Theo đó, trước khi tiến hành thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghe Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trình bày tờ trình; Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội trình bày báo cáo thẩm tra về dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi).
14h00: Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung Phiên họp
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, tiếp theo chương trình phiên họp thứ 23, chiều nay 9/5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến về dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi). Dự phiên họp có Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng; đại diện lãnh đạo Bộ Công an, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Văn phòng Chính phủ cùng một số cơ quan hữu quan.
14h01: Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng trình bày Tờ trình
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho biết, việc xây dựng dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD) (sửa đổi) phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng Nghị quyết của Quốc hội; các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ được nêu tại Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH về triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị về Đề án Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV; Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII cho giai đoạn 2021-2025; Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; Nghị quyết số 63/2022/QH15 về nội dung Kỳ họp thứ 3, Quốc hội Khóa XV; Nghị quyết số 31/2021/QH15 của Quốc hội về cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 – 2025;
Nghị quyết số 33/2023/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Phiên họp thứ 21; Nghị quyết số 50/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Quyết định số 986/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”; Quyết định số 149/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt “Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”; Quyết định số 689/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025”…
Việc xây dựng dự thảo Luật Các TCTD (sửa đổi) nhằm hoàn thiện quy định pháp luật về các TCTD, xử lý những vướng mắc, bất cập của Luật Các TCTD hiện hành; luật hóa các quy định về xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, tiếp tục tạo hành lang pháp lý trong hoạt động xử lý nợ xấu của các TCTD sau khi Nghị quyết số 42 hết hiệu lực từ ngày 31/12/2023. Đồng thời, sửa đổi, bổ sung các quy định phòng ngừa rủi ro, tăng cường hơn nữa việc tự kiểm tra, kiểm soát nội bộ, tự chịu trách nhiệm của TCTD; xây dựng công cụ để quản lý các TCTD, đặc biệt kiểm soát chặt chẽ nhân sự quản lý, điều hành của TCTD; phát hiện sớm vi phạm và xử lý kịp thời trách nhiệm của các cá nhân quản trị, điều hành TCTD...
Dự thảo Luật được bố cục gồm 13 Chương, 195 Điều. Dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung một số quy định về quản trị, điều hành của TCTD như: sửa đổi, bổ sung quy định về người có liên quan; sửa đổi, bổ sung quy định những trường hợp không được đảm nhiệm chức vụ; giảm tỷ lệ sở hữu tối đa của một cổ đông, một cổ đông và người có liên quan tại TCTD...
Dự thảo Luật cũng sửa đổi, bổ sung các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của chủ sở hữu, Hội đồng thành viên của TCTD là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên để thống nhất với pháp luật về quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp. Bên cạnh đó, sửa đổi, bổ sung các quy định về dịch vụ ngân hàng qua phương tiện điện tử như: bổ sung quy định điều chỉnh hoạt động cấp tín dụng bằng phương tiện điện tử; giao Chính phủ quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính trong lĩnh vực ngân hàng…
Để hạn chế rủi ro từ tập trung tín dụng, hạn chế sở hữu chéo, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho biết, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định về giới hạn cấp tín dụng theo hướng giảm tỷ lệ giới hạn cấp tín dụng của một khách hàng, một khách hàng và người có liên quan; sửa đổi, bổ sung quy định về giới hạn góp vốn, mua cổ phần của TCTD … Dự thảo Luật cũng rà soát, điều chỉnh kỹ thuật một số nội dung để đảm bảo rõ ràng, phù hợp, thống nhất với các Luật hiện hành.
Trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm một số quốc gia và để đảm bảo có cơ chế ứng phó kịp thời khi phát sinh trường hợp TCTD bị rút tiền hàng loạt có nguy cơ ảnh hưởng, đe dọa an toàn hệ thống, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về các biện pháp xử lý khi có sự cố rút tiền hàng loạt.
Ngoài ra, dự thảo Luật đã luật hóa một số quy định tại Nghị quyết số 42 về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD về nợ xấu, bán nợ xấu và tài sản bảo đảm; Mua, bán khoản nợ xấu có tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai; Kê biên tài sản bảo đảm của bên phải thi hành án…
14h18: Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi)
Thẩm tra sơ bộ về dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Thường trực Ủy ban Kinh tế tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng. Hồ sơ dự án Luật đã được chuẩn bị khá công phu, đầy đủ theo danh mục quy định tại khoản 1 Điều 64 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, để có thêm cơ sở nghiên cứu, xem xét các quy định tại dự thảo Luật, đề nghị tiếp tục hoàn thiện một số tài liệu và làm rõ đã sửa đổi, bổ sung và giữ nguyên bao nhiêu điều so với Luật hiện hành.
