CẦN BIỆN PHÁP MẠNH VỚI THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ - NGUY CƠ NHẮM VÀO GIỚI TRẺ
Việc triển khai Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có nơi còn buông lỏng
Với những nỗ lực đáng ghi nhận từ nhiều cơ quan, tổ chức có trách nhiệm, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá sau hơn 10 năm áp dụng, thi hành đã mang đến nhiều kết quả tích cực trên phạm vi cả nước. Tỉ lệ sử dụng hút thuốc lá chung năm 2020 giảm 0,8 % so với năm 2015, nhận thức của người dân về phòng, chống tác hại của thuốc lá được nâng lên; việc tổ chức địa điểm không hút thuốc lá, mô hình không khói thuốc đã được thực hiện rộng rãi ở nhiều nơi trên cả nước góp phần giảm cầu thuốc lá, giảm tác hại thuốc lá, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu cho rằng, tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về phòng chống tác hại thuốc lá vẫn còn một số hạn chế, một số địa phương, việc lập kế hoạch, tổ chức thực hiện phòng chống tác hại thuốc lá chưa thực sự được quan tâm.
Ủy ban Xã hội tổ chức nhiều hội thảo về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá
Thời gian qua, Ủy ban Xã hội đã tiến hành nhiều cuộc khảo sát, hội thảo về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá. Tham gia phát biểu tại hội thảo, nhiều đại biểu, chuyên gia, nhà nghiên cứu cho rằng, một số quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá không còn phù hợp với thực tiễn như quy hoạch sản xuất, kinh doanh thuốc lá; một số bất cập trong thực hiện nhiệm vụ của Quỹ phòng chống tác hại của thuốc lá; sự xuất hiện của thuốc lá thế hệ mới, chưa có quy định phù hợp; thuốc lá nhập lậu trên thị trường còn diễn biến phức tạp…
Chia sẻ về công tác chỉ đạo, triển khai thực hiện các chính sách phòng, chống tác hại của thuốc lá từ cấp trên xuống cơ sở, lãnh đạo Sở Y tế tỉnh An Giang cho biết, các văn bản đã tác động chuyển biến tích cực đến việc phòng, chống tác hại của thuốc lá của Ban chỉ đạo các ngành được thành lập từ tỉnh xuống huyện, xã như các mô hình cơ quan không khói thuốc được duy trì hiệu quả; công tác tuyên truyền, phòng chống thuốc lá lậu được triển khai hiệu quả; công tác truyền thông cũng được các ngành hưởng ứng. Sự quan tâm về phòng chống thuốc lá trong trường học, hút thuốc lá của đoàn viên, thanh thiếu niên tăng lên rõ rệt và hiệu quả.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được vẫn còn một số ít cơ quan, đơn vị chưa bố trí kinh phí đầy đủ, chưa thường xuyên tổ chức nhắc nhở, tuyên truyền cho nhân viên đơn vị người dân không hút thuốc lá tại nơi làm việc. Nhiều người dân đã nhận thức được tác hại của hút thuốc lá đối với sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng nhưng chưa quyết tâm bỏ hoặc giảm hút thuốc lá. Tình trạng hút thuốc lá trong nhà khi có trẻ em, phụ nữ có thai vẫn còn. Hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá ở những nơi công cộng như: bến xe, chợ, hàng quán chưa được triển khai mạnh.
Một số đơn vị chưa thường xuyên, chưa chú trọng kiểm tra, giám sát nghiêm túc việc thực thi pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá; chưa xử lý, chấn chỉnh kịp thời đối với những hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá. Bên cạnh đó, nhiều người tiếp cận với các loại thuốc lá thế hệ mới, việc xử lý thuốc lá thế hệ mới tương đối khó khăn, dường như cách tiếp cận truyền thống, quản lý không được. Việc xây dựng một hành lang pháp lý riêng cho các dòng sản phẩm này cần được quan tâm.
Cần tăng cường biện pháp xử phạt vi phạm Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá
Đại diện Sở Y tế tỉnh An Giang cũng chia sẻ, cơ quan này đã triển khai tốt mô hình không khói thuốc tại các cơ sở y tế và trường học: Xây dựng kế hoạch, nội quy về phòng chống tác hại thuốc lá. Niêm yết quy định cấm hút thuốc lá tại nơi có nhiều người qua lại. Có treo biển báo cấm hút thuốc lá trong phòng học, phòng làm việc, hành lang, cầu thang... Không để xảy ra việc mua bán, quảng cáo các sản phẩm thuốc lá trong khuôn viên đơn vị cũng như không nhận sự hỗ trợ hoặc tài trợ của các công ty thuốc lá hay các tổ chức liên quan đến công ty thuốc lá dưới bất kỳ hình thức nào.
