Phân định rõ về phân cấp, phân quyền, ủy quyền trong thực hiện nhiệm vụ giữa Trung ương và địa phương

13/02/2025

Sáng 13/2, tiếp tục Chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội tiến hành thảo luận tại Tổ về dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi), dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về việc xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước. Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định tham gia và phát biểu tại phiên thảo luận Tổ 19 gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh Thái Bình, Nam Định, Bình Dương

Đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Toàn cảnh phiên thảo luận tại Tổ 19

Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương Nguyễn Văn Lợi điều hành phiên họp.

Luật hóa, rõ quy định về phân cấp, phân quyền, ủy quyền

Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định tập trung phân tích nhiều nội dung cụ thể được quy định tại dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi), dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Trong đó, nhấn mạnh tới quy định về vấn đề phân định thẩm quyền, phân cấp, phân quyền, ủy quyền trong các dự thảo Luật.

 Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu tại phiên thảo luận Tổ

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, mặc dù đây là những quy định mới nhưng cũng đã được đúc rút, tổng kết từ lâu nay và có những việc trước đây đã thực hiện, thực tiễn hiện nay đòi hỏi phải quy định rõ trong luật để đảm bảo thực hiện thống nhất, hiệu quả.

Phân tích về nội hàm các khái niệm liên quan tới phân quyền, phân cấp và ủy quyền, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, các dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp lần này đã thể hiện rõ nét thế nào là phân cấp, phân quyền, ủy quyền. Cụ thể:

Tại khoản 1, Điều 7, dự thảo Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) quy định “Phân quyền là việc quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, chính quyền địa phương trong luật, bảo đảm phù hợp với nguyên tắc phân định thẩm quyền tại Luật này và Luật Tổ chức chính quyền địa phương”. Tiếp đó, tại Khoản 5 Điều 6 dự thảo Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) nêu rõ, Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu Chính phủ; lãnh đạo công tác của Chính phủ và chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và những nhiệm vụ được giao, bảo đảm nguyên tắc không quyết định các vấn đề cụ thể thuộc trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ với tư cách thành viên Chính phủ đối với ngành, lĩnh vực được phân công phụ trách.

Các vị đại biểu Quốc hội tham gia phiên thảo luận tại Tổ 19

Đồng thời, theo khoản 2, Điều 8, dự thảo Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi), việc phân cấp phải được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan, người phân cấp. Cơ quan, người phân cấp có trách nhiệm bảo đảm các điều kiện cần thiết khi quyết định phân cấp.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) cũng đã có một chương riêng, quy định cụ thể về phân định thẩm quyền, phân cấp và việc phân quyền cho chính quyền địa phương các cấp phải được quy định trong luật, trong đó xác định rõ chủ thể thực hiện, rõ nội dung, phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn;...

Ngoài ra, trên cơ sở phân tích, làm rõ mối quan hệ giữa Chính phủ với địa phương, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị, cần có cơ chế phát huy các sáng kiến, đề xuất của các địa phương; rõ mối quan hệ giữa địa phương với Chính phủ, giữa địa phương với các bộ trong thực hiện nhiệm vụ;...

Đánh giá toàn diện, đề xuất mô hình tổ chức chính quyền địa phương thống nhất

Thảo luận về dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), các đại biểu tán thành với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật hiện hành nhằm kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương.

Đại biểu Nguyễn Văn Huy – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình góp ý tại phiên thảo luận 

Góp ý về mô hình tổ chức chính quyền địa phương, đại biểu Nguyễn Văn Huy – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình cho rằng, việc trước mắt vẫn giữ ổn định mô hình tổ chức chính quyền địa phương như hiện tại là phù hợp. Quy định như vậy cũng sẽ tạo điều kiện cho các cơ quan có thời gian để “tiếp tục tập trung nghiên cứu, hoàn thiện mô hình tổng thể tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới” trước khi thực hiện đổi mới một cách đồng bộ, tổng thể bộ máy của hệ thống chính trị theo yêu cầu tại Kết luận số 121-KL/TW.

Tuy nhiên, đại biểu cũng đề nghị Chính phủ cần tiếp tục tổng kết, đánh giá một cách toàn diện việc tổ chức mô hình chính quyền đô thị đang thực hiện theo các nghị quyết của Quốc hội tại các thành phố Hà Nội, Đà Nẵng, Hải Phòng và Thành phố Hồ Chí Minh. Để từ đó đề xuất mô hình tổ chức chính quyền địa phương; phân định rõ mô hình chính quyền địa phương đô thị, chính quyền địa phương ở hải đảo, chính quyền địa phương tại đơn vị hành chính – kinh tế do Luật định và việc quy định nguyên tắc cụ thể, phạm vi trách nhiệm, quyền được phân cấp của chính quyền địa phương.