Để bảo đảm tính hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống pháp luật, Ủy ban Kinh tế đề nghị tiếp tục rà soát dự thảo Luật với quy định tại các luật liên quan để hoàn thiện dự thảo Luật, khắc phục tối đa những vướng mắc trong áp dụng, triển khai thực hiện quy định của Luật.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, về phạm vi điều chỉnh (Điều 1) và đối tượng áp dụng (Điều 2), có ý kiến đề nghị bổ sung nội dung “can thiệp sớm” và “thanh lý, phong tỏa vốn, tài sản của chi nhánh ngân hàng nước ngoài” vào phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật; tiếp tục nghiên cứu quy định cụ thể về đối tượng áp dụng là tổ chức mua bán, xử lý nợ xấu, bảo đảm đầy đủ cơ sở pháp lý trong quá trình tổ chức thực hiện.
Về ngân hàng chính sách (Điều 17), một số ý kiến cho rằng nhiều nội dung quy định điều chỉnh hoạt động của hai ngân hàng chính sách vượt quá thẩm quyền quyết định của Chính phủ, cần phải được luật hóa, bổ sung thêm tại Luật Các tổ chức tín dụng để bảo đảm căn cứ pháp lý khi triển khai thực hiện. Có ý kiến cho rằng nên giao Chính phủ xây dựng cơ chế riêng, đặc thù đối với ngân hàng chính sách, phù hợp với đối tượng là hộ nghèo, đối tượng chính sách, vùng sâu, vùng xa. Về tổ chức, quản trị, điều hành của tổ chức tín dụng, Ủy ban Kinh tế đề nghị cần làm rõ nguyên tắc xây dựng các nội dung tại dự thảo Luật có liên quan đến Luật Doanh nghiệp và các luật khác có liên quan đến tổ chức, quản trị, điều hành của tổ chức tín dụng, không quy định lại các nội dung mà Luật Doanh nghiệp và Luật có liên quan (như Luật Hợp tác xã) đã quy định, chỉ quy định các nội dung có tính chất đặc thù riêng của các tổ chức tín dụng trên cơ sở tiệm cận các nguyên tắc về quản trị công ty của OECD, các nguyên tắc về quản trị công ty tại ngân hàng thương mại của Ủy ban Basel.
Đối với nội dung hoạt động được phép của tổ chức tín dụng (Điều 90), Ủy ban Kinh tế đề nghị làm rõ quy định tại khoản 2 Điều này về việc “tổ chức tín dụng không được tiến hành bất kỳ hoạt động kinh doanh nào ngoài các hoạt động ngân hàng, hoạt động kinh doanh khác ghi trong Giấy phép được Ngân hàng nhà nước cấp cho tổ chức tín dụng” do có thể không bao quát hết các hoạt động mà Ngân hàng nhà nước chấp thuận dưới các hình thức khác, bảo đảm không gây vướng mắc, lúng túng cho tổ chức tín dụng khi triển khai trong thực tiễn.
14h37: Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn gợi ý một số nội dung tập trung thảo luận
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các đại biểu cho ý kiến về các vấn đề như: sự cần thiết sửa đổi Luật, tính hợp Hiến, hợp pháp, tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, tính tương thích với các điều ước Quốc tế Việt Nam đã tham gia.
Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các đại biểu cho ý kiến về khái niệm tổ chức tín dụng, khái niệm hoạt động ngân hàng, việc bảo vệ quyền lợi của khách hàng; người đại diện theo pháp luật của tổ chức tín dụng; cung cấp thông tin, bảo mật thông tin; ngân hàng chính sách; điều kiện cấp giấy phép; thời hạn cấp Giấy phép và đăng ký kinh doanh, đăng ký hoạt động; điều kiện khai trương hoạt động và thu hồi Giấy phép; về tổ chức, quản trị, điều hành của tổ chức tín dụng... cùng các vấn đề khác các đại biểu quan tâm.
14h42: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Tiếp tục làm rõ quy mô sửa đổi và phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật
Gợi ý thêm các nội dung thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ đây là án luật lớn với hơn 195 điều. Lần này là sửa đổi một cách toàn diện nhưng chưa được làm rõ quy mô sửa đổi bao nhiêu điều, giữ nguyên những điều nào.
