KỲ HỌP THỨ 4, QUỐC HỘI KHÓA XV: CHẤT LƯỢNG, TRÍ TUỆ, TRÁCH NHIỆM, ĐỒNG THUẬN CAO
Theo thông lệ các kỳ họp cuối năm Quốc hội sẽ quyết định kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của năm sau với các mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể, cùng với các quyết định về dự toán và phân bổ ngân sách nhà nước cho năm tiếp theo. Tuy nhiên, bối cảnh của năm 2022 – 2023 với nhiều biến động cả trong nước và quốc tế khiến cho biết quyết định vấn đề quan trọng quốc gia vốn đã không dễ dàng lại càng thêm phần khó khăn, đòi hỏi sự phân tích, đánh giá, cân nhắc kĩ lưỡng, nhiều chiều.
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ tại phiên bế mạc Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV
Tại kỳ họp, các báo cáo về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022, dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 đã được Quốc hội xem xét một cách kỹ lưỡng; vui mừng, đánh giá cao những kết quả quan trọng, nổi bật, khá toàn diện đã đạt được cả về phát triển kinh tế, xã hội; đảm bảo quốc phòng, an ninh; an sinh xã hội; chăm sóc người có công và công tác đối ngoại của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đặc biệt của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã góp phần nâng cao vị thế, vai trò, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
Quốc hội khẳng định dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt, kịp thời của Đảng; quyết sách phù hợp, chủ động và giám sát có hiệu quả của Quốc hội; sự chỉ đạo, điều hành sâu sát, quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự đoàn kết, phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành; sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị cùng với sự nỗ lực, phấn đấu của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, chúng ta đã thực hiện thắng lợi, khá toàn diện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022, ước cả năm đạt và vượt 14/15 chỉ tiêu đề ra.
Quốc hội cũng lưu ý, trong những tháng cuối năm 2022 và năm 2023, dự báo tình hình kinh tế và chính trị - an ninh thế giới vẫn diễn biến phức tạp, khó lường. Ở trong nước, áp lực lạm phát, tỷ giá, lãi suất tăng cao; thị trường tiền tệ, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản còn tiềm ẩn rủi ro; hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và người dân còn nhiều khó khăn.
Toàn cảnh phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV
Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu phải giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô trong mọi tình huống; siết chặt kỷ luật, kỷ cương công vụ, tập trung giải quyết căn cơ, có kết quả cụ thể các yếu kém, điểm nghẽn trong giải ngân vốn đầu tư công, trong xử lý các tổ chức tín dụng, các dự án, doanh nghiệp yếu kém, thua lỗ; việc thiếu hụt nguồn cung xăng dầu, tình trạng nghỉ việc, bỏ việc của nhân viên y tế, giáo dục và thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế…; tiếp tục tăng cường công tác phòng, chống dịch bệnh, thiên tai, biến đổi khí hậu; chung sức, đồng lòng, phát huy tinh thần tự cường, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, phấn đấu hoàn thành cao nhất Kế hoạch năm 2022 và 2023, tạo tiền đề để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội cho cả giai đoạn 2021-2025 theo Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng.
Quốc hội đã biểu quyết thông qua các nghị quyết: Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023; Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2023; Nghị quyết về phân bổ ngân sách trung ương năm 2023.
Trong đó, Quốc hội đã đề ra các chỉ tiêu chủ yếu trong phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 gồm: Tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) khoảng 6,5%; GDP bình quân đầu người đạt khoảng 4.400 đô la Mỹ (USD). Tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo trong GDP đạt khoảng 25,4-25,8%. Tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân khoảng 4,5%. Tốc độ tăng năng suất lao động xã hội bình quân khoảng 5,0-6,0%.
Tỷ trọng lao động nông nghiệp trong tổng lao động xã hội đạt 26,2%. Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 68%, trong đó có bằng, chứng chỉ đạt khoảng 27,5%. Tỷ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị dưới 4%. Tỷ lệ hộ nghèo (theo chuẩn nghèo đa chiều) giảm khoảng 1-1,5%.
