Theo đó, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và các thành viên Chính phủ liên quan tiếp tục trả lời chất vấn đối với nhóm vấn đề thứ nhất.
Chiều cùng ngày, sau khi Chủ tịch Quốc hội phát biểu kết thúc nhóm vấn đề thứ nhất, Quốc hội tiến hành chất vấn nhóm vấn đề thứ hai thuộc lĩnh vực dân tộc với những nội dung trọng tâm, gồm:
(1) Trách nhiệm của Ủy ban Dân tộc và công tác phối hợp với các Bộ, ngành trong triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia (xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030).
(2) Chính sách thu hút nguồn lực hỗ trợ đầu tư phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn.
(3) Giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong chính sách dân tộc liên quan đến phân định các xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
(4) Việc giải quyết khó khăn về đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc, khắc phục tình trạng du cư, du canh tự phát, chặt phá rừng.
Chịu trách nhiệm trả lời chính là Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh. Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang; Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nội vụ, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông vận tải, Xây dựng, Lao động - Thương binh và Xã hội, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Thông tin và Truyền thông, Tài nguyên và Môi trường; Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.
14h00: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành phiên chất vấn
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, tiếp tục chương trình làm việc chiều nay, trước khi mời Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội trả lời các câu hỏi đại biểu Quốc hội nêu, các đại biểu Quốc hội sẽ phát biểu một số ý kiến tranh luận.
14h01: Đại biểu Nguyễn Thị Xuân - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk: Mong Bộ trưởng trả lời rõ hơn về đề án đào tạo nghề ở nông thôn
Phát biểu tranh luận tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn, ĐBQH Nguyễn Thị Xuân - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk cho biết, Việt Nam là nước nông nghiệp, nông thôn là chủ yếu. Do vậy, Nhà nước ta đã có Đề án 1956 dành cho đào tạo nghề cho lao động ở nông thôn. Đây là Đề án lớn nhất từ trước tới nay cho lĩnh vực này. Tuy nhiên, trả lời của Bộ trưởng Đào Ngọc Dung sáng nay về vấn đề này chưa thực sự rõ ràng.
Do vậy, đại biểu đề nghị của Bộ trưởng Đào Ngọc Dung có câu trả lời thật thấu đáo về vấn đề này, việc triển khai Đề án này như thế nào? Hiệu quả ra sao? Nguồn kinh phí triển khai Đề án này đã được sử dụng như thế nào, có gây thất thoát lãng phí hay không?
14h02: Đại biểu Tô Thị Bích Châu – Đoàn ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh: Cần phát huy lực lượng lao động đã được rèn luyện qua môi trường quân ngũ
Bộ trưởng Bộ LĐTBXH cho biết, lao động Việt Nam thiếu kỹ năng lao động nên năng suất lao động không cao. Đại biểu Tô Thị Bích Châu – Đòan ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh cho rằng, điều này đúng nhưng một trong những nguyên nhân là chúng ta chưa phát huy hết nguồn lực, lãng phí rất nhiều.
Đại biểu Tô Thị Bích Châu nêu ví dụ, hàng năm, chúng ta có hàng chục nghìn thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về, đây là lực lượng lao động tốt và được đào tạo bài bản. Chúng ta có một lực lượng lao động có tay nghề, có kỹ năng, nếu phối hợp tốt với Bộ Quốc phòng thì lực lượng thanh niên này được rèn luyện rất tốt với những kỹ năng cơ bản đó là tính phối hợp, tính kỷ luật, có sức khỏe và khả năng phối hợp cũng như tính chịu áp lực cao rất tốt.
Tuy nhiên đại biểu cho rằng, vấn đề này hiện nay chưa được quan tâm. Đó cũng là trách nhiệm của chính quyền địa phương. Tuy nhiên, sự phối hợp và tính chủ động của Bộ Lao động với Bộ Quốc phòng trong vấn đề này. Đại biểu Tô Thị Bích Châu cho rằng, cần phải thấy trách nhiệm để phát huy lực lượng lao động có tay nghề, có sức khỏe và 2 năm trong quân ngũ được quân đội rèn luyện rất tốt nhưng chúng ta chưa phát huy được lực lượng lao động ở đây.
Do đó, đại biểu Tô Thị Bích Châu đề nghị Bộ Lao động phối hợp với Bộ Quốc phòng để phát huy lực lượng lao động ở lĩnh vực này.
14h03: Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương tranh luận
Tranh luận tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn cho rằng lĩnh vực nghiên cứu trí tuệ nhân tạo (AI) là lĩnh vực được nhiều ĐBQH quan tâm, đại biểu bày tỏ đặc biệt quan tâm tới nguồn nhân lực nghiên cứu phát triển trong doanh nghiệp.
Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn cho biết, hiện số liệu về nguồn nhân lực nghiên cứu phát triển trong doanh nghiệp chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với yêu cầu đặt ra, đồng thời, đại biểu cho biết các dự án về nghiên cứu phát triển trong doanh nghiệp ra tăng, nhưng đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn băn khoăn Việt Nam có đủ nguồn nhân lực chất lượng cao cho các trung tâm nghiên cứu phát triển doanh nghiệp này không?
14h05: Đại biểu Trương Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH Tp. Hồ Chí Minh: đề nghị cơ quan chức năng vào cuộc vấn đề xử lý nợ đóng bảo hiểm
Phát biểu tranh luận với ý kiến của Bộ trưởng Đào Ngọc Dung về việc chậm xử lý nợ đóng bảo hiểm, đại biểu Trương Trọng Nghĩa, Đoàn ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh cho rằng không thể nói rằng không có cơ sở pháp lý để xử lý hình sự một số trường hợp trốn đóng, chiếm dụng tiền bảo hiểm xã hội, gây ra hậu quả rất nghiêm trọng cho người lao động. Đại biểu đề nghị Viện kiểm sát, Tòa án, cơ quan điều tra, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội vào cuộc, xem xét trách nhiệm cơ quan giám sát.
14h07: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà: Rà soát chính sách phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao
Trả lời câu hỏi của đại biểu liên quan đến phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết, thời gian tới từ góc độ về quan điểm tư duy, chủ trương sẽ rà soát chính sách tăng trưởng xanh của đất nước, phát triển nguồn nhân lực, giáo dục và đào tạo, khoa học công nghệ. Tất cả những vấn đề này có liên quan mật thiết đến một trong ba đột phá đó là phát triển nguồn nhân lực.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Đảng, Nhà nước rất quan tâm và đã thành lập quỹ, nhưng như các đại biểu Quốc hội nêu, năng suất lao động ta chưa có sự bứt phá. Do vậy, cần tập trung cho vấn đề nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, tập trung đầu tư cho nguồn nhân lực, có sự kết nối liên thông từ giáo dục phổ thông đến giáo dục trung, cao đẳng, đại học, cao học và giáo sư, tiến sĩ. Điều này đòi hỏi sự kết nối liên thông giữa nghiên cứu cơ bản với nghiên cứu và chuyển giao công nghệ và nghiên cứu triển khai. Trong đó, đào tạo cần sự phân bổ các nguồn lực để tập trung đào tạo, đặc biệt đối với doanh nghiệp cần quan tâm đến nghiên cứu liên quan đến trí tuệ nhân tạo, dược sinh học, kết nối vạn vật, máy tính lượng tử, năng lượng mới….
Đây là những tiềm năm tạo ra công ăn việc làm cho lao động, nhưng xuất phát điểm phải xuất phát từ nguồn lực, Việt Nam có thể đi sau nhưng nhưng có thể đón đầu, đặc biệt liên quan đến chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng.
14h11: Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung: Cân đối giữa đào tạo “thợ” với “thầy” trong quy mô đào tạo chung của đất nước
Đối với quan điểm, chủ trương đầu tư nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, Chỉ thị số 21 cũng như Nghị quyết của Chính phủ đã đề cập rõ nội dung này, chúng ta cần thực sự tập trung đầu tư, đổi mới và nâng cao chất lượng lĩnh vực này để góp phần đào tạo nguồn nhân lực nói chung, nhất là nhân lực chất lượng cao, nâng cao năng lực cạnh tranh, cân đối hài hòa giữa đào tạo “thợ” với “thầy” trong quy mô đào tạo chung của đất nước.
