Tổng thuật sáng 27/9: Hội nghị triển khai kế hoạch giám sát của Quốc hội năm 2023
Chú trọng công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về giám sát
Báo cáo kết quả thực hiện Chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2022 tại Hội nghị triển khai kế hoạch giám sát của Quốc hội năm 2023, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường nêu rõ, năm 2022 là năm thứ hai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Đại dịch COVID-19 và xung đột chính trị giữa các nước đã tác động mạnh đến phát triển kinh tế - xã hội của nước ta và ảnh hưởng đến hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trong bối cảnh đó, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) kiên trì thực hiện mục tiêu “đổi mới và đẩy mạnh công tác giám sát là khâu trọng tâm, then chốt để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội”, trong đó đã chú trọng công tác hoàn thiện thể chế; đổi mới, cải tiến cách thức tổ chức thực hiện trong hoạt động giám sát của Quốc hội, UBTVQH và đã đạt được một số kết quả nổi bật.
Cụ thể, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về giám sát được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan của Quốc hội, Văn phòng Quốc hội và các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội tích cực tham mưu xây dựng, hoàn thiện thể chế về giám sát, như: Kết luận của Đảng đoàn Quốc hội về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội; Đề án tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội; Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hướng dẫn giám sát văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan của Quốc hội; Nghị quyết về hướng dẫn hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân các cấp…
.jpg)
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường
Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội, phiên họp UBTVQH tiếp tục có nhiều đổi mới, để lại dấu ấn trong hoạt động giám sát. Việc lựa chọn, quyết định nội dung chất vấn đã bám sát thực tiễn, “đúng”, “trúng” những vấn đề “nóng”, bức xúc nổi lên trong đời sống kinh tế - xã hội, đều là những nội dung vừa có tính thời sự cấp bách, vừa mang tính chiến lược, lâu dài, đáp ứng nguyện vọng của cử tri và Nhân dân cả nước.
Công tác chuẩn bị, tổ chức, tiến hành chất vấn tại phiên họp UBTVQH tiếp tục được đổi mới: Chủ tịch Quốc hội và các Phó Chủ tịch Quốc hội họp trù bị để nghe các cơ quan, người trả lời chất vấn báo cáo về công tác chuẩn bị, các kiến nghị, đề xuất nhằm kịp thời chỉ đạo, xử lý các vướng mắc phát sinh. Tại phiên chất vấn, các vị ĐBQH thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trước cử tri, đặt câu hỏi ngắn gọn, súc tích, tranh luận sắc bén, đi vào chiều sâu. Thành viên Chính phủ, Trưởng ngành trả lời chất vấn thẳng thắn, tâm huyết, cầu thị, không né tránh; nghiêm túc nhận trách nhiệm về những mặt còn tồn tại, hạn chế của ngành và đưa ra giải pháp, lời hứa, cam kết, có lộ trình rõ ràng để khắc phục. Chủ tọa điều hành linh hoạt, khoa học, đáp ứng yêu cầu đặt ra, góp phần tăng tính dân chủ trong hoạt động Quốc hội.
Tại phiên họp thứ 9, lần đầu tiên Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết về chất vấn. Kết quả các phiên chất vấn cho thấy tinh thần dân chủ, công khai, minh bạch của Quốc hội, cơ quan của Quốc hội, các vị ĐBQH đối với cử tri và Nhân dân; đồng thời, giúp ĐBQH đánh giá được năng lực thực thi nhiệm vụ của người trả lời chất vấn.
Nhiều đổi mới nổi bật trong tổ chức thực hiện các giám sát chuyên đề
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cũng cho biết, hoạt động giám sát chuyên đề tiếp tục được chú trọng với nhiều đổi mới trong công tác tổ chức thực hiện. Năm 2022, việc triển khai hoạt động của các Đoàn giám sát được UBTVQH chỉ đạo sát sao và có nhiều đổi mới nổi bật như: Xem xét, cho ý kiến về kế hoạch chi tiết, đề cương báo cáo của các Đoàn giám sát. Giao Đoàn ĐBQH, Hội đồng nhân dân tổ chức giám sát và gửi báo cáo kết quả đến Đoàn giám sát. Căn cứ tình hình thực tế và trên cơ sở xem xét báo cáo của các cơ quan, Đoàn giám sát sẽ lựa chọn cơ quan, địa phương và báo cáo UBTVQH xem xét, quyết định trước khi tổ chức giám sát trực tiếp; đặc biệt là sử dụng tối đa, có hiệu quả các kết quả, kết luận thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Huy động sự phối hợp tham gia giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh, các tổ chức chính trị, xã hội và các Đoàn ĐBQH chịu trách nhiệm bước đầu về kết quả giám sát, tính xác thực của báo cáo tại địa phương. UBTVQH bố trí thời gian nghe báo cáo kết quả bước đầu vì vậy đã kịp thời chỉ đạo trong quá trình giám sát, kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc của các Đoàn giám sát.
