Chủ nhiệm Ủy ban Pháp Luật báo cáo một số nội dung tại Phiên họp thứ 42 của UBTVQH
Về cơ bản, Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với nhiều nội dung dự kiến tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội để chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội. Đối với những vấn đề xin ý kiến và những vấn đề liên quan trực tiếp đến Ủy ban Pháp luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật có một số ý kiến góp ý cụ thể:
Về phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự thảo Luật theo hướng tập trung cụ thể hóa các nội dung trong Nghị quyết số 18/NQ-TW và sửa đổi, bổ sung một số nội dung nhằm bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật. Đồng thời Ủy ban nhận thấy việc sửa đổi toàn diện dự án Luật Tổ chức Quốc hội như đề nghị của một số đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 8 cần có thời gian để các cơ quan tổng kết, đánh giá quá trình triển khai thực hiện các quy định của Luật từ đó mới có cơ sở thực tế để đề nghị sửa đổi.
Về đại biểu Quốc hội, đối với tỷ lệ đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành phương án giữ quy định về tỷ lệ đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách ít nhất là 35% tổng số đại biểu Quốc hội như Luật Tổ chức Quốc hội hiện hành để bảo đảm tính khả thi trong quá trình triển khai thực hiện quy định của Luật. Đồng thời, quy định như vậy cũng không hạn chế việc tăng số lượng đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách trong các nhiệm kỳ tới.
Đối với các điều kiện bảo đảm cho đại biểu Quốc hội, có ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng một số quy định của Luật Tổ chức Quốc hội hiện hành về điều kiện bảo đảm cho đại biểu Quốc hội chưa thật phù hợp với tình hình hiện nay và không có cơ chế để tổ chức triển khai thực hiện, chẳng hạn như: việc đại biểu Quốc hội được ưu tiên trong việc mua vé tàu hỏa, ô tô, tàu thủy, máy bay; được ưu tiên khi qua cầu phà (tại khoản 3 Điều 42). Do đó, ý kiến này đề nghị cần rà soát những điều kiện bảo đảm cho hoạt động của đại biểu Quốc hội vừa bảo đảm việc nâng cao chất lượng hoạt động cho đại biểu Quốc hội mà không quy định quá chi tiết, những vấn đề này sẽ có văn bản hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tuy nhiên có ý kiến khác đề nghị bổ sung một số điều kiện bảo đảm cho đại biểu Quốc hội ngay trong Luật Tổ chức Quốc hội, ví dụ như được miễn vé khi đi qua cầu phà,... nhằm tăng cường phục vụ hoạt động của đại biểu Quốc hội, nâng cao vị thế của đại biểu Quốc hội trong thực tiễn.
Về Đoàn đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng, Đoàn đại biểu Quốc hội không phải là cơ quan hoạt động chuyên trách mà chỉ là tổ chức tập hợp của các đại biểu Quốc hội được bầu hoặc sinh hoạt tại cùng một tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Do đó, quy định về địa vị pháp lý, nhiệm vụ, quyền hạn của Đoàn đại biểu Quốc hội như quy định của Luật hiện hành là phù hợp.
Còn đối với vấn đề kinh phí bảo đảm cho hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với phương án mà theo đó lương, phụ cấp và các chế độ khác của đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách và các hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội, các chế độ của đại biểu Quốc hội gắn với hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội do ngân sách trung ương bảo đảm, ngân sách địa phương bảo đảm kinh phí cho hoạt động và trả lương cho công chức thuộc bộ máy tham mưu, giúp việc Đoàn đại biểu Quốc hội.
Toàn cảnh Phiên họp thứ 42 của UBTVQH
Về Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, đối với tên gọi của Ủy ban Pháp luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị giữ nguyên tên gọi theo quy định của Luật hiện hành để bảo đảm tính kế thừa và thể hiện trách nhiệm chung của Ủy ban Pháp luật trong công tác xây dựng pháp luật.
Đối với nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban Pháp luật, khoản 2 Điều 70 của Luật Tổ chức Quốc hội quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của riêng Ủy ban Pháp luật đó là “bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của hệ thống pháp luật đối với các dự án luật, pháp lệnh trước khi trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua”. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì trong nội dung thẩm tra đối với các dự án luật, pháp lệnh các cơ quan chủ trì thẩm tra đã phải bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của dự án với hệ thống pháp luật. Do đó, Ủy ban đề nghị xem xét, bổ sung vào khoản 3 Điều 79 của Luật Tổ chức Quốc hội trách nhiệm của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội trong việc bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của hệ thống pháp luật trong quá trình thẩm tra đối với dự án luật, pháp lệnh để bảo đảm thống nhất với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Theo đó, khoản 3 Điều 79 của Luật Tổ chức Quốc hội được viết lại như sau: “Tham gia với Ủy ban pháp luật thẩm tra đề nghị của cơ quan, tổ chức, đại biểu Quốc hội về xây dựng luật, pháp lệnh, kiến nghị của đại biểu Quốc hội về luật, pháp lệnh; đề án về thành lập, bãi bỏ các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan khác do Quốc hội thành lập; báo cáo của Chính phủ về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân; tham gia bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống pháp luật đối với các dự án luật, dự án pháp lệnh do Hội đồng, Ủy ban mình chủ trì thẩm tra”.
Về cơ cấu tổ chức của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban, có ý kiến tán thành với phương án như phương án đã trình Quốc hội. Còn đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành phương án giữ nguyên quy định về cơ cấu tổ chức của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban, cơ cấu của Thường trực Hội đồng, Thường trực các Ủy ban như quy định của Luật hiện hành. Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị giữ cơ cấu của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban giữ như quy định hiện hành nhưng trong cơ cấu của Thường trực Hội đồng Dân tộc, Thường trực Ủy ban nên bổ sung thêm chức danh Ủy viên Chuyên trách. Như vậy, Thường trực Hội đồng Dân tộc, Thường trực các Ủy ban sẽ bao gồm các chức danh: Chủ tịch/Chủ nhiệm, Phó Chủ tịch/Phó Chủ nhiệm, Ủy viên Thường trực và Ủy viên Chuyên trách. Quy định như vậy vừa duy trì sự ổn định trong cơ cấu tổ chức của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội vừa không trái với Nghị quyết số 18.
Về việc giảm số lượng cấp phó tại Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với phương án mà theo đó giữ nguyên quy định của Luật hiện hành, việc quyết định số lượng cấp phó cụ thể của từng cơ quan sẽ được xác định trong đề án riêng và do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định cho mỗi nhiệm kỳ Quốc hội.
Trên cơ sở một số ý kiến tham gia dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội, Thường trực Ủy ban Pháp luật trân trọng báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội./.