Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội tại Hội trường Ảnh: Đình Nam
Phát biểu tại Hội trường, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng cho biết, tại phiên họp ở tổ và thảo luận ở Hội trường, nhiều đại biểu Quốc hội đã phát biểu rất nhiều ý kiến sâu sắc, rất cần sự tiếp thu của Chính phủ và các thành viên của Chính phủ. Những vấn đề đó có liên quan đến tăng trưởng kinh tế, đến giải ngân vốn đầu tư công, đến lĩnh vực đầu tư, quản lý hệ thống kết cấu hạ tầng nói chung, đặc biệt là giao thông, những vấn đề liên quan đến đầu tư và kinh doanh, cơ cấu lại các ngành kinh tế, trong đó có cơ cấu lại các doanh nghiệp nhà nước, cơ cấu lại ngân sách nhà nước, nợ công, sử dụng vốn vay; các vấn đề liên quan đến phòng, chống thiên tai, bảo vệ rừng, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu v.v... cả những vấn đề liên quan đến sắp xếp bộ máy hành chính, y tế, văn hóa và các lĩnh vực xã hội, về giảm nghèo, giải quyết việc làm, tình trạng tai nạn giao thông, những vấn đề chống tham nhũng, lãng phí cũng như vấn đề ứng xử với người dân v.v... Các vấn đề này đã được Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nội vụ, Bộ Y tế và Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình giải trình một số nội dung cụ thể.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ kiên định mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt 6,7%
Về tăng trưởng kinh tế, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng, mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2017 được Quốc hội thông qua là 6,7%. Trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ năm 2017, bên cạnh rất nhiều những cơ hội, thuận lợi thì không ít khó khăn, đặc biệt là tình hình thiên tai xảy ra liên tiếp, diễn biến rất phức tạp. Tinh thần chỉ đạo xuyên suốt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là phải tập trung để cải thiện môi trường đầu tư, môi trường kinh doanh nhằm huy động tối đa các nguồn lực cả bên trong và bên ngoài cho đầu tư phát triển. Đồng thời Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đồng hành cùng doanh nghiệp và người dân để tháo gỡ những khó khăn trong đầu tư, trong sản xuất kinh doanh nhằm thúc đẩy tăng trưởng.
Từ kết quả đó, theo đánh giá của diễn đàn kinh tế thế giới thì năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2017, 2018 của Việt Nam đã tăng được 5 bậc, tức là xếp hàng 55/137 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ngân hàng thế giới (WB) cũng vừa công bố xếp hạng môi trường kinh doanh của Việt Nam, năm 2018 dự kiến sẽ tăng 14 bậc, tức là lên 68/190 quốc gia và vùng lãnh thổ. Hãng đánh giá quốc tế Madi cũng nâng mức tín nhiệm của ngân hàng Việt Nam lên mức tích cực, đây là những tín hiệu rất mừng của môi trường đầu tư kinh doanh cũng như môi trường phát triển của Việt Nam.
Tuy nhiên, cũng có nhiều yếu tố ảnh hưởng rất bất lợi cho tăng trưởng kinh tế như sản lượng khai khoáng giảm rất mạnh, 9 tháng năm 2017, ngành khai khoáng giảm 8,1%. Riêng dầu khí giảm 10,7%, so với năm 2016, năm 2017 dự kiến chỉ có 13,28 triệu tấn dầu, như vậy giảm 2 triệu tấn so với năm 2016 và giảm 3 triệu tấn so với năm 2017. Tính theo giá so sánh GDP của năm 2010 trong cách tính GDP, mỗi triệu tấn dầu đóng góp 0,25% cho GDP, như vậy năm nay so với năm trước thì riêng khai khoáng và dầu khí đã giảm 0,5% GDP, nếu so với năm 2016 thì giảm 0,75% GDP.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, trước tình hình kinh tế Quý I đạt rất thấp nhưng Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã kiên định mục tiêu 6,7%. Có thể nói, nhiều ý kiến bên ngoài, thậm chí các chuyên gia cho rằng không chạy theo mục tiêu tăng trưởng mà nâng cao chất lượng tăng trưởng. Nhưng việc đạt mức tăng trưởng 6,7% để đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, vì nếu không tăng trưởng đạt 6,7% thì tất cả các bài tính về kinh tế vĩ mô năm 2017 phải tính lại hết. Do đó, từ cân đối đạt tăng trưởng như vậy sẽ góp phần đảm bảo an toàn nợ công. Đồng thời sẽ tạo ra nhiều việc làm hơn, thu ngân sách tăng hơn, đảm bảo các mục tiêu chi và đầu tư xây dựng, từ đó góp phần để từng bước giảm bội chi, đời sống người dân sẽ được cải thiện, tức là thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát triển xã hội và thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội.
