* Tiến độ giải ngân vốn trái phiếu Chính phủ năm 2009 vẫn còn chậm; nhu cầu vốn và khả năng giải ngân vốn là khác nhau
* Ưu tiên bố trí vốn trái phiếu Chính phủ cho các dự án, công trình cấp bách, sớm phát huy hiệu quả; ngừng bố trí vốn những dự án kéo dài nhiều năm không triển khai, hiệu quả kém
Sáng 19.12, dưới sự chủ trì của Chủ tịch QH Nguyễn Phú Trọng, UBTVQH đã bế mạc Phiên họp thứ Hai sáu.
Trước đó, dưới sự điều khiển của Phó chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên, UBTVQH đã cho ý kiến về phương án phân bổ vốn trái phiếu Chính phủ năm 2010.
Theo Báo cáo tình hình thực hiện kế hoạch năm 2009 và dự kiến phương án phân bổ vốn trái phiếu Chính phủ kế hoạch năm 2010 của Chính phủ, năm 2009, tổng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ được QH cho phép phát hành và sử dụng khoảng 64.000 tỷ đồng. Chính phủ đã có nhiều cố gắng triển khai thực hiện các dự án đầu tư bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ. Kết quả thực hiện và giải ngân ở một số bộ, ngành, địa phương khá tốt. Tuy nhiên, tiến độ vẫn còn chậm và chưa đáp ứng được yêu cầu kế hoạch đề ra. Ước giải ngân vốn trái phiếu Chính phủ kế hoạch cả năm 2009 đạt khoảng 46.000 tỷ đồng, bằng 82,1% kế hoạch cả năm. Dự kiến số vốn phải chuyển nguồn sang năm 2010 khoảng 10.000 tỷ đồng. Nguyên nhân chậm tiến độ là do một số dự án trong danh mục đến nay chưa hoàn thành các thủ tục đầu tư; việc phân giao vốn của một số bộ và địa phương thực hiện còn chậm; các bộ, ngành và địa phương còn nhiều lúng túng trong triển khai các văn bản pháp luật về đầu tư xây dựng dẫn đến mất nhiều thời gian trong việc phê duyệt, điều chỉnh dự án…Năm 2010, Chính phủ dự kiến phân bổ 56.000 tỷ đồng vốn trái phiếu Chính phủ. Chỉ bố trí vốn trái phiếu Chính phủ cho các công trình, dự án thuộc danh mục sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ đã được Chính phủ và UBTVQH thông qua, không bổ sung thêm danh mục dự án mới; ưu tiên bố trí vốn cho các bộ, ngành, địa phương có khối lượng giải ngân cao trong năm 2009; tập trung bố trí vốn cho các công trình dự án cấp bách…
Báo cáo thẩm tra Phương án phân bổ vốn trái phiếu chính phủ năm 2010 do Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách Phùng Quốc Hiển trình bày, nêu rõ, năm 2009, Chính phủ đã phân giao vốn trái phiếu Chính phủ theo đúng tinh thần nội dung các Nghị quyết của QH. Chính phủ cũng đã tập trung tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và đơn giản hóa các thủ tục đầu tư. Tuy nhiên, tình trạng dự án, công trình thi công dở dang, chuyển tiếp, kéo dài, chậm tiến độ vẫn chậm được khắc phục; giải ngân vốn trái phiếu chính phủ đạt thấp, phải chuyển nguồn vốn sang năm sau với số lượng lớn; việc điều chuyển vốn giữa các bộ, ngành, địa phương chậm, chưa được thực hiện triệt để; tình trạng vi phạm các quy định về quản lý xây dựng cơ bản vẫn xảy ra, công tác đền bù giải phóng mặt bằng còn gặp khó khăn, năng lực tài chính và thi công của các nhà thầu còn hạn chế… Cơ bản nhất trí với những nguyên tắc và dự kiến phương án phân bổ vốn trái phiếu Chính phủ năm 2010, UB Tài chính và Ngân sách đề nghị, với các dự án giao thông, thủy lợi cần xác định tính cấp bách và khả năng giải ngân của từng dự án để xác định trật tự ưu tiên bố trí vốn cho phù hợp; tập trung chỉ đạo để khắc phục tình trạng bố trí vốn bình quân, dàn trải, điều chuyển vốn chậm giữa các dự án trong cùng một địa phương. Đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân đối với bệnh viện tuyến huyện vì năm 2009, các dự án này có tỷ lệ giải ngân rất thấp. UB Tài chính và Ngân sách nhất trí với đề nghị của Chính phủ cho kéo dài thời gian thực hiện phần vốn trái phiếu bổ sung đợt 2 đến hết 31.12.2010, tuy nhiên đề nghị từ năm 2011 kiên quyết cắt bỏ chỉ tiêu vốn trái phiếu Chính phủ đối với các bộ, ngành, địa phương không sử dụng hết và Chính phủ cần báo cáo rõ việc sử dụng, tiến độ giải ngân đối với khoản kinh phí phân bổ đợt 1 và số vốn trái phiếu chuyển nguồn từ năm 2008.
Theo Chủ nhiệm UB Kinh tế Hà Văn Hiền, các công trình, dự án liên quan đến đời sống dân sinh có tiến độ giải ngân rất thấp. Cần kiểm điểm, làm rõ nguyên nhân của tình trạng này kể cả về chính sách và tổ chức thực hiện. Chủ nhiệm UB Pháp luật Nguyễn Văn Thuận cho rằng, mặc dù báo cáo của Chính phủ cũng đã chỉ ra những nguyên nhân nhưng những nguyên nhân này còn chung chung và giống với các năm trước. Tại sao những nguyên nhân này tiếp tục kéo dài mà không chấn chỉnh? Phó chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên đề nghị cần đánh giá một cách sâu sắc hơn và đi vào bản chất hơn để tìm ra những nguyên nhân trong chỉ đạo, quản lý vốn trái phiếu Chính phủ.
Một số Ủy viên UBTVQH băn khoăn: Báo cáo của Chính phủ chưa thuyết phục ở chỗ, tính đến hết tháng 10.2009 mới giải ngân được 47,5% kế hoạch nhưng ước cả năm đạt 82,1% kế hoạch do tiến độ giải ngân tăng mạnh vào những tháng cuối năm. Nhưng kỳ vọng còn hai tháng cuối năm giải ngân được gần bằng cả 10 tháng đầu năm là rất khó thực hiện. Liệu con số này có khả thi hay không và cơ sở để đưa ra con số này có chắc chắn không? Số vốn chuyển nguồn từ năm 2008 là gần 8000 tỷ đồng nhưng đến hết tháng 10.2009 cũng mới giải ngân được 71,6%, vậy thì dự kiến số vốn phải chuyển nguồn sang năm 2010 khoảng 10.000 tỷ đồng như báo cáo Chính phủ đã phải là con số cuối cùng hay không? Theo một số Ủy viên UBTVQH thì con số này có thể sẽ lớn hơn nhiều.
Đa số Ủy viên UBTVQH cơ bản nhất trí với dự kiến phương án phân bổ vốn trái phiếu Chính phủ năm 2010. Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm UB Pháp luật Nguyễn Văn Thuận, giữa nhu cầu vốn và khả năng giải ngân vốn là khác nhau. Do đó cần cân nhắc xem có nên tiếp tục cho chuyển 10.000 tỷ sang năm 2010 không trong khi số chuyển nguồn năm 2008 vẫn chưa giải ngân hết? Về vấn đề này, Phó chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên cho rằng có thể đồng ý chuyển nguồn nhưng phải bảo đảm thực hiện được mục tiêu tổng quát và các chỉ tiêu chủ yếu của Nghị quyết về kinh tế - xã hội QH đặt ra. Các Ủy viên UBTVQH nhấn mạnh, việc phân bổ vốn trái phiếu Chính phủ năm 2010 phải bám sát các Nghị quyết của QH, chỉ bố trí vốn cho các danh mục dự án đã được quyết định; tập trung bố trí vốn cho các dự án, công trình cấp bách có khả năng hoàn thành, phát huy hiệu quả ngay trong năm 2010-2011, trong đó tập trung ưu tiên cho những dự án giáo dục, y tế, nông nghiệp, nông thôn; kiên quyết loại bỏ những dự án chưa hoàn thành thủ tục, ngừng bố trí vốn cho những dự án kéo dài nhiều năm không triển khai, hiệu quả kém; điều chuyển vốn linh hoạt, không để tình trạng chuyển nguồn lớn sang năm sau. Trong điều hành, cho phép điều chỉnh vốn giữa các dự án trong phạm vi một bộ, địa phương để tạo sự linh hoạt, chủ động, nếu ngoài phạm vi phải báo cáo với QH; đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra để bảo đảm sử dụng vốn đúng mục tiêu, có hiệu quả. Trưởng Ban Công tác đại biểu Phạm Minh Tuyên đề xuất, năm 2010 nên có tổng kết và đánh giá kết quả thực hiện vốn trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2003-2010, trên cơ sở đó xúc tiến việc xây dựng kế hoạch đầu tư từ trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2011-2015.