TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP CHIỀU 10/4: PHIÊN HỌP LẦN THỨ 22 CỦA UỶ BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI
HÀNH LANG PHÁP LÝ ĐỂ QUẢN LÝ BỆNH KHÔNG LÂY NHIỄM CHƯA ĐẦY ĐỦ
Phiên họp thứ 22 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.
8h00: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung phiên họp
Phát biểu điều hành nội dung về Xem xét báo cáo kết quả giám sát chuyên đề của Đoàn giám sát của Quốc hội về “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng” tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, thành phần tham dự phiên họp hôm nay có Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Hoàng Công Thủy, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng, Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh - Xã hội, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước, Phó Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam... và các cơ quan liên quan.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, trong thời gian được thành lập, Đoàn giám sát đã tiến hành hoạt động theo đúng chương trình, kế hoạch đề ra.
Theo chương trình làm việc hôm nay, trước khi tiến hành thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, phiên họp sẽ nghe Phó Trưởng Đoàn giám sát Nguyễn Thúy Anh trình bày Báo cáo tóm tắt Kết quả thực hiện giám sát chuyên đề “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng” và xem phim về kết quả giám sát do Đoàn giám sát phối hợp với Truyền hình Quốc hội Việt Nam thực hiện.
8h04: Thay mặt Đoàn giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh, Phó Trưởng đoàn giám sát trình bày báo cáo tóm tắt kết quả giám sát chuyên đề của Đoàn giám sát của Quốc hội về “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng”
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh nêu rõ, tại kỳ họp thứ ba, Quốc hội khóa XV đã ban hành Nghị quyết số 47/2022/QH15 ngày 06/6/2022 của Quốc hội về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2023 và Nghị quyết số 51/2022/QH15 ngày 14/6/2022 của Quốc hội về thành lập Đoàn giám sát chuyên đề “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng”.
Đoàn giám sát đã Ban hành Kế hoạch, Đề cương giám sát yêu cầu Chính phủ, các Bộ, ngành, cơ quan trung ương, Ủy ban nhân dân báo cáo; giao Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố tổ chức giám sát. Tổ chức giám sát trực tiếp tại một số bộ, ngành, địa phương; làm việc với Chính phủ để làm rõ các thông tin, số liệu và thống nhất nội dung kết quả giám sát.
Về kết quả đạt được của việc huy động, quản lý, sử dụng nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19: Thể chế hóa chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, từ tháng 01/2020 - 01/2023, Quốc hội đã ban hành 06 Nghị quyết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành 12 Nghị quyết; Chính phủ ban hành 14 Nghị định, 23 Nghị quyết, Thủ tướng Chính phủ ban hành 35 Quyết định, 04 Chỉ thị; Bộ Tài chính, Bộ Y tế ban hành 22 Thông tư, 15 Quyết định; các bộ, ngành, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật để triển khai các quy định về huy động, quản lý, sử dụng nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch; hỗ trợ người dân, doanh nghiệp gặp khó khăn do đại dịch COVID-19; đảm bảo an sinh xã hội; phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
Thực hiện mục tiêu “kép” vừa phòng, chống dịch vừa phát triển kinh tế, đảm bảo đời sống Nhân dân, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 30/2021/QH15 quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù phục vụ công tác phòng, chống dịch. Trên cơ sở đó, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách miễn, giảm thuế, phí, lệ phí, hỗ trợ lãi suất và các chính hỗ trợ trực tiếp trực tiếp cho người dân, doanh nghiệp.
Công tác huy động nguồn lực phòng, chống dịch được thực hiện chủ động, góp phần kịp thời đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống dịch, mang lại hiệu quả tích cực trong bối cảnh khó khăn, cấp bách của đại dịch. Đã có hàng triệu tình nguyện viên, đặc biệt là đội ngũ cán bộ y tế, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang trực tiếp tham gia tuyến đầu chống dịch. Các tầng lớp Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, Chính phủ và các tổ chức quốc tế đã đóng góp sức lực, tiền, hiện vật và nhiều khoản đóng góp khác dưới nhiều hình thức, trong đó có nhiều khoản đóng góp, ủng hộ không lượng hóa được bằng tiền.
Công tác quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán các nguồn lực huy động để phục vụ cho công tác phòng chống dịch về cơ bản đã được thực hiện đảm bảo đúng quy trình, thủ tục, thực hiện theo các chủ trương, chính sách đã ban hành.