Liên quan tới quy định về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền giữa chính quyền địa phương các cấp, các đại biểu cho rằng, việc phân cấp, phân quyền, ủy quyền là những nội dung quan trọng trong cải cách bộ máy nhà nước nói chung cũng như cải cách nền hành chính quốc gia nói riêng. So với Luật hiện hành, dự thảo Luật đã được sửa đổi theo hướng mở rộng phạm vi chủ thể được phân cấp, ủy quyền và đối tượng nhận phân cấp, ủy quyền; quy định rõ hơn yêu cầu về trách nhiệm từ cả hai phía trong việc phân cấp, ủy quyền.

Nhấn mạnh việc tiếp tục hoàn thiện các quy định về phân cấp, ủy quyền cho chính quyền địa phương là rất cần thiết, tuy nhiên, các ý kiến lưu ý, nội dung này có liên quan đến rất nhiều các luật khác trong hệ thống pháp luật. Do vậy, cơ quan soạn thảo cần tiếp tục rà soát để bảo đảm sự thống nhất giữa quy định của dự thảo Luật với quy định có liên quan trong dự thảo Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) về cách thức quy định các nguyên tắc về phân định thẩm quyền, về phân quyền, phân cấp, ủy quyền cũng như bảo đảm tính đồng bộ, thông suốt cả về chủ thể phân cấp, ủy quyền, đối tượng nhận phân cấp, ủy quyền, phương thức; cũng như điều kiện bảo đảm thực hiện.

 Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương

Nêu quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương đề xuất, Cơ quan soạn thảo cần xem xét, cân nhắc làm rõ thêm đối với các nhiệm vụ ủy quyền dẫn đến thay đổi thủ tục hành chính quy định trong văn bản quy phạm pháp luật. Đồng thời, có thể thực hiện thí điểm cho việc thực hiện một số thủ tục hành chính để tạo điều kiện hơn cho doanh nghiệp và người dân.

Bên cạnh đó, bày tỏ thống nhất với 19 nhiệm vụ Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh quy định tại dự thảo Luật, tuy nhiên đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân đề nghị cần nghiên cứu bổ sung thêm nhiệm vụ, quyền hạn được ban hành chính sách đặc thù nhằm đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh tại địa phương cho phù hợp với tình hình và điều kiện kinh tế - xã hội, dân cư tại địa phương.

Ngoài ra, đại biểu tỉnh Bình Dương cũng đề xuất, rà soát câu chữ đối với quy định tại dự thảo về giải quyết vấn đề liên quan thuộc hai đơn vị cấp xã trở lên. Cụ thể, những vấn đề liên quan thuộc hai đơn vị cấp xã trở lên trong cùng một đơn vị hành chính cấp huyện thì mới do cấp huyện giải quyết nếu hai đơn vị hành chính cấp xã khác huyện thì phải do cấp tỉnh giải quyết.

Các vị đại biểu Quốc hội tham gia phiên thảo luận tại Tổ 19

+ Cũng tại phiên thảo luận, cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về việc xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước.

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước nhằm tạo cơ sở pháp lý thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy của các cơ quan nhà nước ở Trung ương và địa phương, qua đó xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh khi thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước, tránh khoảng trống pháp luật, bảo đảm hoạt động bình thường, liên tục, thông suốt của bộ máy nhà nước và toàn xã hội; không làm gián đoạn việc thực hiện điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế; bảo đảm quyền con người, quyền công dân theo quy định của pháp luật.

Đại biểu Nguyễn Văn Thân - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình

Qua thảo luận, các ý kiến cơ bản tán thành sự cần thiết ban hành và đánh giá cao sáng kiến của Chính phủ trong việc xây dựng, trình Quốc hội ban hành Nghị quyết quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước. Đồng thời, tán thành việc xác định phạm vi điều chỉnh như quy định tại Điều 1 của dự thảo Nghị quyết là tất cả cơ quan, tổ chức có liên quan trực tiếp đến việc thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy nhà nước và bao quát đầy đủ các trường hợp sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước.

Bên cạnh đó, các đại biểu còn tập trung cho ý kiến vào một số nội dung cụ thể nhằm hoàn thiện dự thảo Nghị quyết. Trong đó, một số ý kiến đề xuất: nghiên cứu quy định về điều khoản về đối tượng áp dụng; quy định cụ thể, hợp lý về thời hạn hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành văn bản thay thế;...

***Một số hình ảnh tại Phiên thảo luận Tổ 19:

Toàn cảnh phiên thảo luận tại Tổ 19

 Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu tại phiên thảo luận Tổ

Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương Nguyễn Văn Lợi điều hành phiên họp

Các vị đại biểu Quốc hội tham gia phiên thảo luận tại Tổ 19

Đại biểu Nguyễn Văn Huy - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình

 Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương 

Đại biểu Vũ Trọng Kim - Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định 

Đại biểu Nguyễn Văn Thân - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình

Thảo luận tại Tổ 19 về dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi), dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về việc xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước.

Lê Anh - Nghĩa Đức