Các chỉ tiêu tiếp theo là: Số bác sĩ trên 10.000 dân đạt khoảng 12 bác sĩ; Số giường bệnh trên 10.000 dân đạt khoảng 32 giường bệnh. Tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế đạt 93,2% dân số. Tỷ lệ số xã đạt chuẩn nông thôn mới đạt 78%. Tỷ lệ thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn đạt 95%. Tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường đạt 92%.
Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 với tỷ lệ tán thành rất cao
Trước một số ý kiến cho rằng mức tăng trưởng GDP khoảng 6,5% là thấp; đề nghị nghiên cứu xây dựng lại một số chỉ tiêu kinh tế với các kịch bản tăng trưởng ở các mức độ khác nhau. Hay có ý kiến cho rằng, chỉ tiêu tốc độ tăng năng suất lao động chưa khả thi; đề xuất nâng tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) lên khoảng 6-8%. Làm rõ vấn đề này, trình bày Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý và giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội về dự thảo Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc xây dựng kịch bản tăng trưởng, các chỉ tiêu chủ yếu đã được Chính phủ cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng, mục tiêu CPI bình quân năm 2023 khoảng 4,5% để thực hiện mục tiêu tổng quát, tiếp tục ưu tiên giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, sát với tình hình thực tiễn và các dự báo trong nước, quốc tế.
Chỉ tiêu tốc độ tăng năng suất lao động cơ bản phù hợp với mục tiêu tăng trưởng GDP và dự báo về tốc độ tăng lực lượng lao động năm 2023. Việc đặt chỉ tiêu ở mức cao thể hiện quyết tâm của Chính phủ, phấn đấu đạt được mục tiêu đề ra, đồng thời để bảo đảm hài hòa, linh hoạt trong thực hiện các mục tiêu năm 2023, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế khẳng định.
Có thể thấy, qúa trình xem xét và ra quyết định của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội đã có sự phân tích các yếu tố cấu thành tổng cung và tổng cầu của nền kinh tế; các chính sách đã thực thi tác động đến các yếu tố đó. Các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội cũng được gắn chặt với chính sách, công cụ thực thi. Nghị quyết của Quốc hội đã nêu rõ các chính sách và giải pháp trong đó có quyết định phân bổ ngân sách nhà nước hàng năm, bảo đảm việc thực thi kế hoạch kinh tế - xã hội. Mặt khác, Nghị quyết của Quốc hội mặc dù có giá trị pháp lý như luật có tính cưỡng chế pháp luật nhưng không vì thế Quốc hội trói buộc cứng nhắc mà Quốc hội trao cho các cơ quan sự linh hoạt trong điều hành và tổ chức thực thi.
Đại biểu Nguyễn Hải Dũng – Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định
Trao đổi bên hành lang về kết quả của kỳ họp, đại biểu Nguyễn Hải Dũng – Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định cho rằng, để đảm bảo sự an toàn đạt các mục tiêu đề ra thì con số tăng trưởng 6,5% là phù hợp, cùng với đó là kiểm soát tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân khoảng 4,5% cho thấy sự nỗ lực của Chính phủ. Đại biểu cho rằng những chỉ tiêu đề ra là khả quan và quả khi cao và nằm trong “tầm tay” của Quốc hội và Chính phủ.
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu – Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên – Huế khẳng định Quốc hội đã đưa ra quyết sách một cách khẩn trương, kịp thời, đề ra các nhiệm vụ, giải pháp để ổn định kinh tế vĩ mô, hạn chế lạm phát, đặc biệt là giảm phát. Đại biểu nhấn mạnh những giải pháp được đề ra trong Nghị quyết của Quốc hội là những giải pháp mang tính đột phá nhằm thực hiện các chỉ tiêu, mục tiêu đề ra cho thúc đẩy kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, giải quyết các vướng mắc trong phát triển hạ tầng, các vấn đề tồn động trong các doanh nghiệp nhà nước.
