GÓC NHÌN CHUYÊN GIA: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CẦN QUAN TÂM TRONG DỰ THẢO LUẬT BẢO HIỂM XÃ HỘI (SỬA ĐỔI)
GÓC NHÌN CHUYÊN GIA: ĐIỂM TIẾN BỘ CỦA DỰ THẢO LUẬT BẢO HIỂM XÃ HỘI (SỬA ĐỔI)
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành phiên họp
Theo đó, sau phần thảo luận của các vị đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.
Cổng Thông tin điện tử Quốc hội sẽ liên tục cập nhật nội dung thông tin:
8h00: Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành phiên họp
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, thực hiện chương trình Kỳ họp thứ 6, sáng nay, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đôi). Phiên thảo luận được truyền hình trực tiếp trên Truyền hình Quốc hội để cử tri và nhân dân cùng theo dõi.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nêu rõ, tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội đã nghe Tờ trình, Báo cáo thẩm tra dự án luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) và tiến hành thảo luận ở tổ, Tổng Thư ký Quốc hội đã có báo cáo tổng hợp ý kiến phát biểu tại tổ về dự án luật này.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung thảo luận đối với 7 vấn đề nêu trong báo cáo thẩm tra, đặc biệt về Hội đồng quản lý Quỹ bảo hiểm xã hội, về mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, quản lý, thu Quỹ bảo hiểm xã hội, thẩm quyền của cơ quan bảo hiểm xã hội, điều kiện, thời gian đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng lương hưu, quy định hưởng bảo hiểm xã hội một lần, xác định hành vi trốn đóng, chậm đóng bảo hiểm xã hội… cùng các vấn đề khác các đại biểu quan tâm.
8h03: Đại biểu Phạm Thị Kiều - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông: Rà soát, bổ sung các giải pháp ngăn chặn tình trạng chậm, trốn đóng bảo hiểm xã hội
Góp ý hoàn thiện dự thảo luật, đại biểu Phạm Thị Kiều cơ bản thống nhất với nhiều nội dung của dự thảo luật; đồng thời đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, bổ sung các quy định nhằm đảm bảo an sinh xã hội; đồng thời có quy định cụ thể nhằm ngăn chặn tình trạng chậm, trốn đóng bảo hiểm xã hội.
Về mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, đại biểu Phạm Thị Kiều cho rằng, việc mở rộng đối tượng hoạt động không chuyên trách ở thôn tổ dân phố cho thấy dự thảo luật đã quán triệt và thể chế hóa quan điểm của Nghị quyết số 28 của Trung ương đó là mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sang các nhóm đối tượng khác, trong đó có đối tượng là người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố.
Tuy nhiên, hiện nay phụ cấp hàng tháng cấp cho các đối tượng này rất thấp mà phải trích nộp bảo hiểm xã hội thì phần thực nhận của họ còn thấp hơn, trong khi số lượng đối tượng này trên cả nước rất lớn nên phần ngân sách nhà nước chịu trách nhiệm đóng cũng không nhỏ. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cần có đánh giá, phân tích kỹ lưỡng về khả năng đảm bảo ngân sách cho các đối tượng này.
Về các đối tượng quy định tại điểm l, m, khoản 1 Điều 3 của dự thảo luật, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ hơn vấn đề này, do các đối tượng này không phải là người hưởng tiền lương và chưa chắc chắn là “có việc làm, thu nhập ổn định, thường xuyên” mà bắt buộc phải tham gia bảo hiểm. Nên quy định hình thức khuyến khích tham gia BHXH bắt buộc đối với các đối tượng này để bảo đám tính tương thích, thống nhất với quy định tại khoản 4, Điều 4 dự thảo luật “Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động có quyền tự nguyện tham gia, lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình”.
Tại khoản 4, Điều 6 quy định nguyên tắc “Quỹ BHXH được quản lý tập trung, thống nhất, công khai, minh bạch; được sử dụng đúng mục đích và được hạch toán độc lập theo các quỹ thành phần, các nhóm đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định và chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định”. Tuy nhiên, qua nghiên cứu các nội dung cụ thể của dự thảo Luật, đại biểu nhận thấy chưa quy định cụ thể để Quỹ được công khai, minh bạch, như trách nhiệm của cơ quan BHXH trong hoạt động bảo toàn quỹ. Nguồn hình thành Quỹ BHXH chủ yếu từ nguồn đóng góp của người sử dụng lao động và người lao động, nhưng hai đối tượng này lại được nắm bắt rất ít thông tin về tình hình hoạt động của Quỹ. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung quy định cụ thể nguyên tắc công khai, minh bạch Quỹ BHXH thực sự đi vào cuộc sống.
Về điều kiện hưởng lương hưu (Điều 64), đại biểu nhất trí với nội dung dự thảo nêu. Tuy nhiên, do cách tính mức lương hưu dựa trên thời gian đóng góp và mức tiền lương, thu nhập làm căn cứ đóng BHXH nên việc giảm điều kiện về thời gian đóng BHXH sẽ làm xuất hiện thêm nhiều trường hợp người lao động nghỉ hưu với mức lương rất thấp (lao động nam chỉ hưởng mức 33,75%), tương đương hơn 2 triệu đồng. Đồng thời, dự thảo Luật đã bỏ quy định về mức lương hưu tối thiểu. Đây là điều mà nhiều người lao động đang băn khoăn, vì có thể dẫn đến xu hướng “nghèo hoá” của một bộ phận người dân trong tương lai. Đại biểu đề nghị cần xem xét thiết kế cách tính lương hưu có tính chia sẻ để hỗ trợ cho những người có tiền lương hưu quá thấp.
Ngoài ra, tại khoản 2, Điều 66 quy định “… cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%”. Theo đại biểu, quy định trong dự thảo luật như vậy là quá cao. Do đó, đề nghị cần nghiên cứu quy định cho phù hợp, đảm bảo sự hài hòa giữa đóng và hưởng, vì độ tuổi bắt đầu tham gia đóng bảo hiểm của mỗi người khác nhau, cho nên cần quy định thời gian đóng bảo hiểm bao nhiêu để được hưởng tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% là phù hợp.
Về Bảo hiểm xã hội 1 lần (Điều 70), đại biểu Phạm Thị Kiều nêu quan điểm cần có giải pháp để hạn chế người lao động rút BHXH 01 lần nhưng vẫn đảm bảo để người lao động có thể ổn định đời sống sau khi ngừng làm việc. Vì vậy, đề nghị nên có phương án sử dụng nguồn Quỹ bảo hiểm xã hội để thành lập Quỹ cho vay đối với người lao động phải ngừng việc nhưng chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu.
8h09: Đại biểu Nguyễn Thị Huế - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn: Đảm bảo hài hòa lợi ích của người lao động và người sử dụng lao động
Đại biểu Nguyễn Thị Huế bày tỏ tán thành đối với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban xã hội. Luật Bảo hiểm xã hội lần này được sửa đổi cơ bản, toàn diện, đáp ứng yêu cầu thể chế hóa các nội dung cải cách chính sách bảo hiểm xã hội tại Nghị quyết 28 Hội nghị lần thứ 7 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội và bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật, giải quyết căn bản các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn, tạo khung pháp lý thông thoáng, linh hoạt hơn. Đồng thời đảm bảo hài hòa lợi ích của người lao động và người sử dụng lao động, phù hợp với trình độ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Quan tâm tới Chương III quy định chế độ trợ cấp hưu trí xã hội, đại biểu cho biết, Điều 20 dự thảo quy định đối tượng áp dụng trợ cấp hưu trí xã hội là công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 169 Bộ luật Lao động, tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với nam vào năm 2028; 60 tuổi đối với nữ vào năm 2035.
Mặt khác, khoản 1 Điều 21 dự thảo quy định điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội là đủ 75 tuổi trở lên và không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng khác theo quy định của Chính phủ. Theo đó, độ tuổi quy định tại Điều 21 khác với độ tuổi mà người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc để được hưởng chế độ hưu trí quy định tại Điều 64 dự thảo và Điều 169 Bộ luật Lao động....
Đại biểu cho rằng, quy định như vậy vừa mâu thuẫn giữa Điều 20 và Điều 21, vừa gây khó hiểu trong quá trình thực thi; mà thực chất đây là chính sách trợ cấp cho người cao tuổi chưa được hưởng bất kỳ một chế độ nào. Để dễ hiểu và thuận lợi cho quá trình thực hiện, đại biểu đề nghị gộp quy định tại Điều 20 và Điều 21 thành một điều chung là đối tượng, điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sửa lại như sau "Đối tượng áp dụng trợ cấp hưu trí xã hội là công dân Việt Nam đủ 75 tuổi trở lên không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng khác theo quy định của Chính phủ.".
Đại biểu nhấn mạnh, chính sách trợ cấp hưu trí xã hội là một chính sách hết sức nhân văn, được nhiều cử tri và nhân dân mong đợi. Với quy định như vậy đã thể chế hóa một bước chủ trương điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội của Nghị quyết số 28 nhằm phấn đấu đạt mục tiêu đến hết năm 2030 khoảng 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, bảo hiểm xã hội hàng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội đối.
8h15: Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình: Tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, đánh giá tác động của các nội dung mới
Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga nhận thấy dự án Luật được chuẩn bị công phu, nghiêm túc, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Xã hội đã đặt ra nhiều vấn đề sâu sắc và tương đối toàn diện. Đại biểu đề nghị dự thảo Luật cần tiếp tục rà soát để thể chế hóa đầy đủ hơn về chủ trương của Đảng, Nhà nước về bảo hiểm xã hội và tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện hơn, trở thành trụ cột an sinh xã hội chính, đáp ứng yêu cầu kinh tế - xã hội trước áp lực già hóa dân số, tác động của cách mạng, khoa học công nghệ đến thị trường lao động và những bất cập trong khi bảo hiểm xã hội hiện hành; đảm bảo kế thừa, ổn định và phát triển.
Đồng thời, rà soát hệ thống pháp luật liên quan và đánh giá tác động kỹ hơn các chính sách mới như là bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội, bổ sung nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc, giảm thời gian đóng bảo hiểm… để bảo đảm tính khả thi của dự thảo Luật, đặc biệt là các nguồn lực tài chính, chi phí quản lý bảo hiểm xã hội, đầu tư quỹ Bảo hiểm xã hội, khả năng cân đối Quỹ Bảo hiểm xã hội. Rà soát kỹ về quyền trách nhiệm các cơ quan, tổ chức, cá nhân về bảo hiểm xã hội và tổ chức thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội, đặc biệt là vấn đề xử lý vi phạm các đối tượng trốn đóng bảo hiểm xã hội.
Góp ý về mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga băn khoăn là tính khả thi trong tổ chức thực hiện và đề nghị ngoài thủ tục hành chính đơn giản thì Nhà nước cần phải có chính sách khuyến khích bước đầu bù đắp một phần đối với các đối tượng này; có chính sách bảo hiểm bắt buộc linh hoạt theo nguyên tắc đóng ít - hưởng ít, đóng nhiều - hưởng nhiều để tạo sự lựa chọn và sự hấp dẫn cho người tham gia bảo hiểm bắt buộc.
