Toàn cảnh Phiên họp chuyên đề pháp luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào dự án Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi).
Trình bày Tờ trình của Chính phủ về việc sửa đổi Luật Kinh doanh bất động sản, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, một trong điểm mới trong lần sửa đổi Luật là quy định về điều tiết thị trường bất động sản tại Chương IX, nhằm điều tiết, bình ổn thị trường bất động sản trong các trường hợp khi thị trường tăng trưởng "nóng", "đóng băng".
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết có 02 loại ý kiến:
Loại ý kiến thứ nhất: Đề nghị cân nhắc tính hợp lý của quy định như tại dự thảo Luật về điều tiết thị trường bất động sản vì dự thảo Luật chưa làm rõ được khái niệm pháp lý “điều tiết thị trường”; chưa phân biệt được các biện pháp điều tiết thị trường bất động sản với điều tiết thị trường nói chung và điều tiết các thị trường cụ thể khác nói riêng; chưa rõ tính quy phạm pháp luật, bắt buộc thực hiện của các quy định. Quy định tại Điều 84 dự thảo Luật về các trường hợp thực hiện điều tiết thị trường chưa rõ tính định lượng “tăng bất thường”, “giảm bất thường”, “tác động lớn”; việc đánh giá mức độ biến động của thị trường bất động sản chỉ trên cơ sở “lượng giao dịch” là chưa đầy đủ, chưa đúng trọng tâm.
Quy định tại Điều 86 dự thảo Luật về các biện pháp điều tiết thị trường bất động sản còn chung chung, chưa rõ ràng, không có nội hàm chính sách cụ thể. Dự thảo Luật chỉ giới hạn các biện pháp quyết định theo thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là không cần thiết vì đã có đủ cơ sở pháp lý tại Luật Tổ chức Chính phủ và các luật có liên quan để Chính phủ thực hiện công tác điều hành và các giải pháp thuộc thẩm quyền; những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng phải thực hiện theo các quy định của các luật có liên quan…
Vì vậy, đề nghị không quy định một Chương riêng về điều tiết thị trường bất động sản mà nghiên cứu, hoàn thiện quy định tại điểm c khoản 2 Điều 89 dự thảo Luật theo hướng: trong quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nước về kinh doanh bất động sản, nếu nhận thấy biến động của thị trường bất động sản có khả năng ảnh hưởng lớn đến các mục tiêu phát triển kinh tế vĩ mô của đất nước, Bộ Xây dựng chủ trì phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định hoặc trình cấp có thẩm quyền quyết định biện pháp điều tiết thị trường bất động sản theo quy định của pháp luật hoặc hoàn thiện quy định tại khoản 5 Điều 8 dự thảo Luật theo hướng ghi nhận nguyên tắc chung; nghiên cứu chuyển một số nội dung về báo cáo điều tiết thị trường bất động sản vào Chương X dự thảo Luật về quản lý nhà nước về kinh doanh bất động sản.
Loại ý kiến thứ hai: Nhất trí với quy định tại dự thảo Luật, tuy nhiên, đề nghị tiếp tục hoàn thiện các quy định bảo đảm rõ ràng về mặt nội dung và tính quy phạm, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật theo hướng Nhà nước chỉ can thiệp khi biến động của thị trường bất động sản ảnh hưởng lớn đến các mục tiêu phát triển kinh tế vĩ mô của đất nước.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Hữu Toàn góp ý về quy định điều tiết thị trường bất động sản.
Cho ý kiến về nội dung này, đa số ý kiến tại Phiên họp chuyên đề pháp luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với sự cần thiết quy định về điều tiết thị trường bất động sản, tuy nhiên các ý kiến cho rằng cần tiếp tục rà soát, nghiên cứu, sửa đổi bổ sung cụ thể, chi tiết, tránh trùng lắp, chồng lấn. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Văn Toàn khẳng định, giá trị của bất động sản rất lớn, chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế, nếu can thiệp bằng tiền và chính sách là vô cùng khó. Bởi thị trường có lúc lên, lúc xuống, có lúc đóng băng và tình trạng diễn ra ở các quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, quy định của dự thảo luật chưa đủ cụ thể, rõ ràng vì vậy nếu quy định về điều tiết thị trường bất động sản cần nêu rõ can thiệp trong trường hợp nào, ai chịu trách nhiệm.
