Cần quy định cụ thể cơ chế, chính sách ưu đãi và hỗ trợ vốn cho đầu tư đường sắt
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội thẩm tra Dự án Luật Đường sắt (sửa đổi)
Chiều 3/3, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với Liên hiệp hội Việt Nam tổ chức Hội thảo góp ý hoàn thiện dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi). Chủ nhiệm Ủy ban Lê Quang Huy chủ trì Hội thảo.
Tham dự và điều hành Hội thảo có Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi và các Ủy viên chuyên trách của Ủy ban; Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam Phan Xuân Dũng; đại diện Bộ Xây dựng cùng các chuyên gia, nhà khoa học.
Toàn cảnh Hội thảo
Đề cập về sự cần thiết của dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi), ông Trần Thiện Cảnh – Cục trưởng Cục Đường sắt (Bộ Xây dựng) khẳng định: Luật Đường sắt số 06/2017/QH14 được Quốc hội khóa XIV thông qua tại kỳ họp thứ 03 ngày 16/6/2017, và được sửa đổi, bổ sung bằng Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 Luật có liên quan đến quy hoạch số 35/2018/QH14 ngày 20/11/2018, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/9/2019. Đây là văn bản pháp lý quan trọng, đã kịp thời thể chế hoá các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với mọi hoạt động trong lĩnh vực giao thông vận tải đường sắt.
Sau hơn 07 năm triển khai thực hiện, bên cạnh kết quả đạt được, trong quá trình thực hiện, Luật Đường sắt 2017 cũng đã bộc lộ những tồn tại, bất cập đòi hỏi sớm phải nghiên cứu sửa đổi, bổ sung để đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Ông Trần Thiện Cảnh – Cục trưởng Cục Đường sắt (Bộ Xây dựng)
Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) gồm 08 Chương, 74 Điều. Trên cơ sở 05 chính sách đã được thông qua, Bộ Xây dựng đã cụ thể hóa thành các quy định cụ thể trong dự thảo Luật và tập trung 05 vấn đề đổi mới quan trọng, mang tính đột phá để tạo hành lang pháp lý cho phát triển đường sắt như: Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt; quản lý, khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt; hoạt động vận tải đường sắt; kết nối các phương tiện vận tải; phát triển công nghiệp và nguồn nhân lực đường sắt.
Chú trọng nguồn lực, ứng dụng khoa học công nghệ vào vận hành đường sắt
Trong khuôn khổ Hội thảo, các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học đã tập trung đóng góp ý kiến vào đầu tư, quản lý, vận hành, bảo trì đường sắt tốc độ cao; ứng dụng khoa học công nghệ vào vận hành đường sắt; nguồn lực để đầu tư xây dựng đường sắt...
Các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học tham dự Hội thảo
Quan tâm đến đường sắt tốc độ cao, PGS.TS Hoàng Hà - Phó Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật cầu Đường Việt Nam đề nghị Ban soạn thảo dự thảo Luật cần nghiên cứu có quy định riêng cho việc đầu tư, quản lý, vận hành, bảo trì đường sắt tốc độ cao.
Do đặc điểm vận tải hành khách và hàng hóa khối lượng lớn, yêu cầu an toàn vận hành rất cao vì thế, cần xây dựng một hệ thống đào tạo nguồn nhân lực thống nhất về chuyên môn hoạt động đường sắt cho tất cả các cấp độ đào tạo từ công nhân, cán bộ kỹ thuật, cán bộ quản lý các cấp. Đặc biệt chú ý đến các lĩnh vực hoạt động liên quan đến công nghệ cao và vận hành khai thác an toàn, trong đó yêu cầu rõ trình độ tay nghề đối với hoạt động trong từng loại hình đường sắt khác nhau như đường sắt thông thường, đường sắt chuyên dụng, đường sắt đô thị, đường sắt tốc độ cao (bao gồm cả quản lý các hoạt động của các đoàn tàu tự lái). Bên cạnh đó, cần bổ sung thêm nội dung ưu tiên, khuyến khích, hỗ trợ mạnh mẽ trong nghiên cứu, tiếp thu và làm chủ công nghệ mới trong các lĩnh vực hoạt động đường sắt.
