Hội nghị toàn quốc nghiên cứu, học tập, quán triệt, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII
Từ ngày 4/5 – 10/5/2022 tại Thủ đô Hà Nội, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) đã quyết nghị thông qua nội dung các văn kiện: Nghị quyết về “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất; tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao”; Nghị quyết về “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”; Nghị quyết về “Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới”; Nghị quyết về “Tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong tình hình mới”.
Toàn cảnh Hội nghị toàn quốc nghiên cứu, học tập, quán triệt, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII sáng ngày 21/7/2022.
Truyền đạt nội dung chuyên đề “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao” tại Hội nghị toàn quốc nghiên cứu, học tập, quán triệt, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, chuyên đề này được quy định tại Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương. Quá trình xây dựng Nghị quyết đã có sự đóng góp ý kiến của 12 trường đại học và viện nghiên cứu trong và ngoài nước, 3 tổ chức quốc tế; tổ chức 9 tọa đàm, 12 hội thảo, 3 hội nghị ở 3 miền để ý kiến các cấp ủy, chính quyền các cấp; tổ chức nhiều cuộc làm việc với Đảng đoàn, ban cán sự Đảng lấy ý kiến góp ý. Vấn đề này cũng nhận được sự quan tâm và thảo luận sôi nổi của các ủy viên Ủy ban Trung ương tại Hội nghị Trung ương lần thứ 5 khóa XIII.
Truyền đại nội dung Nghị quyết 18-NQ/TW, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu 5 nội dung, gồm: Các yếu tố nền tảng làm cơ sở xây dựng, hoàn thiện thể chế về đất đai; Tính cấp thiết phải tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất đai; Quan điểm, mục tiêu về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách về đất đai; Nhiệm vụ, giải pháp; Công tác tổ chức thực hiện.
Công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình trong thu hồi đất đai vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, Nghị quyết 18-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao đã nêu rõ 5 quan điểm. Trong đó khẳng định quan điểm xuyên suốt của Đảng về đất đai, đó là đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước là đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Quan điểm này cụ thể hóa hơn so với Nghị quyết 19 đó là nội hàm của vấn đề này. Điển hình như việc quản lý, sử dụng đất đai phải đảm bảo lợi ích chung của toàn dân. Nhân dân được tạo điều kiện tiếp cận, sử dụng đất đai công bằng, công khai, hiệu quả, bền vững.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính truyền đạt chuyên đề "Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao”.
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Nghị quyết 18-NQ/TW có một số điểm mới so với Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khoá XI về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Đó là về vai trò của Nhà nước với tư cách là đại diện chủ sở hữu, ý nghĩa của chế độ sở hữu toàn dân về đất đai; đồng thời đặt ra yêu cầu mới phải công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình trong thu hồi đất đai, vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì lợi ích công cộng. Đây là cơ sở và yêu cầu đối với việc thể chế hóa pháp luật về đất đai.
Nghị quyết 18-NQ/TW cũng nhấn mạnh quan điểm thống nhất quản lý Nhà nước về đất đai, Nhà nước thống nhất quản lý đất đai theo lãnh thổ quốc gia về diện tích và chất lượng. Phân công hợp lý giữa các cơ quan Nhà nước ở Trung ương; đồng thời có sự phân cấp, phân quyền phù hợp, hiệu quả đối với địa phương.
Quan điểm thứ hai là xác định rất rõ quyền sử dụng đất là một loại tài sản và hàng hóa đặc biệt nhưng không phải là quyền sở hữu. Các nghị quyết trước đã nêu nhưng Nghị quyết 18-NQ/TW làm rõ hơn quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất được xác định bảo hộ, người sử dụng đất có quyền và nghĩa vụ sử dụng đất theo quy định pháp luật.
Nghị quyết cũng nêu rõ quan điểm đối với đất đai do lịch sử để lại, Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại đất đã được Nhà nước giao cho người khác sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách, pháp luật về đất đai, không điều chỉnh lại đất nông nghiệp đã giao cho hộ gia đình, cá nhân; kịp thời có chính sách phù hợp để đất nông nghiệp khai thác, sử dụng hiệu quả cao nhất. Thủ tướng Chính phủ khẳng định, đây là quan điểm mới trong nghị quyết lần này. Thời gian qua, các vụ việc khiếu kiện liên quan đến đất đai của người dân một phần do chưa phân biệt được rõ quyền sử dụng, quyền sở hữu về đất đai, vì vậy Nghị quyết lần này đã làm rõ hơn là để giảm thiểu những vụ kiện cáo.
Quan điểm thứ 3 được Thủ tướng Chính phủ nêu là thể chế, chính sách về đất đai được hoàn thiện đồng bộ, phù hợp với thể chế phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Thủ tướng nhấn mạnh, cần tôn trọng quy luật của thị trường, quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh nhưng khi cần thiết phải can thiệp bằng công cụ của Nhà nước bằng chủ trương, chính sách, pháp luật. Chúng ta không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội, môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần.