Về việc giảm các điều kiện tham gia tối thiểu để đóng hưởng lương hưu từ 25 xuống 15 năm, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga đề nghị là cần tiếp tục nghiên cứu để có các giải pháp đồng bộ, tránh tình trạng làm nảy sinh các kẽ hở dẫn đến việc lợi dụng.
Về bảo hiểm xã hội một lần, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga cho rằng cần có một giải pháp đồng bộ để bảo vệ người lao động và để người lao động không muốn rút bảo hiểm một lần. Dự thảo Luật đề xuất 2 phương án, đại biểu cho rằng phương án linh hoạt nhất là không cấm người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần. Tuy nhiên là phải quy định hết sức chặt chẽ, khắt khe điều kiện được rút bảo hiểm xã hội một lần. Do vậy, Luật có thể xem xét thiết kế thành các phương án để người lao động lựa chọn.
8h21: Đại biểu Đỗ Thị Việt Hà - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang: Bổ sung chế tài để hạn chế tình trạng chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc
Tham gia đóng góp ý kiến hoàn thiện dự thảo luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), đại biểu Đỗ Thị Việt Hà - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang phản ánh, thời gian qua, tình trạng chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vẫn còn diễn ra ở nhiều doanh nghiệp, địa phương, ảnh hưởng đến việc giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội của người lao động.
Đại biểu cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó có việc chưa quản lý chặt chẽ đối tượng thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Các giải pháp xử lý tình trạng chậm, trốn đóng bảo hiểm xã hội vẫn chưa đạt được hiệu quả như kỳ vọng.
Để khắc phục tình trạng này, dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đã bổ sung một số quy định cụ thể về các hành vi chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc với các biện pháp xử lý, chế tài xử lý đối với các hành vi vi phạm.
Để bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, đại biểu đề nghị ban soạn thảo tiếp tục rà soát, nghiên cứu, bổ sung một số biện pháp, chế tài như: khấu trừ tiền nợ bảo hiểm xã hội tại các tài khoản ngân hàng sau khi đã có thông báo, đôn đốc của cơ quan bảo hiểm xã hội trong thời gian nhất định (có thể là 3 tháng); công khai danh tính các đơn vị nợ bảo hiểm xã hội trên các phương tiện thông tin đại chúng…
Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng, cần có các quy định đồng bộ, khả thi, nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc đang đặt ra hiện nay trong việc khởi kiện dân sự và khởi tố hình sự đối với người sử dụng lao động có hành vi chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội.
Cụ thể, cần chỉnh sửa, bổ sung khoản 4, khoản 5, Điều 37 theo hướng: Khi người sử dụng lao động có hành vi chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội và cơ quan có thẩm quyền đã áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính mà người sử dụng lao động vẫn không đóng hoặc đóng không đủ số tiền bảo hiểm xã hội bắt buộc phải đóng, thì không chỉ cơ quan bảo hiểm xã hội, mà tổ chức công đoàn và người lao động cũng có quyền khởi kiện người sử dụng lao động theo quy định của pháp luật.
Đồng thời khi người sử dụng lao động có dấu hiệu phạm tội trốn đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của Bộ luật Hình sự, thì không chỉ cơ quan bảo hiểm xã hội, mà tổ chức công đoàn, các cơ quan thanh tra, kiểm tra về lao động, bảo hiểm xã hội và người lao động đều có quyền kiến nghị khởi tố theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, đại biểu cho rằng, cần hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan, bảo đảm tính khả thi, hiệu lực, hiệu quả của việc khởi kiện, khởi tố đối với các hành vi chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội.
08h27: Đại biểu Tô Văn Tám - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum: Cần làm rõ cơ sở quy định mở rộng các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc
Thảo luận về dự án Luật này, đại biểu Tô Văn Tám - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum tán thành với việc sửa đổi, Bổ sung Luật Bảo hiểm xã hội.
Tán thành việc mở rộng các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, đại biểu Tô Văn Tám đề nghị cần chú ý chủ hộ kinh doanh thuộc diện phải đăng ký kinh doanh. Quy định này là một bước mới so với luật hiện hành, tuy nhiên đại biểu Tô Văn Tám băn khoăn rằng quy định đã thể chế hóa yêu cầu của Nghị quyết 28 hay chưa thì cần làm rõ. Do đó, đề nghị Ban soạn thảo cần làm rõ cơ sở quy định này.
Việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc như tại điểm a khoản 1 là khá bao trùm các đối tượng và rất là rộng. Tuy nhiên, đại biểu Tô Văn Tám đề nghị cần có những chế tài để đảm bảo tính khả thi về quy định này. Vì thực tế đối tượng lao động này rất rộng, họ làm tất cả các việc và thường xuyên di chuyển trong khi hiện nay chúng ta chưa có cơ sở dữ liệu về lao động, cho nên không thể nắm hết được đối tượng lao động này. Do dó, cần có chế tài để đảm bảo tính khả thi cho đối tượng này.
Về BHXH một lần quy định tại Điều 70, đại biểu Tô Văn Tám cho rằng, Quốc hội khóa 13 đã ban hành Nghị quyết 93 năm 2015 để cho phép người lao động lựa chọn việc bảo lưu BHXH một lần. Đại biểu bày tỏ băn khoăn là tại sao một chính sách nhân văn như vậy nhưng lại không được người lao động đồng tình. Vì vậy, đề nghị cần tiếp tục làm rõ, nó có ý nghĩa quan trọng trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật về mối quan hệ giữa lý luận khoa học pháp lý với tính thực tiễn về sự phù hợp giữa các quy định của pháp luật với thực tiễn cuộc sống.
Nếu áp dụng phương án 1, đại biểu lo ngại rằng người lao động không đồng tình. Ở phương án 2 thì cho phép người lao động được giải quyết một phần nhưng không có 50% tổng số thời gian đóng. Do đó, đại biểu Tô Văn Tám đề nghị cần tôn trọng, ghi nhận quyền của người đóng BHXH khi họ không còn điều kiện tham gia BHXH nữa. Đồng thời nên quy định theo hướng là người lao động được lựa chọn hưởng BHXH một lần và khi đó người lao động chỉ được rút phần mình đã đóng, còn phần mà người sử dụng lao động đóng thì được Nhà nước bảo lưu để họ tiếp tục đóng hoặc hưởng khi họ hết độ tuổi lao động.
8h34: Đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên: Đánh giá kỹ tác động khi mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đã mở rộng 5 đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, về vấn đề này đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai cho rằng, việc mở rộng này thể hiện định hướng từng bước mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, cũng cần đánh giá tác động đến các chi phí phát sinh, đồng thời cần có chế tài xử phạt nghiêm minh để tránh tình trạng chậm và trốn đóng bảo hiểm xã hội.
Đại biểu phân tích, việc bổ sung các đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc thể hiện sự định hướng từng bước mở rộng diện bao phủ đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, nhưng sẽ làm phát sinh thêm chi phí của cả người lao động và người sử dụng lao động. Do đó cần nghiên cứu đánh giá kỹ tác động và làm rõ các lợi ích chi phí khi tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc của các nhóm đối tượng này; tránh phát sinh các phản ứng tiêu cực.
Bên cạnh đó, theo báo cáo đánh giá tác động chính sách trong sách trong dự án luật, có gần 2 triệu hộ đăng ký kinh doanh, khoảng 270.000 người hoạt động không chuyên trách ở thôn tổ dân phố, chưa kể ba nhóm đối tượng còn lại chưa có thống kê cụ thể. Thực tiễn vừa qua cho thấy, tình trạng trốn, nợ đóng bảo hiểm xã hội đối với các đối tượng dễ quản lý và dễ xử lý và xử lý hơn vẫn chưa được giải quyết triệt để. Do đó nếu mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc như dự thảo luật cần phải có chế tài quy định kiểm soát và thực hiện nghiêm xử lý xử phạt nghiêm minh, để đảm bảo tính hiệu lực, hiệu quả của các quy định…
Về bảo hiểm xã hội một lần quy định tại Điều 70, đại biểu nhấn mạnh bảo hiểm xã hội một lần là quyền lợi chính đáng của người lao động tham gia bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên người lao động hưởng bảo hiểm xã hội một lần có xu hướng gia tăng trong thời gian qua là một thực tế đáng lo ngại đối với việc thực hiện mục tiêu an sinh xã hội cho toàn dân. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo đánh giá nguyên nhân dẫn tới xu hướng gia tăng của tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần để có giải pháp căn cơ.
Đại biểu đề nghị xem xét điều kiện giúp bảo hiểm xã hội một lần thật thận trọng để đảm bảo an sinh xã hội cho người lao động. Đại biểu cũng phân tích về ưu, nhược điểm của 2 phương án do cơ quan soạn thảo trình và đề nghị nên nghiên cứu phương án người lao động được lựa chọn rút bảo hiểm xã hội một lần hoặc rút 50% thời gian đã đóng; thời gian còn lại được bảo lưu để hưởng chế độ bảo hiểm xã hội khi đủ tuổi nghỉ hưu và không nên chỉ giải quyết tối đa 50% tổng thời gian đã đóng.
8h40: Đại biểu Sùng A Lềnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai: Cần đánh giá kỹ nguyên nhân của việc rút bảo hiểm xã hội một lần
Phát biểu ý kiến tại hội trường, đại biểu Quốc hội Sùng A Lềnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai bày tỏ nhất trí với sự cần thiết xây dựng dự thảo Luật này nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về cải cách hệ thống bảo hiểm xã hội; đồng thời cho rằng, hồ sơ của dự thảo Luật đã đảm bảo đầy đủ theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật…
Liên quan đến nội dung về hưởng bảo hiểm xã hội một lần, đại biểu Sùng A Lềnh tán thành sự cần thiết phải sửa đổi quy định về bảo hiểm xã hội một lần trong dự thảo luật để đạt được mục tiêu mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội, hướng tới mục tiêu bảo hiểm xã hội toàn dân.
Tuy nhiên, để có để có thể khắc phục được tình trạng số lượng người nhận bảo hiểm xã hội một lần tăng lên hàng năm như thời gian gần đây, đại biểu Lềnh cho rằng, cần phải phân tích, đánh giá kỹ lưỡng để xác định nguyên nhân cơ bản của tình trạng này, nhằm có giải pháp căn cơ và có chính sách đồng bộ về bảo hiểm xã hội.
8h45: Đại biểu Hoàng Thị Thu Hiền - Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An: Cần quy định phù hợp để thu hẹp khoảng cách giới
Đóng góp ý kiến tại phiên thảo luận về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), đại biểu Hoàng Thị Thu Hiền - Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An bày tỏ đồng tình với dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đã bổ sung nhiều nội dung quan trọng theo hướng linh hoạt, đa tầng, hiện đại, hội nhập, mở rộng diện bao phủ.