Về giải pháp, Bộ trưởng cho rằng, trước hết cần tập trung tạo chuyển biến về nhận thức xã hội về ý nghĩa của việc học nghề, yêu cầu kỹ năng nghề nghiệp để tiếp cận công việc mới, nâng cao thu nhập, liên thông học suốt đời; rà soát bổ sung toàn bộ hệ thống các chính sách về giáo dục nghề nghiệp, gắn giáo dục nghề nghiệp với thị trường lao động theo hướng mở, liên thông, thực hiện học văn hóa trong trường nghề; đẩy nhanh lộ trình phổ cập nghề cho thanh niên nông thôn, đặc biệt là thanh niên miền núi…
Về việc hỗ trợ tiền thuê nhà, Bộ trưởng cho biết, trong Chương trình thực hiện Nghị quyết số 43, nhằm phục hồi thị trường lao động, thu hút người lao động quay trở lại thị trường, Quốc hội cho phép sử dụng tối đa 6800 tỷ để hỗ trợ nhà ở cho người lao động, trên thực tiễn, sau khi Quốc hội có chủ trương, Chính phủ đã đưa ra tiêu chí phân bổ cụ thể. Bộ đã bám sát đúng tiêu chí, mục tiêu, đối tượng thì sử dụng hết 4500 tỷ, đến giờ này, tất cả các đối tượng thuộc diện đó đều được cấp tiền theo quy định. Còn lại 2300 tỷ, do không sử dụng hết, không đúng mục tiêu, Bộ có trách nhiệm hoàn trả lại ngân sách, đề xuất sử dụng vào các chính sách khác cũng phục vụ lợi ích cho người lao động.
Về việc đảm bảo quyền lợi cho người Việt Nam lao động ở nước ngoài khi đóng bảo hiểm xã hội, Bộ trưởng cho rằng, đây là vấn đề liên kết giữa các nước, có sự thỏa thuận, hợp tác giữa các nước. Chúng ta đã ký kết hiệp định song phương với Hàn Quốc, người Việt Nam lao động tại Hàn Quốc chỉ phải đóng bảo hiểm xã hội một lần. Với Nhật Bản, chúng ta đã tiến hành 5 vòng đàm phán nhưng chưa đạt được thành công.
Với người lao động Việt Nam làm việc tại nước ngoài, ở các nước chưa ký hiệp định song phương về bảo hiểm, Bộ trưởng cho biết, người lao động thường chỉ tham gia bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn, rủi ro, thương tật chứ không phải tham gia bảo hiểm tử tuất, bảo hiểm thất nghiệp. Sắp tới, khi sửa luật Bảo hiểm xã hội và luật sửa đổi chính thức có hiệu lực, chúng ta sẽ có thay đổi trong vấn đề này.
14h24: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu kết luận nội dung chất nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực lao động, thương binh và xã hội:
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, phiên chất vấn có 99 đại biểu Quốc hội đăng kí chất vấn. Điều này thể hiện sự quan tâm của đại biểu Quốc hội đối với lĩnh vực này. Tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung chịu trách nhiệm trả lời chất vấn chính. Bộ trưởng các Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tham gia trả lời làm rõ một số vấn đề liên quan.
Chủ tịch Quốc hội cho biết trong phiên chất vấn đã có 46 đại biểu tham gia chất vấn, trong đó 35 đại biểu trực tiếp đặt câu hỏi và 11 đại biểu phát biểu tranh luận. Còn một số đại biểu đăng kí nhưng do không đủ thời gian nên chưa phát biểu, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu gửi câu hỏi chất vấn đề Bộ trưởng để được trả lời bằng văn bản theo quy định.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận phiên chất vấn diễn ra sối nổi, trách nhiệm, đi thẳng vào những vấn đề người dân, cử tri, doanh nghiệp quan tâm.
Chủ tịch Quốc hội đánh giá, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung trong nhiệm kỳ thứ hai đã có nhiều kinh nghiệm trong quản lý nhà nước và trong trả lời chất vấn, đã nắm rất chắc các quy định của Đảng và Nhà nước, cũng như tình hình thực trạng thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ; trả lời đúng trọng tâm, giải trình đầy đủ, thỏa đáng các vấn đề mà đại biểu Quốc hội nêu. Đồng thời đề xuất được nhiều giải pháp và cam kết với Quốc hội cả về việc hoàn thiện các thể chế, chính sách, pháp luật cũng như trong quá trình tổ chức thực hiện những nội dung mà thuộc lĩnh vực trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ.
Qua Báo cáo của Chính phủ và diễn biến tại phiên họp cho thấy Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã có rất nhiều nỗ lực và cố gắng trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao và triển khai thực hiện các kết luận, kiến nghị tại các Nghị quyết của Quốc hội về chất vấn, giám sát chuyên đề có liên quan và đạt được nhiều kết quả tích cực. Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, bên cạnh những thành quả đạt được, cũng phải thẳng thắn nhìn nhận trong lĩnh vực lao động, việc làm, còn không ít những tồn tại, hạn chế và yếu kém như trong báo cáo và các đại biểu Quốc hội đã nêu ra.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, cùng các Bộ trưởng có liên quan tiếp thu tối đa ý kiến góp ý của đại biểu Quốc hội trong phiên chất vấn, đồng thời chỉ đạo quyết liệt thực hiện các giải pháp đề ra.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ:
Thứ nhất là tổ chức triển khai hiệu quả các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về giáo dục nghề nghiệp, nhất là các quy định, Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ và chiến lược quy hoạch, đề án về phát triển giáo dục nghề nghiệp giai đoạn đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Tiếp tục rà soát, đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp, bảo đảm gắn với thị trường lao động theo hướng mở liên thông, hiện đại, hội nhập và thích ứng đẩy nhanh lộ trình phổ cập nghề cho thanh niên, công nhân, nông dân và người lao động...
Thứ hai, trong năm 2023, rà soát, thống kê đầy đủ nghiên cứu, đề xuất biện pháp giải quyết dứt điểm, đổi mới đối với số chủ hộ kinh doanh cá thể đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trên nguyên tắc đóng hưởng bảo đảm quyền lợi của đối tượng tham gia bảo hiểm cũng như giải quyết dứt điểm các trường hợp thu chi bảo hiểm xã hội không đúng quy định. Chủ động rà soát để kịp thời phát hiện, giải quyết các trường hợp phát sinh khác mà pháp luật về bảo hiểm xã hội chưa quy định. Đồng thời, làm rõ trách nhiệm đề xuất xưởng xử lý đối với từng cá nhân, cơ quan, tổ chức để xảy ra tình trạng này.
Thứ ba, phối hợp với các bộ, ngành đẩy mạnh tái cơ cấu lại các ngành, nhất là các ngành thâm dụng lao động như dệt may, da giày theo hướng xanh, đáp ứng các yêu cầu cạnh tranh và hội nhập quốc tế. Nắm sát, thống kê đầy đủ, chính xác, kịp thời tình hình diễn biến của nền kinh tế và biến động của thị trường lao động để chủ động ứng phó, có giải pháp hỗ trợ kịp thời bảo đảm an sinh xã hội, giảm bớt khó khăn cho người lao động và người sử dụng lao động. Tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, giải thích chính sách ứng dụng khoa học công nghệ công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác quản lý nhà nước, trong tổ chức thực hiện chính sách và chế độ về bảo hiểm xã hội.
Thứ tư, hoàn thiện chính sách pháp luật và bảo hiểm xã hội; chuẩn bị hồ sơ dự án Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi để trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 6.
Thứ năm, Tòa án nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Công an, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khẩn trương tháo gỡ những vướng mắc về thủ tục khởi kiện liên quan đến bảo hiểm xã hội. Đồng thời, xem xét thụ lý và đưa ra xét xử một số vụ trốn đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật.
Thứ sáu, rà soát, nghiên cứu, đề xuất sửa đổi Luật Việc làm để tạo nhiều cơ hội việc làm thuận lợi cho người dân. Chủ động phòng ngừa thất nghiệp, xây dựng hệ thống thông tin và dự báo thị trường lao động thực sự đáp ứng yêu cầu của thị trường, của doanh nghiệp với quá trình phát triển kinh tế số. Khẩn trương hoàn thành hệ cơ sở dữ liệu về lao động và thị trường lao động, hướng tới quản trị thị trường lao động, việc làm hiện đại.
14h38: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực dân tộc
Chủ tịch Quốc hội cho biết, tiếp theo chương trình, Quốc hội sẽ tiến hành chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc về các vấn đề trọng tâm: Trách nhiệm của Ủy ban Dân tộc và công tác phối hợp với các Bộ, ngành trong triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia (xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030). Chính sách thu hút nguồn lực hỗ trợ đầu tư phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn. Giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong chính sách dân tộc liên quan đến phân định các xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Việc giải quyết khó khăn về đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc, khắc phục tình trạng du cư, du canh tự phát, chặt phá rừng.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh trả lời chất vấn. Trong quá trình chất vấn, Quốc hội có thể mời Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang; Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nội vụ, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông vận tải, Xây dựng, Lao động - Thương binh và Xã hội, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Thông tin và Truyền thông, Tài nguyên và Môi trường; Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.