Chia sẻ một số khó khăn trong thực hiện công tác, đại diện Sở Y tế tỉnh An Giang cho biết, do trình độ dân trí, phong tục tập quán, nên ý thức của một số người dân còn xem nhẹ tác hại của thuốc lá. Các sản phẩm thuốc lá được bày bán lén lút trong cộng đồng, giá thành rẻ,… làm cho việc mua bán, tiếp cận các sản phẩm thuốc lá tương đối dễ dàng. Các sản phẩm thuốc lá điện tử được bày bán tràn lan trên mạng xã hội, với nhiều kiểu dáng bắt mắt, nhỏ gọn, thậm chí có hình dạng giống các vật dụng hàng ngày như viết... được giới trẻ rất ưa chuộng và dễ dàng che dấu gia đình, người thân mà luật chưa cập nhật, chú trọng vấn đề.
Tham gia đóng góp ý kiến, ông Nguyễn Nho Huy, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục thể chất, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị Quốc hội, Chính phủ cần nghiên cứu, đánh giá để sửa đổi, bổ sung Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, trong đó quy định cụ thể về quản lý và phòng chống tác hại của thuốc lá mới; kiên quyết không cho phép sản xuất, kinh doanh và lưu hành các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam.
Ông Nguyễn Nho Huy, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục thể chất, Bộ Giáo dục và Đào tạo
Theo nhiều chuyên gia, để Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá được mở rộng và phát huy hiệu quả thực sự cần tiếp tục đẩy mạnh vào công tác thông tin, giáo dục, truyền thông, tăng cường các biện pháp xử phạt đối với các hành vi vi phạm Luật. Để thực hiện điều này, cần sự vào cuộc đồng bộ và mạnh mẽ của các Sở, ban, ngành, đoàn thể và của từng cá nhân. Các cơ quan, đơn vị, ngành cần quan tâm hơn nữa về nhân lực và kinh phí để hoạt động.
Các chuyên gia cũng nhấn mạnh, cần tiếp tục nâng cao nhận thức về trách nhiệm thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và tuyên truyền, phổ biến về tác hại của thuốc lá. Tập trung vào việc thực hiện môi trường không khói thuốc lá tại công sở; quyền của người không hút thuốc lá, trách nhiệm của người hút thuốc lá. Tiếp tục triển khai thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đến mọi tầng lớp nhân dân, cán bộ công nhân viên chức, các lực lượng vũ trang trên địa bàn.
Ngoài ra, cần chú trọng việc kiểm soát tình trạng sản xuất, buôn bán thuốc lá như các hành vi vi phạm quảng cáo, không chấp hành quy định in ấn trên bao bì sản phẩm thuốc lá; hạn chế nhập khẩu thuốc lá, đặc biệt là ngăn chặn các hành vi buôn lậu thuốc lá qua biên giới và cửa khẩu. Đồng thời, tăng cường việc kiểm tra các cơ sở kinh doanh thuốc lá nhằm ngăn chặn và xử lý hành vi mua, bán thuốc lá lậu.
Cùng chia sẻ về kết quả triển khai công tác tại hội nghị, đại diện Sở Y tế tỉnh Vĩnh Long cho biết, công tác này còn vướng mắc do dịch Covid-19, nên ảnh hưởng đến các hoạt động của đơn vị nói chung trong đó có hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá. Việc áp dụng Quyết định số 17 của Thủ tướng Chính phủ ở địa phương gặp khó khăn, do các đơn vị ở xã/phường buôn bán nhỏ lẻ nên không có hóa đơn theo quy định.
Đại diện Sở Y tế tỉnh Vĩnh Long đề nghị Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá tăng cường mở thêm các lớp tập huấn chuyên môn nghiệp vụ như lớp: Kỹ năng xây dựng kế hoạch, kỹ năng thống kê báo cáo và phân tích số liệu, kỹ năng tư vấn, cai nghiện cộng đồng, kỹ năng lập kế hoạch và nghiên cứu về phòng, chống tác hại thuốc lá tại các địa phương, kỹ năng sử dụng và khai thác phần mềm…. Tăng cường công tác giao lưu chia sẽ kinh nghiệm những hoạt động hiệu quả, tích cực mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng trong công tác phòng, chống tác hại thuốc lá tại các địa phương. Đề xuất khen thưởng những cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc trong công tác phòng, chống tác hại thuốc lá.
Đối với công tác phòng, chống tác hại thuốc lá để thực hiện Luật phòng, chống tác hại thuốc lá hiệu quả, các chuyên gia nhấn mạnh cần tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật kết hợp với các biện pháp răn đe, xử phạt các đối tượng cố tình vi phạm Luật phòng, chống tác hại thuốc lá, đồng thời cần đề xuất khen thưởng những cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc trong công tác phòng, chống tác hại thuốc lá.