Quan tâm đến việc lồng ghép giới trong dự thảo luật, đại biểu cho biết, trong thụ hưởng chính sách bảo hiểm xã hội, vẫn còn khoảng cách lớn giữa hai giới. Những năm gần đây, chênh lệch đang dần tăng lên, khoảng cách này không tự điều chỉnh được. Dù giai đoạn mới tham gia thị trường lao động, phụ nữ tham gia bảo hiểm xã hội khá tốt, đạt 58% ở độ tuổi 26, điều này chứng tỏ phụ nữ sớm quan tâm đến hệ thống bảo hiểm xã hội.
Tuy nhiên khoảng cách giới trong thụ hưởng chế độ bảo hiểm xã hội càng lớn xuất phát từ việc nhiều phụ nữ rút bảo hiểm xã hội trong giai đoạn mang thai, sinh con, nuôi con nhỏ. Đại biểu cho rằng, cần có những chính sách khác biệt, để tạo điều kiện hỗ trợ cho phụ nữ khỏa lấp những khoảng trống khắc biệt giới, nhằm rút ngắn khoảng cách trong thụ hưởng bảo hiểm xã hội giữa phụ nữ và nam giới. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu để đưa ra các giải pháp lồng ghép giới một cách thực chất, hiệu quả trong dự thảo luật.
Về mức hưởng trợ cấp thai sản, dự thảo luật quy định, lao động nữ khi sinh con, lao động nam có vợ sinh con được hưởng 2.000.000 đồng cho một con mới sinh. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nâng mức trợ cấp này, đồng thời cần cân nhắc để bổ sung chế độ chăm sóc sức khỏe, khám thai định kỳ.
8h50: Đại biểu Tráng A Dương - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang: Cần có đánh giá và bổ sung quy định về việc sử dụng công nghệ thông tin để quản lý bảo hiểm
Đại biểu Tráng A Dương cho biết trong Báo cáo tổng kết thi hành Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 không có đánh giá về chính sách đầu tư nhiều nguồn lực để thể hiện đại hóa, sử dụng công nghệ thông tin để quản lý bảo hiểm xã hội. Mặt khác, trong dự thảo Luật không có quy định riêng đối với việc hiện đại hóa quản lý bảo hiểm xã hội. Từ thực tiễn cho thấy, trong bối cảnh tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19, chúng ta gặp nhiều khó khăn khi triển khai các chính sách an sinh xã hội, trong đó có chính sách đối với người lao động, đặc biệt là tài chính sách hỗ trợ người lao động thất nghiệp và không có thu nhập ổn định.
Một trong những nguyên nhân là do cơ sở dữ liệu giữa cơ quan quản lý lao động và cơ quan bảo hiểm không liên thông, không xác định được rõ đối tượng thụ hưởng chính sách. Do đó, đại biểu đề nghị cần có đánh giá về nội dung hiện đại hóa trong việc sử dụng công nghệ thông tin để quản lý bảo hiểm và bổ sung dự thảo Luật quy định riêng cho chính sách này.
Góp ý về trách nhiệm của người sử dụng lao động, đại biểu Tráng A Dương cho biết tại Điều 12 dự thảo Luật quy định 6 nội dung trách nhiệm của người sử dụng lao động. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung thêm nội dung: Phối hợp với cơ quan Bảo hiểm xã hội thực hiện thu hồi số tiền bảo hiểm xã hội không đúng quy định của người lao động nộp về Quỹ Bảo hiểm xã hội.
Về bảo hiểm xã hội một lần, đại biểu Tráng A Dương cho rằng hai phương án đưa ra có ưu và nhược điểm nhất định. Qua nghiên cứu và căn cứ vào tình hình thực tiễn, đại biểu lựa chọn phương án 1 vì cho rằng phương án này đảm bảo quyền lợi của người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội.
Về chế độ trợ cấp mai táng, đại biểu Tráng A Dương đề nghị quy định đối tượng người lao động quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 3 của Luật này đang tham gia bảo hiểm xã hội nếu không may bị chết thì thân nhân được hưởng chính sách này không bắt buộc phải nạn tham gia bảo hiểm xã hội đủ 12 tháng. Quy định theo hướng này nhằm đảm bảo tính nhân văn của chính sách bảo hiểm xã hội.
Về quy định các quỹ thành phần của Bảo hiểm xã hội tại Điều 116 của dự thảo Luật, đại biểu Tráng A Dương đề nghị bổ sung Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp là một quỹ thành phần của Quỹ Bảo hiểm xã hội và bổ sung thêm quy định về giao Chính phủ quy định thứ tự hạch toán, phân bổ tiền đóng bảo hiểm và tiền lãi chậm đóng bảo hiểm vào các quỹ thành phần của Quỹ Bảo hiểm.
Về quy định mức độ chi phí quản lý bảo hiểm xã hội tại khoản 2, Điều 118 của dự thảo Luật, đại biểu Tráng A Dương lựa chọn phương án 1 vì có ưu điểm là phối hợp thực tiễn quản lý thu chi chế độ bảo hiểm gắn kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao của Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
8h56: Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk: Bổ sung thêm quy định về nguyên tắc công khai, minh bạch Quỹ BHXH
Về khoản 4 Điều 6 dự thảo Luật quy định về nguyên tắc Quỹ BHXH, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt cho rằng, dự thảo chưa quy định rõ cơ chế để Quỹ được công khai, minh bạch và trách nhiệm của cơ quan BHXH trong khi Luật hiện hành Quỹ BHXH chủ yếu từ nguồn thu nộp của người sử dụng lao động và người lao động. Hai đối tượng này nắm bắt rất ít thông tin về nguồn Quỹ. Do đó, đề nghị Ban soạn thảo bổ sung thêm quy định về nguyên tắc công khai, minh bạch Quỹ BHXH ngay trong luật này.
Về căn cứ đóng BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện quy định tại Điều 30, địa biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt đề nghị Ban soạn thảo bổ sung hệ số chênh lệch bảo lưu làm căn cứ đóng BHXH để đảm bảo quyền lợi cho người lao động sau này. Vì hiện nay có những trường hợp đang công tác trong ngành lực lượng vũ trang và một số nghề nghiệp khác sau khi nghỉ hưu chuyển sang ngành dân sự, nếu không có quy định cụ thể thì trong luật sẽ không có hệ số chênh lệch để bảo lưu, ảnh hưởng đến quyền lợi các trường hợp này.
Liên quan đến vấn đề dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi ốm đau quy định tại Điều 43 của dự thảo luật, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt đề nghị dự thảo không nên quy định cụm từ “tối đa” mà theo đó quy định số lượng ngày nghỉ cụ thể là 10 ngày, 7 ngày hoặc 5 ngày, đồng thời cũng nên bỏ quy định: “người sử dụng lao động, Ban chấp hành công đoàn cơ sở có thẩm quyền quyết định số ngày nghỉ dưỡng”. Tương tự vấn đề này, đại biểu cho rằng, cũng nên áp dụng luôn cho đối với lao động nữ khi nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản.
Về BHXH một lần quy định tại Điều 70, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt đề nghị Ban soạn thảo chọn phương án 2 được quy định trong dự thảo Luật này. Tuy nhiên, sau khi Luật Bảo hiểm và xã hội sửa đổi có hiệu lực, đề nghị Chính phủ cần có các nhóm giải pháp đồng bộ để hỗ trợ cho người lao động trong giai đoạn khó khăn trước mắt, đồng thời có lộ trình áp dụng phù hợp để thực hiện phương án BHXH một lần.
9h02: Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương: Tạo mạng lưới an sinh xã hội vững chắc và hiệu quả
Tham gia đóng góp ý kiến hoàn thiện dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cho rằng, mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc là điều cần thiết. So với luật hiện hành, dự thảo luật đã mở rộng thêm nhiều đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc như: chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh, người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố, người quản lý doanh nghiệp, người đại diện cổ phần vốn nhà nước…
Theo đại biểu, quy định này phù hợp với tâm tư, nguyện vọng và kiến nghị của cử tri trong nhiều năm gần đây. Trong các cuộc tiếp xúc cử tri, cử tri thường kiến nghị nội dung tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với đội ngũ người hoạt động không chuyên trách ở thôn, ở tổ dân phố.
Việc tham gia bảo hiểm xã hội của chủ hộ kinh doanh trong thời gian qua cũng gặp nhiều vướng mắc trong thực tiễn thi hành luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ hộ kinh doanh cá thể. Việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội đương nhiên sẽ mở rộng mạng lưới bao phủ bảo hiểm xã hội, đây là cái đích chúng ta đang hướng đến, tạo mạng lưới an sinh xã hội vững chắc và hiệu quả.
Về điều kiện hưởng lương hưu, dự thảo luật đã điều chỉnh điều kiện hưởng lương hưu xuống tối thiểu 15 năm tham gia đóng bảo hiểm xã hội, thấp hơn 5 năm so với luật hiện hành. Đại biểu cho rằng, quy định này sẽ thu hút nhóm lao động cao tuổi tham gia đóng bảo hiểm xã hội, đồng thời tạo thêm điều kiện cho nhiều người được hưởng lương hưu, góp phần bảo đảm an sinh xã hội.
Tuy nhiên, cùng với việc vừa tăng tuổi nghỉ hưu hiện nay, đồng thời lại giảm điều kiện về thời gian tham gia đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu có thể sẽ dẫn tới việc người lao động lợi dụng chính sách nhiều lần rút bảo hiểm xã hội một lần, sau đó lại tiếp tục quay lại tham gia đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu, đặc biệt là đối với người lao động tham gia đóng bảo hiểm xã hội từ sớm.
Việc giảm điều kiện về thời gian tham gia đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu cũng có thể dẫn đến tình trạng nhiều người nghỉ hưu có mức thu nhập thấp do thời gian tham gia đóng bảo hiểm xã hội ngắn, gây ảnh hưởng đến đời sống của người lao động khi về hưu. Do đó, đại biểu đề nghị cần tiếp tục rà soát, bổ sung các quy định có liên quan kèm theo để tối ưu hóa sự thay đổi này, góp phần vừa mở rộng được các đối tượng hưởng lương hưu nhưng vừa giúp mức lương hưu được hưởng sẽ đảm bảo đời sống của người lao động khi nghỉ hưu.
9h08: Đại biểu Trần Thị Thanh Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang: Rà soát các tác động việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc
Phát biểu ý kiến tại hội trường, đại biểu Quốc hội Trần Thị Thanh Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang cho rằng, bảo hiểm xã hội là chính sách rất nhân văn của Đảng, Nhà nước ta nhằm mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội và quyền lợi cho người lao động…
Để tiếp tục hoàn thiện nội dung dự thảo luật, đại biểu Hương bày tỏ quan tâm đến đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện. Theo đó, nữ đại biểu thống nhất với việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với một số nhóm đối tượng như Chính phủ đã đề xuất, nhằm góp phần thực hiện mục tiêu, nội dung cải cách chính sách bảo hiểm xã hội theo tinh thần Nghị quyết 28.
“Tuy nhiên, vấn đề cần quan tâm là nhiều người trong số nhóm đối tượng dự kiến được mở rộng như nhóm người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố, nhóm người làm việc không trọn thời gian, nhóm người quản lý, điều hành hợp tác xã đều là những người có thu nhập thấp. Chính vì vậy, đề nghị cần tiếp tục rà soát và đánh giá kỹ hơn các tác động của các chính sách liên quan về bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội một lần, xác định rõ chủ thể sử dụng lao động và việc bảo đảm kinh phí để đóng bảo hiểm xã hội… để qua đó các chính sách thực sự khả thi và thuận tiện cho quá trình tổ chức triển khai thực hiện.”, đại biểu Quốc hội Trần Thị Thanh Hương nêu ý kiến.
