Quốc hội thảo luận trực tuyến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS)
Theo Tờ trình của Chính phủ, quy định phụ nữ mang thai tự nguyện xét nghiệm HIV được miễn phí nhưng Nhà nước lại không bảo đảm đủ nguồn lực. Quy định này cũng chưa rõ ràng, chưa đồng bộ với Luật Bảo hiểm y tế nên gây khó khăn cho việc thanh toán chi phí xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai từ nguồn bảo hiểm y tế, vì Luật HIV quy định xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai được miễn phí. Đây là một trong những bất cập của Luật hiền hành cần sớm được sửa đổi, bổ sung để bảo đảm tính đồng bộ cũng như nâng cao hiệu quả thực hiện Luật.
Mặt khác, việc điều trị dự phòng lây nhiễm từ mẹ sang con của những cặp vợ chồng nhiễm HIV đạt tỷ lệ thành công trong nhóm người được điều trị dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con với 98% mang lại hiệu quả và niềm hạnh phúc cho nhiều gia đình . Vì vậy, cần phải có chính sách phù hợp hơn để các đối tượng này tiếp cận các dịch vụ điều trị lây truyền HIV từ mẹ sang con.
Do đó, khoản 11 Điều 2 dự thảo Luật quy định: Sửa đổi, bổ sung khoản 1 và khoản 3 Điều 35 như sau:
“Điều 35. Phòng, chống lây nhiễm HIV từ mẹ sang con
1. Phụ nữ mang thai tự nguyện xét nghiệm HIV theo yêu cầu chuyên môn được quỹ bảo hiểm y tế chi trả đối với người có thẻ bảo hiểm y tế. Phụ nữ mang thai tự nguyện xét nghiệm HIV thuộc các trường hợp khác được miễn phí.
3. Phụ nữ nhiễm HIV được tư vấn về phòng, chống HIV/AIDS trong thời kỳ mang thai và cho con bú.”
Cho ý kiến về nội dung này, đại biểu Lê Thị Yến – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Thọ cho biết, hiện nay, chính sách phụ nữ mang thai tự nguyện xét nghiệm HIV được miễn phí. Đây là một chính sách rất ưu việt, thể hiện tính nhân văn của Nhà nước trong việc phòng, chống HIV/AIDS. Việc duy trì thực hiện chính sách này cũng sẽ góp phần đạt được mục tiêu đến năm 2030, xóa lây truyền HIV từ mẹ sang con mà Việt Nam đã cam kết. Tuy nhiên, việc chi trả kinh phí cho xét nghiệm này hiện nay thực hiện chưa thống nhất và chưa đảm bảo. Đại biểu chỉ rõ, trước đây, kinh phí xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai chủ yếu dựa vào nguồn hỗ trợ quốc tế, nhưng hiện nay các nhà tài trợ không hỗ trợ cho hoạt động này nữa. Mặt khác, hằng năm tổng ngân sách nhà nước cấp khoảng 120 tỷ đồng cho toàn bộ các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, trong đó riêng nhu cầu xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai. Một năm thì có khoảng 1,6 triệu phụ nữ mang thai cần xét nghiệm HIV hai lần trong một năm và mỗi lần xét nghiệm với mức tiền là 54.000 đồng cho một lần. Như vậy, tổng kinh phí cần để xét nghiệm này là khoảng trên 172 tỷ đồng. Đại biểu cho rằng, nếu chỉ dựa vào nguồn ngân sách nhà nước cấp thì sẽ không đảm bảo. Do đó, cần phải có thêm nguồn lực từ Quỹ bảo hiểm y tế.
Đại biểu Lê Thị Yến – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Thọ
Đại biểu bày tỏ nhất trí với nội dung sửa đổi, bổ sung tại khoản 1 Điều 35 của dự thảo luật; đồng thời đề nghị Ban soạn thảo cần làm rõ việc xét nghiệm HIV tự nguyện đối với phụ nữ mang thai là hoàn toàn miễn phí; đối với phần đồng chi trả từ Quỹ bảo hiểm y tế, cả phần chi vượt tuyến thì nguồn kinh phí nào sẽ trả chi phí này.