Về việc thực hiện chính sách pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh, Phó Trưởng đoàn giám sát khẳng định, thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến y tế cơ sở, y tế dự phòng được ban hành tương đối toàn diện, đồng bộ. Theo đó, Quốc hội ban hành 7 Luật, 02 Nghị quyết chuyên đề về y tế và nhiều Nghị quyết có nội dung liên quan, Chính phủ và các bộ, ngành cũng ban hành nhiều Nghị quyết, Nghị định, Thông tư, Quyết định…
Trong giai đoạn vừa qua, hoạt động của y tế cơ sở và y tế dự phòng đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe Nhân dân và đã được minh chứng trong giai đoạn phòng, chống dịch COVID-19.
Đến năm 2022, mạng lưới y tế cơ sở phát triển rộng khắp cả nước, 100% huyện có Trung tâm y tế, 99,6% số xã, phường, thị trấn có trạm y tế, 92,4% trạm y tế có bác ỹ làm việc, 71% thôn, bản có nhân viên y tế hoạt động. Ngoài ra còn có hàng chục ngàn phòng khám tư nhân, phòng khám bác sỹ gia đình, bệnh viện tư nhân tương đương tuyến huyện.
Bên cạnh đó, nhân lực từng bước được củng cố cả về số lượng và chất lượng; Cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính của y tế cơ sở từng bước được đổi mới; Khả năng và chất lượng cung ứng dịch vụ y tế tại y tế cơ sở ngày càng được nâng lên; Hệ thống y tế dự phòng được kiện toàn, sắp xếp theo hướng tinh gọn bộ máy, tổ chức đồng bộ từ trung ương tới địa phương.
Báo cáo của Đoàn giám sát cũng nêu tồn tại, hạn chế trong việc huy động, quản lý và sử dụng nguồn lực phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng như hệ thống pháp luật hiện hành chưa bao quát hết, chưa điều chỉnh được các quan hệ, tình huống phát sinh, tạo ra các khoảng trống pháp lý trong công tác phòng, chống dịch. Có nhiều khó khăn trong việc phân bổ, quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán nguồn lực từ ngân sách nhà nước. Các quy định hướng dẫn mua sắm vật tư, trang thiết chậm được điều chỉnh dẫn đến tâm lý lo ngại, sợ sai từ sau các vụ việc tiêu cực phát sinh. Còn xảy ra sai phạm trong mua sắm ở nhiều mức độ khác nhau, có vụ việc đến mức phải xử lý hình sự. Vướng mắc về thủ tục, hồ sơ thanh quyết toán chưa được các cơ quan quản lý nhà nước hướng dẫn kịp thời hoặc đề xuất với cấp có thẩm quyền để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc...
Báo cáo cũng nêu rõ nguyên nhân, trách nhiệm chính trong các tồn tại, hạn chế thuộc về Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và người đứng đầu các bộ, ban, ngành và các địa phương. Đoàn giám sát đã rút ra 6 bài học kinh nghiệm với 27 bài học cụ thể cùng với việc đề xuất 2 nhóm giải pháp về thể chế, cơ chế và về tổ chức thực hiện.
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh, Phó Trưởng Đoàn giám sát cho biết, với mục tiêu tháo gỡ dứt điểm khó khăn, vướng mắc, tồn tại, hạn chế trong huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19 và xây dựng mạng lưới y tế cơ sở, y tế dự phòng, Đoàn giám sát kiến nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết giám sát.
8h32: Các đại biểu xem phim về kết quả giám sát do Đoàn giám sát phối hợp với Truyền hình Quốc hội Việt Nam thực hiện
8h52: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung thảo luận
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết trong quá trình giám sát, Đoàn giám sát đã bám sát thực hiện đúng kế hoạch đề ra, tiến hành khảo sát thực tiễn tại các địa phương, làm việc với các cơ quan hữu quan, làm việc nhiều lần với các bộ ngành, cơ quan để tổng hợp số liệu.
