KHAI MẠC HỘI NGHỊ ĐẠI BIỂU QUỐC HỘI HOẠT ĐỘNG CHUYÊN TRÁCH
Toàn cảnh Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách
Dự án Luật Hợp tác xã (HTX) (sửa đổi) đã được xem xét, cho ý kiến tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách vừa qua. Tại các diễn đàn Quốc hội, nhiều ý kiến đóng góp đã được đưa ra nhằm hoàn thiện dự án luật. Theo đó, một số ý kiến đề nghị giữ nguyên số lượng thành viên HTX là 07 thành viên để bảo đảm năng lực sản xuất, kinh doanh cũng như khả năng cạnh tranh dựa vào lợi thế số thành viên đông, còn nếu rút xuống 05 thành viên thì sẽ có rất nhiều HTX quy mô siêu nhỏ; đề nghị có thể nâng số lượng thành viên tự nguyện từ 10 - 15 thành viên.
Các đại biểu đề nghị quy định về lộ trình tăng số lượng thành viên HTX theo thời gian hoạt động của HTX; nếu quy định số lượng thành viên tối thiểu để thành lập HTX ở mức cao thì chưa phù hợp và chưa tạo điều kiện phát triển HTX. Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, dự thảo Luật đưa ra các quy định về điều kiện, quyền và nghĩa vụ tương ứng đối với 03 loại thành viên cụ thể gồm thành viên chính thức, thành viên liên kết góp vốn và thành viên liên kết không góp vốn. Đây là điểm mới so với Luật Hợp tác xã năm 2012 khi không có sự phân biệt về các loại thành viên.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, việc dự thảo Luật quy định HTX phải do ít nhất 05 thành viên chính thức, liên hiệp HTX do ít nhất 03 HTX là thành viên chính thức tự nguyện thành lập, nhằm tạo điều kiện khuyến khích, thuận lợi trong việc thành lập HTX, liên hiệp HTX, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và cũng phù hợp với HTX, liên hiệp HTX hoạt động theo mô hình quản trị rút gọn. Việc giảm số lượng thành viên tối thiểu khi đăng ký thành lập HTX, liên hiệp HTX là không mâu thuẫn với chủ trương phát triển thành viên trong quá trình hoạt động.
Để khuyến khích phát triển thành viên HTX, liên hiệp HTX, dự thảo Luật không hạn chế số lượng thành viên tham gia HTX, liên hiệp HTX. Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng quy định tạo điều kiện mở rộng số lượng thành viên liên kết góp vốn và thành viên liên kết không góp vốn; chính sách hỗ trợ của Nhà nước cũng ưu tiên hơn cho tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX có chính sách phát triển thành viên, số lượng thành viên nhiều hơn; quy định nghĩa vụ HTX, liên hiệp HTX phải kết nạp thành viên khi thành viên đó đáp ứng đủ điều kiện; cho phép HTX, liên hiệp HTX sáp nhập, hợp nhất lại với nhau, phù hợp với trình độ quản trị và nhu cầu sản xuất, kinh doanh ở từng thời kỳ trong quá trình hoạt động.
Bên cạnh việc phát triển về số lượng tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX và thành viên thì các quy định tại dự thảo Luật cũng chú trọng đến phát triển chất lượng của tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX như các chính sách của Nhà nước đối với khu vực này; tăng cường liên kết giữa các thành viên, giữa các HTX, liên hiệp HTX hoạt động trong cùng ngành, lĩnh vực; tăng cường liên kết giữa khu vực HTX với các tổ chức thuộc thành phần kinh tế khác; áp dụng mô hình quản trị phù hợp...
Các đại biểu Quốc hội tại Hội nghị
Việc quy định lộ trình tăng số lượng thành viên HTX, liên hiệp HTX theo thời gian hoạt động của HTX, liên hiệp HTX tại dự thảo Luật là không phù hợp vì các HTX, liên hiệp HTX hoạt động trong các lĩnh vực, ngành, địa bàn và với quy mô hoạt động rất đa dạng, do đó dự thảo Luật chỉ quy định về số lượng thành viên tối thiểu và có chính sách cho việc phát triển thành viên, còn lộ trình tăng số lượng thành viên cụ thể để quy định tại Điều lệ, bảo đảm tính tự chủ, linh hoạt của HTX, liên hiệp HTX trong quá trình hoạt động.
Một số ý kiến đề nghị nghiên cứu, làm rõ căn cứ và có báo cáo đánh giá tác động về việc mở rộng quy định thành viên tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX đối với cá nhân từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi, quy định như vậy có phù hợp với các luật khác (như Bộ luật Dân sự, Bộ luật Lao động, Luật Bảo vệ và chăm sóc trẻ em...), có bảo đảm tương thích với quy định, công ước quốc tế về quyền trẻ em mà Việt Nam là thành viên không?
Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, rà soát, chỉnh lý quy định tại dự thảo Luật theo hướng cá nhân là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên đến dưới 18 tuổi, không bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, không bị mất năng lực hành vi dân sự, không có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi thì có thể trở thành viên của tổ hợp tác nhưng không được tham gia một số giao dịch dân sự như giao dịch liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý và chỉ được trở thành thành viên liên kết không góp vốn của HTX, theo đó không có quyền biểu quyết tại Đại hội thành viên HTX.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, quy định như vậy phù hợp với quy định tại Bộ luật Dân sự về việc cá nhân dưới 18 tuổi không được thực hiện một số giao dịch dân sự. Việc quy định cá nhân từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi có thể tham gia làm thành viên tổ hợp tác, thành viên liên kết không góp vốn của HTX cũng phù hợp với quy định tại Bộ luật Lao động năm 2019 và không trái với các quy định của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) về việc cho phép sử dụng lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi nhưng có quy định hạn chế về công việc và nơi làm việc cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi.
Các đại biểu nghiên cứu tài liệu tại Hội nghị
Cùng với đó, các đại biểu nêu ý kiến đề nghị rà soát quy định về điều kiện trở thành thành viên HTX phù hợp với quy định trong Bộ luật Lao động, quy định của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) và các luật khác có liên quan và các cam kết quốc tế đối với cá nhân là người nước ngoài.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu và quy định tại khoản 5 Điều 29 về việc cá nhân là nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài khi tham gia là thành viên chính thức, thành viên liên kết góp vốn của HTX phải đáp ứng điều kiện đầu tư kinh doanh, điều kiện tiếp cận thị trường và thực hiện thủ tục đầu tư đối với nhà đầu tư nước ngoài theo quy định của pháp luật về đầu tư. Trường hợp cá nhân là người nước ngoài làm việc tại HTX, liên hiệp HTX thì phải tuân thủ pháp luật về lao động.
Ngoài ra, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định các HTX, liên hiệp HTX phải đáp ứng tối đa nhu cầu của các thành viên trước khi phục vụ khách hàng bên ngoài. Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, bổ sung quy định tại khoản 5 Điều 9 về quyền của HTX, liên hiệp HTX là được cung ứng, tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ ra thị trường bên ngoài sau khi hoàn thành nghĩa vụ và bảo đảm lợi ích của thành viên theo quy định của Điều lệ hoặc pháp luật chuyên ngành; quy định tại khoản 4 Điều 10 về nghĩa vụ của HTX, liên hiệp HTX là phải thực hiện thỏa thuận giữa HTX, liên hiệp HTX với thành viên, đáp ứng tối đa nhu cầu của thành viên đã đăng ký trước khi phục vụ khách hàng không phải là thành viên.