Toàn cảnh Hội nghị
Theo Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, hoạt động giám sát chuyên đề đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, cụ thể như: Các Đoàn giám sát đã tổ chức 8 đoàn công tác với sự tham gia của Lãnh đạo Quốc hội để khảo sát, làm việc trực tiếp, kết hợp trực tiếp và trực tuyến với 41 địa phương, Chính phủ, các Bộ, ngành. Đồng thời, các Đoàn giám sát đã tổ chức nhiều cuộc họp, làm việc để thống nhất các nội dung của dự thảo Báo cáo, dự thảo Nghị quyết. Các Đoàn giám sát đã phối hợp chặt chẽ với Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các bộ, ngành, các Đoàn ĐBQH, Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố, Kiểm toán nhà nước, các chuyên gia, các nhà khoa học để hoàn thiện báo cáo giám sát, chuẩn bị dự thảo nghị quyết giám sát chuyên đề.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nêu rõ, những vấn đề chính trong báo cáo giám sát đạt được sự đồng thuận về quan điểm, nhận thức, thực trạng, nguyên nhân, trách nhiệm, nhất là trách nhiệm giải trình của người đứng đầu, kiến nghị, đề xuất giữa Đoàn giám sát với các cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát. Tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội đã xem xét báo cáo giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành”. Báo cáo kết quả giám sát đã được chuẩn bị công phu, kết hợp minh họa bằng hình ảnh thực tiễn tạo sự sinh động khi báo cáo, giúp các vị ĐBQH có nhiều thông tin để phân tích, chỉ rõ những hạn chế, bất cập, nguyên nhân và đề xuất giải pháp trong thời gian tới. Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 61/2022/QH15 về tiếp tục tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch và mội số giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ lập và nâng cao chất lượng quy hoạch thời kỳ 2021-2030 làm căn cứ đề xuất, sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch và các luật liên quan.
Tăng cường giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị cử tri
Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết cũng cho biết, việc xem xét báo cáo của các cơ quan được thực hiện có hiệu quả, có ý nghĩa quan trọng đối với việc kiểm soát quyền lực trong hoạt động của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội đã dành nhiều thời gian xem xét, thảo luận kỹ lưỡng các báo cáo của Chính phủ về kinh tế-xã hội, ngân sách nhà nước, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội sẽ tiếp tục dành thời gian thỏa đáng để xem xét, thảo luận nhiều báo cáo của Chính phủ, TANDTC, VKSNDTC, Kiểm toán nhà nước về công tác năm 2022. UBTVQH đã xem xét, cho ý kiến về 21 báo cáo thuộc thẩm quyền. Các cơ quan của Quốc hội đã trao đổi với các Bộ, cơ quan có liên quan thống nhất về nội dung, đề cương, yêu cầu đối với từng loại báo cáo, nhất là thời hạn lấy số liệu...; tổ chức các hội nghị, hội thảo, tọa đàm, diễn đàn nhằm tiếp cận thông tin đa chiều, tăng tính phản biện trong hoạt động thẩm tra. Qua xem xét các báo cáo, Quốc hội, UBTVQH đã kịp thời ban hành những quyết sách nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ điều hành, các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp, Nhân dân vượt qua thách thức, phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu và nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2022.
Bên cạnh đó, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cũng nêu rõ, hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) đã được UBTVQH quan tâm chỉ đạo. Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội đã đưa vào Chương trình giám sát hàng năm của cơ quan mình về hoạt động giám sát VBQPPL thuộc lĩnh vực phụ trách. Ngày 22/7/2022, UBTVQH đã ban hành Nghị quyết số 560/NQ-UBTVQH15 về hướng dẫn tổ chức thực hiện hoạt động giám sát VBQPPL của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội nhằm thống nhất về cách thức, trình tự, thủ tục tiến hành giám sát VBQPPL, là căn cứ để các cơ quan của Quốc hội thực hiện giám sát văn bản quy phạm pháp luật thống nhất, đồng bộ.
.jpg)
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường
Giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị cử tri ngày càng được tăng cường và trở thành hoạt động thường xuyên. Việc UBTVQH định kỳ xem xét, thảo luận báo cáo về công tác dân nguyện tại phiên họp hằng tháng là một đổi mới quan trọng được đại biểu Quốc hội, cử tri và Nhân dân cả nước đánh giá cao; trong đó, quan tâm chỉ đạo giám sát việc giải quyết những vụ việc nổi cộm, việc phân loại, xử lý các vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài,theo dõi, đôn đốc và đánh giá việc trả lời, kiến nghị cử tri của các Bộ, ngành trung ương. Cùng với giám sát chuyên đề của UBTVQH, việc đổi mới công tác dân nguyện thời gian qua đã góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác này, giải quyết dứt điểm các vụ việc phức tạp, kéo dài; góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân vào hoạt động giám sát của Quốc hội.
Ngoài ra, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cũng cho biết, công tác giám sát, hướng dẫn hoạt động của Hội đồng nhân dân đã được UBTVQH quan tâm và đạt được nhiều kết quả. UBTVQH đã phối hợp tổ chức thành công 06 Hội nghị Thường trực HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương các khu vực trong cả nước; 03 Hội nghị tổng kết công tác HĐND các tỉnh, thành phố ở 3 miền Bắc, Trung, Nam. Cử đại diện UBTVQH tham dự kỳ họp Hội đồng nhân dân tại các tỉnh, thành phố. Đặc biệt, UBTVQH đã ban hành Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQH15 về hướng dẫn hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, Ban của HĐND, Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND nhằm tạo điều kiện để HĐND có cơ sở, chủ động, tích cực, phát huy tốt hơn vai trò của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương. Công tác chỉ đạo, điều hòa phối hợp hoạt động giám sát được quan tâm, bảo đảm tránh trùng lặp, chồng chéo về nội dung, thời gian các đoàn giám sát, khảo sát trên một địa phương hoặc một ngành vào cùng một thời điểm. Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình thực hiện các chương trình giám sát của Quốc hội, UBTVQH vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc cần tiếp tục được quan tâm, rút kinh nghiệm, khắc phục trong những tháng cuối năm 2022 và năm 2023.