Quốc hội thảo luận trực tuyến về các báo cáo công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án và công tác phòng, chống tham nhũng năm 2020
Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu Quốc hội tán thành với những nội dung được nêu trong các báo cáo và cho rằng các báo cáo được chuẩn bị nghiêm túc, công phu, chất lượng. Trong năm 2020 mặc dù dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, có tác động ảnh hưởng rất nặng nề đến phát triển kinh tế - xã hội, nhưng Chính phủ, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều biện pháp thực hiện tốt nhiệm vụ đề ra, đạt và vượt nhiều chỉ tiêu được nêu trong các nghị quyết của Quốc hội về công tác tư pháp, góp phần quan trọng giữ vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, tạo tiền đề để phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế, góp phần bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Bên cạnh đó, các đại biểu Quốc hội cũng nêu ra một số hạn chế, bất cập, đề nghị các cơ quan nghiên cứu tiếp tục để có những giải pháp xử lý. Trong đó, tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm về trật tự xã hội giảm nhưng có một số loại tội phạm nghiêm trọng, tội phạm mới gia tăng như các tội xâm phạm tình dục, tội phạm về ma túy, các tội xâm phạm sở hữu, lừa đảo, tín dụng đen, các tội phạm mạng, công nghệ cao.
Tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý kiểm soát vi phạm pháp luật và tội phạm công nghệ cao
Làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm liên quan đến công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm; phòng, chống tham nhũng và thi hành án, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình nêu rõ, trong năm 2020, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã có nhiều nỗ lực để làm tốt công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, vi phạm pháp luật; phòng, chống tội phạm, thi hành án, đã có nhiều nỗ lực, cố gắng để đảm bảo an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và phục vụ cho mục tiêu kép là vừa phòng, chống dịch bệnh nhưng vừa phát triển kinh tế - xã hội.
Về tội phạm về thông tin mạng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình cho hay, trong tình hình cách mạng 4.0 hiện nay, tiến bộ của công nghệ thông tin rất lớn tạo ra nhiều giá trị cho xã hội, nhưng bên cạnh đó thì tội phạm mới, tội phạm phi truyền thống, tội phạm lợi dụng công nghệ cao cũng phát triển. Trên lĩnh vực này, các hành vi thông qua mạng, thông qua ứng dụng công nghệ thông tin để hoạt động lừa đảo, hoạt động kinh doanh đa cấp hay xâm phạm đời tư, lợi dụng công nghệ thông tin để phát tán những thông tin độc hại, sai sự thật hoặc tấn công, bôi nhọ các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước trước thềm Đại hội Đảng các cấp.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình nhấn mạnh đây là những vấn đề hết sức đáng quan tâm. Điều này, Chính phủ cũng đã có sự chỉ đạo quyết liệt và các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều biện pháp đấu tranh để xử lý. Liên quan đến vấn đề này thì phải có hành lang pháp lý rõ ràng, các biện pháp đấu tranh có hiệu quả, nhưng cũng đồng thời không để ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh bình thường.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình cho biết, hiện nay, Chính phủ đang từng bước xây dựng hành lang pháp lý cho những hoạt động kinh doanh trong điều kiện kinh tế chia sẻ hay kinh tế ứng dụng công nghệ cao. Mặc dù, đã có Luật An ninh mạng, Luật An toàn thông tin, các nghị định nhưng Chính phủ sẽ tiếp tục có chỉ đạo quyết liệt hơn nữa để tạo hành lang pháp lý, vừa tạo điều kiện cho doanh nghiệp, cá nhân hoạt động kinh doanh đầu tư một cách thuận lợi. Đồng thời, kiểm soát được những hoạt động vi phạm pháp luật và tội phạm lợi dụng trên lĩnh vực này.
Đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tội phạm trong bối cảnh thiên tai, dịch bệnh
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình cho biết, lợi dụng tình hình phòng, chống dịch bệnh có những hoạt động vi phạm pháp luật, trong đó có hành vi xuất, nhập cảnh trái phép, lợi dụng nâng giá vật tư y tế trong thời gian dịch bệnh COVID vừa qua, hay lợi dụng phòng, chống bão lụt có thể có những vi phạm pháp luật.
Trong bối cảnh dịch bệnh, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, Thường trực Chính phủ thường xuyên họp để chỉ đạo, Ban Chỉ đạo về xử lý dịch bệnh COVID cũng họp thường xuyên, chỉ đạo rất quyết liệt cho nên đã có nhiều giải pháp ngăn ngừa được dịch bệnh COVID, đã 2 lần kiểm soát được dịch bệnh. Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình tình hình tới đây thì dịch bệnh khó lường, có thể dịch COVID-19 vẫn đang phát triển rất phức tạp trên thế giới, sẽ tác động nhiều mặt đến Việt Nam. Dù dịch bệnh không trở lại thì kinh tế của nước ta cũng sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn. Trong trường hợp dịch quay trở lại thì sẽ rất căng thẳng cho nên cần quyết tâm kiểm soát không để dịch bệnh trở lại.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình nhấn mạnh phòng ngừa không chỉ là dịch bệnh COVID mà còn thiên tai bão lụt, hạn hán, v.v. đều phải làm tốt, không để các loại tội phạm, các tiêu cực, tham nhũng lợi dụng dịch bệnh để trục lợi, để tham ô, tham nhũng. Theo đó, xây dựng các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, quy phạm pháp luật, luật, các văn bản dưới luật, dưới sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng; đã đẩy mạnh các mặt công tác, phòng ngừa và đấu tranh phòng, chống, tiến hành công tác kiểm toán, công tác thanh tra, kiểm tra, điều tra, truy tố, xét xử, xây dựng, ban hành nhiều văn bản quy phạm để phòng ngừa với quan điểm là đấu tranh triệt để, không có vùng cấm.
