Quang cảnh cuộc làm việc
Cùng dự có: Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội Phan Đức Hiếu, Uỷ viên Đoàn giám sát; đại diện lãnh đạo, các chuyên viên Vụ Dân tộc thuộc Văn phòng Quốc hội và các chuyên gia; Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Dương Quyết Thắng cùng Ban Giám đốc, lãnh đạo của Ngân hàng…
Nội dung giám sát tập trung chủ yếu vào nhận định, đánh giá cơ chế, chính sách; tính đồng bộ, hợp lý của chính sách
Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành cho biết, đây là lần đầu tiên Quốc hội giám sát đặc biệt, đồng thời cả 3 CTMTQG và được tiến hành vào giữa kỳ. Căn cứ vào yêu cầu tình hình thực tiễn, việc triển khai các CTMTQG còn gặp nhiều vướng mắc chưa đạt như kỳ vọng. Xuất phát từ kiến nghị, nguyện vọng của cử tri, Quốc hội đã quyết định tiến hành giám sát nội dung này.
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành đề nghị nội dung giám sát tập trung chủ yếu vào nhận định, đánh giá cơ chế, chính sách; tính đồng bộ, hợp lý của chính sách; việc tuân thủ các nguyên tắc trong các nghị quyết của Quốc hội liên quan đến 3 CTMTQG trong việc tổ chức, chỉ đạo, triển khai chính sách. Mục đích là cùng Chính phủ tháo gỡ những khó khăn kịp thời để việc triển khai thực hiện các CTMTQG hiệu quả. Và thông qua cuộc giám sát này, kiến nghị các vấn đề để điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung cho giai đoạn sau đảm bảo hợp lý.
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành, Tổ trưởng Tổ Công tác của Đoàn giám sát Quốc hội
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành nêu rõ, cuộc làm việc nhằm trao đổi, làm rõ các nội dung:
Thứ nhất, việc phối hợp với các bộ ngành trong việc tham mưu cho Chính phủ xây dựng chính sách tín dụng trong các CTMTQG.
Thứ hai, nội dung các chính sách và việc xây dựng các văn bản hướng dẫn triển khai tín dụng chính sách trong các CTMTQG, trong đó cần đánh giá tính đầy đủ, phù hợp, hiệu quả, bám sát yêu cầu định hướng trong các Nghị quyết, văn bản của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với các CTMTQG.
Thứ ba, kết quả huy động, bố trí kế hoạch vốn để triển khai các Chương trình, chính sách tín dụng trong các CTMTQG.
Thứ tư, kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, vướng mắc; nguyên nhân hạn chế, vướng mắc và trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong việc thực hiện chính sách tín dụng trong các CTMTQG.
Thứ năm, giải pháp và kiến nghị với các cơ quan liên quan.
Chính sách tín dụng ưu đãi do NHCSXH thực hiện là một cấu phần quan trọng trong các CTMTQG
Tại cuộc làm việc, các đại biểu nghe Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Huỳnh Văn Thuận báo cáo về việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về CTMTQG xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Cùng với các chính sách tổng thể thực hiện 3 CTMTQG, chính sách tín dụng ưu đãi do Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) thực hiện là một cấu phần quan trọng trong các CTMTQG. Chính sách này đã tạo điều kiện cho người nghèo, đồng bào DTTS và các đối tượng chính sách khác tiếp cận nguồn vốn tín dụng ưu đãi của Nhà nước một cách thuận lợi, nhanh chóng.
Vốn tín dụng chính sách xã hội đã trực tiếp góp phần thực hiện 7/11 nội dung thành phần của CTMTQG xây dựng nông thôn mới và 98/19 tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới; thực hiện 4/7 dự án thành phần của CTMTQG giảm nghèo bền vững; thực hiện 2/10 dự án thành phần của CTMTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN.
Các chương trình tín dụng được tổ chức thực hiện hiệu quả, đã góp phần quan trọng trong việc: thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng của Đảng, Nhà nước; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ tại vùng nghèo, vùng đồng bào DTTS&MN; tỷ lệ hộ nghèo giảm hằng năm; thu hẹp khoảng cách giữa các vùng trong cả nước và thực hiện các CTMTQG; bảo đảm an sinh xã hội…
Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Huỳnh Văn Thuận
Bên cạnh những điểm sáng của chính sách tín dụng đối với người nghèo, Phó Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Huỳnh Văn Thuận đã chỉ rõ những khó khăn, vướng mắc về nguồn vốn, về cơ chế, chính sách, văn bản huớng dẫn, chỉ đạo thực hiện như một số chương trình tín dụng có mức cho vay chưa phù hợp với nhu cầu đầu tư và diễn biến giá cả thị trường. Nhiều địa phương chưa phê duyệt chính sách đối tượng thụ hưởng hoặc đã phê duyệt nhưng còn chậm… Do đó, tỷ lệ giải ngân các chương trình cho vay theo Nghị định số 28/2022/NĐ-CP còn thấp. Bên cạnh đó chưa tạo động lực, khuyến khích đồng bào DTTS mạnh dạn đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh để tạo sự chuyển biến đột phá trong vùng.