Đến nay, tài liệu gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội gồm Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề và 15 phụ lục kèm theo, báo cáo kết quả tóm tắt, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát, báo cáo của Chính phủ, các bộ, ngành, cơ quan Trung ương, các Đoàn đại biểu Quốc hội, Ủy ban nhân dân 63 tỉnh, thành phố. Mặc dù đợt giám sát này Ủy ban Thường vụ Quốc hội không yêu cầu Hội đồng nhân dân các tỉnh/thành phố phải báo cáo nhưng khuyến khích Hội đồng nhân dân tự tổ chức giám sát, từ đó, một số Hội đồng nhân dân các địa phương tổ chức giám sát và có báo cáo rất tốt. Hệ thống các báo cáo còn có báo cáo của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể Nhân dân.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, lĩnh vực giám sát rất rộng, Đoàn giám sát làm việc rất tích cực để tổng hợp số liệu, làm rõ nhiều vấn đề tuy nhiên đến nay cũng chưa yên tâm tuyệt đối. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định bày tỏ mong muốn lắng nghe ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan hữu quan góp ý để Đoàn giám sát tiếp thu, hoàn chỉnh thêm.
Thực tế trong quá trình giám sát, Đoàn giám sát đã phát hiện và nêu ra một số vấn đề để xử lý ngay trong quá trình giám sát. Theo đó, Đoàn giám sát đã có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị Thủ tướng chỉ đạo các Bộ xử lý, tháo gỡ khó khăn một số vấn đề liên quan đến thanh quyết toán, liên quan đến việc thực hiện Nghị quyết 30, Nghị quyết 80 của Quốc hội. Từ đó, Thủ tướng Chính phủ đã phân công Phó Thủ tướng chỉ đạo và cùng tháo gỡ được một số vấn đề.
Hay như vấn đề đấu thầu thuốc men, Đoàn giám sát đã hết sức khẩn trương và làm việc để có báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, lãnh đạo các cơ quan để tiếp tục hoàn thiện báo cáo tốt nhất trình với Quốc hội ban hành được 1 Nghị quyết tháo gỡ vấn đề thiết thực trước mắt.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, vẫn còn những vấn đề tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện, do đó, xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội góp ý cụ thể về kết cấu nội dung của báo cáo và dự thảo Nghị quyết, phim kết quả giám sát; kết quả đạt được, nguyên nhân, tồn tại, hạn chế, xác định trách nhiệm, các bài học kinh nghiệm và các giải pháp nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài.
9h00: Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương: Làm rõ nguyên nhân về khoảng trống pháp lý trong phòng, chống dịch bệnh
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, trong dự thảo Nghị quyết đánh giá 6 khuyết điểm, tồn tại về huy động nguồn lực phòng, chống dịch COVID-19. Theo đó, hệ thống pháp luật chưa bao quát để điều chỉnh tình huống phát sinh; khó khăn trong phân bổ, quản lý và thanh quyết toán ngân sách nhà nước; chưa kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; xác định tài sản của các nguồn tài trợ; chưa chủ động được nguồn vaccine;…. Trong tồn tại về cơ sở y tế, y tế dự phòng cũng có một số tồn tại như nhận thức, tổ chức hệ thống, thiếu nguồn lực, trình độ chuyên môn, chính sách không thoả đáng, đầu tư y tế, cơ sở dự phòng không thoả đáng và không tương xứng,….
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng bày tỏ băn khoăn về nguyên nhân được nêu trong Nghị quyết: “nguyên nhân chính của những tồn tại trên là do hệ thống pháp luật hiện hành chưa bao quát, chưa điều chỉnh hết các quan hệ tình huống phát sinh tạo ra các khoảng trống pháp lý trong công tác phòng, chống”. Do đó đề nghị chỉ rõ khoảng trống pháp luật? Hiện nay, đã có đầy đủ các luật để phòng, chống dịch bệnh cũng đã có; có chăng chỉ chưa có ở mức cao hơn trạng thái bình thường và thấp hơn tình trạng khẩn cấp?
Bên cạnh đó, khi bước vào đại dịch COVID-19, nhiều cơ quan đề nghị tuyên bố tình trạng khẩn cấp. Theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền là không công bố, nhưng thực tế đã áp dụng toàn bộ các biện pháp trong tình trạng khẩn cấp. Trên cơ sở đó, Phó Chủ tịch Trần Quang Phương nhấn mạnh, nếu ghi nguyên nhân là do khoảng trống pháp lý là không có. Đồng thời nêu quan điểm, phải chăng cách vận dụng các biện pháp trước tình trạng chưa khẩn cấp và tình trạng khẩn cấp chưa nhuần nhuyễn trong thực tiễn chỉ đạo. Chưa công bố nhưng lại thực hiện tình trạng khẩn cấp là do nhận thức không thống nhất. Nhận thức không thống nhất ngay cả trong quá trình triển khai công việc, trong quá trình tổ chức thực hiện và trong giải quyết hậu quả sau này về thanh quyết toán các nguồn lực.
