Hoạt động chất vấn tại kỳ họp của HĐND được quan tâm, chú trọng đổi mới về hình thức, nội dung, thu hút sự quan tâm, theo dõi của cử tri
Phát biểu tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2023 và triển khai kế hoạch công tác năm 2024, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Nông Y Quang Bkrông cho biết, chất vấn là hình thức giám sát đặc biệt được pháp luật quy định cụ thể tại Điều 60 Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015, Nghị quyết số 594 của UBTVQH. Thông qua chất vấn những vấn đề nổi cộm, bức xúc ở địa phương được giải quyết, đáp ứng tâm tư, nguyện vọng của cử tri, tạo sự đồng thuận và lòng tin của Nhân dân.
Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Nông Y Quang Bkrông
Thời gian qua, hoạt động chất vấn tại kỳ họp được HĐND tỉnh Đắk Nông quan tâm, chú trọng đổi mới về hình thức, nội dung, thu hút sự quan tâm, theo dõi của cử tri và Nhân dân trong tỉnh, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong công tác quản lý nhà nước, tăng cường hiệu lực, hiệu quả giám sát của HĐND tỉnh. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, HĐND tỉnh Đắk Nông tổ chức 04 Phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại các kỳ họp thường lệ. Nội dung chất vấn liên quan đến tất cả các lĩnh vực trong đời sống xã hội, công tác quản lý nhà nước thuộc chức năng quản lý của các Sở, ban, ngành và UBND tỉnh, phiên chất vấn được tổ chức truyền hình, truyền thanh trực tiếp để cử tri theo dõi, giám sát.
Cụ thể, tại các kỳ họp thường lệ, HĐND tỉnh Đắk Nông dành thời lượng cho phiên thảo luận, chất vấn, giải trình chiếm khoảng ½ thời lượng kỳ họp, trong đó, dành ít nhất 01 đến 02 buổi cho phiên chất vấn trực tiếp tại nghị trường. Hình thức chất vấn chủ yếu “hỏi - đáp” đi thẳng nội dung vấn đề, lĩnh vực mà đại biểu quan tâm. Điểm nổi bật trong hoạt động chất vấn ở nhiệm kỳ này là HĐND tỉnh không gửi nội dung câu hỏi trước cho các cơ quan, đơn vị và người trả lời chất vấn để chuẩn bị như các nhiệm kỳ trước đây, mà đại biểu đặt câu hỏi trực tiếp tại Phiên chất vấn nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm, tính chủ động, của các cơ quan đơn vị, góp phần đánh giá kết quả thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao, năng lực cán bộ lãnh đạo quản lý ở địa phương.
Đặc biệt, tại kỳ họp cuối năm 2023, HĐND tỉnh đã dành thời gian thỏa đáng để tiến hành “chất vấn lại ” đối với những nội dung, lĩnh vực đã chất vấn ở các kỳ họp trước, HĐND tỉnh không chọn lĩnh vực, đơn vị cụ thể như các kỳ họp trước, mà đại biểu tham gia chất vấn trực tiếp lãnh đạo UBND tỉnh, các thành viên UBND tỉnh về việc thực hiện các cam kết chất vấn từ đầu nhiệm kỳ đến nay, như: Lĩnh vực của ngành xây dựng, đầu tư phát triển, tài chính, ngân sách, giao thông vận tải, tài nguyên môi trường, nông nghiệp và phát triển nông thôn, giáo dục và đào tạo, y tế, nội vụ, lao động, thương binh và xã hội ….
Nhìn chung, các phiên chất vấn và trả lời chất vấn từ đầu nhiệm kỳ đến nay được Thường trực HĐND tỉnh Đắk Nông chỉ đạo chuẩn bị kỹ lưỡng, tổ chức trang trọng, đúng quy định pháp luật, không khí diễn ra sôi nổi, dân chủ, thẳng thắn, trách nhiệm, thu hút sự quan tâm, theo dõi, đánh giá cao của cử tri và Nhân dân trong tỉnh. Các đại biểu HĐND tỉnh thực hiện khá tốt hoạt động chất vấn, số lượng đại biểu tham gia chất vấn, tranh luận ngày càng nhiều, thể hiện vai trò, trách nhiệm trước cử tri. Giám đốc các sở, ngành và lãnh đạo UBND tỉnh với tinh thần cầu thị, tiếp thu ý kiến, kiến nghị của đại biểu và cử tri nghiêm túc trả lời đầy đủ, giải trình làm rõ nhiều vấn đề, thẳng thắn nhận trách nhiệm và quyết tâm đưa ra các giải pháp tháo gỡ, khắc phục đảm bảo công tác quản lý nhà nước, việc triển khai, thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh có sự nhất quán, hiệu lực, hiệu quả, tạo niềm tin trong Nhân dân.