Nêu quan điểm về quy định điều tiết thị trường bất động sản, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhận thấy quy định như dự thảo còn chung chung, chưa chi tiết, cụ thể, chưa làm rõ nội hàm “đóng băng”, tăng trưởng “nóng”. Đồng tình với loại ý kiến thứ nhất tại báo cáo thẩm tra do Ủy ban Kinh tế nêu, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy đề nghị nghiên cứu thêm tại Điều 89, trong trường hợp thị trường “nóng” hoặc “đóng băng”, cơ quan nhà nước có ứng xử phù hợp. Hơn nữa, trong chương IX của dự thảo luật chỉ có 4 Điều, đề nghị cân nhắc có nên quy định thành một chương riêng hay không?
Tờ trình của Chính phủ đã nêu rõ vai trò của điều tiết thị trường bất động sản với các hạn chế cụ thể hiện nay, là một trong những hạn chế của luật hiện hành. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội cho rằng, hồ sơ dự án luật cho thấy chưa thực sự rõ mối liên hệ giữa các quy định tại dự thảo luật với việc khắc phục các hạn chế cụ thể được nêu. Đại biểu băn khoăn, dự thảo luật có khắc phục được tình trạng bất cập về giá nhà ở khu đô thị còn cao so với mặt bằng thu nhập; tình trạng đầu cơ bất động sản diễn ra phổ biến và chưa có cơ chế cụ thể để kiểm soát, điều tiết thị trường bất động sản…
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm nhấn mạnh, việc điều tiết thị trường bất động sản cần tôn trọng quy luật thị trường.
Cho ý kiến về 2 phương án cơ quan thẩm tra nêu về điều tiết thị trường bất động sản, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm lựa chọn loại ý kiến thứ 2, theo đó nhất trí với quy định tại dự thảo Luật nhưng đề nghị tiếp tục hoàn thiện các quy định bảo đảm rõ ràng về mặt nội dung và tính quy phạm, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật theo hướng Nhà nước chỉ can thiệp khi biến động của thị trường bất động sản ảnh hưởng lớn đến các mục tiêu phát triển kinh tế vĩ mô của đất nước; việc thực hiện điều tiết thị trường bất động sản cần tôn trọng quy luật của thị trường.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cũng ủng hộ với loại ý kiến thứ 2; đồng thời đề nghị tiếp tục hoàn thiện các quy định bảo đảm rõ ràng về mặt nội dung và tính quy phạm, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật theo hướng Nhà nước chỉ can thiệp khi biến động của thị trường bất động sản ảnh hưởng lớn đến các mục tiêu phát triển kinh tế vĩ mô của đất nước.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị thay mặt cơ quan soạn thảo giải trình nội dung đại biểu nêu liên quan đến quy định điều tiết thị trường bất động sản.
Giải trình nội dung đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, đại diện cơ quan soạn thảo cho biết, thị trường bất động sản có vai trò và ảnh hưởng lớn tới nền kinh tế. Thực tế thời gian qua, khi thị trường biến động nhưng chưa có quy định nào áp dụng để điều tiết thị trường bất động sản, vì vậy mong muốn của cơ quan soạn thảo là đưa vào dự thảo luật quy định về nguyên tắc theo hướng Chính phủ theo chức năng, nhiệm vụ được giao điều tiết thị trường bất động sản trong một số trường hợp cần thiết.
“Ban soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát, nghiên cứu, tiếp thu ý kiến đại biểu để quy định này đảm bảo tính khả thi, thống nhất trong hệ thống pháp luật và mang lại hiệu quả trong thực tế” Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết.