Theo Tờ trình dự án Luật Đất đai (sửa đổi), sau gần 10 năm thi hành Luật Đất đai, pháp luật về đất đai đã bộc lộ nhiều hạn chế, thiếu đồng bộ, chồng chéo, mâu thuẫn; một số nội dung quy định chưa rõ ràng, chưa phù hợp; việc phân cấp thẩm quyền trong quản lý đất đai chưa đi đôi với quy định cơ chế bảo đảm quản lý thống nhất của Trung ương; công tác thanh tra, giám sát thi hành pháp luật chưa nghiêm, trong khi chế tài xử lý vi phạm pháp luật về đất đai còn thiếu và chưa đủ mạnh để ngăn chặn các hành vi vi phạm. Hệ lụy của hệ thống pháp luật này là nguồn lực về đất đai chưa được khai thác và phát huy đầy đủ để trở thành nguồn nội lực quan trọng phục vụ phát triển KT-XH. Việc sử dụng đất ở nhiều nơi còn lãng phí, hiệu quả thấp. Nhiều diện tích đất bị thu hồi để thực hiện các dự án đầu tư nhưng tiến độ đầu tư chậm, còn để hoang phí đất đai, gây nhiều bức xúc trong xã hội. Công tác quản lý nhà nước về đất đai còn nhiều hạn chế, bất cập; quy hoạch sử dụng đất chất lượng chưa cao, chưa đồng bộ với các quy hoạch chuyên ngành, tính kết nối liên vùng, liên tỉnh và quản lý quy hoạch, sử dụng đất còn yếu. Các quy định pháp luật hiện hành cũng chưa làm rõ cơ chế thực hiện các quyền định đoạt của Nhà nước với vai trò là đại diện chủ sở hữu đất đai và chưa giải quyết hài hòa về lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư...
Khẳng định đất đai là vấn đề lớn, phức tạp và rất nhạy cảm, tác động trực tiếp đến kinh tế, chính trị, xã hội, sự ổn định và phát triển của đất nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường – cơ quan được giao chủ trì soạn thảo dự án Luật Đất đai (sửa đổi) cũng nêu rõ: việc sửa đổi Luật Đất đai lần này sẽ tiếp tục khẳng định quan điểm đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại đất đã giao cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong quá trình thực hiện các chính sách đất đai; không đặt vấn đề điều chỉnh lại đất nông nghiệp đã giao cho các hộ gia đình và cá nhân. Dự luật xác định đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là tài sản, nguồn lực to lớn của đất nước do đó việc khai thác, sử dụng đất phải hợp lý, hiệu quả và tiết kiệm; phải kiểm soát chặt chẽ việc chuyển đất nông nghiệp, nhất là đất trồng lúa, đất có rừng sang sử dụng vào mục đích khác nhằm bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia, bảo vệ môi trường sinh thái; khuyến khích việc tích tụ ruộng đất, phát triển trang trại, doanh nghiệp nông nghiệp phù hợp với điều kiện của từng vùng. Dự thảo Luật cũng ghi nhận quyền sử dụng đất là một loại hàng hóa đặc biệt; phải bảo đảm hài hòa các lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư; xây dựng cơ chế và có những giải pháp để đất đai trở thành nguồn lực cho sự phát triển của đất nước; sử dụng hiệu quả các công cụ về giá, thuế trong quản lý đất đai nhằm khắc phục tình trạng lãng phí, tham nhũng.
Các đại biểu dự phiên họp cơ bản nhất trí với các nguyên tắc và nội dung sửa đổi Luật Đất đai. Tuy nhiên, một số ý kiến đánh giá dự thảo Luật lần này khá thông thoáng so với Luật hiện hành. Ví dụ quy định về quyền của Nhà nước và quyền của người sử dụng đất trong việc thu hồi đất sử dụng cho các mục đích quốc phòng an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, phát triển kinh tế, thu hồi do vi phạm pháp luật về đất đai, do chấm dứt sử dụng đất... Cho rằng, dự thảo Luật có xu hướng mở rộng quyền của Nhà nước và hạn chế quyền của người sử dụng đất, các ý kiến này đề nghị, cần xác định rất rõ vấn đề này trong Luật sửa đổi, bảo đảm các quy định của Luật phải phù hợp và đồng bộ với việc sửa đổi các nội dung về đất đai trong Hiến pháp tới đây. Về tính cụ thể của các quy định trong dự thảo Luật, nhiều ý kiến nhấn mạnh: chưa có Luật nào mà các văn bản dưới luật lại nhiều và giống mê hồn trận như Luật Đất đai. Do đó, việc sửa đổi lần này, cần cố gắng cụ thể và chi tiết hóa các quy định ngay trong luật, hạn chế đến mức thấp nhất các quy định phải hướng dẫn thi hành bằng các văn bản dưới luật.