CHÚ TRỌNG HOẠT ĐỘNG LẤY Ý KIẾN NHÂN DÂN TRONG XÂY DỰNG PHÁP LUẬT MỘT CÁCH THỰC CHẤT

Đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch sso 81/KH-UBTVQ15 và triển khai Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh: Nhiều đổi mới thiết thực và hiệu quả

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Siết chặt kỷ luật, kỷ cương, phòng chống tiêu cực ngay từ công tác xây dựng pháp luật

Hội nghị đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 và triển khai Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh 

Theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, việc lấy ý kiến Nhân dân, lấy ý kiến các đối tượng chịu sự tác động là một trong những quy trình bắt buộc trong quy trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật. Việc chuẩn bị kỹ các vấn đề cần thảo luận, xin ý kiến rộng rãi cùng với việc các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia góp ý có trách nhiệm, chi tiết và cụ thể ngay từ giai đoạn đầu khi xây dựng các chính sách cùng với các ý kiến thẩm định, thẩm tra là rất quan trọng. Đây là cơ sở để các nội dung, chính sách giải quyết một cách kịp thời, đầy đủ và chính xác các vấn đề thực tiễn đặt ra, đảm bảo các chính sách có hiệu lực, hiệu quả trong thực tiễn sau khi được ban hành. Do vậy, để đảm bảo chất lượng, tiến độ soạn thảo và trình các luật, pháp lệnh trong thời gian tới cần tổ chức tốt, hiệu quả, thiết thực việc lấy ý kiến Nhân dân, ý kiến của các đối tượng chịu tác động cũng như công tác thẩm định, thẩm tra. Đây là ý kiến được nhiều đại biểu quan tâm đề xuất tại hội nghị.

Theo báo cáo Kết quả thực hiện Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 và triển khai Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận kết quả thực hiện các giải pháp về đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng pháp luật. Trong đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước và các cơ quan, tổ chức hữu quan, trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao đã triển khai thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp được đề ra tại Kết luận 19-KL/TW của Bộ Chính trị, Đề án Định hướng và Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15. Một trong những nội dung được đề cập đó là việc tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan của Quốc hội với các Bộ, các cơ quan thuộc Chính phủ và cơ quan, tổ chức có liên quan; siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động lập pháp; tổ chức hiệu quả hơn công tác lấy ý kiến nhân dân, ý kiến của các cơ quan, tổ chức, chuyên gia, nhà khoa học, nhất là đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của dự án.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày báo cáo tại hội nghị 

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số tồn tại hạn chế trong việc lấy ý kiến về dự án luật, pháp lệnh. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, việc phối hợp góp ý của các cơ quan, tổ chức, địa phương trong quá trình xây dựng và hoàn thiện chỉnh lý chưa thực sự hiệu quả. Một số ý kiến đóng góp gửi chậm hoặc chất lượng góp ý không đảm bảo. Đây là những khó khăn ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng hồ sơ dự án luật. Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hiện nay khối lượng công việc xây dựng pháp luật chuyên sâu càng tăng, yêu cầu ngày càng cao nhưng số lượng cán bộ chuyên trách về công tác xây dựng pháp luật, pháp chế còn hạn chế. Cùng với đó, thực tiễn thường xuyên phát sinh nhiều vấn đề khó mới, phức tạp phạm vi rộng, đòi hỏi đến kiến thức rất sâu như các vấn đề liên quan đến Luật Quy hoạch, đầu tư công, đấu thầu, đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP)….Theo Bộ trưởng, trong bối cảnh đó, việc phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chủ trì soạn thảo, thẩm tra là hết sức cần thiết, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất và khả thi của hệ thống pháp luật. Do đó, đề nghị các Ủy ban của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, các nhà khoa học, các bộ, ngành tiếp tục phối hợp chặt chẽ để đảm bảo được tiến độ, chất lượng các nội dung trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sớm đi đến thống nhất để hạn chế tối đa những vấn đề còn ý kiến khác nhau để không kéo dài thời gian.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho rằng, việc triển khai Kế hoạch số 81/KH-UBTVQ15 trong thời gian vừa qua đạt được nhiều kết quả, các cơ quan đã thực hiện rất đồng bộ từ việc xây dựng các kế hoạch tổ chức triển khai, cơ chế phối hợp. Với khối lượng công việc xây dựng luật lớn, nhiều vấn đề phải được nghiên cứu cả về lý luận, lý thuyết, kinh nghiệm quốc tế và nhiều vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn là những khó khăn khi xây dựng pháp luật, đòi hỏi phải có nguồn nhân lực, thời gian, vật chất, đặc biệt là các chuyên gia kỹ thuật pháp luật, đặc biệt là các nhà quản lý và thực tiễn. Từ phân tích trên, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường kiến nghị Quốc hội cùng với Chính phủ xem xét để có thể bổ sung nguồn lực, đặc biệt là cơ chế để có thể huy động được các lực lượng chuyên gia không chỉ nghiên cứu các vấn đề của dự án luật mà còn cần nghiên cứu rộng hơn tác động của luật với xã hội cũng như các luật khác. Mặt khác, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cũng cho rằng, do thời gian hạn hẹp nên công tác phản biện, góp ý xây dựng luật cần tập trung vào vấn đề mới, khó, còn nhiều ý kiến khác nhau.

Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Lê Tiến Châu cũng bày tỏ mong muốn cơ quan chủ trì soạn thảo quan tâm, tích cực, chủ động phối hợp với Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để tổ chức phản biện xã hội ngay từ khâu lập, đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh. Bởi đây là giai đoạn hình thành chính sách cơ bản, có ý nghĩa quan trọng định hình nội dung luật. Việc phản biện xã hội sớm sẽ góp phần hoàn thiện và tạo sự đồng thuận về các chính sách ngay từ khâu phân tích chính sách. Đồng thời, trong hoạt động phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc với các cơ quan chủ trì soạn thảo cần tăng cường phối hợp chặt chẽ hơn nữa, nhịp nhàng hơn nữa. Trong đó cần đảm bảo sự tham gia đầy đủ của các cơ quan phản biện từ khi soạn thảo, lấy ý kiến thẩm định, thẩm tra, trình cấp có thẩm quyền cho ý kiến về dự án, dự thảo văn bản. Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Lê Tiến Châu nhấn mạnh, việc tiếp thu, giải trình ý kiến phản biện xã hội cần phải được xác định là nhiệm vụ bắt buộc và văn bản phản biện cần được thể hiện rõ trong hồ sơ trình dự án, trình dự thảo văn bản.

Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Lê Tiến Châu thảo luận tại hội nghị 

Có cùng nội dung kiến nghị về việc lấy ý kiến góp ý, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Hoàng Quang Phòng cho rằng, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật phải đáp ứng các yêu cầu và thách thức rất mới như xử lý được những vấn đề đặt ra trong phòng, chống và khắc phục hậu quả của đại dịch COVID-19, thích ứng được với biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng lớn đến Việt Nam và thế giới. Bắt kịp được với quá trình thay đổi công nghệ và xu hướng chuyển đổi số đang diễn ra rất nhanh chóng trên thế giới. Ngoài ra, hệ thống pháp luật cũng phải tiếp tục giải quyết được các vấn đề lớn khác như kịp thời tháo gỡ những điểm nghẽn, kìm hãm sự phát triển, tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, huy động và phân bố, sử dụng hiệu quả hơn đất đai, tài nguyên .v... Pháp luật phải sát với thực tiễn cuộc sống, phù hợp với thực tiễn và đáp ứng được mong muốn của người dân và doanh nghiệp.

Bày tỏ phấn khởi việc đã và đang được tham gia sâu vào quá trình tham vấn, xây dựng pháp luật, phản biện xã hội trong xây dựng và áp dụng pháp luật, Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng kiến nghị trong thời gian tới, cần tăng cường và nâng cao vai trò, hiệu quả tham gia của cộng đồng doanh nghiệp và VCCI trong quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật trên tinh thần lấy quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, của doanh nghiệp làm trung tâm. Tiếp tục đổi mới cách chức triển khai lấy ý kiến doanh nghiệp và người dân để ngày càng thực chất, thân thiện hơn, tăng cường hơn nữa tính minh bạch của các hoạt động xây dựng văn bản pháp luật. Cần đăng tải công khai, đầy đủ các tài liệu có liên quan, gồm: Đánh giá tác động chính sách, các góp ý doanh nghiệp, tiếp thu của các cơ quan soạn thảo, các thảo luận và những vấn đề lớn đặt ra.

Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng phát biểu tại hội nghị 

Phó Chủ tịch VCCI cũng đề nghị mở rộng thêm, lấy ý kiến góp ý vào dự thảo trước khi trình Quốc hội lần trình thứ hai, không chỉ trước lần trình Quốc hội đầu tiên như hiện nay. Đồng thời, thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin và thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động xây dựng pháp luật; khuyến khích và tạo điều kiện để các tổ chức quốc gia, các hiệp hội, các cơ quan trung ương, các đoàn thể tham gia sâu vào quá trình xây dựng pháp luật.

Phát biểu kết luận hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận thời gian qua các cơ quan đã có nhiều đổi mới phương thức hoạt động, tổ chức các phiên họp, hội nghị, hội thảo, cả trực tiếp cả trực tuyến và mọi lúc, mọi nơi. Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng, khi vẫn còn một vài ý kiến khác nhau trong dự thảo Luật Điện ảnh, các cơ quan vẫn tiến hành làm việc, tọa đàm lấy ý kiến sát ngày Quốc hội biểu quyết thông qua. Các cơ quan của Quốc hội vẫn kiên trì lắng nghe và cho ý kiến đến cùng để đảm bảo các quyền lợi của các bên liên quan. Chủ tịch Quốc hội cũng ghi nhận sự phối hợp chặt chẽ giữa Hội đồng Dân tộc, các cơ quan của Quốc hội với các Bộ của Chính phủ rất chặt chẽ. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên ngày càng phát huy vai trò phản biện xã hội đối với các dự án luật, pháp lệnh. VCCI cũng ngày càng phát huy tốt hơn vai trò đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, tích cực tham gia trong công tác xây dựng pháp luật đảm bảo các đạo luật do Quốc hội, ban hành sát hợp với thực tiễn, có tính khả thi, sớm đi vào cuộc sống. Viện Nghiên cứu lập pháp phát huy mạng lưới sáng kiến với hàng trăm chuyên gia luật hàng đầu của cả nước, đã tổ chức rất rộng rãi, đa chiều và có ý kiến độc lập đối với cả cơ quan trình và cơ quan chủ trì thẩm tra. Từ đó tham mưu cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội trong việc đảm bảo chất lượng, nhất là những vấn đề còn có ý kiến khác nhau của các dự án luật này.

Chủ tịch Quốc hộ Vương Đình Huệ kết luận hội nghị

Tán thành với nhiều kiến nghị đề xuất của các cơ quan, tổ chức, Chủ tịch Quốc hội nhất trí cần tiếp tục đổi mới cách thức lấy ý kiến góp ý vào dự thảo. Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ không phải chỉ có đăng tải lên trang thông tin điện tử là hoàn thành nhiệm vụ mà phải có gợi ý, hướng dẫn, phải có tổ chức tọa đàm, lấy ý kiến về những vấn đề mà người dân và doanh nghiệp thực sự quan tâm và góp ý một cách rộng rãi và đa chiều. Đồng thời, lắng nghe các cơ quan thông tấn báo chí, những người đối tượng liên quan.

Nhấn mạnh, cầu thị, lắng nghe lẫn nhau, lắng nghe người dân, doanh nghiệp là một kinh nghiệm hay trong công tác lập pháp. Chủ tịch Quốc hội cho rằng với trọng tâm của Kỳ họp thứ 4 tới là công tác lập pháp với nhiều dự án luật lớn, quan trọng có tác động lớn như Luật Đất đai và Luật Khám bệnh, chữa bệnh thì với cách làm này luật có khó mấy cũng có thể vượt qua, đạt được sự đồng thuận cao và chất lượng của dự án Luật.

Một số hình ảnh tại hội nghị:

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành hội nghị