Băn khoăn về đánh giá này, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần xem xét, đồng thời đề nghị Bộ Y tế, các cơ quan của Chính phủ cho ý kiến thêm đánh giá này. Nếu không sẽ rơi vào tình trạng làm không được thì đổ cho hệ thống pháp luật. Tuy hệ thống pháp luật vẫn còn chưa hoàn thiện, đồng bộ, nhưng chủ yếu vẫn là văn bản dưới luật và sự điều hành cụ thể.
9h14: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Giám sát phải gắn với trách nhiệm
Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, đây là lần đầu Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghe kết quả thực hiện giám sát việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng. Chủ tịch Quốc hội đánh giá cao Đoàn giám sát đã triển khai công việc rất công phu, nỗ lực làm việc với Chính phủ về một số vấn đề lớn của chuyên đề.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, đây là chuyên đề giám sát tối cao, với phạm vi rộng và tầm quan trọng lớn, không phải chỉ là tổng kết một Nghị quyết của Trung ương hay một Nghị quyết của Quốc hội, mà cần nhận thức rõ giám sát tối cao là để đánh giá tổng thể việc thực hiện hệ thống pháp luật, nhìn nhận rõ thực tế, những hạn chế, tồn tại, yếu kém để có biện pháp khắc phục khả thi, rút ra những bài học kinh nghiệm trong tổ chức thực hiện trong thời gian tới.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu cho ý kiến về các vấn đề như: dự thảo Nghị quyết đã đạt được yêu cầu đặt ra chưa? tên Nghị quyết đã phù hợp chưa? Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, một số nội dung trong báo cáo giám sát còn chung chung, chưa đủ rõ, cần sửa đổi để làm rõ vấn đề, quy rõ trách nhiệm một cách cụ thể, rõ ràng cho các cơ quan, đơn vị, địa phương.
Nhấn mạnh phạm vi giám sát là rất rộng, liên quan đến cả việc huy động, sử dụng, quản lý nguồn lực, thanh quyết toán nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị đoàn giám sát lưu ý trình bày rõ hiện trạng thanh quyết toán các nguồn trong và ngoài nước, làm rõ còn bao nhiêu chưa được thanh quyết toán, bao nhiêu chưa được chi trả, có thất thoát, sai phạm gì không?
Hiện nay, trong báo cáo giám sát chưa làm rõ các thông tin liên quan đến nội dung này, chưa đưa ra địa chỉ cụ thể về các địa phương, cơ quan, đơn vị còn tồn tại, hạn chế, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần đánh giá kỹ lưỡng, cung cấp số liệu cụ thể để làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan.
Đối với nội dung về nguyên tắc phân định giữa khám, chữa bệnh và y tế dự phòng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị giải trình rõ cơ sở đề xuất sử dụng quỹ bảo hiểm y tế để chi cho y tế dự phòng. Về y tế cơ sở, tình hình phát triển còn nhiều vướng mắc, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần làm rõ trách nhiệm thuộc về ngành y tế hay thuộc về các địa phương, đề xuất mô hình, hệ thống, biên chế của y tế cơ sở ra sao để khắc phục những tồn tại hiện có, từ đó đưa ra định hướng cụ thể để triển khai trên phạm vi cả nước.
Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị làm rõ cơ sở chính trị, căn cứ pháp lý, cơ sở thực tiễn của các đề xuất trong báo cáo giám sát. Theo đó, Nghị quyết 30 đã quy định cho phép thực hiện các biện pháp đặc thù, đặc biệt, đặc cách, tuy nhiên, những biện pháp đặc thù, đặc biệt, đặc cách này cũng được quy định cụ thể ở các văn bản quy phạm pháp luật do Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ cùng các cơ quan hữu quan ban hành, và các cơ quan, đơn vị, địa phương cần chấp hành theo những biện pháp đã được quy định. Việc sử dụng biện pháp đặc thù, đặc biệt, đặc cách theo Nghị quyết 30 không phải là áp dụng biện pháp đặc thù một cách tùy tiện, không phải là hợp thức hóa sai phạm.
