TỔ CÔNG TÁC CỦA ĐOÀN GIÁM SÁT QUỐC HỘI LÀM VIỆC VỚI BỘ VĂN HOÁ, THỂ THAO VÀ DU LỊCH VỀ KẾT QUẢ TRIỂN KHAI THỰC HIỆN CÁC CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU QUỐC GIA
CTMTQG được các cấp, các ngành và dư luận xã hội tích cực vào cuộc để triển khai thực hiện
Báo cáo với Đoàn giám sát của Quốc hội về kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) xây dựng nông thôn mới và Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Thứ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thuỷ nêu rõ, Bộ đã ban hành Hướng dẫn thực hiện các Tiêu chí, chỉ tiêu thuộc Bộ Tiêu chí quốc gia về nông thôn mới các cấp giai đoạn 2021-2025 gửi các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai thực hiện. Hiện có 6.712 xã, chiếm 81,7% đạt tiêu chí cơ sở vật chất văn hoá. So với mục tiêu đến năm 2025 là có 90% số xã đạt chuẩn tiêu chí số 6 về cơ sở vật chất văn hoá theo Bộ Tiêu chí quốc gia về nông thôn mới, Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ cho rằng, kết quả hiện tại còn tương đối thấp, trong điều kiện nguồn lực đất đai và ngân sách hạn chế, việc phấn đấu đạt mục tiêu về cơ sở vật chất văn hoá còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, cần có giải pháp tháo gỡ.
Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ cho biết tiến độ giải ngân nguồn vốn của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch trong năm 2022 đã thực hiện đạt 63%. Dự kiến giải ngân 100% vốn sự nghiệp năm 2022 - 2023.
Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy báo cáo kết quả triển khai thực hiện các CTMTQG liên quan đến lĩnh vực văn hoá.
Nhìn chung, các địa phương đã chủ động bám sát các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Tỉnh ủy để tập trung chỉ đạo, điều hành thực hiện nhiệm vụ của các Chương trình mục tiêu quốc gia được giao, việc triển khai các văn bản hướng dẫn thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia của Trung ương tới các địa phương đã nắm bắt kịp thời tháo gỡ được những khó khăn vướng mắc trong quá trình chỉ đạo tổ chức thực hiện tại cơ sở.
Các sở, ngành tại địa phương theo phân công đã có sự phối hợp chặt chẽ hiệu quả, bám sát chỉ đạo, tích cực tham mưu xây dựng kế hoạch và hướng dẫn cấp cơ sở, các chủ đầu tư triển khai thực hiện; công tác tuyên truyền được triển khai rộng rãi bằng nhiều hình thức, do đó các Chương trình mục tiêu quốc gia được các cấp, các ngành và dư luận xã hội đặc biệt quan tâm, tích cực vào cuộc để tổ chức triển khai thực hiện.
Thời gian triển khai thực hiện các CTMTQG và giải ngân kế hoạch vốn năm 2022 còn chậm
Bên cạnh những kết quả đạt được, Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ đã chỉ rõ một số tồn tại, hạn chế trong triển khai thực hiện các Chương trình này. Theo đó, năm 2022 là năm đầu triển khai thực hiện các nhiệm vụ, chỉ tiêu của Dự án 6, thời gian thực hiện tập trung vào 6 tháng cuối năm, ngoài yêu cầu tổ chức thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư công, đấu thầu, định mức của một số nhiệm vụ chưa được thống nhất, quy trình thực hiện qua nhiều bước, có ảnh hưởng đến tiến độ và thời gian triển khai thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn năm 2022. Công tác chuẩn bị, xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện ở một số đơn vị còn chậm.
Theo quy định của Luật Đầu tư công năm 2019 và Nghị định số 27/2022/NĐ-CP, việc lập kế hoạch là cho cả giai đoạn 2021-2025, tuy nhiên, Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ cho biết, việc lập kế hoạch phải tổng hợp từ cấp xã, cấp huyện; trên thực tế một số địa phương có số lượng các huyện, các xã tham gia các Chương trình rất lớn, công tác chuẩn bị, xây dựng kế hoạch ở cấp huyện, cấp xã còn gặp nhiều lúng túng, nhất là khu vực miền núi nên ảnh hưởng đến tiến độ, quá trình lập kế hoạch.