Theo PGS.TS Hoàng Hà, để hướng tới xây dựng, khai thác có hiệu quả và an toàn cho loại hình đường sắt, đặc biệt là đường sắt tốc độ thì cần đặt vấn đề ưu tiên nguồn lực (tài chính, quỹ đất, nguồn nhân lực, đầu tư trang thiết bị…) cho cả giai đoạn đầu tư xây dựng và quản lý, khai thác, vận hành. Có thể cần dự kiến cả mức độ linh hoạt trong huy động nguồn vốn đầu tư, điều chỉnh công năng để phù hợp với nhu cầu vận tải ở từng giai đoạn khác nhau.
PGS.TS Hoàng Hà - Phó Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật cầu Đường Việt Nam
Liên quan đến nội dung trên, PGS.TS Vũ Thị Vinh - Ủy viên Ban chấp hành Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, trong dự thảo Luật có đề cập tại 3 điều về chuyển giao công nghệ và hiện đại hóa, nhưng chưa có điều khoản riêng biệt nào nói rõ về trí tuệ nhân tạo (AI) hay tự động hóa trong vận hành tàu. Vì vậy nên nghiên cứu bổ sung điều khoản chi tiết hơn trong dự thảo Luật để thúc đẩy ứng dụng AI và tự động hóa trong điều hành, giám sát và vận tải đường sắt.
Ngoài ra, việc đầu tư đường sắt đòi hỏi nguồn đầu tư lớn nên Luật Đường sắt cũng đã đưa ra chính sách miễn giảm thuế, hỗ trợ vốn và ưu tiên đầu tư hạ tầng đường sắt là một điểm tích cực để thu hút doanh nghiệp tham gia. Một điểm nổi bật của dự thảo Luật là tạo điều kiện để thu hút các nguồn vốn xã hội hóa, đặc biệt là từ khu vực tư nhân và chính quyền địa phương. Thủ tướng Chính phủ cũng vừa đưa ra các chính sách hỗ trợ, đặt hàng cho các doanh nghiệp sản xuất vật tư, thiết bị đường sắt. Điều này khiến người dân cũng rất vui mừng vì Nhà nước tin cậy các tập đoàn và doanh nghiệp tư nhân để xây dựng một ngành công nghiệp đường sắt Việt Nam tự chủ và vững mạnh.
PGS.TS Vũ Thị Vinh - Ủy viên Ban chấp hành Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam
Phát biểu kết luận Hội thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy khẳng định tầm quan trọng của việc sửa đổi Luật Đường sắt, đặc biệt là trong phát triển hệ thống giao thông đường sắt; phục vụ nhu cầu đi lại của Nhân dân cũng như công tác quản lý Nhà nước về đường sắt... Thể chế hóa các Nghị quyết, khơi thông nguồn lực.
Việc sửa đổi Luật Đường sắt đều trên tinh thần quán triệt Nghị quyết số 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và các văn bản, Chỉ thị liên quan...
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy phát biểu kết luận Hội thảo
Những ý kiến đóng góp, đề xuất của các chuyên gia, nhà khoa học sẽ được Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường và Liên hiệp Hội Việt Nam tiếp thu tối đa trong quá trình khoa học vào hoàn thiện dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi).
Một số hình ảnh tại Hội thảo:
Toàn cảnh Hội thảo
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy phát biểu tại Hội thảo
Các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học tham dự Hội thảo
Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam Phan Xuân Dũng
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi
Ông Trần Thiện Cảnh – Cục trưởng Cục Đường sắt (Bộ Xây dựng)
GS.TS Bùi Xuân Phong - nguyên Chủ tịch Hội Kinh tế và vận tải đường sắt Việt Nam
Ông Đặng Đình Luyến – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội khóa XIII
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy phát biểu kết luận Hội thảo.