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu – Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên – Huế
Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cũng đã có những chia sẻ những giải pháp trọng tâm Chính phủ cần chủ động thực hiện để đạt được kết quả ở mức cao nhất. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, 15 chỉ tiêu chủ yếu cho 2023 và 10 nhóm nhiệm vụ giải pháp đã được Quốc hội thông qua với tỷ lệ tán thành rất cao, thể hiện quyết tâm của Quốc hội và Chính phủ trong bối cảnh khó khăn. Đồng thời nhấn mạnh phải quyết liệt hơn để đảm bảo kiểm soát được lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, nhưng cũng phải thúc đẩy tăng trưởng. Do đó, trong bối cảnh thế giới lạm phát, diễn biến khó lường, thì để thực hiện được mức tăng trưởng GDP 6,5% như đã đề ra cho năm 2023 đòi hỏi cần sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh chỉ rõ, nhóm giải pháp đầu tiên cần chú trọng là kiểm soát tốt COVID-19, giải quyết nhanh những vướng mắc, bất cập, đảm bảo thuốc, vật tư y tế để kiểm soát tốt dịch bệnh cũng như một số loại dịch bệnh mới có thể phát sinh trong thời gian tới; xử lý tốt nhân lực của ngành y tế, nâng cao năng lực y tế cơ sở, dự phòng, đảm bảo sức khoẻ của Nhân dân.
Nhóm giải pháp thứ hai là khi dự báo kinh tế thế giới còn nhiều khó khăn thì trong nước phải theo sát tình hình kinh tế thế giới, đặc biệt là các nền kinh tế lớn, các đối tác thương mại đầu tư có tỷ trọng lớn đối với kinh tế nước ta… để có biện pháp điều hành vĩ mô, chính sách tiền tệ, tài khoá tốt. Nhóm giải pháp thứ ba là thực hiện chuyển đổi mô hình tăng trưởng để khai thác tận dụng cơ hội từ cách mạng công nghiệp 4.0, để thực hiện chuyển đổi sang kinh tế số, kinh tế tuần hoàn. Nhóm giải pháp thứ tư là xử lý các yếu kém nội tại của nền kinh tế ví dụ như là giải ngân vốn đầu tư công.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh
Một nội dung khác được quan tâm tại kỳ họp này là Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2023. Trong đó, giao Chính phủ từ 1/7/2023 thực hiện tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức lên mức 1,8 triệu đồng/tháng. Tăng 12,5% lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội đối tượng do ngân sách nhà nước đảm bảo và hỗ trợ thêm đối với người nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng thấp. Trong bối cảnh còn nhiều khó khăn sau đại dịch COVID-19, đây là những nỗ lực đáng ghi nhận của Quốc hội, Chính phủ, được các đại biểu Quốc hội và cử tri đánh giá cao.
Đại biểu Nguyễn Huy Thái – Đoàn ĐBQH tỉnh Bạc Liêu chia sẻ, ngay sau khi có thông tin Chính phủ trình Quốc hội phương án tăng lương cơ sở cho công chức, viên chức và người lao động, đông đảo cử tri và Nhân dân bày tỏ rất quan tâm đến nội dung này.
Lần tăng lương cơ sở gần nhất là vào ngày 01/7/2019 và do nhiều nguyên nhân, đặc biệt là do ảnh hưởng trầm trọng của đại dịch COVID-19, mức lương cơ sở vẫn giữ nguyên cho đến nay. Theo đại biểu Nguyễn Huy Thái, điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động; đồng thời còn ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả công việc và thậm chí dẫn đến tình trạng nghỉ việc và chuyển việc thời gian qua.
