Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách tổ chức phiên họp mở rộng thẩm tra sơ bộ dự thảo Nghị định của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 63/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với Thủ đô Hà Nội
Tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho biết, Thủ đô có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo, khoa học và công nghệ lớn của đất nước. Quốc hội đã ban hành Luật Thủ đô, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 63/2017/NĐ-CP ngày 19/5/2017 quy định một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với Thủ đô Hà Nội.
Tuy nhiên, Thành phố Hà Nội còn một số vấn đề trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội cần được giải quyết có hiệu quả như công tác quy hoạch, quản lý đô thị chưa theo kịp yêu cầu phát triển, tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh chóng trong khi cơ sở hạ tầng còn nhiều bất cập; một số chợ dân sinh trên địa bàn được đầu tư đã lâu nay xuống cấp nghiêm trọng có nguy cơ gây mất an toàn, không bảo đảm điều kiện phòng cháy chữa cháy, an toàn vệ sinh thực phẩm, mĩ quan đô thị; tình trạng ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông, ngập úng, tình trạng tăng dân cư tự phát đã gây sức ép lớn đối với hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội ở khu vực nội thành.
Để xử lý những vấn đề tồn tại, hạn chế trên, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 22-KL/TW tiếp tục bổ sung nhiệm vụ, giải pháp phù hợp mục tiêu, phương hướng phát triển Thủ đô trong điều kiện mới. Thực hiện chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước nhằm đáp ứng các yêu cầu mới đặt ra trong quá trình tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, cải cách hành chính cần thiết phải ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 63/2004/NĐ - CP.
Về những nội dung xin ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn nêu rõ, Chính phủ xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với nội dung:
Một là, Hội đồng nhân dân Thành phố quyết định dự toán, phân bổ ngân sách thành phố bảo đảm phù hợp với các định hướng cơ cấu lại ngân sách, phát triển kinh tế - xã hội và các lĩnh vực quan trọng theo quy định của Quốc hội và Chính phủ.
Hai là, nâng mức dư nợ vay của ngân sách thành phố không vượt quá 90% số thu ngân sách địa phương được hưởng theo phân cấp và nằm trong tổng mức vay và bội chi ngân sách thành phố hằng năm do Quốc hội quyết định theo quy định của Luật NSNN.
Ba là, Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội được phép tạm ứng quỹ dự trữ tài chính để đầu tư các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng. Thời gian tạm ứng không quá 36 tháng, kể từ ngày tạm ứng. Tổng mức tạm ứng không quá 50% so số dư quỹ dự trữ tài chính thành phố bình quân 03 năm trước.
Bốn là, Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội được quyết định sử dụng nguồn thực hiện cải cách tiền lương còn dư của ngân sách cấp Thành phố; cho phép ngân sách cấp dưới sử dụng nguồn cải cách tiền lương còn dư để đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách và chi thu nhập tăng thêm; Mức chi thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức thuộc khu vực quản lý nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội và đơn vị sự nghiệp công lập do thành phố Hà Nội quản lý không quá 0,8 lần mức lương ngạch bậc, chức vụ. Mức thu nhập cho các chuyên gia, nhà khoa học, tài năng đặc biệt của Thành phố do Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội quy định.
Năm là, Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội được quyết định: Sử dụng nguồn vốn đầu tư phát triển của NSĐP để đầu tư cải tạo, nâng cấp hạ tầng chợ không có khả năng hoàn vốn trực tiếp hoặc không xã hội hóa được trên địa bàn thành phố Hà Nội theo đúng quy hoạch đã được phê duyệt, thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn do HĐND phê duyệt. Sử dụng nguồn kinh phí chi thường xuyên của NSĐP để đầu tư nâng cấp, cải tạo, mở rộng; đầu tư xây dựng mới các hạng mục công trình thiết yếu: Phòng cháy, chữa cháy, thu gom xử lý rác, cấp nước, thoát nước, điện, các phương tiện, thiết bị, nhà vệ sinh, tường rào trong các cơ sở đã có của các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công do Thành phố quản lý theo quy định của Luật NSNN. Đối với đơn vị sự nghiệp công tự đảm bảo chi thường xuyên và đầu tư được sử dụng nguồn thu phí, phần được để lại cho đơn vị sự nghiệp công để đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm, sửa chữa lớn trang thiết bị theo quy định của pháp luật.