Ngoài ra, các địa phương chưa thống nhất cách hiểu và cách áp dụng Quyết định số 39/2021/QĐ-TTg ngày 30/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách trung ương và tỷ lệ vốn đối ứng của ngân sách địa phương thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025, dẫn đến sự lúng túng của các địa phương trong xây dựng định mức, phẩn bổ kinh phí cho các nhiệm vụ thành phần của Dự án 6.
Cho rằng năm 2022 là năm đầu thực hiện các Chương trình MTQG giai đoạn 2021- 2025, Thứ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thuỷ nhấn mạnh cần phải triển khai nhiều công việc, nội dung. Bên cạnh đó, theo quy định tại Nghị định số 27/2022/NĐ-CP, địa phương phải ban hành rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật, nhiều quy định, hướng dẫn làm cơ sở để thực hiện chương trình, do đó dẫn tới sự chậm trễ nhất định so với kế hoạch đã đề ra.
Đề xuất một số giải pháp chủ yếu, nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện
Từ những phân tích nêu trên, Thứ trưởng Trịnh Thuỷ đề xuất một số giải pháp chủ yếu, nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện, trong đó về chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức triển khai thực hiện Dự án, cần chủ động, kịp thời hướng dẫn địa phương xây dựng kế hoạch, tổ chức triển khai thực hiện Dự án 6; đề xuất nhiệm vụ, các dự án theo kế hoạch trung hạn và hằng năm theo thứ tự ưu tiên triển khai các nhiệm vụ đảm bảo đúng trọng tâm, trọng điểm. Việc xây dựng kế hoạch cần phù hợp với nguồn kinh phí phân bổ, chỉ tiêu nhiệm vụ của cả giai đoạn 2021-2025 và tình hình thực tế của địa phương.
Tổng hợp đề xuất của các địa phương, đơn vị, xây dựng kế hoạch trung hạn và hằng năm đối với các mục tiêu, nhiệm vụ của Dự án 6 gửi Ủy ban Dân tộc để tổng hợp, hướng dẫn phân bổ và sử dụng kinh phí, bảo đảm triển khai thực hiện đúng đối tượng khi thực hiện Dự án.
Thứ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thuỷ đề nghị rà soát các văn bản quy phạm pháp luật về văn hóa, thể thao và du lịch liên quan đến vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để đề xuất, sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ kịp thời các văn bản không còn phù hợp nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.
Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ đề nghị các đơn vị chủ trì thực hiện dự án cần nâng cao vai trò, trách nhiệm trong công tác phối hợp rà soát khó khăn, vướng mắc, tồn tại theo phản ánh từ cấp cơ sở, chủ đầu tư để tham mưu các cấp, các ngành giải quyết, tháo gỡ theo quy định nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân kinh phí được giao và hoàn thành các chỉ tiêu, mục tiêu của Chương trình đề ra.
Đặc biệt, về tổ chức rà soát, điều chỉnh, bổ sung các văn bản pháp luật, Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ đề nghị nghiên cứu, rà soát, ban hành văn bản sửa đổi Hướng dẫn số 677/HD- BVHTTDL ngày 03/3/2022 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhằm tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong thực tiễn, thúc đẩy tiến độ giải ngân của các địa phương trong quá trình tổ chức thực hiện Dự án 6 (Công văn số 739/BVHTTDL- KHTC ngày 03 tháng 3 năm 2023 thực hiện Công điện số 71/CĐ -TTg ngày 23 tháng 02 năm 2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các địa phương trong quá trình triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia). Đồng thời ban hành 02 Thông tư hướng dẫn các địa phương triển khai hoạt động bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số:
Một là, Thông tư quy định tiêu chí, tiêu chuẩn chất lượng, định mức kinh tế - kỹ thuật bảo tồn, phục dựng, tái hiện và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc; sưu tầm, bảo quản, trưng bày giới thiệu các tài liệu, hiện vật văn hóa vật thể và phi vật thể của đồng bào các dân tộc Việt Nam; bảo tồn làng, bản văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một.