14h40: Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh báo cáo một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn
Thay mặt Ủy ban Dân tộc, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh trân trọng cảm ơn các vị đại biểu Quốc hội và cử tri đã quan tâm gửi nhiều ý kiến đến lĩnh vực công tác dân tộc, chính sách dân tộc trong thời gian qua và tại Kỳ họp này.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh khẳng định, công tác dân tộc là nhiệm vụ chiến lược lâu dài, cấp bách của Đảng và Nhà nước ta, được thực hiện thông qua các chủ trương của Đảng, các quy định pháp luật và hệ thống chính sách liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, góp phần quan trọng trong thực hiện chiến lược đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam.
Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và người dân tộc thiểu số. Cùng với sự vào cuộc của các cấp, các ngành, các địa phương và sự nỗ lực cố gắng vươn lên của đồng bào các dân tộc, kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã có bước phát triển rõ rệt, cơ cấu kinh tế chuyển biến tích cực, sinh kế của người dân ngày càng đa dạng, phong phú, thu nhập được cải thiện, an ninh trật tự được giữ vững, khối đại đoàn kết các dân tộc được củng cố và tăng cường. Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 được thiết kế với 10 dự án thành phần có sự tham gia của nhiều Bộ, ngành, được triển khai trên địa bàn 51 tỉnh vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi…
Bộ trưởng cho biết, việc thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số vùng dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn, bất cập như: hệ thống văn bản hướng dẫn để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia và một số chính sách mặc dù đã được ban hành nhưng văn bản hướng dẫn được triển khai chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra, làm chậm triển khai các chính sách đời sống của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và người dân tộc thiểu số còn gặp vô vàn khó khăn.
Bộ trưởng Hầu A Lềnh cho biết, Ủy ban Dân tộc đã có báo cáo gửi Quốc hội về một số nội dung đề nghị trả lời chất vấn, trong đó có 4 nội dung lớn. Ủy ban Dân tộc trân trọng tiếp tục lắng nghe, giải trình, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội.
14h44: Đại biểu Dương Tấn Quân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu: Đề nghị đánh giá tác động của Quyết định 861 của Thủ tướng Chính phủ
Đại biểu Dương Tấn Quân đề nghị Bộ trưởng chỉ rõ những khó khăn, vướng mắc trong chính sách dân tộc liên quan đến phân định xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Đánh giá tác động của Quyết động 861 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách các xã khu vực I, II, III?
Tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số, khắc phục tình trạng du canh, du cư tự phát, chặt phá rừng. Tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất của vùng đồng bào dân tộc thiểu số là những vẫn đề nhức nhối nhiều năm nay nhưng chưa được giải quyết dứt điểm. Đề nghị Bộ trưởng cho biết những thuận lợi, khó khăn và giải pháp trong thời gian tới để giải quyết tình trạng này?
14h45: Đại biểu Nguyễn Tạo - Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng: Quan điểm của Bộ trưởng về việc ban hành Luật về hỗ trợ phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi
Đại biểu Nguyễn Tạo nêu rõ, trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước rất quan tâm tới việc xây dựng và thực thi chính sách dân tộc, từ đó góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển trong cộng đồng dân tộc ở đất nước, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước. Tuy nhiên, luôn luôn phát sinh những bất cập, tồn tại và bất cập trong quá trình triển khai và thực hiện.
Cử tri cho rằng cần có những định hướng hoàn thiện về cơ chế, chính sách dân tộc trong thời gian tới, đó là sớm nghiên cứu ban hành Luật về hỗ trợ phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Với tư cách là tư lệnh ngành, đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm về nhận định trên? Và đưa ra các giải pháp trong thời gian tới?
14h46: Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh: Quan điểm của Bộ trưởng về chính sách dân tộc đang tản mát, chồng chéo
Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy nêu rõ, chính sách dân tộc hiện nay tản mát ở nhiều văn bản chồng chéo, nhiều tầng lớp, nguồn lực thì bị phân tán dẫn đến chưa phát huy hiệu quả và thiếu tính bền vững. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm về vấn đề này? Bộ trưởng có cho rằng cần thiết phải rà soát, điều chỉnh chính sách dân tộc để khắc phục những bất cập mang tính hệ thống hay không?
14h47: Đại biểu Dương Văn Phước - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam: Đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân chậm triển khai thực hiện Chương trình MTQG?
Đại biểu Dương Văn Phước cho biết, Ủy ban Dân tộc là cơ quan chủ quản trong việc triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Nhưng sau ba năm triển khai chương trình vẫn rất chậm, Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân, giải pháp trong thời gian tới?
Bên cạnh đó, hiện nay, việc đào tạo nghề cho người có thu nhập thấp ở nhiều tỉnh chưa thực hiện được vì vướng do không xác định được thế nào là người có thu nhập thấp. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp để giải quyết những vướng mắc trên, tạo điều kiện cho các địa phương triển khai tiểu dự án này?
14h48: Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh: Đầu tư vào khu vực khó khăn nhất theo tiêu chí phân định trình độ phát triển
Về khó khăn, vướng mắc trong phân định vùng đồng bào dân tộc thiểu số, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết việc phân định này được thực hiện qua 2 giai đoạn, giai đoạn 1 thực hiện theo Nghị quyết số 22 của Bộ Chính trị, lúc đó thực hiện phân định theo miền núi, vùng cao. Giai đoạn 2, thực hiện phân định theo trình độ phát triển, xác định các thôn, xã đặc biệt khó khăn để làm địa bàn đầu tư tập trung trọng tâm trọng điểm.
Trong quá trình phân định thuộc 2 giai đoạn này, Ủy ban Dân tộc được giao chủ trì, tham mưu Chính phủ xác định các tiêu chí. Từ 1996 đến nay, các chính sách đầu tư vùng đồng bào dân tộc thiểu số được xây dựng trên tinh thần đầu tư ở vùng đặc biệt khó khăn nhất theo tiêu chí phân định 3 khu vực theo trình độ phát triển.
Gần đây nhất, Nghị quyết 120 của Quốc hội đã giao Chính phủ quy định tiêu chí cụ thể để xác định địa bàn trọng tâm, trọng điểm, trên tinh thần đó, Ủy ban Dân tộc đã tham mưu Chính phủ ban hành Quyết định số 33 để xác định tiêu chí phân định theo 3 khu vực theo trình độ phát triển. Trên cơ sở tiêu chí được ban hành, Ủy ban Dân tộc đã trình Chính phủ ban hành Quyết định số 861, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc được Thủ tướng ủy quyền ban hành Quyết định số 612 phê duyệt danh sách các xã đặc biệt khó khăn.
Quá trình phân định dựa trên một số tiêu chí: những xã, thôn có 15% dân số trở lên là người dân tộc thiểu số thì xác định là xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số; xã có tỷ lệ hộ nghèo 15% trở lên thì là xã nghèo. Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, với những xã có tỷ lệ hộ nghèo dưới 15% thì không còn là xã nghèo nữa, tuy nhiên, trong thực tế cũng xuất hiện một số bất cập.
Về tác động của quyết định số 861, các xã không còn là vùng đặc biệt khó khăn nữa, không được hưởng chính sách ưu đãi đầu tư của giai đoạn 2016-2020, đã có tác động, ảnh hưởng đến 12 chính sách. Chính phủ đã giao các bộ, ngành điều chỉnh, sửa đổi một số quy định, thông tư có liên quan đến vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó có chính sách bảo hiểm với người dân tộc thiểu số.
Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các cơ quan đang sửa Nghị định 146, trong đó có bổ sung, đưa các đối tượng thuộc diện không ở các xã đặc biệt khó khăn, nhưng vẫn là hộ dân tộc thiểu số khó khăn vào diện tiếp tục thụ hưởng. Dự thảo đang được xin ý kiến các cơ quan liên quan để trình Chính phủ trong thời gian tới.
15h02: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành chất vấn
Điều hành chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Bộ trưởng làm rõ 2 nội dung. Thứ nhất, đại biểu Nguyễn Tạo – Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng đề nghị Bộ trưởng sớm nghiên cứu đề xuất xây dựng Luật về hỗ trợ phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tuy nhiên, phần giải trình của Bộ trưởng về Luật Dân tộc.