9h14: Đại biểu Nguyễn Thanh Cầm - Đoàn ĐBQH tỉnh Tiền Giang phát biểu tranh luận.
Tranh luận về Bảo hiểm xã hội một lần quy định tại Điều 70, dự thảo luật nêu ra 02 phương án, đại biểu Nguyễn Thanh Cầm bày tỏ thống nhất cao với quan điểm của cơ quan thẩm tra.
Theo đại biểu Nguyễn Thanh Cầm, nếu chọn Phương án 1 sẽ không đảm bảo sự công bằng giữa những người lao động tham gia bảo hiểm xã hội trước và sau khi Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) có hiệu lực. Bởi một trong những lý do chính khiến người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần trong thời gian qua là để bù đắp những khó khăn về mặt kinh tế để lo cho cuộc sống trước mắt.
Quy định như Phương án 1 dễ dẫn tới nguy cơ sẽ không động viên được người lao động trẻ, người lao động mới tham gia bảo hiểm xã hội khi tích lũy từ tiền lương và thu nhập của người lao động còn rất thấp. Do vậy, việc rút bảo hiểm xã hội một lần trong nhiều trường hợp là nguồn tài chính vô cùng cần thiết để người lao động duy trì bảo đảm được phần nào cuộc sống trước mắt của họ. Như vậy, vô hình dung sẽ không tạo động lực để người lao động trẻ, lao động mới tham gia bảo hiểm xã hội, không thực hiện được nguyên tắc công bằng, bình đẳng của Bảo hiểm xã hội như quan điểm xây dựng luật đã nêu, khiến cho mục tiêu ý nghĩa của chính sách về bảo hiểm xã hội không đạt được như Nghị quyết 28 của Trung ương đề ra.
Đại biểu Nguyễn Thanh Cầm cho biết, nếu chọn Phương án 2 người lao động vẫn có thể rút bảo hiểm xã hội một lần như hiện nay nhưng mức rút chỉ là 50% trên tổng tích lũy của họ trước đó là không hợp lý, vì số tiền người sử dụng lao động đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động cũng là tiền của người lao động. Bên cạnh đó, việc chỉ được rút 50% chưa phải là một phương án tốt hỗ trợ cho người lao động khi họ đang phải đương đầu với những khó khăn ngay trước mắt của cuộc sống.
Đặc biệt hơn khi người lao động giúp bảo hiểm xã hội một lần lại là phụ nữ thì việc sử dụng những khoản tiền này chủ yếu dành cho những nhu cầu thiết yếu của gia đình. Phương án này cũng sẽ tạo ra sự khác biệt khá lớn về số tiền hưởng bảo hiểm xã hội một lần của những người lao động hưởng bảo hiểm xã hội một lần trước và sau khi Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) có hiệu lực. Chính sách cũng không thực hiện được mục tiêu xây dựng luật là mở rộng gia tăng quyền lợi ích tạo sự hấp dẫn để thu hút người lao động tham gia bảo hiểm xã hội.
Vì các lý do nêu trên, đại biểu kiến nghị ban soạn thảo cần tiếp tục nghiên cứu và lấy ý kiến các đối tượng chịu tác động trực tiếp, có xem xét dưới góc độ giới để có được một phương án thấu đáo, đáp ứng được quyền lợi thực chất và nguyện vọng của người lao động về việc hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Đại biểu ủng hộ phương án người lao động vẫn được rút bảo hiểm xã hội một lần và được rút một cách thỏa đáng nhất có thể. Ngoài ra, cần có các hình thức hỗ trợ song song như tín dụng vốn vay ưu đãi cho người lao động kèm theo công tác vận động truyền thông để thay đổi nhận thức, hành vi giúp mọi người nhận diện được lợi ích lâu dài của việc tham gia bảo hiểm xã hội, từ đó tự nguyện cam kết thực hiện.
9h17: Đại biểu Ma Thị Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang: Làm rõ hơn quy định về đối tượng, độ tuổi, tên goị, mức trợ cấp hưu trí xã hội
Đại biểu Ma Thị Thúy bày tỏ tán thành với nhiều nội dung Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Xã hội, đặc biệt nhiều vấn đề cần được Chính phủ, Cơ quan chủ trì soạn thảo giải trình làm rõ, bổ sung các đánh giá tác động cần thiết để Quốc hội có cơ sở quyết định.
Quan tâm tới quy định về trợ cấp hưu trí xã hội, đại biểu bày tỏ đồng tình với việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội hướng đến mở rộng bảo hiểm xã hội toàn dân, đúng tinh thần Nghị quyết 28. Tuy nhiên, đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn việc đưa đối tượng người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Lý giải quan điểm trên, đại biểu cho biết, trợ cấp xã hội đối với người cao tuổi không có lương hưu, không có trợ cấp bảo hiểm xã hội, nếu không thực hiện và mang sang luật này thì Luật Người cao tuổi và Nghị định 20 quy định về chính sách xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội vẫn đang được thực hiện, nếu không bổ sung nhóm đối tượng này vào Luật Bảo hiểm xã hội thì người cao tuổi vẫn hưởng trợ cấp hàng tháng theo quy định.
Chính sách về bảo hiểm xã hội là thực hiện theo nguyên tắc “đóng hưởng”, trong khi trợ cấp cho nhóm đối tượng này hoàn toàn do ngân sách nhà nước chi trả, vậy liệu quy định vào dự thảo Luật có phù hợp hay không? Mặc khác, về tên gọi “trợ cấp hưu trí xã hội”, cho nhóm đối tượng không phải hưu trí từ “công chức, viên chức, người lao động” và chưa từng tham gia đóng bảo hiểm xã hội, vậy liệu có phù hợp khi được quy định trong trường hợp này hay không?...
Bên cạnh đó, theo quy định hiện nay, người từ đủ 80 tuổi trở lên không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng, trợ cấp xã hội hằng tháng. Nhưng dự thảo Luật lại quy định trợ cấp hưu trí xã hội cho tất cả công dân từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng. Đại biểu đặt vấn đề, quy định như vậy sẽ bỏ Điều 17 trong luật Người Cao tuổi năm 2009 hay giữ nguyên Điều 17. Đại biểu cho rằng, nếu bỏ thì chế độ bảo trợ xã hội đối với người cao tuổi thuộc hộ gia đình nghèo không có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng hoặc có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng nhưng những người này đang hưởng chế độ trợ cấp xã hội hằng tháng sẽ giải quyết như thế nào?
Từ những boăn khoăn nêu trên, đại biểu kiến nghị Ban soạn thảo cần làm rõ hơn quy định này về đối tượng, độ tuổi, tên gọi, mức trợ cấp, các chính sách có liên quan, nguồn lực thực hiện và tính liên thông, tính đa tầng với các quy định khác nhằm bảo đảm phù hợp với các nguyên tắc đã nêu trong dự thảo Luật.
9h24: Đại biểu Nguyễn Thị Hà - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh: Xem xét giảm tuổi nghỉ hưu của giáo viên mầm non
Đóng góp ý kiến về dự thảo luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Hà - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh cho rằng, bảo hiểm xã hội là một trong những trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, liên quan đến đông đảo người dân, người lao động. Vì vậy, việc sửa đổi luật Bảo hiểm xã hội lần này được kỳ vọng sẽ có những giải pháp đột phá để thực hiện được lộ trình cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, để bảo hiểm xã hội từng bước mở rộng diện bao phủ, hướng tới mục tiêu bảo hiểm xã hội toàn dân.
Về độ tuổi nghỉ hưu của giáo viên mầm non, đại biểu cho rằng, tại điểm b khoản 1 Điều 64 có quy định trường hợp người lao động được nghỉ hưu thấp hơn tối đa 5 tuổi so với tuổi quy định, nhưng chỉ áp dụng đối với trường hợp làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt, trong danh mục do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội ban hành, hoặc làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01 tháng 01 năm 2021.
Tuy nhiên giáo viên mầm non không thuộc các trường hợp đã nêu tại điểm này, do đó tuổi nghỉ hưu của giáo viên mầm non thực hiện theo quy định tại điểm a dự thảo luật. Theo đại biểu, quy định này chưa phù hợp, vì đặc thù của giáo viên mầm non có nhiệm vụ chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng trẻ em từ 2 đến 6 tuổi, đây là lứa tuổi khá hiếu động. Trong suốt quá trình làm việc, giáo viên mầm non phải tổ chức nhiều hoạt động có tính chất vận động liên tục như múa hát, thể dục, chăm sóc trẻ, do đó, giáo viên mầm non phải tập trung cao trong suốt quá trình trẻ ở trường để chăm sóc, dạy dỗ, đảm bảo an toàn cho trẻ.
Điểm c khoản này, dự thảo luật có quy định giao Chính phủ quy định điều kiện về tuổi hưởng lương hưu đối với một số trường hợp đặc biệt, do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định theo hướng xác định giáo viên mầm non là trường hợp đặc biệt, Chính phủ quy định đối với đối tượng này cho phù hợp với đặc thù vị trí nghề nghiệp, hoặc bổ sung giáo viên mầm non thuộc nhóm lao động nặng nhọc, độc hại để áp dụng điều kiện nghỉ hưu quy định tại điểm b khoản 1 Điều 64.
9h31: Nghỉ giải lao (20 phút)
9h53: Đại biểu Phạm Văn Thịnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang phát biểu tranh luận
Tranh luận về vấn đề rút BHXH một lần, đại biểu Phạm Văn Thịnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang nêu quan điểm, Nhà nước làm luật thì nên đặt mình vào cương vị của người lao động.
Với tinh thần đó, đại biểu cho rằng, các nội dung cơ bản của Nghị quyết 93 năm 2015 cần được tiếp tục gìn giữ nhưng cần gia cố thêm những chính sách để giữ chân người lao động, quan điểm là Nhà nước chỉ nên giữ chân người lao động bằng các lợi ích chứ không nên đặt ra bằng các hạn chế.
Do đó, đại biểu Phạm Văn Thịnh đề xuất giải pháp theo hướng: Nên cho phép người lao động rút BHXH một lần nhưng cần có phương án trung gian. Đó là khi người lao động có nhu cầu rút BHXH một lần, trước mắt sẽ được dùng sổ bảo hiểm, xác định được số tiền rút một lần chuyển sang cơ quan Ngân hàng Chính sách thì sẽ được rút số tiền đó từ ngân hàng. Chi phí đó thì người lao động chịu mức lãi suất chính sách dưới 5%/năm. Khi nào người lao động quay trở lại thì sẽ phải đóng bổ sung số lãi đó và tiếp tục được tham gia BHXH.
Đại biểu Phạm Văn Thịnh cho rằng, nên có giải pháp trung gian như vậy, cùng với các chính sách khác, chúng ta sẽ hấp dẫn được người lao động bằng các lợi ích chứ không nên giữ chân người lao động tham gia BHXH bằng các hạn chế.