Như vậy, Nghị quyết 18-NQ/TW có tính khái quát cao hơn, định hướng lớn cho công tác hoàn thiện thể chế, chính sách về đất đai, trong đó trọng tâm là sửa đổi Luật Đất đai 2013, nhất là khơi dậy và phát huy tối đa tiềm năng, giá trị nguồn lực đất đai, đồng thời đặt ra quyết tâm lớn của toàn hệ thống chính trị là khắc phục được tình trạng tham nhũng, tiêu cực, khiếu kiện đầu cơ, sử dụng đất đai lãng phí và khó kiểm soát.
Nghị quyết 18-NQ/TW cũng nhấn mạnh quan điểm đối với công tác quản lý Nhà nước về đất đai. Theo đó, tiếp tục nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về đất đai, hiện đại hóa công tác quản lý dịch vụ công về đất đai; hoàn thiện hệ thống tổ chức bộ máy quản lý đất đai tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, tập trung, đồng bộ, thống nhất; nâng cao vai trò, năng lực các cơ quan tư pháp trong giải quyết khiếu nại, tố cáo, tranh chấp về đất đai. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, một trong những điểm mới về quan điểm của Đảng trong Nghị quyết đó là công tác quy hoạch đảm bảo tầm nhìn dài hạn, đảm bảo phát triển bền vững, hài hòa lợi ích giữa các vùng miền, giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và đảm bảo an ninh lương thực. Nghị quyết đã nhấn mạnh công tác quy hoạch sử dụng đất từ tỉnh đến huyện, xã… Đây là những định hướng lớn với yêu cầu cao đối với công tác quy hoạch.
Quan điểm thứ 5 của Nghị quyết 18-NQ/TW là tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị xã hội và Nhân dân trong xây dựng, thực hiện giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về đất đai. Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, quan điểm này tương đối bao trùm, trong đó điểm mới là Đảng chỉ đạo, lãnh đạo từ khâu xây dựng, tổ chức thực hiện đến khâu giám sát, Nhân dân cùng tham gia giám sát.
3 mục tiêu tổng quát, 6 mục tiêu cụ thể tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách về đất đai.
Trên cơ sở phân tích 5 quan điểm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã truyền đạt tới hội nghị 3 mục tiêu tổng quát, 6 mục tiêu cụ thể tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách về đất đai.
Trong đó, Nghị quyết 18-NQ/TW đặt mục tiêu tổng quát hoàn thiện thể chế, chính sách về quản lý và sử dụng đất đồng bộ và phù hợp với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Nguồn lực đất đai được quản lý, khai thác, sử dụng bảo đảm tiết kiệm, bền vững, hiệu quả cao nhất; đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá công bằng và ổn định xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; tạo động lực để nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Thị trường bất động sản, trong đó có thị trường quyền sử dụng đất, trở thành kênh phân bổ đất đai hợp lý, công bằng, hiệu quả.
Các đại biểu tham dự hội nghị.
Nghị quyết cũng nêu các mục tiêu cụ thể đến năm 2023 phải hoàn thành sửa đổi Luật Đất đai năm 2013 và một số luật liên quan, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất. Hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu số và hệ thống thông tin quốc gia về đất đai tập trung, thống nhất, đồng bộ, đa mục tiêu và kết nối liên thông. Hoàn thành kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về đất đai bảo đảm tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, đồng bộ, thống nhất; loại bỏ khâu trung gian, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền phù hợp, kèm theo cơ chế kiểm tra, giám sát và kiểm soát quyền lực. Giải quyết cơ bản những tồn tại, vướng mắc có liên quan đến quản lý và sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh; đất quốc phòng, an ninh kết hợp với sản xuất và xây dựng kinh tế; đất của các cơ sở sản xuất, đơn vị sự nghiệp đã di dời khỏi trung tâm các đô thị lớn; đất lấn biển; đất tôn giáo; đất nghĩa trang; đất kết hợp sử dụng nhiều mục đích; đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Đến năm 2030, hệ thống pháp luật về đất đai cơ bản được hoàn thiện đồng bộ, thống nhất, phù hợp với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Khắc phục bằng được tình trạng sử dụng đất lãng phí, để đất hoang hoá, ô nhiễm, suy thoái và những tồn tại, vướng mắc về quản lý và sử dụng đất do lịch sử để lại.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng truyền đạt tới hội nghị về 6 nhiệm vụ giải pháp chủ yếu thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao”. Cụ thể:
-Thống nhất nhận thức trong cán bộ, đảng viên và nhân dân về quản lý và sử dụng đất trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa;
- Hoàn thiện thể chế, chính sách quản lý và sử dụng đất đồng bộ với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa;
-Đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số và nâng cao năng lực quản lý nhà nước về đất đai;
-Đổi mới, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm; giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực;
-Tập trung giải quyết cơ bản những hạn chế, khuyết điểm, vướng mắc kéo dài liên quan đến quản lý và sử dụng đất;
-Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trong quản lý và sử dụng đất./.