Thực hiện Chương trình Kỳ họp thứ 9 Quốc hội Khóa XIV, sáng ngày 15/6, sau khi đại biểu thảo luận về kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2019, tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2020; Phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2018, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình đã giải trình một số nội dung có liên quan. Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển điều hành nội dung làm việc.
Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình cho biết, vụ án Hồ Duy Hải là vụ án xảy ra từ năm 2008, trải qua quá trình tố tụng nhiều cấp, đã được liên ngành thẩm định và trong đoàn giám sát oan sai của Quốc hội năm 2015 cũng đã xem xét vụ án này. Qua sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm và đã đến Chủ tịch nước quyết định.
Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình làm rõ những nội dung đại biểu Quốc hội nêu tại Hội trường.
Tóm tắt vụ án, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình cho biết: Hồ Duy Hải quen 2 cô gái ở Bưu điện Cầu Voi (ấp 5, xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An). Tối 13/01/2008, Hồ Duy Hải đến đây chơi. Cô Nguyễn Thị Thu Vân (sinh năm 1987) đang trực, cô Nguyễn Thị Ánh Hồng (sinh năm 1985) đang nghỉ. Quá trình nói chuyện thì nam, nữ có việc tán tỉnh giữa các bên. Sau đó, Hồ Duy Hải có ý định quan hệ tình dục với cô Hồng nên đã đưa tiền cho cô Vân đi ra ngoài mua trái cây.
Hồ Duy Hải dẫn cô Hồng vào buồng ngủ khiến cô gái phản ứng, đạp vào bụng Hải rồi bỏ chạy. Hồ Duy Hải đuổi theo khiến cô Nguyễn Thị Ánh Hồng ngã gần cái thớt, sau đó Hải cầm thớt đập vào đầu cô gái. Cô Nguyễn Thị Thu Vân sau khi đi mua trái cây về cũng bị Hải sát hại.
Với những chứng cứ như trên, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình cho biết: Thứ nhất là Hồ Duy Hải tự mô tả chính xác đồ vật có trong hiện trường mà bình thường nếu không có mặt ở hiện trường thì không thể mô tả được. Trong đó đáng lưu ý là đồ vật trong phòng ngủ cô Hồng. Bưu điện là nơi công cộng, bên ngoài ai cũng biết nhưng phòng ngủ nếu không có mặt thì không thể biết. Vị trí các đồ vật rời như con gấu, tờ báo, cốc nước... hôm nay để chỗ này, mai để chỗ khác nhưng các vật rời này được Hải mô tả đúng vị trí hôm xảy ra vụ án.
Thứ hai là về diễn biến hành vi. Hồ Duy Hải khai khi sờ soạng cô Hồng không nói gì, nhưng khi đè ra thì bị cô Hồng phản ứng đạp vào bụng. Hiện trường để lại cái áo ngực trên ngực cô gái.
Theo Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình, phản ứng bình thường của người phụ nữ khi ngồi dậy phải sửa lại áo ngực nhưng vì tức thì nên không kịp sửa. Bên cạnh đó là do đập đầu bằng thớt và hiện trường có cái thớt dính máu nằm cạnh đầu cô Hồng. Đỉnh đầu của cô Hồng có một vết thương mà kết luận pháp y xác định do tác động của mặt cứng, phẳng. Đó là sự phù hợp với kết luận của giám định pháp y.
Thứ ba là về giám định pháp y. Âm đạo của cô Hồng có dịch và theo pháp y là do quá trình kích dục từ việc có sự đụng chạm vùng nhạy cảm của cơ thể. Liên quan đến tài sản, Hồ Duy Hải khai sau khi giết hai cô gái có lấy của Bưu điện một số tiền và sim card cùng nữ trang, dây chuyền, vòng tay... của nạn nhân.
Khám nghiệm hiện trường, cơ quan điều tra không thể biết Hồ Duy Hải lấy được gì, nhưng khi bắt được Hải khai lấy được dây chuyền, vòng. Cơ quan điều tra đã hỏi người thân, cha mẹ cô gái thì họ mô tả đúng đồ vật mà hai cô gái có. Bưu điện cũng đã nói rõ mất bao nhiêu tiền, sim card. Có chi tiết rất có giá trị chứng minh là Hồ Duy Hải khai lấy của Hồng dây chuyền có mặt, còn dây chuyền của cô Vân không có mặt dây chuyên. Khám nghiệm hiện trường phát hiện mặt dây chuyền của cô Vân ở trong ngực áo của cô.