Đối với một số đề xuất giải pháp, Chủ tịch Quốc hội cho rằng còn thiếu cơ sở chính trị, một số vấn đề thuộc thẩm quyền của Chính phủ hoặc các cơ quan khác, một số vấn đề nằm ngoài phạm vi giám sát như: việc sử dụng quỹ bảo hiểm y tế, việc nâng cao chế độ đãi ngộ với nhân viên y tế… sẽ nằm trong các nội dung công việc khác đang triển khai như sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế, cải cách tiền lương… Vì vậy, cần rà soát, nghiên cứu lại các đề xuất để đảm bảo cơ sở chính trị, căn cứ pháp lý, cơ sở thực tiễn đầy đủ, vững chắc, cụ thể, đúng phạm vi giám sát, đúng thẩm quyền.
9h45: Nghỉ giải lao
10h08: Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, báo cáo của Đoàn Giám sát phải phản ánh được những vấn đề bức xúc, những vấn đề cử tri, nhân dân quan tâm trong công tác phòng, chống dịch COVID-19 cũng như y tế cơ sở, y tế dự phòng.
Theo Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế, điều kiện tiên quyết để kiểm soát được đại dịch COVID-19 là có vaccine. Theo đó, khi thực hiện chiến dịch ngoại giao vaccine, tại các chuyến công tác nước ngoài, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Thủ tướng Chính phủ luôn tranh thủ mọi cơ hội. Nhờ đó, chiến dịch ngoại giao vaccine đã rất thành công. Trong báo cáo của Đoàn Giám sát, có hơn 150 triệu liều vaccine, đáp ứng 60% tổng số nguồn. Sau khi có vaccine mới triển khai tiêm phòng rất thành công, bước đầu đã kiểm soát được đại dịch COVID-19 và giúp cho việc phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội đạt được nhiều kết quả trong năm 2022.
Tuy nhiên, trước đó có ý kiến cho rằng, thời gian đầu không tiếp cận được vaccine, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế đề nghị cần làm rõ nguyên nhân của vấn đề này là do cơ chế, chính sách hay trong công tác tổ chức hiện dẫn đến tình trạng không tiếp cận được...
10h17: Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh đánh giá cao báo cáo của Đoàn giám sát, đồng thời bổ sung ý kiến về chương trình “Sóng và Máy tính cho em”. Cụ thể, Chương trình đặt ra chỉ tiêu tương đối cao, quá trình thực hiện chưa thực hiện hết được các chỉ tiêu, một số địa phương nhận nguồn lực nhưng chưa nhận được hướng dẫn cụ thể nên chưa thể triển khai được một cách hiệu quả. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đề nghị cần đánh giá kỹ hơn vấn đề này.
Ngoài ra, đối với nội dung về vấn đề Quỹ vắc-xin COVID-19, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cho biết, trong báo cáo của Chính phủ, báo cáo của Bộ Tài chính chưa thấy thể hiện rõ nét việc huy động, quản lý, sử dụng Quỹ vắc-xin. Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh đề nghị cần bổ sung nội dung này để giúp Đoàn giám sát có cái nhìn chi tiết, tổng thể hơn, qua đó đưa ra các đề xuất tốt hơn.
10h20: Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Báo cáo cần thể hiện được tinh thần, tầm quan trọng của Nghị quyết 30 trong công tác phòng, chống dịch COVID-19
Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, nội dung chuyên đề giám sát về “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng” rất đúng và trúng, được dư luận xã hội quan tâm. Qua thực tế công tác phòng, chống dịch ở nước ta đã cho thấy những tồn tại, yếu kém của y tế cơ sở và y tế dự phòng.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn bày tỏ thống nhất với ý kiến phát biểu của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương tại phiên họp. Qua đó đã chỉ ra được những mặt được và chưa được, những vấn đề cần tiếp tục được quan tâm.
Đối với nội dung liên quan đến Nghị quyết số 30/2021/QH15 quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù phục vụ công tác phòng, chống dịch, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, nội dung Báo cáo cần thể hiện được tinh thần, tầm quan trọng của Nghị quyết này trong công tác phòng, chống dịch vừa qua, đã khắc phục được những lúng túng ở giai đoạn đầu chống dịch ở nước ta như thế nào.
