Đoàn đã khảo sát thực tế tình hình thực hiện Chương trình 135 giai đoạn II và các dự án liên quan đến xóa đói giảm nghèo tại 2 xã Trịnh Tường, Bát Xát và Cốc Lầu, Bắc Hà; làm việc với Tỉnh ủy Lào Cai.
Báo cáo với Đoàn Giám sát, đại diện Lãnh đạo UBND tỉnh cho biết, Lào Cai có 95 xã và 169 thôn được đầu tư theo Chương trình 135. Việc thực hiện Chương trình 135 giai đoạn II, các chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án liên quan đến xóa đói giảm nghèo đã phát huy tác dụng, hiệu quả thiết thực trong phát triển KT - XH của địa phương. Tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh hàng năm giảm nhanh, từ hơn 41% năm 2006 xuống còn hơn 20% năm 2009, trong đó vùng được thụ hưởng Chương trình 135 giảm từ gần 53% xuống còn hơn 33% năm 2009.
Theo Chương trình 135 giai đoạn II, nguồn vốn đầu tư cho tỉnh là 468,083 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương là 464,7 tỷ đồng, ngân sách địa phương là 4,4 tỷ đồng. Đến hết ngày 30.12.2009, tỉnh đã giải ngân được 464,7 tỷ đồng, đạt hơn 93% kế hoạch. Đến nay, 100% số xã trong tỉnh có đường ô tô đến trung tâm xã; 80% số xã có đường đến tất cả các thôn bản. Các công trình thủy lợi, hệ thống cấp nước sinh hoạt được đầu tư tập trung, bảo đảm tưới nước ổn định cho 75% diện tích ruộng… Năm 2008, Lào Cai có 3 xã ra khỏi diện đặc biệt khó khăn là Suối Thầu, Tả Giàng Phìn (huyện Sa Pa) và Bản Cầm (huyện Bảo Thắng)…
Tỉnh ủy Lào Cai nêu rõ, đến nay, vẫn còn một số chương trình, dự án tỉnh không chủ động được mức vốn. Trên địa bàn các xã thụ hưởng Chương trình 135, có nhiều nguồn vốn cùng đầu tư. Do cơ chế quản lý các nguồn vốn này khác nhau nên đã gây khó khăn trong triển khai thực hiện. Tỉnh ủy Lào Cai cho rằng, đã đến lúc nhóm gọn các chương trình, chính sách hỗ trợ xóa đói, giảm nghèo theo từng lĩnh vực. Cơ chế phân bổ, quyết toán nguồn vốn của các chương trình, dự án cũng cần được nghiên cứu, phân bổ hợp lý hơn theo mục tiêu của chương trình và với thời gian dài hơi hơn. Bên cạnh đó, cần hoàn thiện và đơn giản hóa cơ chế, chính sách đầu tư, bảo đảm phù hợp với trình độ, năng lực của địa phương, huy động được mọi nguồn lực của nhân dân trong vùng được thụ hưởng các chương trình, dự án.
Phát biểu tại cuộc làm việc, Chủ tịch HĐDT K’sor Phước khẳng định, qua khảo sát, giám sát tại Lào Cai, Đoàn giám sát nhận thấy, việc tổ chức thực hiện Chương trình 135 giai đoạn II trên địa bàn Lào Cai được tiến hành khẩn trương, nghiêm túc với quyết tâm cao. Tỉnh đã nhận thức rõ nguồn lực của Chương trình 135 là nguồn lực nòng cốt để thực hiện công tác xóa đói, giảm nghèo cho các xã nghèo. Bên cạnh đó, tỉnh đã có các chính sách thu hút, tìm kiếm các nguồn lực đầu tư và sử dụng tốt các nguồn lực này phục vụ cho mục tiêu xóa đói giảm nghèo. Lào Cai đã thực hiện đồng bộ, toàn diện cả 4 hợp phần của Chương trình 135, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững thông qua việc hỗ trợ sản xuất. Nhờ vậy, các mục tiêu cơ bản của Chương trình, dự án đều đã cơ bản đạt được. Chủ tịch HĐDT hoan nghênh việc một số nơi đã xây dựng được các mô hình điển hình trong phát triển sản xuất. Cán bộ, đảng viên tại các thôn, xã khó khăn đã làm tốt việc đảng viên đi đầu trong công tác xóa đói giảm nghèo, trở thành tấm gương cho người dân nơi đây học tập, tạo khí thế thi đua sản xuất.
Chủ tịch K’sor Phước đã chỉ rõ một số tồn tại của Lào Cai trong việc thực hiện công tác xóa đói giảm nghèo thông qua Chương trình 135 giai đoạn II và các chương trình, mục tiêu quốc gia khác. Cụ thể là công tác quy hoạch phát triển KT - XH, quy hoạch dân cư còn hạn chế, chưa khắc phục được tình trạng phân bố dân cư nhỏ lẻ. Tốc độ giảm nghèo nhanh, nhưng còn thiếu tính bền vững. Vai trò tự chủ, tự quản của nhân dân trong việc duy tu, bảo dưỡng công trình từ nguồn vốn của Chương trình 135, chương trình mục tiêu quốc gia chưa cao. Khoảng cách chênh lệch giữa trung tâm với các huyện, xã nghèo vẫn đang đặt ra...
Năm 2010 là năm kết thúc Chương trình 135 giai đoạn II. Chủ tịch HĐDT K’sor Phước đề nghị, Lào Cai cần tập trung rà soát, chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ một số công trình hạ tầng thiết yếu như giao thông, nước sinh hoạt, nhà ở… Muốn xóa đói phải giải quyết tốt vấn đề đất ở, đất sản xuất và nước sinh hoạt cho người dân. Muốn giảm nghèo thì giao thông phải đi trước một bước. Tỉnh cần tập trung giúp đồng bào thay đổi tập quán sinh hoạt, sản xuất cũ, lạc hậu, giúp bà con làm quen với phương thức sản xuất hàng hóa. Đẩy mạnh dạy nghề, chuyển dịch cơ cấu lao động, đưa một bộ phận lao động trong nông nghiệp sang làm dịch vụ… Có kế hoạch nhân rộng các điển hình làm kinh tế giỏi; tiến hành đánh giá, phân loại sự tiến bộ của các thôn xã; tổng kết, rút kinh nghiệm, góp phần cùng với các đơn vị khác trong toàn tỉnh thực hiện tốt công tác xóa đói giảm nghèo cũng như các nhiệm vụ phát triển KT – XH của địa phương.