9h55: Đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên - Đoàn ĐBQH tỉnh Long An: Đánh giá cao việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH
Phát biểu ý kiến tại hội trường, đại biểu Quốc hội Nguyễn Hoàng Uyên - Đoàn ĐBQH tỉnh Long An bày tỏ quan tâm đến nội dung về đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện…
Đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên bày thống nhất cao với Ban soạn thảo về việc tiếp thu ý kiến đóng góp của cử tri trong việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu bổ sung quy định tại Điểm a, khoản 1, Điều 3.
“Bởi quy định này rất khó triển khai thực hiện và không thể áp dụng một cách triệt để, hiệu quả. Vì thực tế hiện nay có rất nhiều trường hợp lao động đặc thù mà không có giao kết hợp đồng lao động, không xác định được tiền lương, tiền công ổn định hàng tháng để làm cơ sở cho việc đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hay bảo hiểm xã hội tự nguyện. Do đó, cần có quy định chặt chẽ hơn về nhóm đối tượng này khi đưa vào đối tượng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để có thể bảo vệ tối đa quyền lợi của người lao động.”, đại biểu Uyên nêu ý kiến.
10h01: Đại biểu Phạm Thị Minh Huệ - Đoàn ĐBQH tỉnh Sóc Trăng: Tiếp tục nghiên cứu giải thích từ ngữ về trợ cấp hưu trí
Đại biểu Phạm Thị Minh Huệ bày tỏ thống nhất việc bổ sung chế độ trợ cấp hưu trí xã hội tại Chương III dự thảo Luật về chế độ thai sản đối với bảo hiểm tự nguyện, thể hiện đúng tinh thần của Nghị quyết 28 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, góp phần mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội, hướng tới mục tiêu bảo hiểm xã hội toàn dân.
Tuy nhiên, để chính sách trợ cấp hưu trí xã hội được thực hiện có hiệu quả, khả thi, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, xem xét đối với nội dung về trợ cấp hưu trí xã hội tại khoản 2 Điều 4; Điều 20; khoản 1 Điều 21 và khoản 1 Điều 23 dự thảo.
Đại biểu cho rằng, khoản 2 Điều 4 nêu rõ trợ cấp hưu trí xã hội là khoản trợ cấp do ngân sách nhà nước đảm bảo cho người cao tuổi theo quy định của luật này. Đồng thời khoản 1 Điều 21 quy địn một trong những điều kiện được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội là đủ 75 tuổi trở lên. Do đó, để bảo đảm tính thống nhất về độ tuổi của người cao tuổi trong thực tiễn sau khi dự thảo Luật được thông qua, đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục xem xét, nghiên cứu việc giải thích từ ngữ về trợ cấp hưu trí xã hội để bảo đảm phù hợp. ...
Mặt khác, Điều 20 dự thảo quy định về đối tượng áp dụng trợ cấp hưu trí xã hội nhưng lại tiếp tục đưa ra cụm từ liên quan độ tuổi, cụ thể là đối tượng áp dụng trợ cấp hưu trí xã hội là công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật.
Theo khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam là vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.
Trong khi đó, điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội tài khoản 1 Điều 21 đã quy định điều kiện về độ tuổi là đủ 75 tuổi trở lên. Do đó, để tránh việc đưa ra nhiều độ tuổi trong cùng một chế độ, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét điều chỉnh Điều 20 theo hướng đối tượng áp dụng trợ cấp hưu trí xã hội là công dân Việt Nam đáp ứng đủ điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 21 luật này để phù hợp hơn.
10h05: Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp: Điều cốt lõi là giữ chân người lao động trong hệ thống bảo hiểm xã hội
Đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng dự thảo luật quy định trợ cấp hưu trí xã hội không hợp lý mà cần gọi là trợ cấp xã hội. Về điều kiện hưởng lương hưu, đại biểu đề nghị cần nghiên cứu thêm. Đại biểu thốngg nhất số năm đóng bảo hiểm xuống còn 15 năm. Nhưng bao nhiêu năm thì đóng càng nhiều năm thì lương hưu trí phải càng cao. Đề nghị sau khi đóng đủ 15 năm được hưởng lương hưu từ 45%. Đối với những người đóng dư thời gian đề nghị nâng lên 1% hưởng đối với mỗi năm đóng hơn.
Về bảo hiểm xã hội một lần, đại biểu bày tỏ thống nhất với phương án đại biểu Tô Văn Tám đề xuất, theo đó, người lao động có quyền rút bảo hiểm xã hội một lần. Đại biểu nhấn mạnh điều cốt lõi là giữ chân người lao động trong hệ thống bảo hiểm xã hội, cần co quy định để người lao động giữ sổ bảo hiểm để khi nghỉ hưu người lao động có lương hưu. Do đó, cần nghiên cứu quy định để áp dụng phù hợp với tình hình điều kiện đất nước. (còn tiếp)
10h10: Đại biểu Huỳnh Thị Phúc - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phát biểu tranh luận
Tham gia tranh luận tại phiên họp, đại biểu Huỳnh Thị Phúc - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, về những vấn đề liên quan đến tổ chức công đoàn tham gia khởi kiện về bảo hiểm xã hội đối với các hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động, có một số ý kiến quan ngại về tên gọi của Điều 20, 21. Đối với vấn đề này, đại biểu cho rằng tên gọi không quan trọng bằng nội dung.
Đại biểu cho rằng, việc quy định mức tiền cụ thể trong quy định liên quan đến trợ cấp hưu trí xã hội này là không nên, vì sẽ có trượt giá và các vấn đề liên quan đến lương hưu ở các thời điểm khác nhau. Chúng ta mong muốn luật được xây dựng sẽ có thể áp dụng được trong thời gian dài, nên cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần cân nhắc xem xét, sửa đổi theo hướng quy định ở mức lương cơ sở và tính trượt giá, các nội dung cụ thể thì giao Chính phủ quy định để đảm bảo phù hợp, có mức tương đồng theo hướng tốt hơn so với Luật Người cao tuổi.
Đại biểu cho biết, theo quy định của Luật Người cao tuổi hiện nay, mức hưởng của các đối tượng này tương đối thấp, với nguyên tắc của bảo hiểm xã hội, chúng ta hướng đến việc đóng – hưởng, bao phủ, bảo đảm chính sách an sinh xã hội cho tất cả các đối tượng theo hướng bảo đảm quyền, lợi ích, nghĩa vụ của các bên. Đại biểu cho rằng nên có nâng cao mức thụ hưởng của người cao tuổi.
10h13: Đại biểu Nguyễn Thị Sửu - Đoàn ĐBQH Thừa Thiên Huế: Bổ sung một số hành vi bị nghiêm cấm trong dự thảo luật.
Đóng góp hoàn thiện dự thảo luật, đại biểu Nguyễn Thị Sửu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung một số quy định vào hành vi bị nghiêm cấm; sửa đổi một số quy định về nghỉ dưỡng sức đối với nữ lao động; quyền và trách nhiệm của tổ chức bảo vệ người lao động…
Liên quan đến nhóm quyền lợi của người lao động, đại biểu Nguyễn Thị Sửu đề nghị bổ sung quy định hành vi bị nghiêm cấm đối với việc chiếm dụng tiền đóng bảo hiểm xã hội vào khoản 2 Điều 8, bổ sung loại hình Bảo hiểm thất nghiệp vào nghiêm cấm hành vi chiếm dụng.
Về dưỡng sức phục hồi sức khỏe sau khi ốm đau tại Điều 43, quy định giao công đoàn và người sử dụng lao động quyết định số ngày nghỉ là chưa phù hợp với thực tế, khó xác định thế nào là tình trạng sức khỏe chưa phục hồi sau thời gian nghỉ, hưởng chế độ ốm đau và thai sản. Mặt khác, quy định số ngày nghỉ dưỡng tối đa dễ bị lạm dụng, lợi dụng và thiếu công bằng, do vậy đại biểu đề nghị bỏ từ “tối đa” và bỏ chủ thể quyết định mà quy định rõ số ngày nghỉ dưỡng đối với từng trường hợp cụ thể vào dự thảo luật. Tương tự cần điều chỉnh với điều khoản của Điều 59 của dự luật đối với lao động nữ khi nghỉ dưỡng sức phục hồi sức khỏe sau thai sản.
Về quyền và trách nhiệm của tổ chức bảo vệ người lao động, tại Điều 13, đại biểu Nguyễn Thị Sửu đề nghị tách thành 2 điều riêng, gồm: điều quy định về quyền trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận; điều về quyền, trách nhiệm của tổ chức đại diện người lao động; đồng thời đề nghị tách quyền và trách nhiệm của tổ chức Công đoàn và tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp thành hai khoản riêng, vì rất nhiều quyền và trách nhiệm gắn liền với tổ chức Công đoàn mà Hiến pháp, Luật Công đoàn đã giao cho tổ chức công đoàn với tư cách là tổ chức chính trị xã hội. Trong khi đó, tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp chỉ bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người lao động trong quan hệ lao động.
Về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, Điều 37 về xử lý vi phạm về chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, đại biểu Nguyễn Thị Sửu đề nghị ban soạn thảo cân nhắc như ý kiến của ĐBQH Đỗ Thị Việt Hà, trong đó cơ quan bảo hiểm xã hội có quyền khởi kiện, bởi khởi kiện dân sự hoàn toàn độc lập với xử lý hành chính, xử lý hình sự. Trong khi đó, dự thảo luật đang quy định theo hướng khởi kiện vụ án dân sự sau khi cơ quan có thẩm quyền đã áp dụng các cái biện pháp xử lý vi phạm hành chính là không phù hợp với chức năng nhiệm vụ của cơ quan bảo hiểm xã hội…
10h19: Đại biểu Chu Thị Hồng Thái - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn: Cần có quy định tăng chế độ chính sách của bảo hiểm xã hội
Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Chu Thị Hồng Thái - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn cho rằng, để hạn chế tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần, cần có quy định tăng chế độ chính sách của bảo hiểm xã hội để giữ người lao động tham gia thay vì hạn chế quyền rút bảo hiểm xã hội của người lao động.
Tại phiên chất vấn kỳ họp thứ 5, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã trả lời chất vấn về nguyên nhân người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần và đánh giá “không có quốc gia nào có cơ chế rút bảo hiểm xã hội dễ dàng như Việt Nam”. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng đây chính là tính ưu việt của Nhà nước ta, nhà nước của dân, do dân và vì dân.
Trong báo cáo tổng kết việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 93/2015/QH13 của Quốc hội khoá XIII về thực hiện chính sách hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần đối với người lao động, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã đánh giá có 05 nguyên nhân dẫn đến tình trạng rút bảo hiểm xã hội 1 lần, trong đó nguyên nhân chủ yếu người hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần đa số là người lao động làm việc trong các khu công nghiệp bị mất việc làm, “tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp gặp khó khăn, đặc biệt là trong giai đoạn 2020-2021 khi mà nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh Covid -19.
Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp kinh doanh ở các ngành nghề sử dụng nhiều lao động, bị ảnh hưởng lớn như: du lịch, khách sạn, vận tải, giáo dục, may mặc... ngừng hoạt động hoặc sản xuất, kinh doanh cầm chừng”.
Người lao động bị ảnh hưởng tập trung ở độ tuổi từ 20 đến 40 chiếm 77,5%. Ở độ tuổi này, tích lũy không nhiều, trình độ nhận thức và tuổi đời còn chưa cao nên chỉ quan tâm giải quyết vấn đề trước mắt; và trên thực tế tại các khu công nghiệp chỉ tuyển dụng công nhân trong độ tuổi từ 18 - 40, quá tuổi lao động trên hầu hết người lao động phải đi xin việc làm các công việc tự do khác, mặt khác công nhân nhiều tuổi cũng sẽ không thể làm dây chuyền mà phải nghỉ việc và thực tế ở Việt Nam.
Đại biểu cho biết, trong dự thảo Luật lần này đã mở rộng thêm nhiều đối tượng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc ở khu vực không chính thức, điều này làm tăng tỷ lệ bao phủ bảo hiểm xã hội, nhưng cũng có thể làm tăng việc rút bảo hiểm xã hội 1 lần do khu vực không chính thức việc làm không ổn định, nhiều tuổi rất khó tìm việc.
Đại biểu kiến nghị, cơ quan soạn thảo cân nhắc nghiên cứu, quy định đối với lao động ở khu vực tư, khu vực không chính thức nếu có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 30 năm đối với nữ và 35 năm đối với nam nếu nghỉ trước tuổi thì mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi trừ đi 1% (thay vì 2% như dự thảo Luật) và tiếp tục nghiên cứu có thêm những ngành nghề đặc thù nếu số năm đóng bảo hiểm xã hội cao thì cũng được nghỉ hưu sớm hơn so với tuổi quy định ngoài các ngành nghề được nêu tại khoản 2 Điều 64 của Dự thảo Luật.
10h24: Đại biểu Nguyễn Thị Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn: Cả nước có tới 198 nghìn doanh nghiệp, đơn vị chậm đóng BHXH
Phát biểu tại hội trường, đại biểu Nguyễn Thị Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn góp ý về hành vi trốn đóng, chậm đóng BHXH và cho biết, số doanh nghiệp trốn đóng, chậm đóng BHXH trong giai đoạn 2016-2022 khoảng gần 10 nghìn tỷ đồng/ năm. Trong năm, 2022, riêng số đơn vị, doanh nghiệp chậm đóng BHXH kéo dài 3 năm lên tới 56% và trên phạm vi cả nước có tới 198 nghìn doanh nghiệp, đơn vị chậm đóng BHXH.
Về những hệ lụy mà người lao động phải gánh chịu, theo báo cáo của Chính phủ, chỉ tính riêng số người lao động bị chậm đóng bảo hiểm trong năm 2022 lên tới 2,6 triệu người và trong đó số tiền khó có khả năng thu hồi do doanh nghiệp đã giải thể, phá sản hoặc chủ doanh nghiệp đã bỏ trốn là 2.500 tỷ đồng.
Góp ý về hành vi trốn đóng, chậm đóng BHXH tại điểm c, khoản 2 Điều 36, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc bổ sung quy định này để tránh xung đột với các quy định khác trong hệ thống pháp luật. Đại biểu lo lắng nếu như quy định như dự thảo thì doanh nghiệp có thể lợi dụng và đưa ra lý do kinh doanh khó khăn nên không có khả năng đóng, do đó sẽ không thể xử lý được hành vi trốn đóng BHXH.
Về hoãn xuất cảnh tại Điều 37, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đề nghị cần quy định rõ hơn về vấn đề này để không mâu thuẫn đối với việc hoãn xuất cảnh theo quy định của Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự.
Ngoài ra, đại biểu đề nghị cùng với việc sửa Điều 13 của Luật BHXH, kiến nghị với Quốc hội trong lần này sẽ đưa vào Điều 135 của dự thảo Luật sửa đồng thời Bộ luật Tố tụng dân sự và sửa Luật Công đoàn. Theo đó, đề nghị giao cho công đoàn các cấp có quyền đứng ra khởi khiện chứ không chỉ là công đoàn cấp cơ sở như hiện nay. Đồng thời quy định nếu như công đoàn đứng ra khởi kiện rồi thì không cần phải có ủy quyền của người lao động.
10h30: Đại biểu Trần Thị Hiền - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam: Đồng tình việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH theo tinh thần Nghị quyết 28
Phát biểu ý kiến tại hội trường, đại biểu Quốc hội Trần Thị Hiền cho biết, qua nghiên cứu, đại biểu bày tỏ tán thành và đồng tình cao với nhiều nội dung trong báo cáo thẩm tra đối với dự thảo Luật này làm cơ sở để hoàn thiện…
Về việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, đại biểu Trần Thị Hiền cho biết, nhìn chung đại biểu tán thành với dự án luật trình Quốc hội lần này khi tiếp tục có những quy định về để mở rộng đối tượng tham gia theo tinh thần của Nghị quyết số 28 và phù hợp với Bộ luật lao động năm 2019, trong đó có nhóm người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ một tháng trở lên thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
“Tuy nhiên quá trình triển khai trên thực tế cần có những điều chỉnh và có thể cân nhắc để bảo đảm tính tương thích, khả thi khi quy định mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, đó là đối với nhiều dự án, công trình cụ thể ở các vùng sâu, vùng xa, vùng miền núi, nơi có ít nhà máy, công ty…, ít có điều kiện để người lao động có thể làm việc dài hạn, khi triển khai, người sử dụng lao động phải huy động lao động nông nhàn theo mùa vụ và theo quy định phải đóng bảo hiểm xã hội cho họ.”, đại biểu Trần Thị Hiền cho biết.
Theo đại biểu, việc tham gia cũng trên cơ sở ở mức lương không cao do chủ yếu làm các công việc đơn giản, hoạt động chân tay từ 03 đến 06 tháng. Khi dự án, công trình kết thúc, người lao động lại quay trở về với công việc đồng áng thường ngày và gần như rất ít có cơ hội quay lại tiếp tục tham gia thị trường lao động để có thể đóng bảo hiểm xã hội, kể cả là tham gia bảo hiểm tự nguyện. Do đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần cân nhắc để có thể phân loại và quy định thêm một số điều kiện để cho phép một số trường hợp cụ thể nên trao quyền cho người lao động được lựa chọn việc nhận tiền công bao gồm cả phần bảo hiểm xã hội để thu nhập được tốt hơn thay vì phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.
10h35: Đại biểu Dương Khắc Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông phát biểu tranh luận
Đại biểu Dương Khắc Mai chia sẻ trước những băn khoăn của các đại biểu về các phương án về bảo hiểm xã hội một lần và phản ứng của người dân. Tuy nhiên, đại biểu Dương Khắc Mai cho rằng bảo hiểm xã hội là chỗ dựa rất cơ bản của người lao động khi tuổi cao, sức yếu và không thể làm ra của cải vật chất để nuôi mình.
Thực tế hoàn cảnh của mỗi gia đình là khác nhau, không phải ai cũng có chỗ dựa vững chắc và người thân, gia đình khi về già. Vì thế, Nhà nước cần có một giải pháp để đảm bảo và quy định mang tính nguyên tắc, định hướng, thậm chí là quy định bắt buộc để người lao động phải chuẩn bị từ sớm, từ xa khi tuổi già của mình và không để là một gánh nặng cho gia đình, xã hội.
Đại biểu Dương Khắc Mai cho rằng ở đây phải tác động mạnh bằng chính sách, bằng công tác tuyên truyền, thuyết phục, tạo niềm tin vững chắc cho người lao động. Do đó, đại biểu nhất trí với đề xuất của đại biểu Tô Văn Tám và đại biểu Phạm Văn Hòa về việc được rút phần do người lao động đóng, phần do người sử dụng lao động đóng thì giữ lại sau này cho người lao động để hưởng lương hưu.
10h37: Đại biểu Nguyễn Danh Tú - Đoàn ĐBQH tỉnh Kiên Giang: Trợ cấp hưu trí xã hội là quy định nhân văn, đáp ứng mong muốn của cử tri
Quan tâm tới quy định về trợ cấp hưu trí xã hội tại Chương III dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Danh Tú cho biết, khoản 2 Điều 17 Luật Người cao tuổi quy định người từ đủ 80 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng, trợ cấp xã hội hàng tháng thì được hưởng chính sách bảo trợ xã hội.
Dự thảo Luật đã bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội, công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng và trợ cấp xã hội hàng tháng khác sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách nhà nước bảo đảm.
Đại biểu nhận thấy đây là một quy định hết sức nhân văn, đáp ứng nguyện vọng, mong muốn của cử tri. Qua tiếp xúc cử tri trước kỳ họp, cử tri, nhất là người cao tuổi rất phấn khởi với quy định trên.
Đại biểu cho rằng, việc sửa đổi, hoàn thiện luật để thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, không chỉ khắc phục những bất cập của quy định pháp luật mà còn thể hiện điều kiện phát triển kinh tế - xã hội ngày càng đi lên của đất nước. Vì vậy, đại biểu bày tỏ nhất trí cao với dự thảo Luật khi bổ sung chính sách trợ cấp, tiêu chí xã hội....
Về chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, đại biểu bày tỏ nhất trí cần phải quy định các hành vi chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để làm cơ sở cho các cơ quan chức năng xem xét, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, qua đó góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.
Tuy nhiên, trường hợp trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bên cạnh hành vi chưa nộp hoặc nộp hồ sơ sau thời hạn như dự thảo quy định thì vẫn còn yếu tố trốn đóng. Điều 216 Bộ luật Hình sự quy định hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội nêu rõ, người nào có nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động mà gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc không đóng đầy đủ theo quy định từ 6 tháng trở lên.
Như vậy, một trong các yếu tố cấu thành tội trốn đóng bảo hiểm xã hội là gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác. Đại biểu đề nghị dự thảo Luật quy định hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cần thống nhất với quy định của Bộ luật Hình sự để bảo đảm thống nhất trong hệ thống pháp luật và thuận lợi cho các cơ quan trong quá trình xem xét, xử lý hành vi trốn đóng.
10h42: Đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh: Có cách tiếp cận từng bước để hạn chế người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần.
Quan tâm đến bảo hiểm xã hội một lần, đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng, chính sách giảm rút bảo hiểm xã hội một lần nhằm đảm bảo quyền an sinh xã hội trong tương lai của người lao động khi về già nên tránh tác động tiêu cực đến quyền an sinh xã hội trước mắt của người lao động. Chính sách điều chỉnh rút bảo hiểm xã hội một lần sẽ khả thi hơn nếu thực hiện dần từng bước kết hợp giữa việc giảm bớt quyền lợi hưởng và khuyến khích tiếp tục ở lại hệ thống bằng các quyền lợi ưu tiên khác. Do đó những nỗ lực giảm tình trạng rút bảo hiểm xã một lần nên đi kèm với việc cung cấp thêm các chế độ trợ cấp ngắn hạn.