Mặt khác, tăng trưởng cao hơn thì nước ta mới rút ngắn được khoảng cách với các nước trong khu vực, thế giới. Đây là yêu cầu phải khắc phục tụt hậu so với các nước trong khu vực. Để đạt được mục tiêu tăng trưởng, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng các kịch bản cụ thể cho từng Quý, đối với từng ngành, từng lĩnh vực, từng sản phẩm, đặc biệt rà soát cụ thể đối với 31 sản phẩm chủ lực, những sản phẩm này tạo ra giá trị khoảng hơn 1 tỷ đô la cho xuất khẩu, cho phát triển kinh tế. Đồng thời yêu cầu các bộ quản lý ngành kinh tế như Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Xây dựng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch v.v... những bộ có liên quan đến kinh tế tập trung để tháo gỡ khó khăn, phát triển sản xuất, kinh doanh như lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ du lịch để đầu tư xây dựng v.v...
Tăng trưởng cao và khá đồng đều ở cả 3 khu vực nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng và khu vực dịch vụ
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng khẳng định, nhờ những nỗ lực của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước thì tăng trưởng kinh tế đã đạt được kết quả rất tích cực, 9 tháng đầu năm đạt 6,41%, ước cả năm sẽ đạt 6,7%. Kết quả này nhờ tăng trưởng cao và khá đồng đều ở cả 3 khu vực nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng và khu vực dịch vụ. Khu vực nông nghiệp 9 tháng tăng 2,78%, gấp hơn 4 lần so với cùng kỳ năm 2016, riêng thủy sản tăng 5,42% và xuất khẩu ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản, ước cả năm đạt 35 tỷ đô la Mỹ, cao hơn năm trước xấp xỉ 3 tỷ đô la Mỹ. Khu vực công nghiệp và xây dựng 9 tháng tăng 7,17%, trong đó ngành công nghiệp chế biến chế tạo tăng rất mạnh 12,77% và trong tháng 10 này chỉ số sản xuất công nghiệp tăng mạnh hơn rất nhiều, tăng 17%.
Tính chung 10 tháng, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 8,7%, cao hơn nhiều so với tăng trưởng cùng kỳ năm 2016 khi chỉ đạt 7,3% và tăng mạnh ở hầu hết các sản phẩm chủ yếu. Khu vực dịch vụ 9 tháng tăng 7,25% và là mức tăng trưởng cao hơn nhiều so với cùng kỳ 2016, tổng mức bán lẻ hàng hóa tiêu dùng 10 tháng đã tăng 10,7%, cùng kỳ chỉ tăng 9,3%. Kinh tế du lịch tăng mạnh, 10 tháng khách quốc tế đạt trên 10 triệu (10,4 triệu lượt khách). Xuất khẩu tăng mạnh, 10 tháng đạt 173 tỷ đô la Mỹ, gần bằng tổng xuất khẩu năm 2016. Từ đó, góp phần giảm nhập siêu, đến thời điểm này đã xuất siêu được 1,23 tỷ đô la Mỹ, không nhập siêu. Trong xuất khẩu: rau quả tăng đến 42,7%, các thiết bị sản xuất máy tính tăng 38,8%, các máy móc, thiết bị, phụ tùng v.v... của các ngành công nghiệp chế biến tăng 28% và có rất nhiều sản phẩm mới được tạo ra. Do đó, tạo ra sự tăng trưởng của nền kinh tế, cùng với đó, tổng đầu tư xã hội cũng tăng hơn so với cùng kỳ và đạt 33,9% GDP gần 34%.
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh: kết quả tăng trưởng đạt được không phải chỉ phụ thuộc vào một số ngành, lĩnh vực như phụ thuộc vào Samsung hay phụ thuộc vào một vài sản phẩm thép... mà tăng trưởng đồng đều ở tất cả các ngành, các lĩnh vực, các sản phẩm của nền kinh tế ở cả 3 khu vực, có đóng góp của các sản phẩm. Đặc biệt, lần đầu tiên nền kinh tế của tăng trưởng không phụ thuộc vào sự tăng trưởng của ngành khai khoáng. Điều đó nói lên việc vừa tăng trưởng tích cực nhưng đồng thời chất lượng tái cơ cấu nền kinh tế đã đạt được những kết quả ban đầu rất quan trọng.