Bên cạnh đó, theo Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, nội dung, hình thức, phạm vi của Báo cáo là rất rộng. Do vậy, nên rà soát các nội dung để gom lại cho gọn và đảm bảo tính logic. Đồng thời, thống kê rõ ràng, đầy đủ về nguồn ngân sách trung ương, nguồn ngân sách nước ngoài và nguồn vaccine tại phụ lục của Báo cáo.
Đặc biệt, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, trong Báo cáo này cần phân định rõ, cụ thể, công khai, minh bạch các kiến nghị. Trong đó làm rõ kiến nghị nào với Quốc hội, kiến nghị nào cho Chính phủ và kiến nghị nào cho các Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố...
10h40: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu
Phát biểu hoàn thiện báo cáo kết quả giám sát, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá cao Đoàn giám sát đã xây dựng báo cáo công phu nhưng cần hệ thống, biên tập lại để làm nổi bật mục tiêu của Đoàn giám sát. Bên cạnh đánh giá việc huy động nguồn lực tài chính cần nhấn mạnh đến nguồn nhân lực cho công tác phòng, chống COVID-19.
Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, qua đợt dịch COVID-19 vừa qua cho thấy bài học huy động nguồn lực đóng vai trò quan trọng. Do vậy, cần có kế hoạch đào tạo nhân lực chất lượng cao ở tuyến đầu, có trình độ để định hướng và đưa ra phác đồ điều trị, chủ động phòng chống nếu có dịch bệnh bất ngờ xảy ra. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng cần có đề án, chương trình cụ thể đảm bảo đủ nhân lực ở cơ sở để đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch bệnh trong tương lai.
Qua đợt dịch vừa qua, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng đánh giá cao vai trò của hệ thống quân dân y kết hợp, nhất là vùng sâu, vùng biên giới đã đóng góp nhiều công sức vào công tác phòng, chống dịch. Ngoài ra, hệ thống y tế cơ quan, y tế doanh nghiệp tại các khu công nghiệp đóng vai trò quan trọng, cần được bổ sung vào báo cáo, Nghị quyết giám sát. Trong đó, tăng cường xã hội hóa và huy động sự tham gia vào phòng, chống dịch bệnh đảm bảo không đứt gãy chuỗi cung ứng, đảm bảo đủ lao động tham gia sản xuất…
10h46: Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng phát biểu
Liên quan đến nội dung về tài chính, Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng cho biết, Bộ Tài chính đã có báo cáo gửi tới Đoàn giám sát với nhiều phụ lục về tổng mức huy động ngân sách Nhà nước, huy động từ các nguồn khác gồm viện trợ, quỹ vắc xin, quỹ của trung ương cũng như của các địa phương. Trong đó cũng đã làm rõ lượng chi cho chống dịch, vắc xin, chi cho từng địa phương. Tuy nhiên, hạch toán huy động nguồn lực tổng thể thì còn chưa đầy đủ, đặc biệt là những hỗ trợ từ các cộng đồng xã hội, người dân… Các giấy tờ, thủ tục để xác lập sở hữu toàn dân còn chưa đầy đủ, gây khó khăn trong công tác hạch toán.
Về Quỹ Vắc-xin, báo cáo của Bộ Tài chính đã làm rõ số liệu về con số tổng thể, số đã sử dụng, số còn lại. Liên quan đến các vướng mắc, việc xác lập sở hữu toàn dân, đa phần tài sản chưa được xác lập là do thiếu các giấy tờ chứng minh, chưa xác định giá. Tuy Chính phủ đã có hướng dẫn cụ thể, nhưng trong thời gian đó, có nhiều trường hợp người dân, doanh nghiệp đóng góp nhưng trong điều kiện cấp bách không hoàn thiện hết các giấy tờ cần thiết. Bộ Tài chính đã tham gia với Đoàn giám sát, phối hợp cùng Bộ Y tế để tiếp tục tham mưu với các cơ quan liên quan để xử lý, tháo gỡ vấn đề này.
Đối với những vướng mắc trong đấu thầu, mua sắm vật tư y tế ở các bệnh viện, cơ sở y tế, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, Bộ đã sửa thông tư về mua sắm chi thường xuyên để tháo gỡ những khó khăn trong vấn đề này. Bên cạnh đó, đối với một số nội dung liên quan đến trách nhiệm của Bộ Tài chính trong việc ban hành các Thông tư thay thế.