Đại biểu Thạch Phước Bình nhấn mạnh, rút kinh nghiệm khi triển khai Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, nỗ lực hạn chế việc rút bảo hiểm xã hội một lần trước đây không được sự đồng thuận của toàn bộ người lao động. Điều này có thể do tốc độ và mức độ điều chỉnh chính sách rút bảo hiểm xã hội một lần chưa phù hợp; hoặc một phần do mức độ tin cậy thấp vào hệ thống, đặc biệt là thiếu các hình thức hỗ trợ thay thế thu nhập.
Từ đó, đại biểu đề nghị cần quan tâm các chính sách cụ thể để giải quyết việc rút bảo hiểm xã hội một lần theo hướng: Về giảm quyền lợi rút bảo hiểm xã hội một lần, cần thực hiện kết hợp giữa giảm một phần tiền được rút bảo hiểm xã hội một lần như Phương án 2 hiện nay và tăng dần thời gian chờ để được rút bảo khi rút bảo hiểm xã hội một lần.
Về tăng quyền lợi khác, phần lớn người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần đều là người trẻ, chưa có tích lũy, đang trong giai đoạn nuôi con nên có thể cung cấp quyền lợi về trẻ em – đang là chế độ an sinh xã hội duy nhất còn thiếu trọng Luật Bảo hiểm xã hội, nếu đối chiếu với tiêu chuẩn quốc tế về an sinh xã hội.
Để người lao động có thêm cân nhắc không rút bảo hiểm xã hội một lần, một điểm quan trọng cần nhấn mạnh là phải thực hiện cách tiếp cận từng bước hướng đến hạn chế dần các động cơ rút bảo hiểm xã một lần, nhưng cũng không tạo ra sự thay đổi đột ngột trong chính sách. Cách tiếp cận từng bước này sẽ giúp tránh nguy cơ tạo ra làn sóng rút bảo hiểm xã hội một lần hàng loạt vào năm trước khi luật và các chính sách liên quan có hiệu lực….
10h46: Đại biểu Trương Xuân Cừ - Đoàn ĐBQH Tp. Hà Nội phát biểu tranh luận
Phát biểu tranh luận về vấn đề bảo hiểm trợ cấp hưu trí xã hội, đại biểu Trương Xuân Cừ nêu quan điểm, các quy định về trợ cấp hưu trí xã hội là rất cần thiết. Theo thống kê của Bộ Công an, hiện nay có 16,1 triệu người cao tuổi, nhưng chỉ có 5,1 triệu người cao tuổi có lương hưu và trợ cấp, còn lại 11 triệu người không có khoản thu nhập về lương hưu, trợ cấp sau 60 tuổi.
Có ý kiến băn khoăn khi quy định về trợ cấp, hưu trí xã hội thì có mâu thuẫn với Luật Người cao tuổi hay không. Đại biểu cho rằng, Luật Người cao tuổi được ban hành năm 2009, lúc đó chúng ta có 7 triệu người cao tuổi, GDP bình quân đầu người là 1200 USD/người. Đến nay, số người cao tuổi đã tăng hơn gấp đôi, GDP cũng đã tăng cao, không nên chỉ dừng lại ở mức độ 80 tuổi mới được trợ cấp xã hội.
Nhiều cử tri cao tuổi đề nghị Quốc hội giảm tuổi hưởng trợ cấp xã hội xuống 75 tuổi. Đại biểu nhấn mạnh, việc đưa vào dự thảo luật lần này là một đột phá trong chính sách an sinh xã hội, thể hiện tính ưu việt của Đảng, nêu cao mục tiêu vì con người, để người cao tuổi sống khỏe, sống vui, sống hạnh phúc.
10h49: Đại biểu Trần Thị Diệu Thúy - Đoàn ĐBQH TPHCM: Đề xuất đưa đối tượng tài xế xe công nghệ hoặc nhóm lao động trên nền tảng công nghệ thuộc nhóm đối tượng bổ sung tham gia BHXH bắt buộc
Phát biểu tại hội trường, đại biểu Trần Thị Diệu Thúy - Đoàn ĐBQH TPHCM góp ý vào quy định mở rộng đối tượng tham gia BHXH tại Điều 3, thống nhất bổ sung trường hợp được xác định là người lao động nhưng hai bên không giao kết hợp đồng lao động hoặc thỏa thuận bằng tên gọi khác. Tuy nhiên để thực hiện được quy định, đề nghị cần tính toán kỹ như phân tích của đại biểu Tô Văn Tám.
Bên cạnh đó, đại biểu Trần Thị Diệu Thúy đề xuất đưa đối tượng tài xế xe công nghệ hoặc nhóm lao động trên nền tảng công nghệ thuộc nhóm đối tượng bổ sung tham gia BHXH bắt buộc.
“Hiện nay nền kinh tế việc làm tự do đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, tài xế xe công nghệ hoặc giao hàng công nghệ là lực lượng lao động quan trọng trong lĩnh vực này và không ngừng tăng về số lượng. Theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019, nhóm đối tượng này về bản chất là tồn tại quan hệ lao động”, đại biểu nêu rõ.
Về BHXH một lần, đại biểu Trần Thị Diệu Thúy dề xuất chọn phương án 1 với các lí do sau. Người lao động cho rằng đây là quyền tài sản, là quyền lợi gắn liền với quá trình lao động, cống hiến và tích lũy của cá nhân. Vì vậy, người lao động phải được quyền quyết định đối với tài sản của họ. Bất cứ điều chỉnh nào đối với chính sách này tại thời điểm hiện tại đều sẽ gây tâm lý hoang mang và người lao động chưa sẵn sàng để đón nhận. Thực tiễn đã cho thấy phản ứng quyết liệt của người lao động khu vực phía Nam đối với Điều 60 Luật BHXH năm 2014 khi Quốc hội khóa 13 thông qua, vì vậy ngay sau đó phải sửa đổi điều luật này.
Đại biểu cho biết, qua tiếp xúc xử tri, hầu hết công nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam đều đề nghị Quốc hội lựa chọn phương án 1, và theo đại biểu Trần Thị Diệu Thúy, đây cũng là phương án tương đối hài hòa, đảm bảo quyền được rút một lần đối với người đang tham gia đóng quỹ BHXH có thể đảm bảo ổn định quan hệ lao động khi luật có hiệu lực thi hành.
Thực tiễn cho thấy không một chính sách nào làm hài lòng được tất cả các đối tượng có liên quan. Do đó, đại biểu cho rằng, nếu muốn hạ năm đóng tối thiểu xuống 15 năm như dự thảo Luật thì đồng thời cần phải chấm dứt quy định rút bảo hiểm xã hội một lần trong tương lai.
10h54: Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam: Quy định về căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện còn chưa phù hợp
Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam cho biết, về căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện, khoản 2 Điều 30 quy định: Người lao động quy định tại khoản 4 Điều 3 của Luật này lựa chọn mức thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, thấp nhất bằng một nửa mức lương tối thiểu tháng vùng thấp nhất do Chính phủ công bố và cao nhất bằng tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cao nhất quy định tại điểm e khoản 1 Điều này.
Đại biểu cho rằng, quy định về căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện còn chưa phù hợp, đồng thời đề nghị nội dung này giữ nguyên quy định như tại khoản 1 Điều 87 của Luật Bảo hiểm xã hội hiện hành, vì chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện chủ yếu là dành cho người lao động tự do, tự tạo việc làm, nông dân tham gia. Nếu mức đóng bảo hiểm hàng năm tăng sẽ gây khó khăn cho người dân muốn tham gia hệ thống an sinh xã hội
Đại biểu đề nghị viết lại khoản 2 Điều 30 như sau: Người lao động quy định tại khoản 4 Điều 3 của Luật này lựa chọn mức thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn và cao nhất bằng tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cao nhất quy định tại điểm e khoản 1 Điều này.
Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng cần cân nhắc, nghiên cứu kỹ quy định mức trần tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cũng như tự nguyện quy định tại điểm e khoản 1 cũng như khoản 2 Điều 30, cao nhất bằng 8 lần mức lương tối thiểu/tháng vùng cao nhất do Chính phủ công bố.
Đại biểu cũng cho rằng, nên bỏ quy định mức trần này, vì người lao động đóng nhiều thì hưởng nhiều, vừa có lợi cho Quỹ Bảo hiểm xã hội, vừa có lựa chọn cho người tham gia bảo hiểm, vừa phù hợp với nguyên tắc bảo hiểm xã hội, mức hưởng được tính trên cơ sở mức đóng.
10h59: Đại biểu Trần Khánh Thu - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình: Nên có chính sách chung trong cả nước về bảo hiểm hưu trí xã hội
Đại biểu Trần Khanh Thu thống nhất với sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội, có tác động khá lớn tới nhiều đối tượng. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là với sự thay đổi điều chỉnh này, liệu khả năng gánh chịu của ngân sách có chịu nổi không.
Góp ý vào quy định giảm độ tuổi từ 80 xuống 75 thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, đại biểu thống nhất về vấn đề này và thấy là cần thiết. Tuy nhiên, về kỹ thuật thì nên đưa vào Luật này hay chỉnh sửa trong Luật Người cao tuổi để cần tiếp tục cân nhắc thêm để sao cho phù hợp và đồng bộ. Bên cạnh đó, tại điểm a, khoản 1, Điều 22 có quy định mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ.
Đại biểu đề nghị cần nên quy định cụ thể mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng so với mức lương tối thiểu. Tại điểm b Khoản 1 của Điều 22 quy định là tùy thuộc điều kiện kinh tế - xã hội và khả năng cân đối ngân sách và kết hợp nguồn lực huy động nguồn lực xã hội tại địa phương, Ủy ban nhân dân tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định hỗ trợ thêm cho người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Đại biểu cho rằng quy định này chưa đảm bảo được nguyên tắc thống nhất, bình đẳng chung trong cả nước. Do đó, đề nghị cân nhắc xem xét quy định này và nên có chính sách chung cho cả nước.
Về vấn đề hưởng bảo hiểm xã hội một lần, đại biểu Trần Khanh Thu cơ bản thống nhất với phương án 2 vì vừa đảm bảo đúng tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW và phù hợp với tình hình hiện nay. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị xem xét việc xác định phần kinh phí cho rút 1 lần. Đó là chỉ được rút phần kinh phí người lao động đóng. không tính phần người sử dụng lao động hay ngân sách nhà nước đóng.
Ngoài ra, đại biểu Trần Khành Thu cũng đề nghị Chính phủ cần phải xác định được nguyên nhân của việc rút bảo hiểm xã hội; cần phải tham khảo, tham vấn thêm đối với đối tượng chịu tác động trực tiếp. Đề nghị Ban soạn thảo cũng cần làm rõ và có những quy định cụ thể đối với các tình huống khi người lao động không quay lại làm việc để tiếp tục tham gia bảo hiểm thì 50% thời gian bảo lưu trên hệ thống bảo hiểm xã hội sẽ được giải quyết như thế nào? Và một thời gian sau họ có được nhận lại phần bảo lưu này hay không? Trong trường hợp họ quay lại, tiếp tục muốn tham gia đóng bảo hiểm xã hội hay tham gia lao động thì người sử dụng lao động có quyền từ chối tuyển dụng họ vào để tiếp tục làm việc hay không? Và chưa tính tới việc khi họ quay lại thì họ có đủ điều kiện, về thời gian đóng cũng như điều kiện để hưởng lương hưu sau này có đủ hay không?