Về phạm vi điều chỉnh, dự án Luật mới chỉ đề cập một chút về xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng nhưng vấn đề của Ngân hàng chính sách, Ngân hàng phát triển lại không để cập đến. Trong khi đây là những định chế tài chính quan trọng nhưng lại không có Luật quy định mà chỉ hoạt động theo văn bản dưới Luật. Điều này cũng gây ra nhiều khó khăn trong thực tiễn hoạt động, thậm chí phải thực hiện quá trình tái cơ cấu. Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cùng đại diện các cơ quan cho ý kiến thêm về nội dung này.
Chủ tịch Quốc hội bày tỏ băn khoăn các ngân hàng thương mại hiện nay hầu như lập ra hoạt động như tổ chức tín dụng thuần túy, tức chủ yếu chủ cho vay, còn các dịch vụ ngân hàng phi tài chính lại không được quan tâm.
Cùng với đó là liên quan đến lĩnh vực số hóa ngân hàng, Fintech, Chủ tịch Quốc hội cho biết quy định trong dự thảo mới chỉ ở mức độ giao dịch điện tử theo hình thức bản giấy nhưng trên nền tảng điện tử. Trong khi đó, Luật Giao dịch điện tử chỉ quy định về quy trình, thủ tục của vấn đề giao dịch điện tử, còn nội hàm cụ thể như thế nào là do các luật chuyên ngành quy định. Nếu luật này ra đời cộng với Luật Giao dịch điện tử cũng không đáp ứng được vấn đề phát triển và xây dựng hệ thống số hóa, xây dựng Fintech trong giai đoạn hiện nay, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ. Do đó, cần phải nghiên cứu để có ý kiến thỏa đáng.
Về tập đoàn tài chính, Chủ tịch Quốc hội cho biết trong chiến lược của Ngân hàng nhà nước đã được phê chuẩn đến năm 2025 và định hướng 2030 có đề cập: hoàn thiện khuôn khổ pháp lý xác định trách nhiệm Ngân hàng Nhà nước trong thanh tra, giám sát các tập đoàn tài chính dưới hình thức công ty mẹ con, trong đó công ty mẹ là tổ chức tín dụng, đầu mối phối hợp với cơ quan liên quan tham mưu cho Chính phủ xây dựng khung khổ pháp lý về tập đoàn tài chính. Vấn đề đặt ra là nội hàm tập đoàn tài chính là gì, khung khổ thế nào thì luật này có quy định không?
Chủ tịch Quốc hội cũng bày tỏ băn khoăn về các quy định về tài chính của ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng khi dự thảo quy định chế độ tài chính của ngân hàng thương mại và các chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện theo quy định của Chính phủ. Vậy quy định của Chính phủ là thế nào? các vấn đề về doanh thu, chi phí, doanh thu nhận trước, lãi dự thu, trích lập dự phòng, hoàn dự phòng, hạch toán lại lỗ, chế độ kế toán, kiểm toán, vấn đề trích lập các quỹ như thế nào. Luật về các tổ chức tín dụng, nhưng tài chính của lại không được quy định, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ.
Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý đến nội dung về trách nhiệm của Bộ Tài chính, phân định thẩm quyền của Ngân hàng nhà nước và Thống đốc Ngân hàng nhà nước, những nội dung liên quan đến hoạt động phát hiện sớm, xử lý các tổ chức tín dụng, can thiệp các biện pháp đặc biệt. Ngoài ra, vấn đề tương thích giữa luật này với các luật khác như Luật Bảo hiểm tiền gửi, giao thoa giữa các lĩnh vực ngân hàng với bảo hiểm, ngân hàng với đầu tư chứng khoán, trái phiếu…cũng cần được tiếp tục thảo luận, nghiên cứu, làm rõ.
15h01: Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga phát biểu
Về sự cần thiết sửa đổi luật và hồ sơ dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga tán thành với sự cần thiết sửa đổi luật với những lý do như trong Tờ trình Chính phủ, nhất là yêu cầu thể chế hóa kịp thời những chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước đối với lĩnh vực ngân hàng đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát sinh, khắc phục những hạn chế, bất cập qua thực tiễn thi hành Luật, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cũng đánh giá, hồ sơ dự án Luật các tổ chức tín dụng (sửa đổi) được nghiên cứu, chuẩn bị đầy đủ, kỹ lưỡng, xây dựng công phu, đảm bảo các yêu cầu theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đủ điều kiện để trình Quốc hội.
Về phạm vi điều chỉnh, dự thảo luật đã bổ sung phạm vi điều chỉnh về việc xử lý nợ xấu và xử lý tài sản đảm bảo các khoản nợ xấu, đại biểu cho rằng việc mở rộng phạm vi điều chỉnh là phù hợp với Nghị quyết 63 của Quốc hội khóa XV tại Kỳ họp thứ 3. Về đối tượng áp dụng, dự thảo luật bổ sung thêm tổ chức nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ có chức năng mua bán, xử lý nợ, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, việc bổ sung đối tượng này là phù hợp.