Về vấn đề hướng dẫn thanh, quyết toán, Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng cho biết, đây là khâu cuối cùng trong quy trình, khi đã đủ hồ sơ, giấy tờ theo quy định thì mới có thể xử lý. Hiện nay công tác này đang vướng mắc trong tổ chức, thực hiện khi hồ sơ, giấy tờ không đảm bảo đầy đủ, nên cần tiếp tục rà soát, nghiên cứu để khắc phục vấn đề này.
10h56: Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan giải trình một số nội dung
Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, là cơ quan tham mưu giúp việc cho Chính phủ về lĩnh vực y tế, Bộ Y tế nhận thấy nhiều nội dung liên đến công tác chống dịch COVID-19; xây dựng hệ thống y tế cơ sở, y tế dự phòng được Quốc hội quan tâm xem xét, đây là cơ hội cho ngành thực hiện tốt hơn nhiệm vụ trong thời gian tới.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đề nghị nêu rõ và sâu hơn bối cảnh khó khăn chưa có tiền lệ của đại dịch COVID-19 để làm rõ những giải pháp đưa ra trong tình hình cấp bách, khi đất nước còn hạn chế trong nguồn lực tài chính, nguồn lực công nghệ. Trong bối cảnh đó, chúng ta đã rất linh hoạt, sáng tạo, giải quyết vấn đề thực tiễn đặt ra, nhưng bối cảnh đó cũng làm bộc lộ những tồn tại, hạn chế trong quản lý, sử dụng, triển khai, huy động nguồn lực.
Cụ thể, Việt Nam đã nhanh chóng tiếp thu khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, đặc biệt trong lúc nguồn lực còn hạn chế, việc tiếp cận nguồn vắc-xin quốc tế ban đầu còn khó khăn. Việc tập trung được nguồn lực cho công tác chống dịch trong thời gian qua là nỗ lực, cố gắng vượt bậc, thể hiện tinh thần đoàn kết dân tộc, điều này cần được làm rõ khi đánh giá, tổng kết việc huy động, quản lý, sử dụng nguồn lực trong thời gian qua.
Đặc biệt, Quốc hội đã chủ động ban hành những quyết sách quan trọng, đặc biệt là Nghị quyết 30 đã tạo điều kiện cho việc huy động nhân lực, nguồn lực, vật lực cho công tác phòng chống dịch. Tuy nhiên, do đây là tình huống khó khăn chưa từng có tiền lệ, nên không tránh khỏi trong tổ chức thực hiện có những thiếu sót, hạn chế. Bộ trưởng cho rằng cần có đánh giá tổng thể lại những vấn đề còn vướng mắc trong quy định pháp luật, trong tổ chức thực hiện để có giải pháp cụ thể, khả thi để hoàn thiện và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật, khắc phục được những tồn tại đã hiển hiện trong thời gian qua.
Bộ trưởng nhận định, với một dịch bệnh có sự lây lan mạnh mẽ như vậy, nền y tế tiên tiến hàng đầu thế giới cũng có thể gặp khó khăn. Chúng ta cần rút ra các kinh nghiệm cụ thể để ứng phó tốt hơn, hợp lý hơn trong những tình huống tương tự xảy ra. Bộ trưởng cũng đề nghị Đoàn giám sát khoanh vùng lại các đề xuất để đảm bảo đúng nội dung trọng tâm, đúng phạm vi giám sát để có cơ sở triển khai thực hiện hiệu quả.
Về xây dựng các kịch bản ứng phó, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết cần rà soát, nghiên cứu kỹ, vì đây là nội dung vô cùng khó, biện pháp khả thi và thực tiễn là nghiên cứu hoàn thiện các quy định của pháp luật trong ứng phó thiên tai, dịch bệnh, để những quy định đó khả thi, thiết thực, đảm bảo phát huy tác dụng trong áp dụng thực tiễn.
Bộ trưởng Bộ Y tế cũng đề nghị các cơ quan hữu quan có sự quan tâm để phát triển hệ thống y tế cơ sở, y tế dự phòng tại các địa phương, đảm bảo ứng phó tốt với tình hình dịch bệnh có thể xảy ra.
