Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ trình bày tờ trình Ảnh: Đình Nam
Trình bày Tờ trình về tình hình thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ cho biết, thời gian qua Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thành lập Ban Chỉ đạo đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông theo Nghị quyết 88 và Quyết định 404 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông; triển khai các hoạt động để chuẩn bị điều kiện cần thiết để xây dựng chương trình, sách giáo khoa. Cụ thể, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiến hành nghiên cứu kinh nghiệm của một số nước có nền giáo dục phát triển; tổ chức nhiều hội thảo về xây dựng, biên soạn chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông theo định hướng phát triển năng lực học sinh; Ban hành quy định tiêu chuẩn, quy trình xây dựng, chỉnh sửa chương trình giáo dục phổ thông...
Tuy nhiên, tiến độ thực hiện việc xây dựng, thẩm định, thực nghiệm và ban hành chương trình giáo dục phổ thông mới (gồm chương trình tổng thể và các chương trình môn học) chưa bảo đảm theo lộ trình đặt ra tại Nghị quyết 88 và Quyết định 404 do công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện có lúc còn lúng túng; quá trình dự thảo chương trình mới và lấy ý kiến rộng rãi của các tầng lớp nhân dân nảy sinh những quan điểm khác nhau, thậm chí trái chiều nên cần thêm thời gian để lắng nghe, chắt lọc, tiếp thu, đồng thời giải thích, tuyên truyền tạo sự đồng thuận của xã hội.
Theo yêu cầu của Nghị quyết 88, từ năm học 2018- 2019 sẽ bắt đầu triển khai áp dụng chương trình và sách giáo khoa mới theo hình thức cuốn chiếu đối với mỗi cấp tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông. Tuy nhiên, căn cứ tình hình xây dựng chương trình, sách giáo khoa mới và chuẩn bị điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất của các cơ sở giáo dục phổ thông trên phạm vi toàn quốc đến tháng 9 năm 2017, có thể thấy nếu triển khai theo lộ trình trên thì chất lượng chương trình, sách giáo khoa mới cũng như điều kiện về nhân lực và cơ sở vật chất, kỹ thuật để dạy học theo chương trình, sách giáo khoa mới chưa bảo đảm, do đó việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa khó đảm bảo thành công và khó nhận được sự đồng thuận, yên tâm của xã hội. Do vậy, Chính phủ kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội xem xét, cho phép giãn tiến độ 1 năm; thời gian bắt đầu triển khai áp dụng chương trình, sách giáo khoa mới theo hình thức cuốn chiếu ở mỗi cấp học trên phạm vi toàn quốc đối với cấp tiểu học từ năm học 2019- 2020, đối với cấp trung học cơ sở từ năm học 2020- 2021 và đối với cấp trung học phổ thông từ năm học 2021- 2022.
Trình bày Báo cáo thẩm tra về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình cho biết, Thường trực Ủy ban cơ bản tán thành với những nội dung trong Tờ trình của Chính phủ về tình hình thực hiện Nghị quyết 88 và cho rằng các nội dung này đã thể hiện tương đối đầy đủ các công việc đã thực hiện, xác định được những việc cần làm trong thời gian tới và chỉ ra được một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến chưa bảo đảm theo lộ trình đã đặt ra. Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng cho rằng, do việc triển khai xây dựng chương trình, sách giáo khoa mới và các điều kiện bảo đảm đã bị chậm nên kiến nghị về lùi thời điểm áp dụng chương trình mới là cần thiết để có đủ thời gian chuẩn bị, tạo sự đồng thuận trong xã hội khi triển khai đại trà.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng phát biểu tại phiên họp
Tuy nhiên, đây là nội dung quan trọng, Thường trực Ủy ban đề nghị Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo cần đánh giá nghiêm túc những công việc đã thực hiện, xác định đầy đủ nguyên nhân dẫn đến việc chậm trễ so với kế hoạch ban đầu; tính toán kỹ lưỡng khối lượng công việc còn lại và thời gian cần thiết để thực hiện, có sự lưu tâm thỏa đáng đến khả năng đáp ứng (cả cấp trung ương và địa phương) cũng như những khó khăn, thách thức có thể ảnh hưởng đến kế hoạch thực hiện. Từ đó nghiên cứu, đề xuất một số phương án lùi thời gian bắt đầu áp dụng và phương thức triển khai chương trình, sách giáo khoa mới; cung cấp đầy đủ thông tin về ưu điểm và hạn chế của các phương án để Quốc hội có căn cứ xem xét, quyết định.
Thảo luận tại Phiên họp, đa số ý kiến thành viên Ủy ban thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với kiến nghị của Chính phủ về việc lùi thời điểm triển khai áp dụng chương trình giáo dục phổ thông và sách giáo khoa mới tại Nghị quyết số 88/2014/QH13. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ cần làm rõ, giải trình thêm một số nội dung về nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm tiến độ. Đặc biệt, phản ánh rõ những tác động sẽ có khi lùi 1 năm đối với ngân sách nhà nước.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho rằng, việc lùi thời gian áp dụng triển khai chương trình, sách giáo khoa mới là cần thiết. Tuy nhiên, Tờ trình của Chính phủ cần nói rõ là Tờ trình xin Quốc hội lùi thời gian bắt đầu thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa theo Nghị quyết 88.
Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải và Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh cũng thống nhất việc lùi thời điểm áp dụng chương trình, sách giáo khoa mới nhưng cần có đánh giá cụ thể vấn đề về tài chính, ngân sách.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị, Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần chuẩn bị thêm bản báo cáo cập nhật nội dung toàn diện, kiểm điểm theo Nghị quyết 88 và cập nhật thêm nội dung triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 Khóa XII về đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy. Đặc biệt, cần có thêm tờ trình riêng về việc lùi thời điểm triển khai áp dụng chương trình giáo dục phổ thông và sách giáo khoa mới.