Về việc đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của dự thảo luật với hệ thống pháp luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nhấn mạnh, dự án luật này có liên quan đến nhiều đạo luật khác như Bộ luật dân sự, Luật doanh nghiệp phá sản, Luật chứng khoán, Luật Thi hành án dân sự, Bộ luật tố tụng hình sự. Do đó, đề nghị cần cân nhắc xem xét một số nội dung dự thảo Luật; rà soát để đảm bảo tính đường bộ, tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
Về những trường hợp không được đảm nhiệm chức vụ, điểm e khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp năm 2020 quy định: tổ chức, cá nhân sau đây không có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam: Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc; hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định; các trường hợp khác theo quy định của Luật phá sản, Luật phòng, chống tham nhũng.
Trong khi đó, khoản 2, Điều 33 của dự thảo luật quy định những người sau đây không được đảm nhiệm là kế toán trưởng, giám đốc chi nhánh, giám đốc công ty con của tổ chức tín, người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự đang chấp hành bản án, quyết định về hình sự của tòa án, người đã bị kết án về tội từ tội phạm nghiêm trọng trở lên, người đã bị kết án về tội xâm phạm sở hữu mà chưa được xóa án tích. Đại biểu đề nghị dự án luật là cần làm rõ sự thống nhất giữa quy định của dự thảo luật này và dự thảo Luật doanh nghiệp.
15h07: Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thuý Anh phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thuý Anh bày tỏ sự nhất trí cao về sự cần thiết xây dựng Dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) để xử lý các vấn đề phát sinh liên quan đến hoạt động các tổ chức tín dụng trên thực tế, đồng thời tiếp tục thể chế hoá các chủ trương của Đảng, các nghị quyết của Quốc hội, chỉ đạo của Chính phủ, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn và phù hợp với chuẩn mực quốc tế.
Về hồ sơ dự án Luật, Chủ nhiệm Nguyễn Thuý Anh nêu rõ, hồ sơ dự án Luật được chuẩn bị công phu và tuân thủ trình tự, thủ tục của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Đặc biệt, đây là lần đầu dự trình ra Quốc hội nhưng đã đầy đủ các dự thảo, nghị định, thông tư, do đó Chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội đánh giá cao vấn đề này.
Tuy nhiên Chủ nhiệm Nguyễn Thuý Anh cho rằng, báo cáo đánh giá tác động các chính sách còn chung chung, định tính trong khi có nhiều chính sách có thể phát sinh nguồn lực tương đối lớn như dịch vụ ngân hàng, các phương tiện điện tử và số hoá dịch vụ ngân hàng, hỗ trợ, thúc đẩy, quản lý ngân hàng số, các biện pháp hỗ trợ tổ chức tín dụng được can thiệp sớm, các chính sách tác động đến lĩnh vực xã hội…
Bên cạnh đó một số chính sách được đánh giá tác động nhưng chưa được cụ thể hoá trong dự thảo Luật. Do đó, Chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp túc đánh giá, nghiên cứu các chính sách sâu sắc hơn và đưa ra số liệu, bằng chứng khoa học để tăng tính thuyết phục cho các đề xuất chính sách, làm cơ sở dự kiến nguồn lực để đảm bảo tính khả thi của dự án Luật.
Liên quan đến trách nhiệm của Uỷ ban Xã hội về việc lồng ghép bình đẳng giới trong dự án Luật, Chủ nhiệm Nguyễn Thuý Anh cho biết, cơ quan chủ trì soạn thảo cơ bản tuân thủ các quy định về trình tự, thủ tục vấn đề lồng ghép bình đẳng giới, trong quá trình xây dựng dự án luật có báo cáo về lồng ghép bình đẳng giới. Trong đó, Chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội cho rằng, nhận định dự án Luật không làm phát sinh bất bình đẳng giới, bảo đảm quyền của nữ giới nhưng chưa có sự đánh giá, phân tích tác động chính sách. Bên cạnh đó, hồ sơ dự án Luật chưa có ý kiến của cơ quan quản lý Nhà nước, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam.
Nhận thấy đây là dự án Luật có các vấn đề liên quan đến bình đẳng giới, Chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội Nguyễn Thuý Anh đề nghị cần xem xét vấn đề lồng ghép giới trong dự án Luật. Đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát và bổ sung các quy định cụ thể.