Vấn đề thứ hai, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh làm rõ những vướng mắc trong thời gian qua liên quan đến đối tượng thụ hưởng các chính sách. Việc thực hiện các chính sách thụ hưởng theo đối tượng hay theo địa bàn, hay cả hai; hoặc trên cơ sở đối tượng, cộng thêm địa bàn. Nếu phân loại như 12 chính sách, có khoảng 2 triệu người không được hỗ trợ chính sách bảo hiểm xã hội; đề nghị bộ trưởng làm rõ. Hiện nay, Hội đồng dân tộc của Quốc hội cũng đang bàn vấn đề này, đề nghị đại biểu Quốc hội quan tâm, sau phiên chất vấn làm rõ được điều này sẽ rất tốt.
15h04: Đại biểu Phúc Bình Niê Kđăm - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk: Băn khoăn việc triển khai dự án của các CTMTQG thực hiện theo đúng các dự án đã được tổng hợp trong báo cáo nghiên cứu khả thi hay không?
Hiện nay, tỉnh Đắk Lắk cũng như các địa phương khác trong cả nước đang triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tuy nhiên, đại biểu Phúc Bình Niê Kđăm - Đoàn ĐBQH tỉnh nhận thấy, có rất nhiều khó khăn, vướng mắc cần phải có ý kiến trả lời bằng văn bản của Ủy ban Dân tộc. Đại biểu cho biết, tỉnh đã có nhiều văn bản xin ý kiến từ tháng 11/2022 cho đến nay nhưng chưa được hướng dẫn.
Đại biểu Phúc Bình Niê Kđăm đề nghị Bộ trưởng cho biết về triển khai dự án, có phải thực hiện theo đúng các dự án đã được tổng hợp trong báo cáo nghiên cứu khả thi hay không? Đồng thời việc tổ chức rà soát, xác định đối tượng, lựa chọn hình thức bố trí ổn định dân cư, tập trung xen ghép hoặc ổn định tại chỗ cho phù hợp với tình hình thực tế của địa phương có phải thẩm quyền của Ủy ban nhân dân tỉnh hay không?
15h06: Đại biểu Lưu Bá Mạc - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn: Giải pháp triển khai hiệu quả Nghị Quyết 120/2020/QH14
Đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, ĐBQH Lưu Bá Mạc - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn cho biết, năm 2020, Quốc hội ban hành Nghị Quyết 120/2020/QH14 về phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tuy nhiên, do đây là quy định mới nên trong quá trình triển khai cũng gặp một số khó khăn. Mặc dù bản thân Bộ trưởng cũng như Ủy ban Dân tộc đã có nhiều cố gắng, tuy nhiên phải đến năm 2022 mới có thể triển khai trong thực tiễn.
Đại biểu đề nghị Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh đánh giá cụ thể về quá trình triển khai Nghị quyết của Quốc hội và các giải pháp để triển khai hiệu quả, tránh lãng phí nguồn lực trong thời gian tới.
15h07: Đại biểu Mai Văn Hải - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa: Khắc phục vướng mắc trong triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi
Đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, ĐBQH Mai Văn Hải - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa cho biết, sau hơn 2 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, một số dự án và tiểu dự án trong chương trình còn có những vướng mắc. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh làm rõ đâu là vướng mắc lớn nhất và hướng khắc phục trong thời gian tới?
15h06: Đại biểu Ma Thị Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang: Ủy ban Dân tộc đã tham mưu cho Chính phủ sửa đổi Nghị định 05 về công tác dân tộc hay chưa?
Thứ nhất, Nghị định 05 năm 2011 về công tác dân tộc đã ban hành 12 năm, hiện nay có nhiều bất cập, đại biểu Ma Thị Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang đặt câu hỏi, Ủy ban Dân tộc đã tham mưu cho Chính phủ sửa đổi hay chưa? Nguyên nhân của thực trạng trên là gì?
Thứ hai, ngày 23/2/2023, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện 71 gửi các bộ, ngành tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó có Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi. Với vai trò là cơ quan thường trực của Chương trình này, đại biểu Ma Thị Thúy đề nghị Bộ trưởng cho biết khi nào Bộ thực hiện xong theo yêu cầu của Công điện 71 để cho các địa phương triển khai thực hiện.
15h08: Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh trả lời chất vấn: Cơ bản hoàn thành tất cả các nội dung của Công điện 71 của Thủ tướng Chính phủ
Báo cáo với Chủ tịch Quốc hội và các đại biểu Quốc hội về 12 chính sách mà bị tác động ảnh hưởng sau Quyết định 861, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết 12 nhóm chính sách đều ảnh hưởng trực tiếp đến đối tượng là người là con người, mà không phải là địa bàn. Các chính sách trực tiếp hướng đến con người và các Bộ ngành đã được giao nhiệm vụ cụ thể sẽ điều chỉnh, sửa đổi phù hợp.
Trả lời đại biểu Phúc Bình Niê Kđăm, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết đã nhận được văn bản của tỉnh Đắk Lắk. Đồng thời làm rõ theo nguyên tắc của chương trình thì thẩm quyền điều chỉnh trong phạm vi nội bộ của một dự án, một địa bàn địa phương là của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh. Trường hợp điều chuyển sang dự án khác, địa bàn khác phải có báo cáo và thống nhất với Trung ương để chiều chỉnh bởi liên quan đến mục tiêu của chương trình.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết đã phân công một tổ công tác gồm đại diện Bộ Kế hoạch - Đầu tư và Ủy ban Dân tộc vào làm việc với Đắk Lắk và đã giải đáp vấn đề này và đề nghị Ban Dân tộc tỉnh Đắk Lắk báo cáo với Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh để chỉ đạo các sở, ngành thống nhất để xử lý.
Trả lời chất vấn của đại biểu Mai Thị Thúy liên quan đến Nghị định 05, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, Nghị định đã được các bộ ngành, địa phương triển khai nghiêm túc và ban hành nhiều văn bản để triển khai thực hiện. Tuy nhiên qua rà soát và đánh giá nhận thấy nhiều chủ trương, chính sách khác có liên quan đến vùng đồng bào dân tộc thiểu số cần phải được cập nhật và bổ sung điều chỉnh phù hợp với thực tiễn. Ủy ban Dân tộc đã chủ động cùng với các địa phương về đánh giá việc thực hiện Nghị định 05 và đề xuất điều chỉnh, sửa đổi một số nội dung trên tinh thần là cập nhật, bổ sung nội dung có liên quan đến chính sách dân tộc trong Hiến pháp các Nghị quyết, Kết luận của Trung ương để trình Chính phủ trong năm 2027.
Trả lời chất vấn của đại biểu Lưu Bá Mạc, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân đồng tình với quan điểm với đại biểu là cần phải rà soát, điều chỉnh. Để triển khai Ủy ban Dân tộc đã có giải pháp và đã báo cáo với Thủ tướng Chính phủ để đồng ý giao cho Ủy ban Dân tộc tổ chức hội nghị đánh giá sơ kết giữa kỳ; đồng thời đã lập kế hoạch tổ chức 3 Hội nghị 3 vùng, có văn bản gửi các Ủy ban nhân dân các tỉnh đề nghị là đánh giá toàn diện tất cả các dự án và khả năng hoàn thành để tổng hợp.
Trả lời đại biểu Mai Văn Hải, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, chương trình mục tiêu quốc gia là khó khăn nhất và chia sẻ với những trăn trở của tất cả các cấp, các ngành và các đại biểu bởi chương trình rộng lớn và nằm ở địa bàn khó khăn, phức tạp. Các dự án, các chính sách được tích hợp vào chương trình bao gồm cả chính sách của giai đoạn trước còn hiệu lực.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho hay trăn trở lớn nhất hiện nay là quá trình triển khai trên thực địa bởi có những dự án triển khai cụ thể đến tận thôn bản, từng hộ gia đình. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết về mặt thể chế về cơ bản các văn bản hướng dẫn đã ban hành đầy đủ, tuy nhiên không tránh khỏi trong thực tế có những vấn đề phát sinh do đó,Trung ương sẽ tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc thế và hướng dẫn tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc cho địa phương. Đối với các địa phương, trong các văn bản hướng dẫn lần này sẽ tăng cường phân cấp tối đa tất cả mọi nguồn lực để cho địa phương quyết, tập trung lực lượng để triển khai.
15h21: Đại biểu Vương Thị Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang: Đề nghị Bộ trưởng cho biết đã tham mưu cho Chính phủ và kết quả thực hiện nhiệm vụ của CTMTQG phát triển KTXH vùng đồng bào DTTS&MN
Đại biểu Vương Thị Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang cho biết, ngày 19/6/2020, Quốc hội khóa XIV đã ban hành Nghị quyết 120 về phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 20 21-2030.
