PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA MẶT TRẬN TỔ QUỐC TRONG QUY TRÌNH LẬP PHÁP VÀ GIÁM SÁT THỰC HIỆN PHÁP LUẬT

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Lê Tiến Châu nêu rõ Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam xác định rõ trách nhiệm của mình trong việc tổ chức triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị và các định hướng, nhiệm vụ lập pháp, giải pháp thực hiện được xác định trong Đề án Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV. Kết luận của Bộ Chính trị nhấn mạnh nhiệm vụ "phát huy vai trò của Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên trong việc nâng cao chất lượng công tác phản biện xã hội đối với quy trình lập pháp và giám sát việc thực hiện pháp luật..."

Do đó, để thực hiện hiệu quả kết luận của Bộ Chính trị về  Đề án và Kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thời gian tới Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ sớm xây dựng, ban hành kế hoạch và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ, giảo pháp theo phân công.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Lê Tiến Châu trình bày tham luận

Nêu rõ Kết luận số 19 của Bộ Chính trị đã nhấn mạnh việc phát huy vai trò của Nhân dân, MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên ở hai việc cơ bản: (1) Nâng cao chất lượng công tác phản biện xã hội đối với quy trình lập pháp; (2) Nâng cao chất lượng công tác giám sát việc thực hiện pháp luật, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Lê Tiến Châu cho biết, nếu thực hiện tốt nhiệm vụ này sẽ góp phần vào quá trình hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển, tạo lập khung khổ pháp lý thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2025, gắn với 12 định hướng phát triển đất nước, 06 nhiệm vụ trọng tâm và 03 đột phá chiến lược đã được đề ra tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và được xác định cụ thể thành các định hướng, nhiệm vụ lập pháp trong Đề án.

Thứ nhất, tiếp tục phát huy vai trò chủ trì hiệp thương của MTTQ Việt Nam, nhằm huy động sức mạnh tổng hợp của các tổ chức thành viên tham gia giám sát, phản biện xã hội đối với các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật và giám sát việc thực hiện pháp luật của Quốc hội Khóa XV. Căn cứ vào Đề án và các phụ lục kèm theo, MTTQ Việt Nam sẽ xây dựng kế hoạch tham gia công tác lập pháp của nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV, trên cơ sở hiệp thương thống nhất với các tổ chức thành viên sẽ lựa chọn các dự thảo văn bản pháp luật có tác động lớn đến quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân, tổ chức bộ máy, quyền và trách nhiệm của MTTQ Việt Nam để tổ chức thật tốt công tác phản biện xã hội, hoạt động giám sát tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật khi được thông qua, ban hành; đồng thời, thống nhất nhiệm vụ cụ thể gắn với trách nhiệm của từng tổ chức thành viên để cùng thực hiện, bảo đảm phát huy thế mạnh đặc thù của tổ chức; thống nhất quy trình, cách làm, không chồng chéo, trùng lắp về chức năng, nhiệm vụ.

Thứ hai, để bảo đảm ý kiến phản biện của MTTQ Việt Nam được phản hồi kịp thời, MTTQ Việt Nam sẽ tuyên truyền quyết liệt hơn trong theo dõi, đôn đốc việc tiếp thu, giải trình ý kiến các cơ quan, tổ chức được phản biện xã hội. Đối với những dự án văn bản pháp luật được MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên phản biện thì hồ sơ dự án thẩm định, thẩm tra trình cơ quan có thẩm quyền phải bao gồm các văn bản phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam.

Thứ ba, huy động tối đa sự tham gia của các chuyên gia, các nhà khoa học trong từng lĩnh vực chuyên sâu; đồng thời, chú trọng mời các đối tượng chịu sự tác động của các văn bản quy phạm pháp luật như người làm công tác thực tiễn, doanh nghiệp, đơn vị tư vấn độc lập… tham gia đóng góp, bày tỏ chính kiến đối với những vấn đề phản biện, giám sát. Chính những đối tượng này sẽ cung cấp góc nhìn thực tiễn, cấp thiết, gắn chặt với quyền lợi, mong muốn của nhân dân, để những ý kiến giám sát, phản biện có tính đa chiều, thực sự là những ý chí, nguyện vọng của mọi tầng lớp nhân dân.

Thứ tư, kết hợp phản biện xã hội với việc coi trọng và nâng cao chất lượng công tác tham gia góp ý xây dựng chính sách, pháp luật của MTTQ Việt Nam.

Thứ năm, rà soát, đánh giá sơ kết, tổng kết các chương trình phối hợp giám sát, lựa chọn triển khai một số nội dung, lĩnh vực giám sát thiết thực hoặc được dư luận xã hội quan tâm; cùng với các cơ quan liên quan tổng kết và sửa đổi các quy chế phối hợp giữa MTTQ Việt Nam và các cơ quan của Đảng, Nhà nước.

Trong 8 nội dung của Đề án, nội dung thứ 7 đã nhấn mạnh về xây dựng và hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, dân chủ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ; cụ thể hóa đầy đủ quyền con người, quyền công dân. Để thực hiện định hướng này, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tập trung triển khai một số hoạt động lập pháp theo 2 tuyến: chủ trì và phối hợp.

Trong đó, chủ trì nghiên cứu, hoàn thiện pháp luật để xác định rõ hơn vai trò của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong cơ chế "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội làm nòng cốt để nhân dân làm chủ" theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Theo đó nhiệm vụ lập pháp cần triển khai là nghiên cứu, rà soát Luật MTTQ Việt Nam; Nghị quyết liên tịch số 403/2017/NQLT-UBTVQH14-CP-ĐCTUBTWMTTQVN ngày 15.6.2017 quy định chi tiết các hình thức giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam; Nghị quyết liên tịch về hoạt động tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân (cụ thể hóa khoản 3, Điều 16 Luật MTTQ Việt Nam)...

Phối hợp nghiên cứu, hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách nhằm phát huy mạnh mẽ dân chủ Xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ của Nhân dân, quyền con người, quyền công dân. Nhiệm vụ lập pháp cần triển khai là: nghiên cứu, rà soát Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân; xây dựng, ban hành Luật Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; nghiên cứu, rà soát Luật Quốc tịch và các văn bản pháp luật có liên quan.