Nguyên nhân của những khó khăn, vướng mắc nêu trên là do việc bố trí ngân sách địa phương uỷ thác qua NHCSXH chưa thoả đáng; thiếu cơ chế chỉ đạo, điều hành tập trung, thống nhất trong việc phối hợp, lồng ghép các chương trình, dự án, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương với hoạt động tín dụng chính sách xã hội.
Từ những vướng mắc đã nêu, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Huỳnh Văn Thuận đề xuất một số giải pháp, kiến nghị như chủ động tham mưu, làm việc với các bộ, ngành trình Thủ tướng Chính phủ sớm giao kế hoạch vốn tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước năm 2023 cho NHCSXH; xây dựng kế hoạch tín dụng, tài chính năm 2024. Đồng thời tập trung tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch tín dụng, tài chính năm 2024 và giai đoạn 2024-2026, kế hoạch đầu tư công năm 2024 để kịp thời báo cáo các bộ, ngành, tổng hợp, trình Thủ tướng Chính phủ…
Đề nghị NHCSXH làm rõ vấn đề cho vay theo chuỗi giá trị ở vùng đồng bào DTTS&MN trong Nghị định 28/2022-NĐ-CP
Qua thảo luận, Tổ Công tác đánh giá cao Báo cáo phục vụ Quốc hội giám sát các CTMTQG giai đoạn 2021-2025 của NHCSXH và cho rằng, Báo cáo được gửi đúng hạn, bám sát đề cương của Đoàn giám sát. Nội dung, thông tin trong báo cáo phản ánh khá đầy đủ thực trạng, khó khăn, vướng mắc hiện nay của chính sách tín dụng trong các CTMTQG.
Tổ Công tác đề nghị NHCSXH quan tâm, làm rõ một số vấn đề cơ bản. Về cho vay theo chuỗi giá trị trong Nghị định 28/2022/NĐ-CP, Tổ Công tác đề nghị Ngân hàng cho biết hướng khắc phục, sửa đổi trong thời gian tới như thế nào để tạo điều kiện cho phát triển chuỗi giá trị ở vùng đồng bào DTTS&MN, có cần sửa đổi Nghị định 28/2022 cùng với sửa đổi các văn bản liên quan như Nghị định 27/2022/NĐ-CP và các Thông tư liên quan trong Quý I/2023.
Tổ Công tác của Đoàn giám sát Quốc hội tham dự cuộc làm việc.
Thực tế thời gian qua, hầu hết các HTX ở vùng DTTS&MN chưa tiếp cận được nguồn vốn này, Tổ Công tác đề nghị Ngân hàng nêu rõ nguyên nhân của vấn đề này từ đâu và hướng xử lý trong thời gian tới. Tổ Công tác băn khoăn quy định 70% lao động trong các Hợp tác xã là người DTTS&MN trong thực tiễn có thực hiện được không? Mặt khác, theo Nghị định 27/2022/NĐ-CP, quy trình, thủ tục, nội dung hỗ trợ dự án phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị do HĐND ban hành. Tổ Công tác đề nghị Ngân hàng cho biết vai trò của NHCSXH trong nhiệm vụ này? Đồng thời băn khoăn nếu chỉ đợi HĐND ban hành hướng dẫn hỗ trợ thì mới giải ngân thì có phù hợp không?
Tổ Công tác cũng đề nghị NHCSXH cần làm rõ nguyên nhân do các quy định của Nghị định 28/2022/NĐ-CP hoặc văn bản 4912/HD-CSXH chưa thực sự khuyến khích/tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp, HTX tiếp cận được nguồn vốn hay không? Đồng thời đề nghị NHCSXH báo cáo rõ số liệu vốn uỷ thác, trong đó chỉ rõ địa phương nào đã làm tốt/ đã quan tâm, địa phương nào làm chưa tốt/chưa quan tâm, và đề xuất giải pháp tiếp tục đẩy mạnh chủ trương uỷ thác ngân sách địa phương qua NHCSXH này. Tổ Công tác yêu cầu làm rõ quy chế quản lý, sử dụng ở từng địa phương về việc sử dụng vốn uỷ thác này hiện nay như thế nào, tập trung vào các lĩnh vực/địa bàn/đối tượng như thế nào để góp phần thực hiện thành công các CTMTQG?
