Hà Nội là địa phương thứ 5 Đoàn giám sát về nội dung này trước khi làm việc với Chính phủ, sau đó báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương lưu ý, giám sát là để xem xét, đánh giá khách quan, toàn diện hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong thực hiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo. Bên cạnh việc đánh giá thực chất ban hành chính sách pháp luật, cần đánh giá việc chấp hành quy định về tiếp công dân, trách nhiệm và cầu thị của các cấp ngành và người đứng đầu trước trăn trở, bức xúc của người dân, đồng thời làm rõ chất lượng giải quyết khiếu nại tố cáo, các phiên tòa xét xử, các bản án.
Trong giai đoạn báo cáo, các cơ quan hành chính tại Hà Nội đã tiếp thường xuyên hơn 165.000 lượt công dân (với 1.395 lượt đoàn đông người/119 vụ việc).Tỷ lệ tiếp công dân định kỳ của Chủ tịch UBND 3 cấp đều không vượt quá 50%, trong đó của Chủ tịch UBND thành phố đạt 35%. Tình hình khiếu nại, tố cáo trên địa bàn vẫn còn tiềm ẩn những yếu tố phức tạp; số vụ khiếu nại, tố cáo tăng khoảng 8,1% so với giai đoạn 2010 -2015.
Nội dung đơn chủ yếu tập trung trong lĩnh vực quản lý đất đai, quá trình thu hồi đất, thực hiện chế độ bồi thường giải phóng mặt bằng (chiếm trên 70%), quá trình chuyển đổi mô hình một số chợ, việc thực hiện dồn điền, đổi thửa đất nông nghiệp v.v. Mặc dù thành phố đã giải quyết hơn 9.100 vụ khiếu nại (tỷ lệ 96,5%); giải quyết xong hơn 4.300 vụ tố cáo (đạt tỷ lệ 94,4%). Tuy nhiên, việc ban hành văn bản hướng dẫn, tổ chức thực hiện lại chậm so với yêu cầu.
Không những vậy, việc nhầm lẫn trong xử lý phân loại đơn cũng là vấn đề cản trở rất lớn đến hiệu quả giải quyết đơn thư của công dân. Bà Trần Thị Hoa Ry, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội nhấn mạnh: “Đề nghị các đồng chí phân tích thêm về nhầm lẫn đơn khiếu nại tố cáo và kiến nghị, việc phân loại không chính xác dẫn đến lòng vòng, gây bức xúc cho người dân, người ta không tín nhiệm, thời gian tới khắc phục thế nào?”
Với đặc thù của Hà Nội, các đại biểu cũng đề nghị thành phố làm rõ những nguyên nhân, giải pháp và dự báo về khiếu nại tố cáo, tập trung về đất đai, giải phóng mặt bằng, tái định cư, quy hoạch cũng như trách nhiệm tiếp công dân của người đứng đầu. Vấn đề dễ phát sinh là đất đai, thu hồi đất, đền bù GPMB. Chẳng hạn như vấn đề triển khai vành đai 4 tới đây dễ phát sinh KNTC, thì các đồng chí rút kinh nghiệm vấn đề này thế nào?
Ông Nguyễn Trọng Đông - Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội
Ông Nguyễn Trọng Đông - Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội cho biết, “Riêng vành đai 4 tới đây mà thu hồi đất phải liên quan tới hơn 20 nghìn hộ, trong đó hơn 1 nghìn hộ thu hồi về đất ở phải tái định cư, lượng giải phóng mặt bằng rất lớn. Trong thời gian tới báo cáo các đồng chí dự báo tình hình khiếu nại không biết có tăng không nhưng chắc chắn sẽ phức tạp”
Ông Đỗ Văn Đương - Chuyên gia đặt vấn đề, đối với các vụ việc phức tạp đông người, kéo dài lên Trung mà chưa giải quyết được, tiến độ giải quyết dứt điểm là khi nào chứ không thể kéo dài mãi?
Thành viên Đoàn Giám sát
Các thành viên Đoàn giám sát cũng cho rằng, người đứng đầu 1 số cơ quan đơn vị chưa thực hiện việc tiếp công dân định kỳ đầy đủ, trong đó, tỷ lệ tiếp công dân định kỳ của Chủ tịch UBND 3 cấp đều không vượt quá 50%. Việc nhầm lẫn trong xử lý, phân loại giữa phản ánh, kiến nghị với khiếu nại cũng ra khiếu kiện kéo dài.
Ông Hoàng Anh Công - Phó Trưởng Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội đặt vấn đề: Phải chăng chúng ta coi nhẹ thanh tra trách nhiệm vấn này? Vì vậy cần đánh giá sâu hơn về kết quả thanh tra trách nhiệm, xử lý cán bộ và định hướng thời gian tới để làm chuyển động công tác này.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương chia sẻ với Hà Nội là một địa bàn phát triển mạnh mẽ, công việc nhiều, khối lượng lớn, khiếu nại, tố cáo ngày càng phức tạp, do đó còn tình trạng khiếu kiện không có hồi kết, không có điểm dừng đơn đề nghị tái thẩm. Đề nghị thành phố chỉ đạo người đứng đầu các cơ quan thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả việc tiếp công dân; tăng cường thanh tra, kiểm tra công vụ, nhất là những lĩnh vực phát sinh nhiều khiếu nại, tố cáo phức tạp.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương “đề nghị các đồng chí lãnh đạo chỉ đạo rốt ráo, quyết liệt bởi vì số đơn thư chưa xử lý còn lớn sẽ có tình trạng là việc cũ chưa xong, việc mới đã chồng lên thì không biết bao giờ có hồi kết? Tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo phải đến với người dân bằng tất cả tình cảm, trách nhiệm của mình trước nỗi trăn trở, suy tư trước nguyện vọng và nhu cầu chính đáng của người dân, chứ dân hỏi ta trả lời điều căn cứ Điều a, điều b luật này, luật khác đề nghị bác cô chú về nghiên cứu là thế nào, làm sao người ta cũng hỏi”.
Thượng tướng Trần Quang Phương - Phó Chủ tịch Quốc hội
Nhắc lại câu nói của nguyên Thủ tướng Chính phủ, nay là Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc khi làm việc với Hà Nội, “Hà Nội nếu không vội sẽ không xong”, Trưởng Đoàn giám sát tin tưởng, Hà Nội sẽ đoàn kết, thống nhất cao, giữ vững nguyên tắc linh hoạt trong xử lý các vấn đề, trong đó có giải quyết khiếu nại tố cáo.