Liên quan đến phòng, chống tham nhũng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình cho biết tham nhũng và tội phạm về lĩnh vực này có dấu hiệu của lợi ích nhóm, trục lợi chính sách, sự cấu kết của tội phạm với những người có quyền lực. Thực tế tội phạm này cũng đã được triệt để điều tra, truy tố, xét xử và quan điểm này sẽ tiếp tục thực hiện, không có vùng cấm, vi phạm đến đâu xử lý đến đó, đồng thời đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Mục tiêu chính là để răn đe tội phạm và xây dựng cơ chế phòng ngừa, thu hồi được tối đa tài sản cho nhà nước. Đó là những yêu cầu đặt ra đối với công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng.
Nghiên cứu để quy định cơ quan theo dõi xử lý kỷ luật trường hợp không thi hành án hành chính
Về công tác thi hành án, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình cho biết, trong thi hành án dân sự, do nhiều điều kiện nên tài sản để thu hồi thi hành án gặp nhiều khó khăn. Đây là thực tiễn các cơ quan thi hành án dân sự đã cố gắng nhưng phải có tài sản của bên bị thi hành thì mới thi hành được.
Nhấn mạnh đây là điều kiện khách quan, do đó Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cũng lưu ý, trong giao dịch dân sự, kinh tế các chủ thể, cá nhân, tổ chức khi giao dịch phải cam kết với nhau, phải quản lý tài sản của bên đối tác của mình để tránh khi xảy ra vụ án bên đối tác, bên bị thi hành án không còn tài sản thì cũng không đưa ra được những căn cứ để cơ quan thi hành án thực hiện.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã báo cáo giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án và phòng, chống tham nhũng năm 2020
Về thi hành án hình sự, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho biết, Ban Chỉ đạo Trung ương phòng, chống tham nhũng cũng đã chỉ đạo các cơ quan quyết liệt trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, thực hiện tố tụng phải kê biên tài sản của đối tượng phạm tội mà có. Việc kê biên này là để đảm bảo thi hành án. Trong quá trình thi hành án với tài sản kê biên cũng như việc xác minh tài sản sẽ làm điều kiện thuận lợi để công tác thi hành án tốt hơn. Với sự nỗ lực thì công tác thi hành án về hình sự đối với tài sản thu hồi đã đạt được nhiều kết quả tiến bộ. Đặc biệt, đối với phạm tội tham nhũng, công tác thi hành án trong phạm tội tham nhũng đã chỉ đạo quyết liệt của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, do đó, trong 2 năm gần đây tỷ lệ thu hồi án tài sản do phạm tội mà có cao hơn rất nhiều so với giai đoạn trước.
Về thi hành án hành chính, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho biết, đây là một vấn đề xã hội hết sức quan tâm, liên quan đến thể chế pháp luật, liên quan đến quyết tâm thực hiện và ý thức chấp hành. Chính phủ đã ban hành Nghị định số 71 quy định về thời hạn, trình tự, thủ tục thi hành án hành chính, xử lý trách nhiệm đối với người không thi hành và Chỉ thị số 26 về việc tăng cường chấp hành tố tụng hành chính trong thi hành án hành chính. Khẳng định quyết tâm của Chính phủ, song Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cũng cho rằng sẽ cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện thể chế.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ chỉ rõ, hiện nay chưa có cơ quan thi hành án hành chính mà Bộ Tư pháp chỉ theo dõi, đôn đốc, giúp Chính phủ. Chính phủ ban hành những văn bản trên nhưng thực thi cũng còn hạn chế. Tới đây, cần nghiên cứu thể chế về xử lý thi hành án hành chính, có cơ quan thi hành án hành chính rõ ràng, có hiệu lực, hiệu quả, có quyền lực thật sự trong việc cưỡng chế thi hành án và Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện các văn bản dưới luật, nghị định, chỉ thị và giao trách nhiệm cho một cơ quan theo dõi, đôn đốc là Bộ Tư pháp. Đồng thời, Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu để quy định cơ quan theo dõi xử lý kỷ luật đối với những người không chấp hành giao cho Thanh tra Chính phủ hoặc Bộ Nội vụ.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cũng đề nghị các cơ quan Tòa án, Viện kiểm sát quan tâm, xem xét để trả lời dứt khoát có tái thẩm, giám đốc thẩm hay không đối với một số vụ án hành chính để nếu không có giám đốc thẩm, tái thẩm, bản án phải được thi hành./.