Phát biểu kết luận cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành, Tổ trưởng Tổ Công tác đề nghị NHCSXH cố gắng hoàn thiện báo cáo trên tinh thần bám sát đề cương của Đoàn giám sát, chú ý phân tích theo từng nhóm vấn đề, tách bạch vấn đề thuộc trách nhiệm của Trung ương, vấn đề thuộc trách nhiệm của Quốc hội thì cần đồng hành cùng Chính phủ để kịp thời tháo gỡ. Đề nghị phân tích, chỉ rõ các nhóm vấn đề về nguồn lực; về cơ chế, chính sách; tổ chức thực hiện… để Đoàn giám sát của Quốc hội dễ tổng hợp, đánh giá, đưa ra đề xuất bám sát đòi hỏi của thực tiễn.
Đánh giá cao việc Ngân hàng Chính sách xã hội đưa kiến nghị có địa chỉ cụ thể, song Trưởng Tổ công tác, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành gợi mở, Ngân hàng Chính sách xã hội tiếp tục nghiên cứu, rà soát để đưa kiến nghị cụ thể về những điều, khoản cụ thể cần sửa đổi, bổ sung trong một số văn bản quy phạm pháp luật được thành viên Đoàn giám sát của Quốc hội đưa ra tại cuộc làm việc./.
Một số hình ảnh tại cuộc làm việc:
Phát biểu kết luận cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành, Tổ trưởng Tổ Công tác đề nghị NHCSXH cố gắng hoàn thiện báo cáo trên tinh thần bám sát đề cương của Đoàn giám sát, chú ý phân tích theo từng nhóm vấn đề, tách bạch vấn đề thuộc trách nhiệm của Trung ương.
Ban Giám đốc của Ngân hàng Chính sách xã hội tham dự cuộc làm việc.
Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Kinh tế Phan Đức Hiếu, Uỷ viên Đoàn giám sát đề nghị NHCSXH thẳng thắn chỉ ra khó khăn, vướng mắc và cụ thể đó là vướng mắc gì, nằm ở đâu, khó khăn, vướng mắc về nguồn vốn cần được cụ thể hơn, tránh chung chung. Đồng thời làm rõ công tác thông tin, tuyên truyền, kiểm tra, giám sát trong Báo cáo.
.jpg)
Phó Vụ trưởng Vụ Dân tộc (Văn phòng Quốc hội) Triệu Văn Bình cho rằng, các nội dung của Báo cáo đúng đề cương, biểu mẫu và được chuẩn bị kỹ lưỡng, các kiến nghị, đề xuất cụ thể. Tuy nhiên, đề nghị đánh giá sâu hơn các vướng mắc, bất cập. định mức, tiêu chí, đối tượng, phạm vi được mở rộng trong các CTMTQG.
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Tổ trưởng Tổ Công tác của Đoàn giám sát Quốc hội Nguyễn Lâm Thành điều hành nội dung thảo luận.
Ông Nguyễn Hải Hữu - nguyên Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, chuyên gia Tổ Công tác ghi nhận và đánh giá cao những kết quả mà NHCSXH đã đạt được trong năm 2020,2021,2022.
Phó Vụ trưởng Vụ Xã hội (Văn phòng Quốc hội) Nguyễn Hồng Ngọc cho rằng, hiện NHCSXH mới bố trí nguồn vốn tín dụng cho CTMTQG vùng đồng bào DDTS&MN; các chính sách hỗ trợ ban hành nhiều nhưng còn dàn trải, làm giảm tác động của chính sách trong thời gian qua.
TS.Phan Văn Cương, chuyên viên chính của Vụ Dân tộc (Văn phòng Quốc hội) cho rằng, Báo cáo của NHCSXH rất đầy đủ, đảm bảo theo yêu cầu. Mặc dù Báo cáo đã nêu rõ các khó khăn, vướng mắc, tuy nhiên, chưa nêu rõ những nguyên nhân nào là chủ quan, khách quan, nguyên nhân nào từ phía NHCSXH, đề nghị cần làm rõ thêm.
Bà Nguyễn Thị Hồng Huệ - Chuyên viên chính Vụ Kinh tế, Văn phòng Quốc hội góp ý vào Báo cáo của NHCSXH.
Ông Bạch Sỹ Long - Chuyên viên Vụ Dân tộc, Văn phòng Quốc hội đề nghị làm rõ hơn, bám sát kết quả và nội dung thực hiện của các CTMTQG, chỉ đưa vào những nội dung liên quan đến 3 CTMTQG này. Cụ thể hơn số liệu của phần thực hiện đến năm 2020, và thực hiện năm 2021-2022 để thấy được diễn biến giai đoạn này như thế nào.
Tổng Giám đốc NHCSXH Dương Quyết Thắng giải trình, làm rõ một số nội dung mà Tổ Công tác quan tâm.