Đại biểu Nguyễn Huy Thái – Đoàn ĐBQH tỉnh Bạc Liêu phát biểu tại hội trường
Đại biểu chia sẻ, trong bối cảnh đất nước ta đang trên đà phục hồi kinh tế sau gần 3 năm tập trung toàn lực chống dịch, cử tri và Nhân dân đánh giá rằng, lần tăng lương cơ sở này là nỗ lực lớn lao của Chính phủ; bởi lẽ, theo ước tính, để tăng thêm 20,8% mức lương cơ sở, Chính phủ phải cân đối khoản tiền lên đến 44 nghìn tỷ đồng. Vừa tạm yên đại dịch, việc điều chỉnh tăng mức lương cơ sở là thấu tình, đạt lý trong sức chống chịu của nền kinh tế, sức chịu đựng của ngân sách và đây là điều rất đáng trân trọng, đại biểu Nguyễn Huy Thái đánh giá.
Có thể thấy rằng, qua mỗi một kỳ họp, với tinh thần tiếp tục đổi mới và luôn tự hoàn thiện, Quốc hội có thêm bài học quý để ngày càng đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thực tiễn và sự kỳ vọng của cử tri, Nhân dân như Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã khẳng định trong phát biểu bế mạc kỳ họp: “Hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII vừa qua đã yêu cầu tập trung thực hiện một số chủ trương, nhiệm vụ quan trọng để tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trong đó nhấn mạnh phải tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội. Tinh thần chỉ đạo đó đã được quán triệt, thực sự lan tỏa, thấm nhuần và được thể hiện đậm nét trong từng quyết sách và hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và từng vị đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp này, để lại những dấu ấn, hình ảnh tốt đẹp đối với cử tri và đồng bào cả nước.”
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu bế mạc kỳ họp
Mặc dù Quốc hội hoạt động không thường xuyên, chỉ họp định kỳ 2 lần/năm và có thể họp bất thường nhưng không vì thế mà những nội dung bàn thảo, những quyết sách của Quốc hội bị lỡ nhịp với thực tiễn mà “hơi thở cuộc sống” được thể hiện rõ nét qua mỗi phát biểu của các đại biểu Quốc hội, qua từng phần thảo luận, tranh luận và cả trong chất vấn. Để từ đó những quyết sách được thông qua với sự nhất trí, đồng thuận cao đã đáp ứng nhu cầu, đòi hỏi của thực tiễn cuộc sống với mục tiêu cao nhất là vì Nhân dân, vì sự phát triển của đất nước.
Sự linh hoạt, kịp thời cũng phần nào được thể hiện qua việc Quốc hội điều chỉnh, bổ sung nội dung chương trình kỳ họp, nhưng vẫn đảm bảo chất lượng và kết thúc thời gian kỳ họp như dự kiến. Đó là kết quả của sự chuẩn bị kỹ lưỡng “từ sớm, từ xa” như Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhiều lần nhấn mạnh. Sự đồng thuận cao trước nhiều nội dung khó, phức tạp, thậm chí nhạy cảm đến từ quá trình bàn thảo dân chủ, khoa học khi mà lãnh đạo Quốc hội có các buổi làm việc với cơ quan chủ trì soạn thảo cũng như thẩm tra, các phiên họp thường kỳ cũng như chuyên đề pháp luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách và sự giải trình, tiếp thu, chỉnh lý kịp thời, trách nhiệm của Chính phủ.
Nhìn vào khối lượng công việc mà kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV đã hoàn thành, có thể thấy rằng, Quốc hội đã lắng nghe tâm tư nguyện vọng của cử tri, Nhân dân, theo kịp với diễn biến thực tiễn để vận dụng tối đa tính linh hoạt, trách nhiệm cao trong hoạt động, khai thác triệt để kinh nghiệm và trí tuệ từ mỗi một đại biểu Quốc hội để tạo nên sức mạnh tổng hợp. Kết quả kỳ họp đã khẳng định trách nhiệm, sự nỗ lực, quyết tâm khắc phục mọi khó khăn để chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo các nội dung trình Quốc hội cũng như các điều kiện bảo đảm và tổ chức kỳ họp theo đúng quy định của pháp luật./.