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng cho rằng, tăng trưởng kinh tế đạt cao nhưng nhiều đại biểu Quốc hội vẫn chưa hài lòng chất lượng tăng trưởng còn thấp, thể hiện ở hiệu quả đầu tư chưa cao đặc biệt là hệ số ICOR. Việc ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, dịch vụ vẫn còn ít, công nghiệp hỗ trợ phát triển chậm. Đặc biệt hỗ trợ cho ôtô, cho lĩnh vực điện tử, công nghiệp mà phát triển công nghiệp hỗ trợ hiện nay chỉ có ngành xây dựng là phát triển công nghiệp hỗ trợ được nhiều nhất như vật liệu xây dựng, gạch ngói, sắt thép v.v... Giá trị gia tăng ở nhiều ngành, nhiều lĩnh vực còn thấp. Việc cơ cấu lại nền kinh tế gắn với việc lựa chọn mô hình tăng trưởng phù hợp còn chậm và lúng túng, khá nhiều ở những ngành, những lĩnh vực, địa phương.
Tập trung tái cấu trúc nền kinh tế gắn với mô hình tăng trưởng hợp lý ở các ngành, lĩnh vực, sản phẩm
Về phương hướng, giải pháp trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng cho biết, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, của Trung ương và đặc biệt thực hiện Nghị quyết Trung ương V của Ban Chấp hành Trung ương, cũng như tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội và của cử tri, Chính phủ đã, đang và sẽ tiếp tục chỉ đạo để tập trung tái cấu trúc nền kinh tế gắn với mô hình tăng trưởng hợp lý ở các ngành, các lĩnh vực, các sản phẩm. Đặc biệt là tái cơ cấu nền nông nghiệp phát triển kinh tế nông thôn gắn với việc xây dựng nông thôn mới mà Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII đã đề ra, trong đó phải tập trung thực hiện các giải pháp đồng bộ.
Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế liên quan đến các lĩnh vực tạo dựng môi trường đầu tư kinh doanh tốt hơn như Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Đất đai v.v... các luật liên quan đến thuế, phí, ngân sách...v..v..
Thứ hai, rà soát điều chỉnh, bổ sung các chiến lược, các quy hoạch ngành, lĩnh vực, sản phẩm. Ở đây yêu cầu quy hoạch không giới hạn địa giới hành chính mà có liên kết vùng, tổng hợp vùng, để thể hiện sự liên kết, sự hợp tác, sự phân công vùng. Gắn quy hoạch với tái cấu trúc lại các ngành, các lĩnh vực, các sản phẩm và phù hợp với điều kiện cụ thể của từng vùng, từng địa phương. Gắn quy hoạch với ứng phó biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Gắn quy hoạch với thị trường, lấy thị trường để quy hoạch những sản phẩm mềm, những sản phẩm mà nước ta xuất khẩu. Lấy thị trường thế giới, thị trường quốc tế làm mục tiêu, nhưng coi trọng thị trường nội địa. Lấy thị trường thế giới để cạnh tranh vì hiện nay nước ta mở cửa, cạnh tranh ngay trong thị trường nội địa. Trong đó, một mặt vừa mở rộng thị trường quốc tế, giữ vững thị trường truyền thống.
Thứ ba, tổ chức lại thị trường nội địa, trong đó chú ý thị trường bán lẻ. Xây dựng kế hoạch thực hiện quy hoạch, nhằm xác định lộ trình, cơ cấu vốn đầu tư một cách khoa học, phù hợp với điều kiện của Việt Nam. Xác định những dự án ưu tiên, tổ chức lại để sản xuất theo hướng phát triển mạnh những doanh nghiệp. Quan điểm của Chính phủ, của Thủ tướng Chính phủ là lấy doanh nghiệp làm động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội vì doanh nghiệp sẽ tạo ra tăng trưởng, tạo việc làm và nộp ngân sách, cùng với đó, sự tham gia của người dân sẽ là người quyết định thành công của quá trình sản xuất, hưởng lợi trong quá trình phân phối.