Về nội dung xử lý vi phạm chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được quy định tại Điều 37 của dự thảo Luật, đại biểu Trần Khánh Thu nêu rõ đây là nội dung rất cần thiết. Tuy nhiên, tại khoản 2 quy định về cơ quan có thẩm quyền quyết định ngừng sử dụng hóa đơn đối với người sử dụng lao động đã chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm và quy định này thì doanh nghiệp phải có thể ngừng hoạt động. Nếu ngừng sử dụng hóa đơn và điều này không chỉ ảnh hưởng đến người sử dụng lao động mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới người lao động đang hoạt động tại ở các cơ quan này. Về vấn đề này thì Điều 125 Luật Quản lý thuế đã có quy định, do vậy, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cần đánh giá tác động kỹ lưỡng và cân nhắc về quyết định này.
11h04: Đại biểu Nguyễn Công Long - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai phát biểu tranh luận
Phát biểu ý kiến tranh luận tại hội trường, đại biểu Quốc hội Nguyễn Công Long - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai đề cập đến nội dung quy định về hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội tại Điều 36 của dự thảo Luật…
Cụ thể, tại điểm c Khoản 2 Điều 36 của dự thảo Luật này quy định một rất quan trọng để xác định hành trốn đóng bảo hiểm xã hội. Theo đó, trong trường hợp người sử dụng lao động có khả năng nhưng không đóng. Theo đại biểu tỉnh Đồng Nai, quy định này sẽ thay đổi một cách rất lớn về chính sách. Đại biểu bày tỏ ủng hộ phương án của Chính phủ trình, đó là chỉ nên coi việc trốn đóng bảo hiểm xã hội là khi họ có điều kiện nhưng không đóng.
11h06: Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương: Sửa đổi Luật cần quan tâm tới đề xuất chính đáng của người lao động
Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân cho biết, Tờ trình của Chính phủ có nêu, việc xây dựng luật dựa trên quan điểm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia bảo hiểm xã hội, tạo điều kiện thuận lợi để người lao, mọi người lao động được tham gia và thụ hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội. Đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm, lưu ý đề xuất chính đáng của người lao động là không làm suy giảm hoặc mất đi các quyền lợi về bảo hiểm xã hội mà người lao động đang được thụ hưởng, để người lao động không cảm thấy mình đang chịu phần thiệt sau nhiều thay đổi về chính sách.
Bên cạnh đó, các chính sách phải phản ánh được tính lịch sử, tâm lý xã hội của các bên tham gia bảo hiểm xã hội, sức khỏe lao động phải dựa trên những căn cứ khoa học và tính thực tiễn, đánh giá kỹ lưỡng, tính toán chi tiết và phải có dự tính, dự báo để đảm bảo tính khả thi trong thực hiện chính sách, quá trình tổ chức thực hiện chính sách. Đồng thời cần thận trọng xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng các chính sách có ảnh hưởng lớn tới đời sống kinh tế - xã hội như bảo hiểm xã hội một lần, cách tính mức hưởng, thời gian hưởng các chế độ đối với người lao động chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội....
Về các hành vi bị nghiêm cấm, bên cạnh 9 nhóm hành vi quy định tại Điều 8 dự thảo luật, đại biểu đề nghị bổ sung từ "chiếm đoạt" là hành vi bị nghiêm cấm.
Theo đại biểu, trên thực tế cho thấy, một bộ phận người sử dụng lao động đã có hành vi chiếm đoạt tiền đóng bảo hiểm xã hội của người lao động. Bổ sung quy định cấm hành vi chậm nộp hồ sơ tham gia, chậm điều chỉnh thông tin tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, không điều chỉnh mức lương đóng bảo hiểm xã hội. Quy định này nhằm bảo vệ người lao động thuộc diện đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, giúp họ tiếp cận, sử dụng các dịch vụ công để có thể biết và giám sát người sử dụng lao động về việc đóng bảo hiểm xã hội.
11h11: Đại biểu Trần Văn Tuấn - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang phát biểu tranh luận
Tranh luận về vấn đề tỷ lệ lương hưu, đại biểu Trần Văn Tuấn - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang cho rằng, quy định như tại dự thảo luật, tỷ lệ tối đa là 75% là hợp lý, phù hợp với thực tiễn cũng như tính chất của lương hưu. Thực tế hiện nay, Việt Nam đang nằm trong nhóm có tỷ lệ lương hưu khá cao.
Tuy nhiên, đại biểu cũng đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu để có quy định bổ sung theo hướng khuyến khích những người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đã đủ điều kiện để hưởng 75% lương hưu nhưng chưa đến tuổi nghỉ hưu, thời gian còn lại nếu tiếp tục tham gia đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thì sẽ có chính sách ưu đãi, khuyến khích phù hợp.
11h13: Đại biểu Trần Hoàng Ngân - Đoàn ĐBQH Tp. Hồ Chí Minh phát biểu tranh luận.
Quan tâm đến quy định về bảo hiểm một lần, đại biểu Trần Hoàng Ngân đồng tình với Phương án 1 như Chính phủ trình. Đại biểu dẫn chứng một vài số liệu về tỷ lệ lao động mất việc làm tăng lên theo từng năm. Đây là nguyên nhân chính khiến tỷ lệ rút bảo hiểm một lần tăng cao.
Đại biểu cho biết, 3 năm qua người lao động bị tổn thương nặng nề, họ vừa mất người thân do đại dịch Covid-19, mất việc làm do hợp đồng, đơn hàng của các doanh nghiệp bị cắt giảm, do vậy đại biểu đề nghị tiếp tục kéo dài chính sách của Nghị quyết 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
11h16: Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung phát biểu giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu
Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung nêu rõ, các phương án trong dự án Luật trình trước Quốc hội là góp phần thể chế hóa nguyên tắc tiến tới là bảo hiểm xã hội đa tầng và bảo hiểm xã hội toàn dân, khắc phục cơ bản những vướng mắc, khó khăn hiện nay.
Về trợ cấp hưu trí xã hội, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội nêu rõ đây là vấn đề mà Chính phủ, Ban soạn thảo đã bám sát tinh thần Nghị quyết 28-NQ/TW. Đây là tầng đầu tiên trong hệ thống bảo hiểm xã hội đa tầng. Trợ cấp hưu trí xã hội do Ngân sách nhà nước đảm bảo cho người lao động ở các độ tuổi là cao tuổi và không có lương hưu, không có bảo hiểm xã hội hàng tháng và để có chính sách huy động nguồn lực xã hội bổ sung cho các đối tượng này có mức lương hưu cao hơn. Việc điều chỉnh giảm dần độ tuổi trợ cấp hưu trí xã hội trước mắt, Chính phủ đề xuất với Quốc hội giảm từ 80 xuống 75 và với phương án sẽ tiếp tục giảm dần, tiến tới tiệm cận tuổi nghỉ hưu. Việc điều chỉnh này sẽ tùy theo tình hình phát triển kinh tế - xã hội, khả năng ngân sách của Nhà nước. Điều chỉnh thời điểm nào, mức nào thì sẽ do Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Về bảo hiểm xã hội một lần, Bộ trưởng nêu rõ đây là vấn đề lớn, quan trọng, nhạy cảm, vừa có tính chất chính trị xã hội nhưng cũng có tính chất chuyên môn rất cao. Do đó, Ban soạn thảo và Chính phủ sẽ tiếp tục cân nhắc thấu đáo, nghiên cứu, lấy thêm ý kiến của các đối tượng thụ hưởng, của người sử dụng lao động. Để có đưa ra phương án bảo hiểm xã hội một lần cần hướng tới hai tới mục tiêu cơ bản. Thứ nhất là đáp ứng được nhu cầu chính đáng của người tham gia bảo hiểm xã hội là vẫn có quyền để giúp bảo hiểm xã hội. Thứ hai là phải phấn đấu để giữ chân người lao động trong hệ thống, đảm bảo an sinh xã hội và chăm lo cho người dân khi về già là có lương hưu đảm bảo cuộc sống.
Hiện tại khó có thể đưa ra một phương án tối ưu mà sẽ đi theo phương án nhiều ưu điểm hơn. Việc điều chỉnh hưởng bảo hiểm xã hội sẽ tiếp tục được điều chỉnh theo hướng là người lao động có quyền vấn đề này nhưng không phân biệt người đóng trước hay đóng sau khi Luật có hiệu lực.
Trước ý kiến một số đại biểu nêu nhiều về vấn đề mức cho rút khác nhau, Bộ trưởng làm rõ Ban soạn thảo đưa ra phương án 2, thì ở đây 50 – 50 là thời gian đóng chứ không phải mức đóng. Để lại 50% là để lại cho người lao động và được ghi nhận trong sổ bảo hiểm xã hội để người lao động tiếp tục được hưởng các quyền lợi bảo hiểm xã hội. Khi người lao động quay trở lại tham gia thì được cộng hưởng tiếp thời gian đóng. Còn nếu không tham gia thì khi đến tuổi nghỉ hưu, người lao động sẽ hưởng trợ cấp hàng tháng.
Về tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội, Bộ trưởng làm rõ hiện nay mức đóng bảo hiểm xã hội của các quốc gia rất khác nhau, thường là phù hợp với bối cảnh, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Mức đóng hiện nay của chúng ta là 27,5% tiền lương tháng và làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội. Về cơ bản, mức này là tương đương và tương thích với các quốc gia trong khu vực. Vì vậy, mức đóng bảo hiểm xã hội hiện nay của Việt Nam là tương đối phù hợp.
11h26: Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn kết luận nội dung phiên thảo luận
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho biết, sau một buổi làm việc nghiêm túc, trách nhiệm, khẩn trương, đã có 27 đại biểu phát biểu tại hội trường, 8 ý kiến tranh luận, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung đã có phát biểu giải trình, làm rõ một số nội dung các đại biểu Quốc hội quan tâm.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Chính phủ tiếp tục đánh giá đầy đủ từng vấn đề, những vướng mắc, nội dung nào chưa phù hợp, thuộc về quy định của luật, quy định của văn bản dưới luật, hoặc do tổ chức thực hiện để có định hướng tiếp thu, sửa đổi cho đúng, toàn diện.
Cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan, tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, ý kiến góp ý của các Đoàn ĐBQH để tiếp tục hoàn thiện hồ sơ theo quy định, trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV.
Ý kiến của các đại biểu Quốc hội đã được ghi âm, ghi chép đầy đủ. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo các cơ quan liên quan nghiên cứu tiếp thu đầy đủ các ý kiến tham gia, đồng thời sẽ cân nhắc kỹ lưỡng, đánh giá nhiều mặt để báo cáo Quốc hội, chỉ trình Quốc hội thông qua khi dự án luật đảm bảo chất lượng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và khả thi trong thực hiện.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cảm ơn các đại biểu Quốc hội, các đại biểu khách mời, cử tri và nhân dân cả nước đã quan tâm theo dõi. Phiên thảo luận sáng nay 23/11 đến đây kết thúc.