SỬA ĐỔI LUẬT ĐẤT ĐAI: CHỈ THỂ CHẾ HOÁ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐÃ CHÍN, ĐÃ RÕ
Toàn cảnh Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9/2022
Tuyệt đối không hợp thức hóa vi phạm
Tại Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9/2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Đây là dự án Luật đặc biệt quan trọng, góp phần giải quyết nhiều vướng mắc, bất cập liên quan đến giải quyết khiếu nại, tố cáo của nhân dân trong thời gian qua, có tác động lớn lao đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong thời gian tới. Chính vì vậy, đây được coi là một trong những nhiệm vụ lập pháp trọng tâm trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, được cử tri và nhân dân hết lòng mong đợi.
Tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ đã nỗ lực, khẩn trương, tích cực chuẩn bị hồ sơ dự án Luật Đất đai (sửa đổi); Thường trực Ủy ban Kinh tế đã chủ trì, phối hợp với Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội xây dựng Báo cáo thẩm tra dự án Luật kỹ lưỡng và chi tiết. Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Đất đai; đồng thời nhấn mạnh, việc sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai là nhiệm vụ trọng tâm của công tác xây dựng pháp luật trong nhiệm kỳ với tinh thần vì lợi ích quốc gia, dân tộc, cộng đồng, doanh nghiệp, người dân.
Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý việc sửa đổi luật phải bảo đảm một số nguyên tắc chung. Theo đó, cần bám sát và thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng thành các quy định cụ thể, không nhắc lại tinh thần và lời văn của nghị quyết, đặc biệt là 08 nhóm nội dung về hoàn thiện thể chế, chính sách quản lý và sử dụng đất đồng bộ với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã nêu tại Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. Lưu ý chỉ cụ thể hóa những vấn đề đã chín, đã đủ rõ và đã có quyết sách của Trung ương; những vấn đề chưa đủ rõ, độ chín, chưa có kết luận của Trung ương thì tuyệt đối không đưa vào dự thảo Luật.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra
Một số ý kiến cho rằng, việc xây dựng hoàn thiện dự án Luật này cần bảo đảm nguyên tắc nhất quán trên cơ sở kế thừa các quy định mang tính chất ổn định của pháp luật về đất đai qua các thời kỳ đã được thực tiễn kiểm nghiệm là đúng, không phát sinh vấn đề vướng mắc; đồng thời sửa đổi, bổ sung các quy định để khắc phục các vướng mắc, bất cập trong thực tiễn nhưng phải bảo đảm tính tổng thể, chiến lược, lâu dài; tuyệt đối không hợp thức hóa những vướng mắc nhưng có tính chất vi phạm. Không đưa vào Luật những vấn đề phát sinh trong thực tiễn nhưng mang tính sự vụ, hiện tượng nhỏ lẻ, cá thể. Rà soát các nút thắt, mâu thuẫn, chồng chéo giữa các quy định của pháp luật trong quản lý, sử dụng đất, có phương án xử lý phù hợp, tạo không gian, động lực cho phát triển kinh tế - xã hội, tiếp tục thực hiện tốt việc cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Bên cạnh đó, cần tách bạch rõ để quy định vào Luật quan hệ đất đai mang tính chất công (quan hệ quản lý nhà nước về đất đai; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, đối tượng sử dụng đất; giao đất, cho thuê đất; cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; xác định giá đất; thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư…) và quan hệ đất đai mang tính chất tư (giao dịch góp vốn, chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất…).
Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị tiếp tục lấy ý kiến về dự án Luật, tiếp nhận các thông tin, ý kiến phản biện với tinh thần cầu thị, thực hiện tốt công tác truyền thông nhằm tạo sự đồng thuận rộng rãi trong xã hội. Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, nhất là các vấn đề phức tạp như quy hoạch sử dụng đất, tài chính đất đai, giá đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, cơ sở dữ liệu đất đai, ngân hàng đất nông nghiệp… để xây dựng các quy định phù hợp với chuẩn mực quốc tế và điều kiện của Việt Nam.
