Tổng thuật sáng 27/9: Hội nghị triển khai kế hoạch giám sát của Quốc hội năm 2023
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường: Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội
Phát biểu tham luận tại Hội nghị triển khai Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2023, sáng ngày 27/9, tại hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội, thay mặt Đoàn ĐBQH Thành phố, Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn cho biết, Đoàn ĐBQH Thành phố Hà Nội bày tỏ sự thống nhất cao đối với các nội dung triển khai Chương trình giám sát năm 2023 của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị này rất thiết thực và ý nghĩa nhằm cụ thể hóa Kết luận của Đảng đoàn Quốc hội về “Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội”, đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ, thông suốt trong triển khai thực hiện.
Đại diện Đoàn ĐBQH Thành phố Hà Nội, Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn
Đoàn ĐBQH Thành phố cũng thống nhất cao đối với những đánh giá tình hình thực hiện Chương trình giám sát năm 2022 của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn nhấn mạnh, năm 2022, trong bối cảnh tình hình cả nước thực hiện mục kép vừa phòng, chống dịch hiệu quả vừa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội triển khai Chương trình giám sát năm 2022 với rất nhiều đổi mới, nổi bật là:
(1) Hoạt động giám sát chuyên đề của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội trong thời gian qua đổi mới cả về phương thức, nội dung và quy trình tổ chức thực hiện. Giám sát chuyên đề của Quốc hội tiếp tục đi vào chiều sâu, hiệu quả, rõ nét với những chuyên đề liên quan đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của Nhân dân. Nội dung giám sát có trọng tâm, trọng điểm, bao quát được các lĩnh vực, đạt được nhiều kết quả quan trọng, được cử tri và Nhân dân đánh giá cao.
(2) Thông qua hoạt động giám sát đã đánh giá được các tác động của cơ chế chính sách, tiếp tục phát huy những ưu điểm, kịp thời phát hiện hạn chế, bất cập, kiến nghị bổ sung, hoàn thiện chính sách, pháp luật, làm cơ sở cho việc quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, góp phần bảo đảm kỷ luật, kỷ cương, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
(3) Công tác phối hợp giữa các Đoàn giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội với Đoàn ĐBQH, Thường trực HĐND, UBND các tỉnh, thành phố ngày càng chặt chẽ, chủ động hơn, sớm hơn và hiệu quả thiết thực.
Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn nêu rõ, các nội dung được lựa chọn giám sát đều là những vấn đề lớn, quan trọng, là điều kiện để các cấp chính quyền địa phương đánh giá một cách nghiêm túc tình hình tổ chức thực hiện, kịp thời khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, triển khai cơ chế, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước tại địa phương.
Tại kỳ họp thứ Nhất của Quốc hội Khóa XV, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh “Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát, nhất là giám sát chuyên đề, hoạt động chất vấn, phát huy dân chủ, tăng tính tranh luận, phân tích sâu, làm rõ những thành tích, ưu điểm, cũng như những tồn tại, khuyết điểm, tìm ra nguyên nhân, bài học kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp xác đáng, khả thi. Chú trọng giám sát việc thực hiện các kết luận, kiến nghị sau giám sát”. Các Nghị quyết giám sát của Quốc hội và Kế hoạch thực hiện chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2022 đã bám sát chỉ đạo trên.
Theo Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn, ngay từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, công tác giám sát theo Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội được Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội được tổ chức một cách chủ động, nghiêm túc Nghị quyết số 09/2021/QH15 ngày 25/7/2021 của Quốc hội về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2022; Nghị quyết số 266/2021/UBTVQH15 ngày 05/8/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Chương trình giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2022, Kế hoạch số 80/KH-UBTVQH15 ngày 01/11/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về triển khai thực hiện Chương trình giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Phối hợp chặt chẽ với Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, Thường trực HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố, đảm bảo thực hiện đúng kế hoạch, đúng tiến độ giám sát và chất lượng báo cáo kết quả giám sát theo quy định.
Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Đoàn ĐBQH Thành phố, Thường trực HĐND, UBND, UBMTTQ Việt Nam Thành phố đã phối hợp triển khai 04 Đoàn giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội, 05 đoàn giám sát của các Ủy ban của Quốc hội, trong đó có nhiều nội dung lớn, phức tạp, quan trọng. Bên cạnh đó, Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội chủ động tổ chức 01 đoàn khảo sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về dân chủ ở cơ sở giai đoạn 2016-2021” (theo Quyết định số 07/QĐ-ĐĐBQH ngày 21/7/2022 của Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội). Các vị đại biểu Quốc hội Thành phố đã rất trách nhiệm, tham gia đầy đủ và đóng góp nhiều ý kiến tại các cuộc giám sát. Những nội dung giám sát chuyên đề được thực hiện đồng bộ trên nhiều lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, các vấn đề an sinh được cử tri quan tâm. Cụ thể:
- Năm 2021, thực hiện 02 đoàn giám chuyên đề của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về: “Việc thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã theo Nghị quyết số 653/2019/UBTVQH14 ngày 12/3/2019 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2019-2021”; “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành trên địa bàn thành phố Hà Nội”.