Tại Khoản 4 Điều 2 Nghị quyết 120 giao Chính phủ: Trong quá trình điều hành, Chính phủ tiếp tục rà soát, cân đối, bố trí ngân sách trung ương bổ sung cho Chương trình tăng chi đầu tư phát triển, hỗ trợ để tăng vốn tín dụng chính sách và có giải pháp huy động hợp lý các nguồn vốn ODA, vốn đầu tư của các thành phần kinh tế, vốn xã hội hóa trong Chương trình. Với vai trò là cơ quan thường trực của Chương trình, đại biểu Vương Thị Hương đề nghị Bộ trưởng, Chủ nhiệm cho biết đã tham mưu cho Chính phủ thực hiện nhiệm vụ này như thế nào, kết quả ra sao?
15h22: Đại biểu Quàng Thị Nguyệt - Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên: Khó khăn, vướng mắc và giải pháp giữ gìn, phát huy, bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc
Theo đại biểu Quàng Thị Nguyệt – Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên, mỗi dân tộc ở nước ta đều có phong tục, tập quán và có nét văn hóa giá trị đặc trưng. Tại Nghị quyết 88/2019/QH14 đã xác định quan điểm là phải giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc. Hiện nay việc phát huy bản sắc văn hóa dân tộc cũng gắn với phát triển mô hình du lịch văn hóa cộng đồng các dân tộc của nhiều địa phương và được nhiều du khách trong và ngoài nước quan tâm trải nghiệm, góp phần tạo ra thu nhập cho người dân, giúp người dân ổn định cuộc sống tại địa phương.
Qua đó cho thấy, việc bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc là hết sức quan trọng. Đại biểu Quàng Thị Nguyệt đề nghị Bộ trưởng cho biết trong thời gian qua công tác giữ gìn, phát huy, bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc được thực hiện như thế nào, có những thuận lợi và khó khăn gì trong quá trình thực hiện? Bộ trưởng có giải pháp gì trong thời gian tới. Câu hỏi này, đại biểu cũng gửi tới Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
15h23: Đại biểu Trần Văn Khải - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam: Làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của những bất cập trong việc giao đất cho đồng bào sản xuất
Đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, ĐBQH Trần Văn Khải - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam phản ánh về những bất cập trong việc giao đất cho đồng bào sản xuất, trong đó có trường hợp giao đất cho đồng bào nhưng đất sản xuất không đủ điều kiện cơ bản khiến đồng bào không sản xuất được rồi bỏ; tình trạng lấn chiếm, bán, sang nhượng đất sau khi được giao… thời gian qua.
Đại biểu đề nghị Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh làm rõ các nguyên nhân, trách nhiệm thuộc về tổ chức, cá nhân nào để xảy ra tình trạng này và những giải pháp căn cơ?
15h24: Đại biểu Trần Thị Thu Hằng - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông: Giải pháp tháo gỡ vướng mắc các dự án, tiểu dự án của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi
Đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, ĐBQH Trần Thị Thu Hằng - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông cho biết, trong quá trình triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, một số dự án và tiểu dự án gặp khó khăn, vướng mắc. Đại biểu đề nghị Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh làm rõ các trách nhiệm, giải pháp tháo gỡ để triển khai đồng bộ, hiệu quả Chương trình này.
15h25: Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn: Giải pháp cho vấn đề mà Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc đang trăn trở
Đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn cho biết, đến nay Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc đã đảm nhận ½ nhiệm kỳ. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết vấn đề trăn trở nhất của Bộ trưởng là gì và giải pháp cho vấn đề đó trong thời gian tới.
15h49: Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh: Bố trí đầy đủ vốn cho Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi
Trả lời câu hỏi chất vấn của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, khoản 4 Điều 2 Nghị quyết 120 có giao Chính phủ nhiệm vụ bố trí vốn trong cơ cấu vốn của tổng cơ cấu vốn được phê duyệt, huy động các nguồn vốn khác ngoài ngân sách nhà nước.
Về bố trí vốn, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, Ủy ban Dân tộc đã tham mưu Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bố trí đủ vốn theo đúng tinh thần của Nghị quyết cho giai đoạn từ nay đến 2025.
Ngoài ra, trong cơ cấu vốn bố trí cho chương trình còn có một số nguồn vốn khác, gồm vốn tín dụng, vốn của địa phương đối ứng. Về huy động nguồn ngoài ngân sách nhà nước, chúng ta đã huy động nguồn ODA và các nguồn vốn xã hội khác. Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc khẳng định, đến thời điểm hiện nay, Chính phủ đã trình Quốc hội bố trí đủ nguồn theo kế hoạch hàng năm để triển khai theo đúng kế hoạch bố trí vốn Quốc hội đã phê duyệt.
Về giải pháp huy động nguồn vốn khác, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, ngay sau khi trình Thủ tướng phê duyệt chủ trương quyết định đầu tư, Ủy ban Dân tộc đã phối hợp cùng Bộ Kế hoạch Đầu tư và các Bộ, ngành để tham mưu Ban chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia để xây dựng kế hoạch huy động các nguồn vốn khác ngoài ngân sách gồm các nguồn vốn ODA, vốn các doanh nghiệp, các tổng công ty, nhưng đúng thời điểm năm 2021, 2022, đất nước gặp nhiều khó khăn qua dịch bệnh, các doanh nghiệp cũng gặp nhiều thách thức, nên không đặt vấn đề huy động trong giai đoạn này.
Về vốn ODA, Ủy ban Dân tộc có dự án cùng Bộ Giáo dục Đào tạo và một số bộ, ngành làm việc với Ngân hàng Thế giới để huy động ngân sách gần 9000 tỷ, hiện nay đã xây dựng xong khung chính sách, tiến hành khảo sát các địa phương để tập trung đầu tư cho 75 tuyến đường cho các xã đặc biệt khó khăn. Khung chính sách đã được Ngân hàng Thế giới chấp thuận, tuy nhiên, trong quá trình đàm phán năm 2022 vẫn còn một số vấn đề vướng mắc, khi Chương trình mục tiêu quốc gia chưa triển khai, nên chưa giải ngân vốn nhà nước, áp lực trần nợ công. Một số bộ, ngành đang cân nhắc dừng việc này để đợi thời điểm thích hợp. Ngân hàng Thế giới thống nhất dừng lại đến hết năm tài khóa 2022, nên dự án này hiện đang tạm dừng. Ủy ban Dân tộc sẽ phối hợp với các bộ, ngành để báo cáo Chính phủ cho tiếp tục nghiên cứu, đàm phán lại dự án này.
Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho rằng về khả năng huy động vốn ngoài ngân sách cho việc thực hiện Chương trình theo Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Dân tộc sẽ cố gắng thực hiện trong giai đoạn từ nay đến năm 2025. Về các nguồn ngân sách huy động từ các tổ chức trong nước, hiện nay đang trong giai đoạn khó khăn, Ủy ban Dân tộc sẽ tùy theo diễn biến tình hình để báo cáo Chính phủ huy động vào thời điểm thích hợp.
Về vấn đề văn hóa, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, chủ trương về bảo tồn, gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc là chủ trương lớn của Đảng, sau Đại hội Đảng XIII, hệ thống chính trị càng thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến vấn đề này. Ủy ban Dân tộc đã thường xuyên phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao, Du lịch để thực hiện công tác này. Đến thời điểm hiện nay, vẫn còn những vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện để làm tốt hơn trong giai đoạn tới, đó là các vấn đề về chính sách hỗ trợ với nghệ nhân đồng bào dân tộc thiểu số để gìn giữ nét đẹp văn hóa; chính sách hỗ trợ để xây dựng thiết chế văn hóa phù hợp với phong tục tập quán; chế độ chính sách hỗ trợ hoạt động văn hóa của đồng bào... Ủy ban Dân tộc sẽ tiếp tục nghiên cứu để thực hiện tốt các nhiệm vụ này.
16h04: Đại biểu Khang Thị Mào - Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái: Giải pháp giúp bà con dân tộc thiểu số định cư ổn định
Đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, ĐBQH hiện nay chúng ta đã có nhiều chính sách định canh, định cư cho bà con dân tộc thiểu số và miền núi, tuy nhiên một bộ phận người dân tộc thiểu số, chủ yếu là dân tộc Mông vẫn đang du canh, du cư phát nương, làm rẫy, mang theo cả gia đình, đời sống rất khó khăn.
Đại biểu đề nghị Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh nêu rõ những giải pháp giúp bà con dân tộc thiểu số và miền núi định cư ổn định cuộc sống trong thời gian tới?
