa phương phải thực hiện sắp xếp, sáp nhập. Vì vậy, đại biểu đề nghị trong các Báo cáo của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan, bên cạnh việc đánh giá về số lượng đơn vị hành chính đã được sắp xếp, số lượng cán bộ, công chức, viên chức và người hoạt động không chuyên trách đã được tinh giản sau khi sắp xếp cũng cần kịp thời đề cập và đánh giá thêm những thuận lợi, khó khăn liên quan đến đời sống người dân ở các đơn vị hành chính mới được sắp xếp, sáp nhập để từ đó kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện. Một trong những quan điểm chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Nghị quyết số 37 về sắp xếp đơn vị hành chính, đó là bảo đảm phát huy hiệu quả nguồn lực của Nhà nước và xã hội cho phát triển kinh tế - xã hội trong từng địa phương và trên phạm vi toàn quốc, nâng cao đời sống nhân dân, giữ vững quốc phòng, an ninh, chính trị và trật tự, an toàn xã hội, không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và cuộc sống của nhân dân. Đại biểu đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành cần quán triệt sâu sắc toàn diện quan điểm chỉ đạo trên trong suốt quá trình tổ chức thực hiện và đánh giá kết quả thực hiện việc sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. Đồng thời, cần quyết liệt chỉ đạo và đồng hành cùng các địa phương để giải quyết, tháo gỡ những vướng mắc, bất cập trong việc thực hiện sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính. Tham gia thảo luận tại phiên họp, đại biểu Hồ Thị Vân đề cập một số vấn đề cụ thể như sau:
Thứ nhất, về sắp xếp giải quyết số dư. Thời gian qua, Bộ Nội vụ và các ban, ngành có liên quan đã rất tích cực hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương từng bước bố trí, sắp xếp, giải quyết số cán bộ dôi dư do sắp xếp đơn vị hành chính. Tuy nhiên, các quy định về chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức và người hoạt động không chuyên trách dôi dư do sắp xếp đơn vị hành chính là một nội dung chưa được đề cập một cách đầy đủ toàn diện trong các quy định hiện hành. Vì vậy, khi giải quyết chế độ chính sách đối với cán bộ dôi dư theo tinh thần của Nghị định 108, Nghị định 113 của Chính phủ về tinh giản biên chế thì ít nhiều đều có phát sinh một số điểm vướng mắc chưa thực sự phù hợp như là về đối tượng, về thời gian thực hiện, điều đó gây khó khăn cho các địa phương trong quá trình tổ chức thực hiện. Hơn nữa trên thực tế, việc sắp xếp giảm số lượng cấp phó, giảm số lượng cán bộ, công chức, viên chức dôi dư là vô cùng khó khăn. Cần có thời gian, lộ trình thực hiện một cách hợp tình, hợp lý và rất khó để hoàn thành trước năm 2022 như báo cáo của Bộ Nội vụ đã nêu.
Do vậy, đại biểu đề nghị đối với các đơn vị hành chính mới sắp xếp, sáp nhập, Chính phủ và các bộ ngành liên quan cần xem xét cho giãn tiến độ, thời gian thực hiện việc bố trí giảm số lượng cấp phó, giảm cán bộ, công chức viên chức và giãn lộ trình thực hiện Nghị định 34 của Chính phủ trong thời gian là 60 tháng theo đúng tinh thần Nghị quyết 653 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chứ không bắt buộc phải phấn đấu hoàn thành trong năm 2022 là rất khó thực hiện.
Thứ hai, về dịch vụ y tế, nguyện vọng của các cấp ủy, chính quyền và đông đảo nhân dân địa phương là ở các trạm y tế thuộc các đơn vị hành chính cấp xã mới sáp nhập được thành lập cơ sở 2 để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong việc tiếp cận các dịch vụ y tế thiết yếu, nhất là ở các địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, theo các quy định hiện hành hiện nay, cơ quan bảo hiểm xã hội chỉ ký hợp đồng và thanh toán chi phí khi cơ sở khám bệnh có đầy đủ các điều kiện như là phải có trụ sở, có con dấu riêng được cấp phép hoạt động và cấp mã cơ sở khám bệnh theo đúng như quy định. Trong khi hiện tại chưa có hướng dẫn về mô hình tổ chức hoạt động cơ sở 2 của trạm y tế cấp xã. Việc thanh toán chi phí khám chữa bệnh ở cơ sở 2 là không thực hiện được. Do vậy, ở các đơn vị hành chính cấp xã mới sáp nhập trên địa bàn của tỉnh sẽ chỉ duy trì duy nhất một trạm y tế xã gây khó khăn cho người dân trong việc tiếp cận các dịch vụ y tế thiết yếu. Đặc biệt là, đối với địa bàn miền núi đi lại rất khó khăn trong điều kiện mưa bão như thế này. Đường xá xa xôi, địa hình cách trở và thậm chí sạt lở, lũ lụt thì việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân là vô cùng khó khăn. Vì vậy, đại biểu đề nghị Bộ Y tế và Bảo hiểm xã hội Việt Nam cân nhắc, xem xét, hướng dẫn về mô hình tổ chức hoạt động cơ sở 2 của trạm y tế cấp xã và kịp thời hướng dẫn cho bảo hiểm xã hội cấp tỉnh thực hiện việc thanh quyết toán chi phí khám, chữa bệnh ở các cơ sở 2 của trạm y tế xã để đảm bảo quyền lợi khám chữa bệnh của người dân.
Thứ ba, về định mức phân bổ ngân sách. Ngoài các tiêu chí định mức phân bổ đầu tư công giai đoạn 2021-2025, theo Quyết định số 26 của Thủ tướng Chính phủ, đại biểu đề nghị các bộ, ngành cân nhắc, xem xét, cân đối tăng mức phân bổ ngân sách đối với các đơn vị hành chính mới sắp xếp, sáp nhập khoảng từ 1,5 đến 2 lần so với mức quy định chung tại Quyết định số 26, trong thời gian tối thiểu là 5 năm để đảm bảo nguồn lực đầu tư cho các đơn vị hành chính mới sáp nhập là không thấp hơn trước đây. Khi đặt vấn đề sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, trong các nghị quyết của Trung ương đều đã thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược dài hơi, phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển của đất nước. Để các nghị quyết này thực sự đi vào cuộc sống trong thời gian tới, đại biểu bày tỏ mong muốn Đảng, Nhà nước, các ban, bộ, ngành trung ương sẽ tiếp tục đồng hành, quan tâm, hỗ trợ kịp thời, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho các đơn vị hành chính mới sắp xếp, sáp nhập, tiếp tục phát triển đi lên./.