Các đại biểu tham dự Hội nghị
Bên cạnh những kết quả nêu trên, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Nông Y Quang Bkrông đã chỉ rõ, hoạt động chất vấn tại kỳ họp vẫn còn những hạn chế, khó khăn ảnh hưởng đến hiệu quả, chất lượng hoạt động chất vấn thời gian qua, đó là: Có đại biểu trong suốt cả nhiệm kỳ chưa một lần phát biểu ý kiến chất vấn tại nghị trường; một số ý kiến chất vấn chưa đi sâu vào các vấn đề cụ thể và chưa đưa ra luận cứ thuyết phục, thiếu thông tin về nội dung cần chất vấn; vẫn còn trường hợp chất vấn theo hướng đặt câu hỏi mang tính yêu cầu cung cấp thông tin, làm giảm tác dụng của hoạt động chất vấn; cách trình bày ý kiến chất vấn dài dòng, dàn trải, chưa có trọng tâm, trọng điểm; một số nội dung chất vấn và tranh luận còn nể nang, ngại va chạm; trả lời chất vấn, giải trình một số trường hợp còn vòng vo né tránh, chưa tập trung vào trọng tâm của vấn đề…
Giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả chất vấn tại kỳ họp
Để khắc phục các hạn chế nêu trên và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động chất vấn tại kỳ họp, Thường trực HĐND tỉnh Đắk Nông đề xuất một số giải pháp, trong đó thời gian tới tập trung vào các nội dung cụ thể sau:
Một là, thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQH15 ngày 12/9/2022 của UBTVQH về hướng dẫn hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực, các Ban, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND gắn với việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của HĐND.
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung Hội nghị
Hai là, tăng cường tổ chức bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực, kỹ năng hoạt động cho đại biểu HĐND. Cung cấp kỹ năng chất vấn, tranh luận, nâng cao bản lĩnh của người đại biểu HĐND, khuyến khích đại biểu chủ động nghiên cứu các quy định của pháp luật, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của cử tri và các vấn đề về kinh tế xã hội trọng điểm, nổi cộm, bức xúc đang diễn ra tại địa phương để tích cực thảo luận, chất vấn.
Ba là, nâng cao chất lượng lựa chọn nhóm vấn đề, nội dung chất vấn: Thường trực HĐND tỉnh sớm chỉ đạo chuẩn bị nội dung chất vấn gửi đến các ban, đại biểu HĐND,Tổ đại biểu thảo luận, phân công đại biểu nghiên cứu, thảo luận, lựa chọn kỹ lưỡng các vấn đề lớn, “có tính thời sự” ở địa phương trước khi chất vấn. Tổ đại biểu phân công đại biểu am hiểu về lĩnh vực, nắm rõ nội dung chất vấn, có kỹ năng diễn đạt tốt để tham gia chất vấn tại kỳ họp.
Bốn là, Chủ tọa điều hành phải linh hoạt, phát huy tính dân chủ, cởi mở, thẳng thắn, trách nhiệm. Trên cơ sở nắm chắc nội dung, nhóm các vấn đề quan trọng, bức xúc hoặc nổi cộm, Chủ tọa điều hành gợi mở theo hướng một đại biểu chất vấn và nhiều đại biểu cùng tham gia “truy vấn” thảo luận, khuyến khích tái chất vấn, đối thoại, tranh luận đến cùng và kết thúc đúng lúc để những nội dung chất vấn được làm rõ ngay tại kỳ họp trong thời gian ngắn nhất. Kết thúc phiên chất vấn, kết luận cụ thể từng nội dung chất vấn có thể ban hành nghị quyết hoặc kết luận hoặc văn bản có tính pháp lý để có cơ sở theo dõi, giám sát. Nội dung kết luận thể hiện đầy đủ nội dung, giao trách nhiệm, nhiệm vụ cụ thể từng cơ quan, đơn vị, cá nhân có liên quan giải quyết những vấn đề mà đại biểu HĐND tỉnh chất vấn, yêu cầu thời gian hoàn thành để làm căn cứ giám sát việc thực hiện.
Các đại biểu tại Hội nghị
Năm là, UBND tỉnh chỉ đạo, phân công lãnh đạo các sở, ngành chuyên môn trả lời chất vấn nêu cao vai trò, trách nhiệm trước HĐND và trước cử tri, căn cứ chức năng, nhiệm vụ của ngành và tình hình thực tiễn ở địa phương để trả lời chất vấn và giải trình làm rõ các vấn đề đại biểu quan tâm, đáp ứng nguyện vọng của cử tri. Nội dung trả lời chất vấn phải được chuẩn bị kỹ lưỡng, tập trung đi thẳng vào vấn đề, không kể thành tích. Đặc biệt, phải xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm, giải pháp và thời gian giải quyết.
Sáu là, tăng cường công tác chỉ đạo, theo dõi giám sát việc thực hiện các kết luận, cam kết lời hứa sau phiên chất vấn, phân công các Ban HĐND tỉnh, các Tổ đại biểu, đại biểu theo dõi, giám sát đến cùng việc thực hiện “lời hứa” sau chất vấn và báo cáo kết quả với HĐND tỉnh tại kỳ họp gần nhất nhằm nâng cao trách nhiệm của đối tượng bị chất vấn và đảm bảo vấn đề chất vấn của đại biểu được giải quyết kịp thời./.