Theo đó, đề nghị rà soát toàn bộ quy định của dự thảo Luật để đảm bảo thống nhất, đồng bộ với quy định tại Điều 12 của Luật Bình đẳng giới về bình đẳng giới trong lĩnh vực kinh tế. Đồng thời đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu bổ sung nguyên tắc về bảo vệ quyền lợi của khách hàng, cung cấp thông tin trong trường hợp tiền gửi tại tổ chức tín dụng là tài sản thuộc sở hữu chung của nhiều người, đặc biệt là của vợ, chồng, các thành viên trong gia đình.
Để bảo đảm ngăn ngừa, phân biệt đối xử và bảo đảm tính khả thi trong thi hành và quy định của Luật Bình đẳng giới và Bộ luật Lao động, tổ chức, quản trị, điều hành Luật Tổ chức tín dụng, Chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội Nguyễn Thuý Anh đề nghị rà soát, bổ sung nguyên tắc tại Điều 31 liên quan đến nguyên tắc không định kiến phân biệt đối xử về giới, không cản trở thực hiện quyền bình đẳng giới hoặc thiết kế quy định 1 điều về những hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động của các tổ chức tín dụng và đưa nội dung cấm phân biệt đối xử về giới trong các hoạt động của các tổ chức tín dụng.
15h20: Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh phát biểu
Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh tán thành với Tờ trình của Chính phủ, báo cáo thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Kinh tế, đồng thời hy vọng dự án luật sẽ tương thích với các điều ước quốc tế Việt Nam tham gia, luật hóa các quy định về xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, tiếp tục tạo hành lang pháp lý trong hoạt động xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng sau khi Nghị quyết số 42 hết hiệu lực từ ngày 31/12/2023.
Hồ sơ chuẩn bị tương đối công phu, tuy nhiên dự thảo luật cần đảm bảo tính khả thi, đồng bộ với pháp luật hiện hành và các luật đang được sửa đổi như Luật Đất đai, Luật Giao dịch điện tử, Luật Hợp tác xã, Luật Giá... để giúp phát triển thị trường ngân hàng lành mạnh, minh bạch, hiệu quả.
Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh đề nghị quy định rõ hành vi bị cấm trong hoạt động ngân hàng, như việc lợi dụng người đứng tên để chi phối quyền sở hữu, lách quy định để phục vụ lợi ích cho một nhóm cá nhân... Cần nghiên cứu thể chế thêm một số quy định đối với các công ty tài chính trong lĩnh vực cho vay tiêu dùng cá nhân, để giảm tình trạng mất an ninh trật tự trong lĩnh vực này.
Về khái niệm ”người có liên quan”, Trưởng Ban Công tác đại biểu cho rằng cần rà soát, nghiên cứu, đồng thời cần tiếp tục rà soát, để đảm bảo bao quát được các tình huống thực tiễn. Về tỷ lệ sở hữu cổ phần, Trưởng Ban Công tác đại biểu đề nghị có quan soạn thảo làm rõ cơ sở pháp lý của tỷ lệ dùng trong dự thảo, đồng thời cần nghiên cứu thêm kinh nghiệm quốc tế, có luận giải rõ hơn về việc thay đổi tỷ lệ.
Về nội dung hoạt động được phép của tổ chức tín dụng, Trưởng Ban Công tác đại biểu đề nghị làm rõ danh mục các hoạt động được cấp phép theo quy định của Ngân hàng nhà nước cũng như những hướng dẫn đi kèm để đồng bộ hóa, tránh gây khó khăn trong hoạt động của tổ chức tín dụng. Về hoạt động của ngân hàng hợp tác xã, Trưởng Ban Công tác đại biểu cho rằng quy định tại Điều 116 trong dự thảo Luật còn chung chung, cần quy định rõ ngay trong dự thảo luật để đảm bảo tính rõ ràng của văn bản pháp luật.
Về can thiệp sớm tổ chức tín dụng, Trưởng Ban Công tác đại biểu cho rằng đây là nội dung quan trọng và cần thiết, tuy nhiên, cần nghiên cứu để quy định rõ hơn, chi tiết và cụ thể hơn các trường hợp can thiệp sớm. Đồng thời, cần quy định rõ trách nhiệm của bảo hiểm tiền gửi, cơ chế, mức phí đóng góp tiền gửi vào các tổ chức tín dụng.
15h53: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu về dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi)
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định tán thành với sự cần thiết của dự án Luật này; đồng thời đề nghị sau phiên họp này, Chính phủ phấn đấu hết sức để hoàn thiện dự án Luật này để đảm bảo đủ điều kiện trình Quốc hội trong Kỳ họp tới theo đúng tinh thần Nghị quyết 63 của Quốc hội. Đối với những gợi ý của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, đây là những gợi ý lớn, mang tính chuyên môn, đề nghị Chính phủ tiếp thu một cách tối đa để đưa vào dự án Luật...
