Hoàn thiện cơ chế pháp lý để phát huy vai trò của người dân trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực

26/11/2024

Thảo luận ở hội trường chiều 26/11 về Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực năm 2024, các đại biểu đề nghị Chính phủ tiếp tục quan tâm, chỉ đạo quyết liệt hơn nữa việc thu hồi tài sản trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế còn tồn đọng, tăng cường thanh tra, kiểm toán để phòng ngừa. Đồng thời cần hoàn thiện cơ chế pháp lý để phát huy vai trò của người dân trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Tích cực tập trung giải quyết các vụ việc, vụ án hành chính tồn đọng, kéo dài

Nâng cao hiệu quả công tác phát hiện, xử lý tội phạm về tham nhũng, thu hồi tài sản tham nhũng

Làm rõ nguyên nhân tội tham ô tài sản tăng

Quan tâm đến Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực năm 2024, đại biểu Phạm Đình Thanh - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum cho biết, trong nhiều năm qua, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, quyết liệt, đồng bộ và toàn diện hơn, nhiều vụ án tham nhũng kinh tế lớn được điều tra làm rõ, xét xử kịp thời, nghiêm minh, cử tri rất đồng tình.

Đại biểu Phạm Đình Thanh - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum

Tuy nhiên, theo Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp cho thấy, tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp. Nổi lên là vi phạm về quy hoạch xây dựng năng lượng, đấu thầu mua sắm tài sản công, quản lý, sử dụng đất đai. Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp cho thấy tội tham ô tài sản tăng 45,61%. Theo đại biểu Phạm Đình Thanh, vấn đề này cần phải được tổ chức nghiên cứu nghiêm túc để làm rõ nguyên nhân, điều kiện tội phạm, kiểm tra, rà soát chặt chẽ để phát hiện và khắc phục những sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý nhà nước về kinh tế, về đất đai, tài nguyên khoáng sản, quản lý dự án đầu tư để giúp cho việc phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý hiệu quả hơn đối với loại tội phạm này trong thời gian tới.

Đánh giá thêm về vai trò của người dân trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực

Nhấn mạnh tham nhũng là một hiện tượng xã hội, là mặt trái của cơ chế thị trường, một bộ phận người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng, lạm dụng quyền lực nhà nước để trục lợi, đại biểu Tô Văn Tám - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum nhận thấy, các quốc gia đều có hiện tượng tham nhũng và đều xây dựng và thực hiện cơ chế phòng, chống tham nhũng. Còn ở nước ta, quan điểm của Đảng rất rõ ràng, coi tham nhũng là quốc nạn, là giặc nội xâm và luôn luôn kiên quyết, kiên trì lãnh đạo thực hiện phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và đạt được nhiều thành quả quan trọng. Báo cáo công tác của Chính phủ đã đánh giá đúng mức kết quả phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, đồng thời thẳng thắn nhìn nhận những khó khăn, tồn tại, hạn chế trong công tác này. Xác định rõ những phương hướng, nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của năm tới, đại biểu tán thành và đánh giá cao báo cáo của Chính phủ.

Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, sự đồng hành của Quốc hội, Chính phủ đã rất quyết liệt trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Đại biểu Tô Văn Tám cho biết, công tác lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thiện thể chế được kịp thời, đồng bộ, thể hiện ở việc quán triệt và tổ chức thực hiện các quy định của Đảng, như Quy định 114/2023, Quy định 132/2023, Quy định 131/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ, trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; trong hoạt động kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán và trong công tác xây dựng pháp luật.

Đại biểu Tô Văn Tám - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum

Quốc hội đã ban hành 18 luật, Chính phủ đã ban hành 152 nghị định, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 23 quyết định, các bộ, ngành, địa phương đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật có chứa đựng nhiều nội dung liên quan đến công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, đã cơ bản tạo hành lang pháp lý đồng bộ, khả thi, minh bạch, hạn chế tham nhũng, tiêu cực.

Bên cạnh những kết quả đạt được, đại biểu Tô Văn Tám nhận thấy, vẫn còn những tồn tại, hạn chế đã được chỉ ra từ những báo cáo kỳ trước, mặc dù đã được tổ chức chỉ đạo khắc phục nhưng cũng chưa được triệt để. Việc thu hồi tài sản trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế còn tồn đọng lớn, đề nghị Chính phủ tiếp tục quan tâm, chỉ đạo quyết liệt hơn nữa trong công tác này.

Khẳng định ba lực lượng quan trọng trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí tiêu cực là người dân, các cơ quan pháp luật và báo chí, truyền thông được phát huy mạnh mẽ, các bài học kinh nghiệm được chỉ ra trong báo cáo của Chính phủ, tuy nhiên, đại biểu Tô Văn Tám cho rằng, người dân không chỉ đồng tình, ủng hộ mà người dân còn tham gia vào quá trình đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực mà công cụ quan trọng nhất là phản ánh và tố cáo các hành vi tham nhũng, tiêu cực, cho nên cần phát huy vai trò của người dân trong công tác này. Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ cần đánh giá thêm về vai trò của người dân trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, đồng thời tiếp tục hoàn thiện cơ chế pháp lý để phát huy vai trò của người dân trong công tác này, cần đặt vấn đề nghiên cứu thí điểm các hình thức phản ánh, tố cáo tham nhũng qua điện thoại, đường dây nóng trong điều kiện công nghệ thông tin phát triển như hiện nay.

Tăng cường thanh tra, kiểm toán để phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực

Góp ý về nội dung này, đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp đánh giá cao công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thời gian qua đã đạt được những kết quả tích cực, xử lý tội phạm rất thuyết phục, được Nhân dân cả nước đồng tình ủng hộ. Tuy nhiên, đại biểu cũng chỉ rõ thực tế tài sản tham nhũng được thu hồi có tiến bộ nhưng chưa đạt được như mong muốn, nhiều tài sản thất thoát rất nghiêm trọng, khả năng thu hồi khó khăn. Tội phạm thường ở những nơi công vụ, dễ phát sinh tiêu cực giữa người có quyền và người cần sự trợ giúp.

Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp

Do đó, đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng, phải có sự vào cuộc của cơ quan chức năng thanh tra, kiểm toán khách quan, trung thực để phòng ngừa, không dám, không lạm dụng, không tham, đó là bề nổi của tảng băng chìm trong tham nhũng, tiêu cực.

Còn việc lãng phí vẫn thường xảy ra, vì là vô hình, ít được quan tâm. Đại biểu nêu rõ, xét cho cùng, lãng phí có thể gây thất thoát không kém gì tham nhũng. “Nếu có đánh giá đúng thực chất, tham nhũng chỉ có một số nơi nhưng lãng phí có khắp mọi nơi, mặc dù từ việc nhỏ cho đến việc lớn, trên tất cả các lĩnh vực, việc nào cũng có nhưng ít được chú ý”, đại biểu phân tích.

Vì vậy, đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị Quốc hội, Chính phủ, các ngành chức năng quan tâm nhiều hơn về lãng phí để ngăn chặn có hiệu quả và lãng phí cần được đưa vào Nghị quyết cấp thẩm quyền để triển khai tổ chức thực hiện.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong

Giải trình, làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, sẽ tiếp thu báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp và ý kiến của các đại biểu Quốc hội về công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong một số trường hợp còn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu, một số chủ trương trong chính sách của Đảng chậm được thể chế hóa thành pháp luật. Trong thời gian tới, thực hiện chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm về việc tháo gỡ điểm nghẽn của điểm nghẽn là thể chế, Chính phủ sẽ tiếp tục tập trung chỉ đạo xây dựng hoàn thiện, đồng bộ thống pháp luật, tạo sự thông thoáng để khơi thông mọi nguồn lực cho phát triển, khắc phục những sơ hở, bất cập, dễ phát sinh tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Về thực hiện các biện pháp phòng, ngừa tham nhũng, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nêu rõ, thời gian tới, Thanh tra Chính phủ tiếp tục tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cấp, các ngành tổ chức thực hiện nghiêm, có hiệu quả các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, như: Phải công khai, minh bạch về tổ chức và hoạt động của các cơ quan, đơn vị; thực hiện việc chuyển đổi vị trí công tác; thực hiện cải cách hành chính, ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý; đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt; thực hiện việc kiểm soát tài sản, thu nhập; xử lý trách nhiệm của người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, đồng thời đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra những lĩnh vực còn nhiều tồn tại, hạn chế mà ý kiến thẩm tra đã chỉ ra.

Về phương hướng, nhiệm vụ năm 2025, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong xác định phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là nhiệm vụ quan trọng vừa cấp bách, vừa lâu dài, vừa là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trước hết là của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp; phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực phải đặt lợi ích của quốc gia, dân tộc, của Đảng lên trên hết, đảm bảo ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước./.

Bích Ngọc