16h05: Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam: Làm rõ trách nhiệm và giải pháp đối với các bất cập trong việc áp dụng chính sách với đồng bào dân tộc thiểu số
Đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, ĐBQH Đặng Thị Bảo Trinh - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam phản ánh việc áp dụng chính sách cho khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn có nhiều bất cập, có sự chênh lệch trong chính sách, ví dụ như y tế... dẫn tới tác động không tốt đối với một số nhóm đối tượng, trong đó có trẻ em. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh nêu rõ trách nhiệm và các giải pháp để giải quyết tình trạng này.
16h06: Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp: Nguyên nhân và giải pháp để đồng bào thoát nghèo và hạn chế tối đa di cư tự do
Đại biểu Phạm Văn Hòa – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho biết, tỷ lệ thoát nghèo chưa đạt như mong muốn, có nhiều hộ không muốn thoát nghèo. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết đâu là nguyên nhân, giải pháp ra sao để đồng bào có nhận thức đồng hành thoát nghèo.
Câu thứ 2, theo báo cáo, tình hình di cư tự do trong một bộ phận đồng bào vẫn còn tái diễn, mặc dù chính quyền địa phương đã tạo mọi điều kiện về đất sản xuất, nhà ở, hỗ trợ đời sống cho đồng bào khó khăn để giữ đồng bào bám đất, giữ nhà nhưng vẫn chưa có hiệu quả đối với với một số bộ phận đầu vào hiện nay. Đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị Bộ trưởng cho biết đâu là nguyên nhân, giải pháp để đồng bào hạn chế tối đa di cư tự do.
16h07: Đại biểu Châu Quỳnh Dao - Đoàn ĐBQH tỉnh Kiên Giang: Nguyên nhân vì sao chậm ban hành một số chính sách quan trọng
Đại biểu Châu Quỳnh Dao cho biết, năm 2019, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 65 tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24 về công tác dân tộc trong tình hình mới. Tuy nhiên, đến nay, môt số chính sách quan trọng chưa ban hành như chính sách phát hiện, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao người dân tộc thiểu số; chính sách đặc thù trong tuyển dụng công chức, viên chức đồng bào dân tộc thiểu số rất ít người ở vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Đại biểu Châu Quỳnh Dao đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân vì sao chậm ban hành và đến khi nào chính sách này sớm đi vào đời sống.
Câu hỏi thứ hai, đồng bào dân tộc thiểu số vùng ĐBSCL sống đan xen với dân tộc khác nên số lượng xã, ấp đạt tỷ lệ số hộ dân tộc thiểu số từ 15% trở lên là rất ít, do đó địa phương khó triển khai những chính sách thuộc Chương trình phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS&MN, trong khi nhiều hộ dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn. Đại biểu Châu Quỳnh Dao đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm về tiêu chí phân định nêu trên đối với vùng đồng bằng sông Cửu Long như thế nào và Bộ trưởng có giải pháp gì để đồng bào dân tộc thiểu số còn khó khăn nơi đây được thụ hưởng những chính sách như chương trình đã ban hành.
16h08: Đại biểu Phan Thái Bình – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam: Giải pháp để thu hút đầu tư của doanh nghiệp, giải quyết việc làm tại chỗ cho vùng đồng bào DTTS&MN
Đại biểu Phan Thái Bình nêu rõ, tại Báo cáo 874 ngày 30/5/2023 của Ủy ban Dân tộc có nêu vấn đề: một số địa phương chưa phát huy thế mạnh của mình để thu hút nguồn lực đầu tư cho vùng đồng bào DTTS&MN. Tuy nhiên, đại biểu nhận thấy, vấn đề đầu tư và thu hút nguồn lực đầu tư cho vùng đồng bào DTTS&MN là đầu tư các cơ sở hạ tầng thiết yếu, trong đó hạ tầng giao thông để thu hút các doanh nghiệp đầu tư, giải quyết việc làm tại chỗ cho bà con vùng DTTS&MN thì đang gặp rất nhiều khó khăn.
Do vậy, đại biểu Phan Thái Bình đề nghị Bộ trưởng cho biết khó khăn như thế thì thời gian tới Bộ trưởng có giải pháp nào để thực hiện thu hút được đầu tư của doanh nghiệp vào vùng này để giải quyết việc làm tại chỗ cho bà con vùng đồng bào DTTS&MN.
16h09: Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh: Xây dựng các chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số có trọng tâm, trọng điểm
Trả lời chất vấn của đại biểu Khang Thị Mào, Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh khẳng định, qua khảo sát tình trạng đồng bào di cư từ địa phương này sang địa phương khác không chỉ diễn ra đối với đồng bào dân tộc Mông, mà xảy ra với các dân tộc khác. Về tập tục, tập quán thì từ trước đến nay là đồng bào dân tộc Mông di cư nhiều hơn, thường xuyên hơn, có trường hợp di cư đến nhiều địa bàn nhiều tỉnh khác nhau. Hiện nay có những hộ gia đình chưa có hộ khẩu ổn định nhưng đã di cư đến 3 – 4 tỉnh.
Bộ trưởng cũng lý giải nguyên nhân của tình trạng này và nêu ra các giải pháp cho tình trạng này. Trong đó, tiếp tục tuyên truyền cho người dân về chính sách pháp luật, kịp thời nắm bắt giải quyết vướng mắc của cộng đồng dân cư để yên tâm sản xuất, ổn định cuộc sống.
Bên cạnh đó, có một số nhóm đồng bào không thuộc vùng dự án, không được thụ hưởng các chương trình mục tiêu quốc gia. Vì vậy, thực hiện Nghị quyết 120/2020/QH14 của Quốc hội về phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, Ủy ban Dân tộc sẽ tập trung nguồn lực đầu tư tại vùng khó khăn nhất.
Trong giai đoạn sau của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số sẽ tập trung 12 nhóm chính sách, giải quyết những vướng mắc trong Quyết định 861. Tiếp đó, nhóm đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đồng bào dân tộc thiểu số sẽ được hưởng chính sách để xây dựng các chính sách phù hợp vào giai đoạn sau. Như vậy các giải pháp này vừa tổng quan, vừa có trọng tâm, trọng điểm, có phân kỳ theo từng giai đoạn để đầu tư, hỗ trợ cho bà con Nhân dân. Về trách nhiệm của Ủy ban Dân tộc sẽ cùng phối hợp với các bộ, ngành để đánh giá, rà soát, đề xuất cấp thẩm quyền điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung những chính sách bất cập, đồng thời có những chính sách mới trong giai đoạn mới.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Văn Hòa về tình trạng di cư còn tái diễn, Bộ trưởng khẳng định, có nhiều nhóm cộng đồng dân cư có điều kiện sống rất tốt, được bố trí tái định cư sau thu hồi đất nhưng vẫn di cư, chủ yếu do tập quán và kinh tế. Giải pháp hiện nay vẫn là tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục bà con Nhân dân tại chỗ. Ngoài ra, khi xây dựng các dự án tái định cư khi thu hồi đất cần xây dựng các dự án tái định cư theo đúng tinh thần chỉ đạo của Đảng, Nhà nước là đầy đủ các điều kiện về dịch vụ cơ bản để người dân ổn định cuộc sống.
Về chất vấn của đại biểu Châu Quỳnh Giao, Bộ trưởng Hầu A Lềnh cho biết, Kết luận 65 của Bộ Chính trị đã đưa ra 8 nhóm giải pháp, nhiệm vụ, hiện nay Chính phủ đã tập trung chỉ đạo hoàn thành 4 nhóm nhiệm vụ lớn, còn 4 chính sách đang giao cho các bộ ngành triển khai. Trong đó, chính sách về đào tạo nghề giao cho Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội; chính sách về thu hút và đào tạo đội ngũ cán bộ giao Bộ Nội vụ; hai chính sách khác các bộ, ngành đang tiếp tục nghiên cứu triển khai trong giai đoạn tới.
Với chức năng, trách nhiệm là cơ quan quản lý nhà nước về công tác dân tộc, chính sách dân tộc, Ủy ban Dân tộc sẽ phối hợp với các Bộ, ngành đánh giá lại những chính sách giai đoạn trước và đề xuất các chính sách trong nhiệm kỳ này cố gắng giải quyết xong nội dung liên quan đến Kết luận 65 của Bộ Chính trị; đồng bộ với các chính sách pháp luật hiện nay…
16h24: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành nội dung chất vấn
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, Bộ trưởng đã trả lời đầy đủ, thấu đáo ý kiến của 5 đại biểu Quốc hội. Qua câu hỏi của đại biểu Châu Quỳnh Dao cũng như câu trả lời của Bộ trưởng, có thể thấy đồng bào dân tộc thiểu số, hộ nghèo được hưởng các chính sách an sinh xã hội theo đối tượng cũng đồng thời được hưởng theo tiêu chí địa bàn.