Cho rằng hồ sơ dự án Luật đã được chuẩn bị rất công phu, đầy đủ với 19 loại tài liệu khác nhau, 28 văn bản dự thảo quy định chi tiết, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, đây là bước tiến bộ so với các lần sửa đổi trước. Lần sửa đổi này quy mô hơn và cũng bao quát được nhiều vấn đề thực tiễn đặt ra. Bên cạnh đó, công tác thẩm tra cũng ngày càng kỹ càng.
Nhấn mạnh hiện tại trong bối cảnh kinh tế- xã hội trong nước đang có những thay đổi, suy giảm, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị mọi vấn đề đặt ra trong dự án Luật này cần phải được lắng nghe, tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý và có những giải trình cụ thể, đầy đủ, công khai, minh bạch để đảm bảo tính thuyết phục khi trình ra Quốc hội.
Sau khi hết thời hạn kéo dài áp dụng Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng sẽ đặt ra yêu cầu luật hóa Nghị quyết 42 vào dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi). Việc luật hóa phải đảm bảo sao cho phù hợp với phạm vi, đối tượng điều chỉnh của Luật này, còn các vấn đề khác thì phải luật hóa trong các luật khác.
16h09: Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi phát biểu
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, Bộ Tài chính đã đề xuất nghiên cứu đưa hai ngân hàng chính sách vào phạm vi điều chỉnh của luật. Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, hai tổ chức tài chính này đã thực hiện một số hoạt động như là các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại, vì vậy, cần đưa ra quy định có tính nguyên tắc để xử lý các vấn đề thuộc hoạt động của hai ngân hàng này.
Về xử lý tài sản đảm bảo thông qua nội luật hóa một số nội dung của Nghị quyết 42, cơ quan soạn thảo đã đưa ra quy định về ưu tiên thanh toán, thuế. Bộ Tài chính đã kiến nghị tính toán thật kỹ, ưu tiên thanh toán cho tổ chức tín dụng trước, phân biệt rõ các loại thuế để có phương án sắp xếp giải quyết phù hợp.
Về tài chính của các tổ chức tín dụng, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, dự thảo luật hiện tại chưa thể hiện rõ nguyên tắc, cần đưa các quy định mang tính ổn định, tính nguyên tắc ở các Nghị định về doanh thu, chi phí, trích lập dự phòng rủi ro, lỗ lãi, chế độ kế toán, kiểm toán vào luật, để đảm bảo tính đặc thù hoạt động của các tổ chức tín dụng.
Về nội dung quy định về các khoản vay đặc biệt của các tổ chức tín dụng, Bộ Tài chính đồng tình với nhiều vấn đề trong báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế. Đối với nội dung liên quan giữa các hoạt động của tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại với thị trường chứng khoán, bảo hiểm, Bộ Tài chính đề nghị Ngân hàng nhà nước có những quy định cụ thể, hợp lý, đảm bảo quản lý được vấn đề này, thống nhất với Luật Chứng khoán, Luật Kinh doanh bảo hiểm.
Ngoài ra, Bộ Tài chính đề nghị Ngân hàng nhà nước nghiên cứu, thiết kế các quy định điều chỉnh việc các ngân hàng kết hợp cùng lĩnh vực bảo hiểm, để đảm bảo các hoạt động của các tổ chức tín dụng, các doanh nghiệp bảo hiểm được an toàn, minh bạch. Bộ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng nhà nước để hoàn thiện dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi).
16h19: Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long phát biểu
Nêu quan điểm về sửa đổi luật, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long cho biết, Bộ Công an thống nhất về sự cần thiết phải sửa đổi, bổ sung Luật các tổ chức tín dụng.
Về xử lý nợ xấu tại Chương 11 dự thảo luật, để đảm bảo hỗ trợ đúng đối tượng, đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu chỉnh lý lại quy định nợ xấu theo hướng chỉ khoanh vùng đối với khoản nợ xấu hình thành do các nguyên nhân khách quan như: ảnh hưởng từ tình hình dịch bệnh, khó khăn chung của nền kinh tế, không áp dụng đối với khoản nợ xấu hình thành từ ý thức chủ quan của những hành vi vi phạm quy định.