11h11: Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh - Phó Trưởng Đoàn giám sát phát biểu tiếp thu
Phát biểu tại phiên họp, Phó Trưởng Đoàn giám sát Nguyễn Thúy Anh nêu rõ, Đoàn giám sát đã thực hiện nghiêm túc kế hoạch theo tiến độ; nội dung Báo cáo đã đảm bảo bám sát Đề cương Báo cáo. Cảm ơn các ý kiến phát biểu góp ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội, các Bộ ngành tại phiên họp, Phó Trưởng Đoàn giám sát Nguyễn Thúy Anh cho biết, Đoàn giám sát sẽ nghiêm túc tiếp thu và hoàn thiện Báo cáo.
Liên quan đến tên gọi của dự thảo Nghị quyết là Nghị quyết đẩy mạnh việc thực hiện một số giải pháp phát triển, nâng cao chất lượng, hiệu quả của y tế cơ sở, y tế dự phòng và tháo gỡ khó khăn trong huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19, Phó Trưởng Đoàn giám sát Nguyễn Thúy Anh cho biết tên gọi của dự thảo Nghị quyết như vậy là nhằm khu trú lại những mục tiêu cơ bản của Nghị quyết, vừa thể hiện thông điệp của Quốc hội về các lĩnh vực này, vừa đảm bảo tính hệ thống về các Nghị quyết của Quốc hội trong lĩnh vực y tế.
11h20: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định kết luận nội dung thảo luận
Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, với tinh thầm làm việc nghiêm túc, trách nhiệm cao, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận Báo cáo Kết quả thực hiện giám sát chuyên đề “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng” và dự thảo Nghị quyết giám sát.
Các ý kiến đã đóng góp rất trách nhiệm, góp phần hoàn thiện báo cáo, dự thảo nghị quyết và hồ sơ liên quan; Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu chỉ đạo; Bộ trưởng Bộ Y tế, Thứ trưởng Bộ Tài chính; đại diện đoàn giám sát giải trình, tiếp thu một số nội dung thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định khẳng định, đây là lần đầu tiên Đoàn giám sát trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội Báo cáo Kết quả thực hiện giám sát chuyên đề “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng” và dự thảo Nghị quyết giám sát. Ủy ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận, đánh giá cao Đoàn Giám sát thực hiện nhiệm vụ được giao, đảm bảo đúng kế hoạch và tiến độ, tuy nhiên cần hoàn thiện về một số nội dung và số liệu để trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Đoàn Giám sát phối hợp với các cơ quan của Chính phủ, đặc biệt là các bộ có liên quan trực tiếp như Bộ Y tế, Bộ Tài chính, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Ngân hàng Nhà nước, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cùng với Mặt trận Tổ quốc, các cơ quan liên quan phối hợp hoàn chỉnh báo cáo, hoàn chỉnh các phụ lục, hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết, hoàn chỉnh phim để báo cáo, xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Yêu cầu đặt ra là đúng trọng tâm, trọng điểm, không đề cập quá rộng sang các lĩnh vực khác, các vấn đề khác đã có Nghị quyết của Trung ương, các văn bản của Đảng, Nhà nước; không nêu các vấn đề không thuộc phạm vi thẩm quyền giám sát; không đề cập quá rộng nhưng không bỏ sót các nội dung quan trọng.
Về tên nghị quyết là Nghị quyết như chuyên đề giám sát; đồng thời sửa kết cấu nghị quyết như các nghị quyết giám sát thông thường; chỉnh lý về từ ngữ, nhận định bảo đảm sự thận trọng, khách quan, bám sát chủ trương, đường lối, văn bản của Đảng, Nhà nước, thể hiện đúng bản chất vấn đề; kế thừa các báo cáo giám sát đã được Quốc hội thông qua.
Báo cáo kết quả giám sát, dự thảo nghị quyết cần làm rõ các nội dung cần bổ sung, chuẩn xác số liệu, phân tích làm rõ hơn về tình hình, cơ sở chính trị, pháp lý, nhất là đối với kiến nghị phân công thực hiện cụ thể nhưng phải đảm bảo thiết thực, khả thi, giải quyết được các yêu cầu công việc bức xúc trực tiếp đang đặt ra chưa giải quyết được, các giải pháp vừa cơ bản trước mắt, vừa lâu dài…