16h25: Đại biểu Trình Lam Sinh - Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang: Đề nghị đánh giá tiến độ thực hiện chương trình MTQG?
Đại biểu Trình Lam Sinh cho biết, trả lời các vị đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng thông tin là các bộ, ngành đã tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của Chương trình. Tuy nhiên, qua đợt khảo sát trước Kỳ họp thứ 5, đại biểu nhận thấy vẫn còn một số vướng mắc như tại Dự án I về hỗ trợ đất ở, nhà ở; tiểu dự án II của Dự án III về hỗ trợ phát triển sản xuất chuỗi giá trị vùng trồng dược liệu quý, thúc đẩy khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp và thu hút đầu tư vùng đồng bào dân tộc thiểu số…. Bày tỏ băn khoăn về những vướng mắc trên, đại biểu đề nghị Bộ trưởng đánh giá tiến độ, hiệu quả thực hiện của chương trình hiện nay? Đồng thời cho biết giải pháp khắc phục những vướng mắc, nhất là về quy trình, thủ tục của các dự án và một số nhiệm vụ, chỉ tiêu hiện chưa phù hợp với thực tiễn của các địa phương?
16h26: Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định: Giải pháp giải quyết tình trạng tái mù chữ vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi
Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cho biết, trong các chuyến công tác vùng sâu, vùng xa, đại biểu đã gặp rất nhiều người đồng bào dân tộc bị tái mù chữ. Do đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết Ủy ban Dân tộc đã có khảo sát như nào về tỷ lệ tái mù chữ vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi? Đồng thời cho biết đã có phương án phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và Bộ Giáo dục và Đào tạo như nào để giải quyết vấn đề này?
16h27: Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai - Đoàn ĐBQH Tp. Hà Nội: Trách nhiệm của Bộ trưởng trong việc triển khai chương trình về kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS&MN
Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai nêu rõ, qua trả lời của Bộ trưởng, dường như việc triển khai Chương trình mục tiêu về kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc là rất tốt. Tuy nhiên, trên thực tế không phải như vậy. Đại biểu chia sẻ, theo Báo cáo số 100 của Chính phủ thì còn hướng dẫn chậm, hướng dẫn sai, giải ngân kém, phải trình Quốc hội kéo dài thời hạn thực hiện theo Nghị quyết 69, huy động vốn kém. Đáng ngạc nhiên hơn, khi nói về nguyên nhân hạn chế, báo cáo của Ủy ban Dân tộc nêu là do thời tiết, do Covid-19, do biến động quốc tế. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng chỉ rõ nguyên nhân chủ quan và trách nhiệm của Bộ trưởng về vấn đề này?
16h28: Đại biểu Bùi Sỹ Hoàn - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương: Nguyên nhân chậm thực hiện Đề án thí điểm cấp Radio vùng dân tộc thiểu số, miền núi?
Đại biểu Bùi Sỹ Hoàn cho biết, nhu cầu về được tuyên truyền chính sách pháp luật cũng như nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của đồng bào vùng dân tộc thiểu số, miền núi và biên giới là rất lớn. Nhà nước đã có rất nhiều chính sách về nội dung này. Tuy nhiên, Đề án thí điểm cấp Radio cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi, biên giới, vùng đặc biệt khó khăn theo Quyết định số 1860 của Thủ tướng Chính phủ đến nay vẫn chưa được triển khai thực hiện.
Cùng với đó, việc cấp một số ấn phẩm báo chí cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn theo Quyết định số 45 của Thủ tướng Chính phủ, có giai đoạn 2019-2021, kéo dài sang giai đoạn 2022-2025 được thực hiện từ năm 2017 đến năm 2022 thì bị gián đoạn và đến nay không được thực hiện lại. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân của tình trạng trên và hướng thực hiện hai quyết định trên?
16h29: Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp phát biểu tranh luận
Đại biểu Phạm Văn Hòa cho biết nhiều người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số không muốn thoát nghèo, cận nghèo. Đại biểu cho rằng tâm lý không muốn thoái nghèo, cận nghèo diễn ra khá phổ biến trên cả nước, nếu không có biện pháp xử lý khiến công tác xóa nghèo của Nhà nước không đạt hiệu quả. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết đâu là nguyên nhân, giải pháp ra sao để đồng bào có nhận thức đồng hành thoát nghèo.
Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng tình hình di cư tự do trong một bộ phận đồng bào vẫn còn tái diễn, mặc dù chính quyền địa phương đã tạo mọi điều kiện về đất sản xuất, nhà ở, hỗ trợ đời sống cho đồng bào khó khăn để giữ đồng bào bám đất, giữ nhà nhưng vẫn chưa có hiệu quả đối với với một số bộ phận đầu vào hiện nay. Đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị Bộ trưởng với vai trò, trách nhiệm của mình cần quan tâm hơn đến công tác hạn chế di cư tự do.
16h31: Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh: Thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để giảm nghèo
Trả lời ý kiến của đại biểu Phạm Văn Hòa về việc nhiều hộ gia đình ở vùng nghèo không muốn thoát nghèo, Bộ trưởng cho biết, qua nghiên cứu tài liệu của các bộ ngành, các địa phương liên quan và khảo sát thực tế, hiện tượng này là có thật, xuất phát từ nhiều yếu tố. Tuy đã thoát nghèo, nhưng thực tế đời sống vẫn rất khó khăn, người dân thoát nghèo có thu nhập cải thiện không nhiều, trong khi không tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ chính sách.
Để giải quyết vấn đề này, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp tổng hợp. Nguyên tắc, tiêu chí giảm nghèo đã được ban hành. Để thống kê, tổng hợp, rà soát hộ nghèo trên phạm vi cả nước, các địa phương cần thực hiện một cách khách quan, trách nhiệm, để đảm bảo người dân thoát nghèo bền vững, đảm bảo điều kiện tối thiểu để người dân yên tâm sinh sống. Bên cạnh đó, cần thực hiện các biện pháp tuyên truyền, thuyết phục để bà con hiểu được chính sách của Đảng, Nhà nước, tự nguyện vươn lên.
Hệ thống tiêu chí giảm nghèo còn phụ thuộc vào điều kiện, hoàn cảnh của đất nước, phụ thuộc vào yếu tố phát triển từng giai đoạn, nên cần xây dựng hệ thống tiêu chí phù hợp, tổng hợp, tiến tới phải có những hệ thống tiêu chí phù hợp hơn, để người thoát nghèo sống tốt, không tái nghèo trở lại.
Về dự án hỗ trợ nhà ở, đất ở, Bộ trưởng cho biết đang gặp vướng mắc do chưa có văn bản quy định về định mức hỗ trợ nhà ở, đất ở, nước sinh hoạt. Vừa qua, Ủy ban Dân tộc đã trình Chính phủ ban hành Quyết định 04 quy định về định mức nhà ở, đất ở. Như vậy đã có định mức cơ sở để các địa phương triển khai. Tuy nhiên, còn vướng mắc do nguồn hỗ trợ dự án này là nguồn đầu tư công, mà theo luật Đầu tư công, mỗi dự án đều theo quy trình xây dựng cơ bản rất phức tạp. Qua nghiên cứu, rà soát, hiện Nghị định 27 đã được sửa đổi, cho cơ chế được áp dụng cấp phát cho bà con nhân dân, vì những dự án này là đầu tư trực tiếp từng hộ gia đình, không phải cộng đồng dân cư, thôn bản, nên không thể lập dự án chung. Như vậy, hai vấn đề vướng mắc trong dự án này đã được giải quyết xong.
Về dự án hỗ trợ sản xuất dược liệu quý, Bộ trưởng cho biết, việc này đã giao Bộ Y tế là cơ quan chủ trì, Bộ Y tế đã có thông tư số 10 để hướng dẫn thực hiện dự án này. Tuy nhiên, thông tư này cũng có vướng mắc về quy định liên quan đến diện tích, danh mục cây dược liệu quý. Hiện Bộ Y tế đang sửa thông tư 10 theo hướng tháo gỡ những vướng mắc này, sẽ ban hành trong tháng 6. Tuy nhiên, Bộ trưởng cho rằng, để giải quyết hiệu quả vấn đề này, cần sửa luật Lâm nghiệp, vì vùng trồng dược liệu quý chủ yếu nằm dưới tán rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, mà theo luật Lâm nghiệp thì khu vực này không phát triển kinh tế, không làm sinh kế, nên gây ra vướng mắc.