Trong khi đó, đại biểu Đỗ Văn Bình – Đoàn đại biểu Quốc hội TP.Hải Phòng cho rằng quy định như dự thảo Luật sẽ dẫn đến trường hợp phụ nữ mang thai tự nguyện xét nghiệm HIV không theo yêu cầu chuyên môn được quỹ bảo hiểm y tế chi trả có thể phải chi trả một phần kinh phí vì bảo hiểm y tế có thể không chi trả 100% kinh phí xét nghiệm. Đại biểu cho rằng điều này chưa thực sự khuyến khích người phụ nữ mang thai có thẻ bảo hiểm y tế tự nguyện xét nghiệm HIV. Nhấn mạnh, việc xét nghiệm cho phụ nữ mang thai là rất quan trọng, rất cần thiết cho việc phòng, chống lây nhiễm HIV từ mẹ sang con; khẳng định đây là một chính sách hết sức ưu việt và cũng là giải pháp can thiệp sớm, không chỉ để điều trị sớm cho người mẹ nếu bị nhiễm HIV mà còn là để phòng tránh trẻ em không bị lây nhiễm HIV từ mẹ, rất cần được Nhà nước quan tâm tạo điều kiện. Do vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu giải pháp đảm bảo hỗ trợ 100% kinh phí cho phụ nữ mang thai tự nguyện xét nghiệm HIV.
Đại biểu Đỗ Văn Bình – Đoàn đại biểu Quốc hội TP.Hải Phòng
Đại biểu Nguyễn Anh Trí – Đoàn đại biểu Quốc hội TP.Hà Nội thì bày tỏ băn khoăn, nếu quy định “Phụ nữ mang thai tự nguyện xét nghiệm HIV thuộc các trường hợp khác được miễn phí” thì ai sẽ trả phí cho cơ sở làm xét nghiệm? Trong khi hiện nay hầu hết tất cả các cơ sở bệnh viện tuyến đầu tự chủ và thực tế rất nhiều trường hợp phụ nữ thường làm xét nghiệm ở các cơ sở có uy tín tư nhân. Đại biểu cho rằng, Luật cần quy định rõ vấn đề này.
Nhất trí với quy định phụ nữ mang thai tự nguyện xét nghiệm HIV theo yêu cầu chuyên môn được Quỹ bảo hiểm y tế chi trả đối với người có thẻ bảo hiểm y tế, phụ nữ mang thai tự nguyện xét nghiệm HIV không thuộc các trường hợp khác thì được miễn phí, đại biểu Dương Tấn Quân – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết thời gian qua, việc phụ nữ mang thai có bảo hiểm y tế tự nguyện xét nghiệm HIV theo yêu cầu chuyên môn được Quỹ bảo hiểm y tế chi trả đã thực hiện rất tốt và có hiệu quả. Tuy nhiên, đối với nhóm phụ nữ mang thai tự nguyện xét nghiệm HIV thuộc các trường hợp khác là nhóm phụ nữ không có bảo hiểm y tế thì được miễn phí, đề nghị Ban soạn thảo cần phải làm rõ nguồn chi trả chi phí xét nghiệm cho các nhóm này từ đâu và do cơ quan nào chịu trách nhiệm chi trả. Thực tế có những trường hợp phụ nữ mang thai do điều kiện làm việc hay lý do gì đó thì không thể tới xét nghiệm tại các cơ sở y tế công lập mà phải xét nghiệm tại các cơ sở tư nhân, dịch vụ. Khi đó họ có được miễn phí hay không và ai sẽ chi trả. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung quy định là "Chính phủ sẽ quy định chi tiết đối với phụ nữ mang thai tự nguyện xét nghiệm HIV thuộc các trường hợp khác" để có thể linh động hơn.