Hai là, Thông tư quy định tiêu chí, tiêu chuẩn chất lượng, định mức kinh tế - kỹ thuật và hướng dẫn triển khai tổ chức các chương trình văn hóa nghệ thuật, ngày hội giao lưu văn hóa, thể thao và du lịch phục vụ đồng bào đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, tại xã đảo, huyện đảo.
Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ đề nghị tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành liên quan rà soát các văn bản quy phạm pháp luật về văn hóa, thể thao và du lịch liên quan đến vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để đề xuất, sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ kịp thời các văn bản không còn phù hợp nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật trong việc tổ chức thực hiện các nội dung của Dự án 6. Đồng thời tổ chức hội nghị hướng dẫn (theo khu vực hoặc toàn quốc) triển khai Dự án 6 để hướng dẫn và thống nhất cách thức triển khai Chương trình từ Trung ương tới địa phương.
Về phân bổ, sử dụng nguồn lực thực hiện Dự án, Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ đề nghị phối hợp với Ủy ban Dân tộc, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính thẩm định, cân đối, phân bổ, bố trí vốn đầu tư phát triển, vốn sự nghiệp theo kế hoạch trung hạn và hằng năm để thực hiện Chương trình. Việc phân bổ kinh phí cần đảm bảo nguyên tắc tập trung, có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải. Phối hợp chặt chẽ, hướng dẫn các địa phương về việc sử dụng nguồn vốn đúng đối tượng, đúng mục đích, đảm bảo tập trung ưu tiên nguồn lực từ Dự án cho hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch.
Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ cho rằng cần kết hợp, lồng ghép triển khai các nhiệm vụ thành phần của Dự án với các đề án, chương trình khác của Trung ương và địa phương để tăng cường nguồn lực thực hiện Dự án. Đẩy mạnh chủ trương xã hội hóa, khuyến khích, tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp, các tổ chức phi Chính phủ đầu tư cho công tác bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số kết hợp với phát triển kinh tế, du lịch.
Về công tác tuyên truyền, Thứ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cũng đề nghị cần thường xuyên tuyên truyền, phổ biến các chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các chính sách hỗ trợ triển khai trên địa bàn vùng đồng bào DTTS và MN; vận động nhân dân vùng đồng bào DTTS và MN chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tham gia tổ chức thực hiện Đề án tổng thể và các chương trình MTQG được triển khai trên địa bàn tại địa phương.
Nhấn mạnh công tác kiểm tra, giám sát thực hiện Chương trình cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ đề nghị cần tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá quá trình triển khai thực hiện chương trình từ khâu chuẩn bị đến thực hiện dự án nhằm đảm bảo thực hiện đúng mục tiêu để kịp thời giải quyết, xử lý, khắc phục những hạn chế, sai sót, vướng mắc trong quá trình thực hiện; có biện pháp xử lý nghiêm các đơn vị, cá nhân vi phạm; đôn đốc đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn.
Phát huy vai trò chủ thể của cộng đồng dân cư tham gia vào quá trình lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và giám sát các chương trình mục tiêu quốc gia; bảo đảm tính công khai, minh bạch, công bằng, đúng quy định pháp luật trong quản lý, tổ chức triển khai thực hiện chương trình.
Ngoài ra, triển khai nắm bắt, trao đổi thông tin về tình hình thực hiện Chương trình tại các địa phương bằng nhiều hình thức (trực tiếp hoặc trực tuyến); tổ chức sơ kết, tổng kết đánh giá và định kỳ báo cáo tình hình, kết quả thực hiện Chương trình nhằm kịp thời phát hiện, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện./.