Sẽ lấy ý kiến nhân dân về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) vào năm 2023
Sau phiên họp chuyên đề pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành kế hoạch trình Quốc hội xem xét, thông qua dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Yêu cầu được đặt ra tại kế hoạch này là xác định rõ ràng, cụ thể các nội dung công việc, thời hạn, tiến độ hoàn thành và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức có liên quan trong quá trình thẩm tra và hoàn thiện dự án Luật Đất đai (sửa đổi) trình Quốc hội xem xét, thông qua. Việc triển khai các nhiệm vụ phải được tiến hành kịp thời, đồng bộ và hiệu quả; bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức có liên quan. Tham vấn rộng rãi, đầy đủ, thực chất các đối tượng có liên quan.
Kế hoạch cũng nêu rõ các nội dung cần triển khai thực hiện từ kỳ họp thứ tư đến kỳ họp thứ sáu của Quốc hội. Theo đó, hồ sơ dự án luật được gửi đến đại biểu Quốc hội trước ngày 1/10/2022. Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội có trách nhiệm tham gia ý kiến bằng văn bản về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) đối với những nội dung liên quan đến lĩnh vực được giao phụ trách. Văn bản tham gia ý kiến (nếu có) gửi về Thường trực Ủy ban Kinh tế trước ngày 10/10/2022.
.jpg)
Toàn cảnh phiên họp
Ủy ban Kinh tế chủ trì, phối hợp với Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội hoàn thiện báo cáo thẩm tra dự án Luật Đất đai (sửa đổi), gửi đại biểu Quốc hội trước ngày 20/10/2022. Tổng Thư ký Quốc hội tổ chức tổng hợp ý kiến của đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ và hội trường để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội và gửi Chính phủ trước ngày 30/11/2022. Sau đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về những vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Luật tại phiên họp thứ 18 (tháng 12/2022).
Kế hoạch lấy ý kiến nhân dân cũng đã được ban hành, với yêu cầu tổ chức các hình thức thích hợp, tạo điều kiện thuận lợi để các tầng lớp Nhân dân góp ý vào dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân phải được tiến hành rộng rãi, dân chủ, khoa học, công khai; bảo đảm tiến độ, chất lượng, thiết thực và tiết kiệm. Ý kiến đóng góp của Nhân dân phải được tổng hợp đầy đủ, chính xác; phải được nghiên cứu tiếp thu, giải trình nghiêm túc để hoàn thiện dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Kế hoạch cũng nêu rõ, cần lấy ý kiến Nhân dân về toàn bộ dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cũng yêu cầu, việc lấy ý kiến Nhân dân cần có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào một số nội dung lớn của dự án Luật, các vấn đề trong quá trình soạn thảo, Quốc hội thảo luận có nhiều ý kiến khác nhau; các vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích của người dân về đất đai được dư luận quan tâm. Có văn bản về các vấn đề lớn xin ý kiến được trình bày dễ hiểu, kèm theo lý lẽ, lập luận; đối với các vấn đề còn có ý kiến khác nhau có thể nêu 2 phương án để xin ý kiến, nêu rõ ưu điểm, hạn chế của từng phương án. Các hình thức lấy ý Nhân dân gồm, góp ý trực tiếp bằng văn bản; tổ chức hội nghị, hội thảo, tọa đàm; thông qua Cổng thông tin điện tử và các hình thức phù hợp khác.
Về trách nhiệm, cơ quan chủ trì thẩm tra (Ủy ban Kinh tế) phối hợp với cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Tài nguyên và Môi trường) trong quá tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), tổng hợp, giải trình, tiếp thu các ý kiến góp ý và chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật. Thời gian lấy ý kiến Nhân dân được dự kiến trong khoảng từ tháng 1 – 2/2023. Theo nghị trình, Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ được thông qua tại kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023).