Tin tức

CẦN THIẾT HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ DI SẢN VĂN HÓA

13/03/2024

Sáng ngày 13/3, tại Hà Nội, Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội tổ chức Tọa đàm về dự án Luật Di sản văn hóa (sửa đổi). Phó Chủ nhiệm Ủy ban Phan Viết Lượng chủ trì Tọa đàm.

TỌA ĐÀM VỀ DỰ ÁN LUẬT DI SẢN VĂN HÓA (SỬA ĐỔI)

Toàn cảnh Tọa đàm

Tham dự Tọa đàm có: các thành viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cùng các chuyên gia, nhà khoa học nghiên cứu trong lĩnh vực văn hóa, di sản văn hóa.

Thời gian qua, công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa luôn được Đảng ta quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để giữ gìn được những bản sắc văn hóa của dân tộc, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội, lan tỏa các giá trị văn hóa tới bạn bè quốc tế, góp phần nâng cao vị thế quốc gia…Tầm quan trọng, vai trò, vị trí của văn hóa trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa được thể hiện qua các Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, của Quốc hội, của Chính phủ, là cơ sở để các cơ quan chức năng cụ thể hóa, xây dựng được các chính sách bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Qua thảo luận, các đại biểu đều cho rằng, sau hơn 20 năm Luật Di sản văn hóa được ban hành và hơn 10 năm được sửa đổi, bổ sung, sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa đã và đang được Đảng, Nhà nước ta hết sức quan tâm, ngày càng được sự ủng hộ của đông đảo nhân dân ở khắp mọi miền đất nước. Nhờ đó, hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa ngày càng hiệu quả, với những thành tựu đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, trước những yêu cầu và đòi hỏi cấp bách từ thực tế đang diễn ra, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về di sản văn hóa cũng dần bộc lộ một số hạn chế, bất cập cả về nội dung và hình thức trong từng lĩnh vực cụ thể. Do đó, việc tiếp tục sửa đổi, bổ sung Luật Di sản văn hóa là hết sức cần thiết để bắt kịp sự vận động và biến chuyển của xã hội, điều chỉnh, cụ thể hóa được những vấn đề còn vướng mắc, tạo hành lang pháp lý thuận lợi nhất cho các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương, Ủy viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Thị Việt Nga

Theo nhiều ý kiến tại Tọa đàm, dự thảo Luật sửa đổi cần làm rõ vai trò của di sản văn hóa, tập trung vào nội dung phát huy giá trị di sản. Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương, Ủy viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, ở nhiều địa phương, di sản văn hóa chỉ được coi là vật trang trí, không có tác dụng gì trong quá trình phát triển kinh tế địa phương. Từ đó ứng xử với di sản văn hóa chưa được như mong muốn, đầu tư cho văn hóa nhỏ giọt, vì nhiều địa phương ưu tiên tập trung chi đầu tiên phát triển, có hiệu quả ngay lập tức hơn là đầu tư cho di sản văn hóa. Do vậy, Quy định trong dự thảo Luật cần khắc phục điều này.

Còn theo PGS.TS. Đặng Văn Bài, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia, trong thời gian tới nên ưu tiên những di sản sau khi bảo tồn tôn tạo có khả năng thúc đẩy phát triển du lịch, cần nhấn mạnh để thấy rằng di sản không phải chỉ tiêu tiền, mà di sản là tiền. Đồng thời, cần phát huy di sản cho phát triển bền vững.

PGS.TS. Đặng Văn Bài, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia

Bên cạnh đó, PGS.TS. Đặng Văn Bài cho biết, với di sản văn hóa phi vật thể, đôi lúc có dư luận trái chiều là ngành văn hóa đang có hội chứng về di sản. Tuy nhiên, thực tế thấy rằng, di sản văn hóa được đưa vào danh mục kiểm kê, danh mục Di sản văn hóa quốc gia, ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại thì sự quan tâm của cộng đồng, chính quyền địa phương càng ngày càng tăng. Bởi vậy cần thiết có hành lang pháp lý phù hợp. “Việc ghi danh Di sản thế giới cũng thể hiện Việt Nam có đóng góp trở lại với nhân loại, đó cũng là biểu hiện sức mạnh mềm, tăng nguồn lực cho phát triển công nghiệp văn hóa, gia tăng hình ảnh quốc gia trong mắt bạn bè quốc tế.”, PGS.TS. Đặng Văn Bài cho hay.

Nêu quan điểm của mình, TS. Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Thừa Thiên Huế kỳ vọng Luật sửa đổi sẽ có các quy định tạo điều kiện cho hợp tác công tư trong lĩnh vực di sản văn hóa. Thực tế tại Huế và quan sát tại nhiều địa phương cho thấy, hợp tác công tư trong lĩnh vực này rất khó triển khai. Đây là điểm nghẽn lớn và dự thảo Luật cần tháo gỡ để khai thác các loại hình dịch vụ, phục vụ phát triển du lịch. Trong các loại hình di sản, dự thảo Luật cũng bổ sung một số khái niệm như: di sản đô thị, di sản nông thôn, di sản tự nhiên, di sản công nghiệp…

TS. Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Thừa Thiên Huế

Ngoài ra, các đại biểu cũng cho rằng, trên nền tảng công nghệ số, cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về di sản văn hóa, phục vụ công tác lưu trữ, quản lý, nghiên cứu, bảo tồn, khai thác, quảng bá di sản. Do vậy, Luật sửa đổi cũng cần có những quy định mới để tạo hành lang pháp lý điều chỉnh hoạt động bảo vệ, khai thác, sử dụng và phát huy giá trị của di sản văn hóa theo nền tảng công nghệ kỹ thuật số…

Bên cạnh đó, cần đảm bảo hoàn thiện các quy định của pháp luật về di sản văn hóa hiện hành, khắc phục những hạn chế, bất cập về thể chế, tạo cơ sở pháp lý cho bước phát triển mới trong các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa; đảm bảo tính kế thừa, tính thống nhất, đồng bộ giữa Luật Di sản văn hóa với các luật khác có liên quan; tạo điều kiện thuận lợi trong các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đảm bảo hài hòa giữa bảo tồn và phát triển...

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Phan Viết Lượng

Ghi nhận, đánh giá cao ý kiến của các đại biểu, chuyên gia, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Phan Viết Lượng cho rằng, các ý kiến tại cuộc họp sẽ là cơ sở hữu ích giúp Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục trong quá trình thẩm tra dự thảo Luật, đặc biệt là các nội dung liên quan đến di sản văn hóa phi vật thể.

Một số hình ảnh tại Tọa đàm: