Bàn về việc phát triển thị trường vốn bền vững, lành mạnh, an toàn, nhiều đại biểu Quốc hội, chuyên gia, nhà nghiên cứu cho rằng cần có chính sách chuyển từ lượng sang chất đối với thị trường này, cụ thể là có hình thức đào tạo giúp nhà đầu tư ngày càng chuyên nghiệp hơn hoặc đầu tư thông qua tổ chức chuyên nghiệp.
Thực tế cũng cho thấy, thị trường vốn tại Việt Nam đang có sự phát triển rất nhanh. Tại năm 2021, quy mô thị trường vốn đạt 134,5% GDP, gấp 3,5 lần so với năm 2015; trong đó quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu tương đương 93,8% GDP; quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp là 14,2% GDP. Ngoài ra, tính chung năm 2021, nhà đầu tư trong nước mở mới hơn 1,5 triệu tài khoản chứng khoán kỷ lục chưa từng có trong lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam, lớn gấp rưỡi tổng số tài khoản mở mới trong 4 năm 2017, 2018, 2019 và 2020 cộng lại (tổng 4 năm đạt 1,04 triệu tài khoản).
Bên cạnh những bước tiến đáng kể, thị trường vốn còn những hạn chế, bất cập về cấu trúc thị trường, hạ tầng, công nghệ, nguồn nhân lực, hệ thống thông tin thị trường... Cá biệt còn một số tổ chức, cá nhân vi phạm quy định pháp luật khi tham gia thị trường. Đây cũng là chủ đề nóng được nhiều đại biểu Quốc hội, chuyên gia, nhà nghiên cứu bàn luận nhiều trong thời gian vừa qua.
.jpg)
Đại biểu Hoàng Văn Cường- Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội
Nhận định Việt Nam đang có ưu thế trên thị trường vốn, đại biểu Hoàng Văn Cường- Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội cho biết thêm, tại Việt Nam, cách người dân đầu tư vào thị trường vốn rất khác so với các nhà đầu tư trên thế giới. Cụ thể, nhà đầu tư trên thế giới rất ít khi tự mua mà thường có xu hướng đầu tư thông qua các tổ chức chuyên nghiệp, tức thông qua các quỹ tài chính. Ngược lại, nhà đầu tư Việt Nam rất ưa chuộng việc tự chủ, tự bỏ tiền ra theo dõi biến động giá. Sự biến động của các sản phẩm trên thị trường vốn là một trong những yếu tố hấp dẫn nhà đầu tư Việt Nam hơn việc mua qua quỹ trung gian.
Đại biểu Hoàng Văn Cường cũng nêu rõ, tâm lý tự đầu tư của người dân Việt Nam làm xuất hiện hiệu ứng tâm lý sợ bỏ lỡ mất cơ hội, chính điều này đã thúc đẩy sự phát triển của thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp thời gian vừa qua. Đại biểu cũng nhấn mạnh, những hành động của Chính phủ thời gian qua là cần thiết, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho đại đa số các nhà đầu tư, doanh nghiệp chân chính, hoạt động lành mạnh, tuân thủ pháp luật.
Bên cạnh đó, đại biểu Hoàng Văn Cường kiến nghị, để thị trường vốn phát triển bền vững, an toàn nên chuyển từ lượng sang chất, tức phải giúp nhà đầu tư ngày càng chuyên nghiệp hoặc đầu tư thông qua tổ chức chuyên nghiệp. Theo đại biểu, dù Luật Chứng khoán đã quy định khá rõ về nhà đầu tư chuyên nghiệp, nhưng vẫn chưa phù hợp với thực tiễn. Đây cũng là yếu tố mà cần lưu ý nhiều hơn đối với nhà đầu tư cá nhân. Theo đó, muốn thị trường vốn trở thành một kênh vốn quan trọng và lâu dài giống xu hướng thế giới, nhà quản lý phải chuyển được xu hướng tự đầu tư của người dân sang đầu tư qua các tổ chức chuyên nghiệp.
Cùng quan điểm, đại biểu Trương Trọng Nghĩa- Đoàn ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh cho biết, thị trường tài chính và thị trường bất động sản vừa qua phát triển nóng và có lơi lỏng kiểm soát, cần các cơ quan nhà nước can thiệp. Tuy nhiên, theo đại biểu, mọi sự can thiệp đều phải minh bạch, chuyên nghiệp, không nên duy ý chí, chạy theo dư luận nhất thời, cần xét đến quyền lợi của các nhà đầu tư yếu thế, cả trong nước và nước ngoài.
.jpg)
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa- Đoàn ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa cũng cho rằng, sự can thiệp nên diễn ra thường xuyên và sớm hơn, nhưng phải thông qua các biện pháp và công cụ cảnh báo, giám sát chuyên nghiệp. Nhà nước phải làm tốt vai trò trọng tài, cảnh báo sớm, kịp thời, khi có sai phạm phải xử phạt nghiêm. Việc thắt chặt huy động vốn tín dụng thông qua thị trường cổ phiếu và trái phiếu về mặt chính sách là chưa cần thiết. Xử lý kịp thời, hợp lý, nghiêm minh rất quan trọng, nhưng không nên để việc xử lý đó làm đổ vỡ thị trường, không nên có sự thay đổi đột ngột và đảo chiều về chính sách.
Đại biểu cho rằng cần rà soát, truy vết, vừa trên diện rộng, vừa trọng tâm, trọng điểm một cách hợp lý, khoa học, tránh dư luận tiêu cực và tâm lý hoang mang, sợ hãi. Về định hướng phát triển, doanh nghiệp cần được tạo điều kiện huy động vốn và tín dụng thông qua thị trường cổ phiếu và trái phiếu. Kể cả nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng cần khuyến khích và bảo vệ.
Về việc ban hành nghị định về trái phiếu, đại biểu Trương Trọng Nghĩa lưu ý, mục đích sử dụng vốn trái phiếu còn quá hạn chế, ví dụ như không cho phép mua cổ phần... Tiêu chuẩn cho nhà đầu tư chuyên nghiệp và cá nhân còn quá đơn giản… Không nên có sự phân biệt giữa quản lý trái phiếu trong nước và nước ngoài. Việc làm hệ số tín nhiệm cần xem xét, cần có công ty chuyên nghiệp và tuân thủ pháp luật. Do đó, trong việc giám sát, quản lý trái phiếu cần kết hợp nhiều biện pháp. Cần xử lý có quan hệ phức tạp và đan xen, giữa quan hệ dân sự, quan hệ hành chính, quan hệ hình sự. Không hình sự hóa cũng không dân sự hóa. Theo đại biểu, Cách xử lý của cơ quan nhà nước trong các vụ vừa qua là tiền lệ cho các vụ việc về sau, do đó cần cẩn trọng áp dụng các biện pháp có căn cứ pháp luật hiện hành.
Ngoài ra, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cũng cho rằng, kinh tế thị trường có quy luật khách quan, phải tôn trọng và tuân th, muốn có thị trường vốn hiệu quả và bền vững, phải cạnh tranh lành mạnh, phải đảm bảo minh bạch, công bằng, thuận lợi, bình đẳng và nghiêm minh trước pháp luật.