Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng: cần quy định rõ thông tin gì được tự do tiếp cận, thông tin gì thì bị hạn chế
Trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn về dự án Luật tiếp cận thông tin, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho biết, về chủ thể có trách nhiệm cung cấp thông tin được quy định tại Điều 6, dự thảo Luật, một số ý kiến đề nghị cần nghiên cứu mở rộng chủ thể cung cấp thông tin không chỉ có cơ quan nhà nước mà bao gồm cả các tổ chức, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước có sử dụng ngân sách nhà nước, vì có rất nhiều thông tin của các tổ chức, đơn vị này có liên quan trực tiếp đến đời sống, sinh hoạt của người dân.
Về vấn đề này, Ủy ban Pháp luật tán thành với đề nghị mở rộng chủ thể cung cấp thông tin như ý kiến đã nêu của đại biểu. Bởi vì, thực tế ở nước ta hiện nay cho thấy, bên cạnh các cơ quan nhà nước thì nhiều tổ chức được giao thực hiện chính sách, dự án lớn của Nhà nước có các hoạt động liên quan đến quyền của công dân… như dự án xoá đói giảm nghèo, hỗ trợ học nghề và tạo việc làm hoặc tiếp nhận quản lý khoản viện trợ của nước ngoài.
Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, các trường học, bệnh viện có thu viện phí, học phí, có tuyển dụng viên chức, người lao động; nhiều tập đoàn kinh tế nhà nước được giao quản lý, sử dụng tài sản nhà nước và thực hiện các chương trình, đề án lớn của Nhà nước... Những thông tin này cũng rất cần công khai, minh bạch để công dân tiếp cận nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình và lợi ích hợp pháp của nhà nước. Việc mở rộng chủ thể cung cấp thông tin bao gồm các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trong Luật này- đạo luật cơ bản, chuyên ngành về quyền tiếp cận thông tin của công dân là phù hợp với yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý phát biểu tại phiên họp Ảnh: Đình Nam
Tuy nhiên, Bộ Tư pháp đề nghị cho giữ quy định về chủ thể cung cấp thông tin chỉ bao gồm các cơ quan nhà nước là phù hợp với tổ chức, hoạt động của các cơ quan nhà nước từ trung ương đến địa phương ở nước ta hiện nay. Bởi vì, hầu hết các thông tin trong các lĩnh vực đời sống kinh tế- xã hội của đất nước là do các cơ quan tạo ra và quản lý. Việc tiếp cận thông tin của các chủ thể khác được thực hiện theo các quy định khác của pháp luật, như pháp luật về phòng chống tham nhũng, doanh nghiệp nhà nước, ngân sách nhà nước, y tế, giáo dục...
Thảo luận về vấn đề này, đa số các ý kiến Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội đều tán thành với việc mở rộng chủ thể cung cấp thông tin. Theo đó, để đảm bảo tính khả thi của Luật, thực hiện quyền của người dân nếu cơ quan nào nắm giữ hay tạo lập những thông tin được quy định trong phạm vi thông tin được cung cấp thì phải cung cấp cho người dân. Những chủ thể có trách nhiệm trong hệ thống chính trị, sử dụng ngân sách nhà nước đều phải cung cấp thông tin.
Bên cạnh đó, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng cơ quan nhà nước có trách nhiệm cung cấp thông tin không chỉ do mình tạo ra mà còn cung cấp thông tin do mình nắm giữ trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ. Do đó, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, cần nghiên cứu rà soát quy định về cung cấp thông tin do cơ quan, tổ chức làm ra và nắm giữ không thuộc vào điều cấm thì phải cung cấp, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận thông tin.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, điểm cốt lõi nhất của Luật này là thông tin gì được tự do tiếp cận, thông tin gì thì bị hạn chế, loại thông tin nào bắt buộc phải công khai thì không được phép đóng dấu mật. Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng yêu cầu, cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần phải rà soát và quy định cụ thể trong Luật loại thông tin được tiếp cận và không được tiếp cận; chuẩn bị tốt nhất dự thảo Luật để trình Quốc hội thông qua kỳ họp thứ 11 tới.