TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 31/5: QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI, NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP CHIỀU 31/5: QUỐC HỘI TIẾP TỤC THẢO LUẬN VỀ TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI, NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung – Đoàn ĐBQH tỉnh Long An cho biết, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Long An trước khi dự Kỳ họp Quốc hội thứ 5 đã tổ chức Hội nghị tiếp xúc chuyên đề với hơn 200 cử tri đại diện cho gần 400.000 công nhân lao động ở các khu công nghiệp của tỉnh. Tại Hội nghị này, các đại biểu Quốc hội đồng cảm ghi nhận rất nhiều ý kiến của công nhân lao động, đó là những tâm tư, những chia sẻ sự khó khăn, phản ánh những bất cập của những quy định pháp luật, những nguyện vọng, kiến nghị, đề đạt của công nhân về chính sách và những quy định liên quan đến lao động, việc làm, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội và đặc biệt là mong muốn thiết tha về tiếp cận và mua nhà ở xã hội.
Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung – Đoàn ĐBQH tỉnh Long An
Tuy nhiên nhưng tại Báo cáo số 323 ngày 17/5/2023 của Chính phủ đã đánh giá rất cao về kết quả triển khai các chương trình chính sách về lao động, việc làm, tiền lương. Đề án đầu tư ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Điều này cho thấy đã có độ vênh giữa thực tiễn chúng ta thống kê, đánh giá so với Báo cáo của Chính phủ. Do đó, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung đề nghị Chính phủ đánh giá toàn diện hơn về vấn đề này, cũng như phân tích rõ độ vênh trong các Báo cáo của Chính phủ với các số liệu thực tế về tình hình kinh tế, sản xuất công nghiệp, hoạt động doanh nghiệp, lao động, việc làm để theo dõi sát sao, nhìn nhận cầu thị tình hình thực tiễn.
Đại biểu Trần Thị Vân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh cho biết, Chính phủ đã ban hành Nghị định 100/2015/NĐ-CP về phát triển và quản lý nhà ở xã hội. Năm 2022, Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội, Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ với các gói hỗ trợ giảm lãi suất 2% cho doanh nghiệp vay xây nhà cho công nhân, 15 nghìn tỷ cho công nhân vay mua nhà ở xã hội qua ngân hàng chính sách và mới đây nhất là gói 120.000 tỷ. Như vậy, chỉ trong vòng có hơn 1 năm thì đã có 3 gói hỗ trợ mà đích và người thụ hưởng chính là công nhân lao động. Điều này thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm của Quốc hội, Chính phủ đối với công nhân lao động trong cả nước.
Tuy nhiên, 2 gói hỗ trợ theo Nghị quyết 43/2022/QH15 và Nghị quyết 11/NQ-CP hiện đang giải ngân rất thấp. Gói giảm lãi suất 2% hiện mới giải ngân được gần 1%; gói 15.000 tỷ giải ngân được trên 34%. Bây giờ Chính phủ lại ra tiếp gói 120.000 tỷ. Trong đó đối tượng và thời gian kết thúc của 3 gói tín dụng này đang trùng lắp nhau và đều kết thúc vào cuối năm 2023. Đại biểu đặt vấn đề, là hai gói tín dụng trước còn chưa hấp thụ hết thì liệu gói 120.000 tỷ có khả thi hay không, trong khi Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở chúng ta đang sửa, quy hoạch chưa phê duyệt xong.
Đại biểu Trần Thị Vân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh
Từ những phân tích trên, đại biểu Trần Thị Vân đề nghị Chính phủ gộp 3 gói hỗ trợ thành một và đề xuất cho kéo dài đến hết năm 2025 thì mục tiêu xây dựng 1 triệu căn hộ mà Chính phủ đề ra mới có thể hoàn thành.
Bên cạnh đó, đại biểu Trần Thị Vân phản ánh thêm, cả nước hiện có 7 triệu công nhân lao động trực tiếp tại khu công nghiệp, khu chế xuất. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng thì nhà ở phục vụ cho công nhân chỉ mới đáp ứng được khoảng gần 30%. Phần lớn công nhân lao động ngoại tỉnh, chiếm khoảng 70% đang thuê trọ của các hộ gia đình tư nhân xây. Các phòng trọ này hầu hết đều rất chật hẹp, chỉ từ 3-4 m2/người, không đảm bảo những điều kiện tối thiểu như ánh sáng, vệ sinh, diện tích và phòng cháy, chữa cháy.
Trước Kỳ họp thứ 5, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh cũng có buổi làm việc với Liên đoàn Lao động tỉnh, tiếp xúc với gần 1.000 cử tri, công nhân lao động, thăm khu nhà trọ công nhân và khảo sát nhu cầu nhà ở, nhà trọ và vay vốn đối với trên 200 chủ nhà trọ và gần 300 công nhân của phường Văn Dương, thành phố Bắc Ninh. Qua khảo sát, chỉ có 27 công nhân có nhu cầu định cư và mua nhà, chiếm gần 10%, họ đều là công nhân có gia đình và đã làm việc ở Bắc Ninh có thời gian từ 5 đến 10 năm; 19 công nhân có nhu cầu ở trong ký túc xá của công nhân, chiếm 6,5%; còn lại số đông công nhân chỉ có nhu cầu thuê trọ, chiếm tới hơn 80%. Họ là những công nhân xác định chỉ đến Bắc Ninh làm việc một thời gian sau đó lại về quê sinh sống. Họ thường là công nhân có tuổi đời rất trẻ, từ 18 đến 25 tuổi, họ chưa lập gia đình.