Sáu là, Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội được quyết định: Sử dụng ngân sách cấp Thành phố hỗ trợ các địa phương khác (trong nước), cho phép các quận sử dụng ngân sách của cấp quận để hỗ trợ các huyện khó khăn của thành phố Hà Nội phòng chống khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, thực hiện các CTMTQG giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới. (khoản 4 Điều 1 dự thảo Nghị định)
Cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù quy định tại Nghị định này được thực hiện từ năm ngân sách 2020 đến hết năm ngân sách 2022. Riêng cơ chế tài chính - ngân sách đặc thù về tạm ứng Quỹ dự trữ tài chính được thực hiện từ năm ngân sách 2020.
Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu cho rằng cần thiết phải sửa đổi Nghị định số 63/2017/NĐ-CP quy địn một số cơ chế, chính sách tài chính ngân sách đặc thù đối với Thủ đô Hà Nội nhằm tạo cơ chế, chính sách thuận lượi hơn cho việc huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực hợp pháp cho việc thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô trong giai đoạn tới.
Qua xem xét các nội dung của dự thảo Nghị định Chính phủ trình sửa đổi, bổ sung, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách Hoàng Quang Hàm bày tỏ băn khoăn về thẩm quyền quyết định các nội dung bởi những nội dung Chính phủ trình sửa đổi Nghị định hiện nay đều nằm ngoài quy định của Luật Ngân sách nhà nước và Luật Thủ đô. Theo thẩm quyền những nội dung này cần trình Quốc hội xem xét, quyết định.
Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách Hoàng Quang Hàm đề nghị Ủy ban Tài chính – Ngân sách cần có kiến nghị cụ thể về vấn đề này đối với Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Theo đó Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cần yêu cầu Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định sửa đổi, bổ sung Luật Thủ đô hoặc ban hành Nghị quyết về một số cơ chế tài chính đặc thù đối với Thủ đô Hà Nội.
Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách Vũ Thị Lưu Mai thì cho rằng để có thêm cơ sở thực tiễn, Chính phủ cần tiến hành tổng kết, đánh giá thi hành Luật Thủ đô, Nghị định 63/2017/NĐ-CP để có thêm căn cứ, rõ các nội dung kiến nghị sửa đổi cho phù hợp.
Bên cạnh đó, cũng có ý kiến cho rằng ngoài Hà Nội còn có một số địa phương như Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ được áp dụng cơ chế, chính sách tài chính – ngân sách đặc thù. Để phát huy hiệu quả của cơ chế, bảo đảm tính công bằng, hợp lý giữa các địa phương, tính thống nhất của hệ thống pháp luật, phù hợp với Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản pháp luật có liên quan, Chính phủ cần rà soát, đánh giá tổng thể các cơ chế tài chính – ngân sách đặc thù của các thành phố trực thuộc trung ương khác đã được thực hiện và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Ngoài ra, tại phiên họp các đại biểu cũng cho ý kiến về các nội dung cụ thể của dự thảo Nghị định như về phân cấp, phân quyền cho Hội đồng nhân dân Thành phố; về nâng mức dư nợ vay của ngân sách thành phố từ 70% lên 90%; về việc cho phép Thành phố tạm ứng Quỹ dự trữ tài chính để đầu tư các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng; về việc sử dụng nguồn cải cách tiền lương còn dư; việc đầu tư, cải tạo, nâng cấp hạ tầng chợ; sử dụng kinh phí thường xuyên của NSĐP để đầu tư, nâng cấp, cải tạo, mở rộng đầu tư xây dựng mới các công trình thiết yếu trong các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp; việc sử dụng ngân sách để hỗ trợ cho các địa phương, các huyện.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Nguyễn Đức Hải đề nghị các cơ quan hữu quan, bộ phận giúp việc tiếp thu ý kiến tại phiên họp để hoàn thiện các báo cáo kịp trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 44./.