Về thu giữ tài sản đảm bảo, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp bao gồm quyền thu giữ theo thỏa thuận (nếu có) của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến tài sản đảm bảo để đảm bảo sự bình đẳng trước pháp luật, trong đó Hiến pháp năm 2013 quy định cụ thể hoạt động thu giữ trong trường hợp người cần cầm giữ tài sản đảm bảo là người khác không phải là khách hàng.
Đối với các quy định về kê biên tài sản đảm bảo bên thi hành án dân sự hoàn trả vật chứng trong vụ án hình sự, vụ việc hành chính tại Điều 186, Điều 188 của dự thảo luận, Thứ trưởng Bộ Công an đề nghị cân nhắc không quy định các biện pháp hỗ trợ này vì chưa đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp. Vì vậy, ban soạn thảo cần rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng trên cơ sở nhìn nhận rõ kết quả thực hiện, đánh giá toàn diện để quy định những giải pháp đã phù hợp trong thực tiễn.
16h26: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Cần quy định trong luật về Ngân hàng Chính sách xã hội và Ngân hàng Phát triển Việt Nam
Bày tỏ đồng tình với nhiều ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận nhiều nội dung phát biểu xác đáng làm cơ sở để các cơ quan nghiên cứu tiếp thu hoàn thiện hồ sơ dự án luật và báo cáo thẩm tra.
Về phạm vi điều chỉnh, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ Luật Các tổ chức tín dụng nên có chương riêng để quy định về Ngân hàng Chính sách xã hội và Ngân hàng Phát triển Việt Nam để luật hóa quy định trong nghị định để xác định địa vị pháp lý của 2 ngân hàng này bảo đảm công khai, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho tái cơ cấu phát triển các ngân hàng này. Với vị trí vai trò của mình, Ngân hàng chính sách và Ngân hàng phát triển xứng đáng có 1 chương trong luật.
Về luật hóa các nội dung của Nghị quyết 42/2017/QH14, Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu để luật hóa những nội dung về tái cơ cấu tổ chức tín dụng, xử lý nợ xấu trong điều kiện bình thường, những nội dung đặc biệt mà có thể áp dụng cho giai đoạn bình thường này chứ không phải là tất cả các vấn đề của Nghị quyết 42/2017/QH14. Đồng thời, lưu ý chỉ xử lý những nội dung nào đúng luật, tức cho vay đúng luật nhưng có rủi ro về kinh doanh mà có nợ xấu, còn những vấn đề do ngân hàng làm sai phải trừ vào vốn chủ sở hữu.
Nhấn mạnh các nội dung xử lý nợ xấu phải bảo đảm nguyên tắc phải quay về hệ thống pháp luật bình thường, Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát cân nhắc các nội dung quy định trong luật như về quy trình ưu tiên thanh toán, vấn đề thuế, về Công ty quản lý tài sản (VAMC); rà soát lại tất cả những nội dung giao thoa giữa các luật như ngân hàng thương mại sở hữu công ty chứng khoán, giao thoa giữa bảo hiểm mới với ngân hàng, những sản phẩm ngân hàng có tính chất đầu tư…
Về quản lý nhà nước, Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu luật hóa các quy định trong nghị định của Chính phủ về chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài chính trong quản lý tài chính ngân hàng; tính toán lại quy định về hệ thống thanh tra kiểm soát bên ngoài, phải nghiên cứu hệ thống thanh tra giám sát độc lập và thống nhất; rà soát các quy định về thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ngân hàng nhà nước…
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh đây là dự án Luật phức tạp, phạm vi rộng lớn nên các cơ quan của Chính phủ, Quốc hội phải cùng nhau chung sức, lắng nghe để hoàn thiện dự thảo Luật.
16h46: Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng giải trình, tiếp thu làm rõ một số nội dung thảo luận
Thống đốc Ngân hàng nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, Luật Các tổ chức tín dụng là luật khó, có tính chất đặc thù, các quy định trong dự thảo luật cần góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, đồng thời kiểm soát được rủi ro và an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng. Việc xây dựng luật được triển khai trong bối cảnh khó khăn, nhạy cảm. Chính những bộc lộ thực tiễn trong thị trường tín dụng cũng là cơ hội để chúng ta rút kinh nghiệm, bổ sung chỉnh sửa sao cho phù hợp với xu hướng trong bối cảnh mới.
Cảm ơn sự quan tâm và ý kiến phát biểu sâu sắc, toàn diện của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án Luật, Thống đốc Ngân hàng nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, về phạm vi điều chỉnh, sẽ tiếp tục nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, rà soát nghiên cứu để có quy định phù hợp với thực tiễn. Thống đốc Ngân hàng nhà nước cho biết, các tổ chức tín dụng cần tăng cường các hoạt động khác, tuy nhiên, qua các giai đoạn tái cơ cấu, việc đa dạng hóa hoạt động đến giờ vẫn gặp khó khăn.