Như vậy qua khảo sát và nắm bắt tình hình, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh nhận thấy là các hộ gia đình, cá nhân, những người mà tự bỏ tiền ra xây nhà trọ cho công nhân thuê thì đang giúp giải quyết chỗ ở cho hàng triệu công nhân lao động trên địa bàn cả nước. Đại biểu Trần Thị Vân cho rằng, Chính phủ cần phải có các chính sách để hỗ trợ đối tượng này.
Cũng theo đại biểu Trần Thị Vân, người làm chính sách thì cần phải phân định rõ việc định cư và chỗ ở để làm việc hoàn toàn khác nhau; phải tách bạch nhu cầu mua nhà và nhu cầu chỗ ở của công nhân. Không phải ai làm ở khu công nghiệp cũng có nhu cầu định cư và mua nhà tại địa phương nơi họ đến làm việc.
Thời gian qua Quốc hội và Chính phủ đã có nhiều chính sách hỗ trợ cho chủ đầu tư xây nhà cho công nhân mua, hỗ trợ cho công nhân vay tiền để mua nhà. Nhưng đối tượng là hộ gia đình và các cá nhân xây nhà cho công nhân thuê thì không là đối tượng của các chính sách này. Chính vì vậy, đại biểu Trần Thị Vân đề nghị Quốc hội, Chính phủ rà soát và bổ sung đối tượng là các hộ gia đình, cá nhân xây mới, cải tạo, sửa chữa nhà cho công nhân thuê được hưởng các gói hỗ trợ giảm lãi suất nêu trên, góp phần thực hiện mục tiêu kép, chúng ta vừa hỗ trợ được người dân nhường đất cho phát triển công nghiệp có sinh kế phát triển bền vững, vừa hạ giá thành thuê nhà cho công nhân. Đồng thời, ban hành các quy định, quy chuẩn chung để quản lý nhà trọ, hướng dẫn lộ trình và thời gian thực hiện.
Có chung vấn đề quan tâm, đại biểu Phạm Văn Thịnh – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang cho biết, Đề án xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp được Chính phủ tập trung chỉ đạo quyết liệt là một nhiệm vụ đa mục tiêu, vừa tạo công ăn việc làm mới, thúc đẩy tăng trưởng, đảm bảo an cư cho người lao động. Tuy nhiên, từ thực tiễn của tỉnh Bắc Giang cho thấy đề án hiện đang gặp một thách thức rất trớ trêu. Đó là căn hộ làm ra công nhân muốn mua nhưng lại không đủ điều kiện do không đáp ứng điều kiện, không có nhà ở, đất ở nào khác.
Đại biểu dẫn chứng dự án nhà ở xã hội thị trấn Nếnh - Việt Yên giai đoạn 1 có 4.000 căn hộ giá bán 12,3 triệu đồng trên m2 đang hoàn thiện để đi vào sử dụng nhưng đã hơn một năm, từ khi công bố nhận hồ sơ đến nay mới có trên 200 công nhân đủ điều kiện mua nhà. Với tình hình như vậy, các chủ đầu tư dự án nhà xã hội lại đối mặt với nguy cơ vỡ nợ vì không có khách hàng đủ điều kiện.
Do đó, đại biểu Phạm Văn Thịnh đề xuất cần mở rộng ngay điều kiện đối tượng mua, thuê với ưu tiên xếp sau 10 đối tượng hiện đã quy định tại Luật Nhà ở năm 2014 là các công nhân có thu nhập thấp và chủ doanh nghiệp có nhu cầu thuê cho công nhân của mình để ở thì đều có thể là khách hàng của dự án.
Giải trình về triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, Bộ Xây dựng và Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện một số nội dung cụ thể. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể về nguyên tắc, thời gian triển khai, thời gian ưu đãi lãi suất. Bộ Xây dựng có văn bản hướng dẫn xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện vay ưu đãi của gói tín dụng này, ủy quyền cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chịu trách nhiệm xem xét, kiểm tra các thủ tục pháp lý, lập danh mục dự án xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư để công bố công khai trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh để các ngân hàng có cơ sở áp dụng cho vay.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị
Bộ Xây dựng cũng có văn bản đôn đốc các địa phương triển khai thực hiện nhiệm vụ đã giao tại Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030 và tổ chức Hội nghị triển khai Đề án này.
Qua báo cáo của các địa phương, đến nay có khoảng 100 dự án thuộc đối tượng cho vay của gói 120.000 tỷ đồng và các địa phương đã công bố nhu cầu vay vốn. Thực tế cho thấy, chương trình mới triển khai được hơn 1 tháng và gói 120.000 tỷ cho cả giai đoạn đến năm 2030 và các địa phương đang trong quá trình tổng hợp công bố nên chỉ mới có kết quả bước đầu. Trong thời gian tới sẽ có nhiều dự án tham gia gói 120.000 tỷ đồng như nhu cầu công bố của các địa phương.
Để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân khu công nghiệp đạt mục tiêu đề ra và giải ngân hiệu quả gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, Bộ sẽ tiếp tục phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các bộ, ngành, địa phương tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, chính sách pháp luật. Bộ trưởng Bộ Xây dựng khẳng định, quá trình sửa đổi Luật Nhà ở và các pháp luật khác có liên quan sẽ cơ bản khắc phục những khó khăn, vướng mắc như ý kiến của các đại biểu Quốc hội đề cập.