- Những tháng đầu năm 2022, thực hiện 02 đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về: “Việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo từ ngày 01/7/2016 đến ngày 01/7/2021 trên địa bàn thành phố Hà Nội”; “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trên địa bàn thành phố Hà Nội trong giai đoạn 2016-2021”.
Bên cạnh đó, trong năm 2022 Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội đã phối hợp tổ chức các đoàn giám sát chuyên đề của các Ủy ban của Quốc hội về giám sát tại thành phố Hà Nội như Ủy ban Xã hội, Ủy ban Tư pháp, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục. Đồng thời, Đoàn ĐBQH Thành phố tham gia tích cực cùng các đoàn khảo sát do các Tổ giúp việc cho Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về khảo sát tại thành phố Hà Nội trước khi tổ chức làm việc chính thức với Thành phố.
Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được, Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn cũng chỉ rõ những hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện như:
- Nội dung giám sát rộng, đối tượng chịu sự giám sát lớn, nên báo cáo giám sát còn dàn trải; có báo cáo của đơn vị bám sát đề cương, chưa thật sự đánh giá khách quan về những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan và trách nhiệm của cơ quan, đơn vị và người đứng đầu theo yêu cầu của Đoàn giám sát dẫn đến phải bổ sung nội dung báo cáo.
- Vẫn còn những tồn tại, hạn chế trong các văn bản quy phạm pháp luật; công tác lập pháp, thẩm định, phê duyệt các quy định còn bất cập, thiếu đồng bộ, tiến độ thực hiện chậm (nội dung này thể hiện rõ khi đoàn giám sát của Quốc hội về giám sát tại thành phố Hà Nội về Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành trên địa bàn thành phố Hà Nội).
Ngoài ra, Phó Bí thư Thành Ủy Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn cho rằng, các đợt giám sát theo yêu cầu của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội tập trung trong thời gian khá sát nhau nên không có nhiều thời gian để Đoàn triển khai hoạt động giám sát trực tiếp chuyên đề riêng của Đoàn ĐBQH mà chỉ tiến hành giám sát qua báo cáo như: giám sát về “Kết quả kiểm tra, xử lý vi phạm về hành vi đầu cơ, tăng giá các mặt hàng thiết bị y tế, buôn bán các loại thuốc hỗ trợ điều trị bệnh Covid-19 chưa được phép lưu hành” và tiến hành khảo sát để lồng ghép mục tiêu yêu cầu trong lấy ý kiến góp ý xây dựng luật trực tiếp tại cơ sở (Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở). Thành viên Đoàn giám sát do trùng lịch công tác nên đôi lúc tham gia không đầy đủ theo kế hoạch của Đoàn.
Về triển khai Chương trình giám sát năm 2023, Đoàn ĐBQH Thành phố nhất trí cao với các nội dung chương trình giám sát theo Nghị quyết số 47/2022/QH15 của Quốc hội năm 2023 và Nghị quyết số 23/2022/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Những nội dung giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2023 đều là những nội dung rất lớn, quan trọng, trúng, đúng, được cử tri và Nhân dân rất quan tâm. Đoàn ĐBQH Thành phố Hà Nội sẽ triển khai nghiêm túc, trách nhiệm các nội dung giám sát theo Kế hoạch của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đảm bảo khoa học, chất lượng, hiệu quả và đúng các quy định.
Từ những phân tích nêu trên, Đoàn ĐBQH Thành phố Hà Nội đã đề xuất một số kiến nghị như sau:
(1) Đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến nội dung Nghị quyết số 334/2017/UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về quy chế tổ chức thực hiện một số hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội từng bước cụ thể hóa địa vị pháp lý của Đoàn giám sát, khảo sát trong thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của Đoàn giám sát.
(2) Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo điều hòa các hoạt động giám sát, khảo sát của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội đảm bảo hài hòa, thống nhất về thời gian đối với các cơ quan của thành phố Hà Nội.
(3) Tiếp tục tăng cường các hoạt động giám sát, nội dung tập trung vào một số lĩnh vực: công tác quy hoạch, công tác quản lý đất đai; các chính sách khuyến khích thu hút đầu tư; các chính sách an sinh xã hội, đặc biệt là các đối tượng bị ảnh hưởng nghiêm trọng vì dịch bệnh Covid-19; công tác giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo của công dân và việc thực hiện các kết luận giám sát nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quả giám sát của Quốc hội và HĐND các cấp.
(4) Đề nghị Văn phòng Quốc hội đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của hệ thống cơ quan dân cử từ Quốc hội đến Hội đồng nhân dân các cấp. Trong đó, sử dụng phần mềm để theo dõi, đôn đốc, giám sát kết quả thực hiện các kiến nghị, kết luận sau giám sát, công tác giải quyết kiến nghị cử tri, công tác giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo của công dân.
(5) Văn phòng Quốc hội, Ban Công tác đại biểu tăng cường tập huấn, bồi dưỡng về thẩm quyền, trách nhiệm của đại biểu Quốc hội trong hoạt động giám sát; quy trình giám sát và kỹ năng thực hiện quyền giám sát cho các vị đại biểu Quốc hội và cán bộ, công chức Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương./.