Về các vấn đề liên quan đến quản trị, dự thảo luật đã tập trung vào các vấn đề giảm sở hữu, tăng hiệu quả quản trị hoạt động, đưa ra giới hạn về tín dụng… Thống đốc Ngân hàng nhà nước cho biết, đây chỉ là một trong các giải pháp cần thực hiện. Nhiều giải pháp khác cũng đang được hoạch định, chuẩn bị triển khai, trong đó có áp dụng công nghệ thông tin…
Về vấn đề can thiệp sớm, xử lý ngân hàng yếu kém, Thống đốc Ngân hàng nhà nước cho rằng đây là vấn đề rất khó. Hiện nay, căn cứ trên thực tiễn các sự vụ phát sinh, dự thảo Luật đang có điều chỉnh phù hợp để khắc phục những hạn chế của luật hiện hành.
Về Nghị quyết 42, Thống đốc Ngân hàng nhà nước cho biết dự thảo Luật chỉ đưa vào những nội dung đã chín, đã rõ, đảm bảo khi thi trong thực tiễn áp dụng. Thống đốc Ngân hàng nhà nước cho biết Ngân hàng nhà nước sẽ tổng hợp, tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến của các đại biểu để trình Quốc hội dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật này.
16h59: Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn kết luận nội dung thảo luận
Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, qua thảo luận Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao, trách nhiệm của Chính phủ trong quá trình xây dựng dự thảo Luật các tổ chức tín dụng (sửa đổi); tán thành với nhiều nội dung trong báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế. Để đảm bảo đủ điều kiện trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Chính phủ tích cực tiếp thu tối đa ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, các thành viên của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Kinh tế để hoàn thiện hồ sơ dự án luật.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, thể chế hóa đầy đủ các chủ trương lớn của Đảng để hoàn thiện cơ chế, chính sách trong lĩnh vực ngân hàng; tăng cường hơn nữa năng lực quản trị, điều hành, quản lý rủi ro của các tổ chức tín dụng. Bổ sung cụ thể bố cục của dự thảo luật; tiếp tục nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng tác động đối với chính sách cụ thể; hoàn thiện báo cáo, tài liệu có liên quan để hoàn thiện hồ sơ dự án luật; thu thập bổ sung ý kiến của các đối tượng chịu tác động đảm bảo tính toàn diện, khả thi của dự án luật.
Tiếp tục rà soát dự án luật với các quy định tại các luật liên quan để đảm bảo nguyên tắc áp dụng thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật trên nguyên tắc cái gì đã rõ, đã chín, có thể đưa vào; cái gì chưa chín, chưa rõ thì tiếp tục nghiên cứu.
Chính phủ cũng cần tiếp tục rà soát phạm vi, đối tượng điều chỉnh và đối tượng áp dụng đảm bảo hợp lý, khả thi và hiệu quả. Làm rõ các nội dung tại dự thảo luật về tổ chức quản trị, điều hành của tổ chức tín dụng có liên quan đến Luật Doanh nghiệp và các luật khác có liên quan. Rà soát quy định, nhất là quyền hạn, nghĩa vụ, trách nhiệm của người quản lý, người điều hành, Ban kiểm soát. Rà soát, hoàn thiện các nội dung về tài chính của tổ chức tín dụng về doanh thu, chi phí, lãi dự thu, trích lập dự phòng, hạch toán lãi lỗ, kế toán, kiểm toán, trích lập quỹ trong dự thảo luật…
Tiếp tục nghiên cứu, cụ thể hóa nội dung chính sách liên quan đến số hóa dịch vụ ngân hàng tại dự thảo luật, đảm bảo thống nhất với các Luật Giao dịch điện tử và các luật khác có liên quan. Hoàn thiện các quy định về đảm bảo an toàn trong hoạt động tổ chức tín dụng. Đồng thời, đánh giá toàn diện về cho vay đặc biệt, cần xin ý kiến cấp trên hay không, cần phải thể hiện rõ, làm rõ cơ sở và sự cần thiết của việc cho vay đặc biệt không có tài sản đảm bảo; trách nhiệm thu hồi khoản vay đặc biệt của cơ quan quản lý, các chủ thể cho vay và các bên có liên quan.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; ý kiến của đồng chí Chủ tịch Quốc hội, ý kiến thẩm tra, hoàn thiện báo cáo gửi cơ quan thẩm tra có đủ điều kiện trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV hay không?