16h49: Đại biểu Phan Thái Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam tranh luận
Cơ bản đồng tình với phần trả lời của Bộ trưởng, đại biểu Phan Thái Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam muốn trao đổi thêm. Đồng tình với những chính sách của Trung ương, đại biểu nhận thấy, các địa phương có nhiều chính sách về đất đai và tín dụng. Tuy nhiên, một vấn đề đặt ra là tùy từng địa phương, mỗi địa phương sẽ có chính sách khác nhau, không đồng bộ trong cả nước. Liên quan đến đất đai, đặc biệt các địa phương có những cơ chế ưu đãi mang tính chất vượt trội hơn quy định của Trung ương, vượt trội hơn quy định pháp luật, do đó vướng về mặt pháp luật.
Đại biểu Phan Thái Bình nêu rõ, vấn đề đặt ra ở đây là tính đồng bộ. Đề nghị Bộ trưởng nghiên cứu thật kỹ vấn đề này và hướng dẫn các địa phương. Đại biểu Phan Thái Bình bày tỏ băn khoăn, liệu có cho phép địa phương có cơ chế ưu đãi vượt trội hơn quy định pháp luật hay không? Đại biểu cho rằng, đây là vấn đề rất khó và vướng hiện nay, đề nghị Bộ trưởng nghiên cứu thêm và có đề xuất trong thời gian tới để đảm bảo tính đồng bộ trong hệ thống pháp luật.
Liên quan đến vấn đề sinh kế cho đồng bào DTTS&MN, Bộ trưởng có nêu sắp tới sẽ sửa đổi Luật Lâm nghiệp heo hướng tạo điều kiện cho các rừng đặc dụng được trồng cây dược liệu dưới tán rừng. Tuy nhiên, đại biểu Phan Thái Bình nhận thấy, hiện chờ sửa Luật Lâm nghiệp rất lâu, đề nghị ngay tại kỳ họp này, đưa vào Nghị quyết của Kỳ họp là cho phép các địa phương có thể tận dụng sinh kế dưới tán rừng để trồng các cây dược liệu vừa đảm bảo sinh kế vừa quản lý, bảo vệ rừng.
16h51: Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai - Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội tranh luận
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc có nói hết năm 2022 đã hoàn thành xong việc ban hành văn bản hướng dẫn. Tuy nhiên, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai - Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội cho rằng, trên thực tế hoàn toàn không phải như vậy.
Tại Báo cáo số 100 ngày 1/4/2023 của Chính phủ đã nêu rất rõ, đến thời điểm hiện nay, Ủy ban Dân tộc chưa hoàn thành ban hành 2 văn bản hướng dẫn chậm gồm Tiểu ban 1, Tiểu ban chính, Tiểu ban 2 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai nhận thấy, việc ban hành Thông tư hướng dẫn nhiều nội dung còn rất chậm, một số văn bản quy định hướng dẫn nội dung các Chương trình trái quy định của pháp luật, cụ thể là trái quy định của Luật Đầu tư công, chưa có sự thống nhất, chưa phù hợp thực tiễn. Đây là báo cáo gửi Đoàn giám sát của Quốc hội được phát hành ngày 1/4/2023.
Do vậy, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai đề nghị Bộ trưởng cần sâu sắc hơn để đưa ra những thông tin cho cử tri cũng như đại biểu được biết.
Về cơ cấu sử dụng nguồn vốn, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai cho biết, trong Nghị quyết 120 của Quốc hội nêu rõ nhiệm vụ đó là tăng chi đầu tư. Các đại biểu Quốc hội khóa 14 đã nêu rõ là nguồn lực có hạn thì cần đến với người dân thông qua những sản phẩm cụ thể, hạn chế việc chi thường xuyên, trong đó hạn chế tối đa việc hội thảo, tư vấn.
Tuy nhiên, khi đọc báo cáo của Chính phủ, đại biểu nhận thấy cơ cấu này chưa hợp lý, do đó, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai đề nghị Bộ trưởng quan tâm để trong bối cảnh nguồn lực có hạn thì đến được với đồng bào dân tộc hiện nay đang sống trong điều kiện khó khăn.
16h54: Đại biểu Đặng Bích Ngọc - Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình: Giải pháp khắc phục tình trạng triển khai Chương trình MTQG không thống nhất
Đại biểu Đặng Bích Ngọc cho biết, hiện nay chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân tộc được thể chế trong nhiều văn bản khác nhau. Theo Báo cáo số 205 của Chính phủ, có 99 bộ luật và luật với gần 300 điều, khoản quy định liên quan đến chính sách dân tộc. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết các quy định về chính sách dân tộc tản mát trong nhiều văn bản như vậy có khó khăn gì không? Bộ trưởng có giải pháp như nào?
Bên cạnh đó, thời gian qua việc triển khai chương trình mục tiêu quốc gia đã được các địa phương tập trung chỉ đạo thực hiện. Tuy nhiên vẫn gặp khó khăn về các văn bản hướng dẫn. Do đó, việc triển khai không thống nhất, đồng bộ, khó khăn trong lồng ghép các chương trình dẫn đến manh mún, chưa thực sự hiệu quả, nhiều nội dung không thực hiện được. Đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp khắc phục tồn tại trên?
16h55: Đại biểu Nguyễn Phương Thủy - Đoàn ĐBQH Tp. Hà Nội: Trách nhiệm của việc chậm ban hành tiêu chí phân định miền núi, vùng cao?
Đại biểu Nguyễn Phương Thủy cho biết, việc phân định miền núi, vùng cao hiện nay chưa phản ánh chính xác giữa các vùng miền, địa phương cả về điều kiện, địa lý, địa hình và trình độ phát triển kinh tế-xã hội. Chính vì vậy, từ năm 2018 đến nay, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có nhiều Nghị quyết, Kết luận giao Chính phủ, cụ thể là Ủy ban Dân tộc rà soát, đánh giá, nghiên cứu, xây dựng bộ tiêu chí phân định miền núi, vùng cao làm cơ sở cho việc thực hiện các chính sách, yêu cầu quản lý nhà nước. Trong đó, có việc xác định tiêu chuẩn của đơn vị hành chính, phân loại đơn vị hành chính, phân loại đô thị… Đề nghị Bộ trưởng cho biết, việc chậm ban hành tiêu chí phân định miền núi, vùng cao thuộc trách nhiệm của cơ quan nào?
16h57: Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng: Giải pháp sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực được đào tạo theo Thông tư số 02
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh cho biết, thực tế hiện nay, với chính sách tinh giản biên chế, tinh gọn bộ máy thì việc bố trí việc làm cho các đối tượng được đào tạo theo Thông tư số 02 của Ủy ban Dân tộc hết sức khó khăn. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm về vấn đề này? Đồng thời cho biết giải pháp sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực đã được đào tạo trên?
16h56: Đại biểu Trần Văn Tiến - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc: Đánh giá về chất lượng các văn bản đã ban hành để thực hiện ba Chương trình MTQG?
Đại biểu Trần Văn Tiến cho biết, để thực hiện ba chương trình mục tiêu quốc gia, Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương cũng đã ban hành nhiều văn bản theo thẩm quyền. Đề nghị Bộ trưởng cho biết đánh giá của mình về chất lượng và tiến độ việc ban hành các văn bản để thực hiện ba chương trình mục tiêu quốc gia?
16h58: Đại biểu Nguyễn Anh Trí - Đoàn ĐBQH Tp. Hà Nội: Cần làm tốt hơn việc học tập, sử dụng và gìn giữ ngôn ngữ các dân tộc
Chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, đại biểu Nguyễn Anh Trí cho rằng, ngôn ngữ - tiếng nói của một dân tộc là tài sản vô giá của mỗi dân tộc, tạo nên âm giai đa sắc, đặc trưng của dân tộc. Tuy nhiên đại biểu cho rằng vẫn còn một bộ phận không nhỏ người các dân tộc không dùng, không biết ngôn ngữ của dân tộc mình.
Đại biểu đề nghị cho biết quan điểm của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc về vấn đề này như thế nào? Bộ trưởng có biện pháp gì để làm tốt hơn việc học tập sử dụng và gìn giữ ngôn ngữ các dân tộc?
17h: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành chất vấn.
Điều hành nội dung chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, theo chương trình, sáng ngày 7/6, Quốc hội tiếp tục tiến hành chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh và các thành viên Chính phủ liên quan đối với nhóm vấn đề về dân tộc.