Ngày 8.7 vừa qua, Đoàn giám sát của UBTVQH đã có buổi làm việc với Bộ KH-ĐT về vấn đề này. Đây là buổi làm việc đầu tiên của Đoàn trong chương trình giám sát về tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng vốn Nhà nước ở các Bộ, ngành địa phương từ năm 2005 đến năm 2007.
Quá nhiều băn khoăn là tâm trạng chung của hầu hết thành viên Đoàn giám sát khi nghe báo cáo của Bộ KH-ĐT. Bởi xem xét kỹ trong bản báo cáo sẽ thấy sự xuất hiện khá nhiều của cụm từ “có xu hướng tăng lên”- nhưng đáng buồn cụm từ đó lại nằm ở phần hạn chế: Số lượng và tỷ lệ các dự án vi phạm các quy định quản lý đầu tư có xu hướng tăng lên (năm 2005 có 1.822 dự án vi phạm, chiếm 14,57%; năm 2006 có 3.173 dự án, chiếm 18,19%; năm 2007 có 4.763 dự án chiếm 16,6%); Tình trạng dự án chậm tiến độ vẫn chưa được khắc phục, còn có xu hướng tăng dần lên theo các năm; Các dự án phải điều chỉnh trong quá trình thực hiện có xu hướng tăng lên về số lượng cũng như tỷ lệ... Điều này nói lên điều gì nếu không phải là việc thực hiện các chính sách pháp luật đầu tư xây dựng cơ bản còn rất lỏng lẻo, công tác quản lý các dự án của các đơn vị liên quan cũng thuộc diện yếu kém. Trong khi lẽ hoạt động này phải phát triển theo hướng tích cực theo từng năm.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Đặng Văn Chiến cho rằng: Báo cáo của Bộ KH-ĐT đã không tập trung vào những vấn đề chính mà trình bày tản mát, chưa làm rõ được những vấn đề quan trọng nhất trong công tác đầu tư xây dựng cơ bản. Rõ nhất là chưa có một đánh giá tổng quan xem hệ thống pháp luật của ta về đầu tư xây dựng cơ bản đã đủ chưa? Nếu chưa đủ thì còn thiếu cái gì? Nếu phải sửa thì sửa cái gì? Bộ phải chỉ rõ luật pháp có vấn đề hay trong điều hành có vấn đề. Khi Bộ chưa có đề xuất cụ thể như thế thì có nghĩa là Bộ cũng chưa định hình được những cái khó của mình. Mà như vậy, thật khó đạt được một kết quả tốt. Bởi theo Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Phúc, pháp luật cũng là một thủ tục- một thủ tục quan trọng nhất trong việc bảo đảm cho các dự án được vận hành.
Thêm một băn khoăn nữa mà Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Vũ Viết Ngoạn trình bày bằng thực tế, là- con đường từ Hà Nội lên Tây Bắc mấy năm nay chất lượng giảm rất nhiều. Dường như không có xây dựng mà chỉ bới đất lên để đấy. Xem xét lại thì thấy, vốn đầu tư có, quy hoạch có nhưng tiến độ chậm. Vậy thì lỗi đã xảy ra bắt đầu từ khâu nào? Mà chậm tiến độ là nguyên nhân dẫn đến phải điều chỉnh dự án. Vì giá cả nguyên vật liệu ngày hôm sau khác xa ngày hôm trước. Nhưng thật khó hiểu, trong báo cáo của Bộ KH-ĐT các nguyên nhân của hạn chế được chỉ ra cũng không mấy rõ ràng. Ủy viên Thường trực UB Kinh tế Mai Xuân Hùng phải thẳng thắn: những hạn chế trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản được nói đến rất nhiều trong báo cáo, nhưng lại không thấy đề cập đến trách nhiệm thuộc về bên nào: Chính phủ, các Bộ, ngành trung ương hay địa phương? Lại là cái khoản trách nhiệm- luôn luôn thiếu và luôn luôn bí ẩn.
 |
Có thể thấy ngay trong buổi làm việc đầu tiên của Đoàn giám sát với Bộ KH-ĐT đã xuất hiện khá nhiều điều phải lưu tâm, xuất hiện không ít những con số “cần phải xem xét lại”, những giải pháp cần phải được bổ sung cụ thể và trách nhiệm cần được quy rõ ràng... Tuy nhiên, trách nhiệm không chỉ của riêng Bộ KH-ĐT mà còn có “sự can dự” của những Bộ ngành có liên quan. Và theo kế hoạch, trong tuần tới Đoàn giám sát sẽ bận rộn với lịch làm việc với Bộ Y tế, Bộ Giao thông- Vận tải, Bộ Xây dựng... để có thể có một cái nhìn toàn diện về tình hình thực hiện chính sách pháp luật đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng vốn Nhà nước ở các Bộ, ngành địa phương từ năm 2005- 2007.
Không phải ngẫu nhiên mà Đoàn giám sát của UBTVQH chọn chuyên đề giám sát về đầu tư xây dựng cơ bản. Năm 2004, UBTVQH cũng đã có một giám sát chuyên đề như thế. Nhưng tất nhiên, mỗi thời điểm mỗi khác, trong bối cảnh hiện nay với những biến động chung của nền kinh tế thì vấn đề đầu tư xây dựng cơ bản cũng phải đặt trong những thách thức ấy để chỉ ra những hạn chế, tồn tại và những giải pháp khắc phục. Và trong chương trình giám sát này, khó khăn chia đều, trách nhiệm cũng chia đều cho cả hai bên - bên giám sát và bên chịu sự giám sát. Thời gian không có nhiều, Đoàn giám sát cũng xác định rõ sẽ tập trung vào những điểm cốt lõi, những vấn đề nóng, những dự án có mức độ ảnh hưởng cao, và làm việc với các Bộ, ngành và các địa phương “có nhiều vấn đề” để mong thu được nhiều kết quả nhất. Để tìm ra những đáp án thực cho các vấn đề liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản đang được sự quan tâm của toàn xã hội.
Bắt đầu từ Bộ KH-ĐT, tiếp đến là một số Bộ, ngành và địa phương khác. Đoàn giám sát của UBTVQH còn rất nhiều việc phải làm...