Khi cơ quan điều tra yêu cầu Hồ Duy Hải khai nơi tiêu thụ tài sản thì Hải mô tả chính xác địa chỉ bán vàng, bán điện thoại lấy được ở bưu điện. Điều phù hợp nằm ở chỗ Hải khai ở cửa hàng vàng ở quầy này có người lớn tuổi bán, quầy kia có người trẻ tuổi bán. Về giá cả chiếc điện thoại được bán 200.000 đồng cũng phù hợp với thực tế. Người mua khai phương thức thanh toán và giá cả của đồ trang sức cũng phù hợp với phương thức thanh toán mà Hải đã khai.
Hồ Duy Hải khai quá trình bán vàng, do lo sợ bị theo dõi nên không nhìn vào người mua vàng mà nhìn ra ngoài đường xem có ai theo dõi. Người mua khai trùng hợp khi đưa máy tính tiền cho Hải xem để thống nhất mua bán nhưng Hải không nhìn nên họ viết ra giấy. Hồ Duy Hải cũng khai có viết giấy và sau đó vứt đi. Như vậy phù hợp về phương thức thanh toán, giá cả.
Phiên họp toàn thể tại Hội trường Quốc hội sáng ngày 15/6.
Liên quan đến hung khí, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình nhấn mạnh: Khi khám nghiệm hiện trường, cơ quan điều tra không thể biết cái thớt là hung khí, chỉ khi bắt Hải khai dùng thớt đập vào đầu nạn nhân thì cơ quan điều tra mới biết, nhưng khi đó cái thớt đã bị dọn đi. Còn về con dao, Hồ Duy Hải khai dắt trên tường nhà bưu điện nhưng không ai tìm thấy. Sau này, cơ quan điều tra biết có 3 dân phòng vào dọn và thấy có con dao trên tường rơi xuống nhưng họ vứt đi. Cơ quan điều tra cho 3 dân phòng mô tả dao.
Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình nhấn mạnh: Dư luận nói mua dao ở chợ về thay hung khí, nhưng trong hồ sơ chỉ là mua vật tương tự cho Hồ Duy Hải và người liên quan nhận diện có đúng với hiện trường hay không. Và khi để ra một loạt dao thì Hải nhận diện đúng dao mà 3 dân phòng đã vứt đi khi dọn phòng, dù khi Hải khai trước đó không thống nhất, dao lúc ngắn, dài, lúc dày, mỏng.
Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình khẳng định: Hồ Duy Hải có 25 lời khai nhận tội. Lời khai nhận tội đầu tiên do Hải tự viết ra chứ không phải là do một bản cung, viết ra khá chi tiết, không phải là bản hỏi. Ở những thời điểm quan trọng của vụ án thì Hải đều thừa nhận. Khi nhận kết luận điều tra của cơ quan điều tra, Hồ Duy Hải nhận tội, kết luận điều tra là đúng. Khi nhận cáo trạng của Viện kiểm sát, Hồ Duy Hải cũng khẳng định cáo trạng là đúng. Kết thúc phiên tòa phúc thẩm thì gửi đơn cho Chủ tịch nước, Hồ Duy Hải cũng không kêu oan, kể cả sau sơ thẩm cũng thế, chỉ xin giảm nhẹ hình phạt. Còn người kêu oan nhiều nhất lại là mẹ của Hồ Duy Hải ở ngoài xã hội.
Cũng tại phiên giải trình, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình còn làm rõ hơn về nền Tư pháp. Theo đó, báo cáo với Quốc hội, Bộ Chính trị có 2 nghị quyết quan trọng là Nghị quyết số 48 và Nghị quyết số 49. Nghị quyết số 48 về xây dựng pháp luật, Nghị quyết số 49 về cải cách tư pháp. Hiện nay, thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị, chúng ta đang tổng kết 2 nghị quyết quan trọng này. Đến nay, quá trình tổng kết đã khẳng định chúng ta đã đạt được rất nhiều thành tựu quan trọng về cải cách tư pháp và xây dựng pháp luật. Đặc biệt là xây dựng thể chế, tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ, quan hệ quốc tế, xây dựng các thể chế bổ trợ tư pháp và nâng cao chất lượng hoạt động tư pháp trên thực tế.
Vấn đề thứ hai về vụ án Quảng Trị. Nội dung vụ án Quảng Trị, Tòa án Nhân dân Tối cao cũng đã báo cáo Quốc hội tại kỳ họp trước. Sau kỳ họp, đại biểu đề nghị có giám sát và kết thúc kỳ họp, chúng tôi đã chuyển hồ sơ của vụ án đến Ủy ban Tư pháp của Quốc hội. Theo yêu cầu của Ủy ban Tư pháp, Tòa án Nhân dân Tối cao đang chờ đợi ý kiến của Ủy ban Tư pháp. Nếu Quốc hội quyết định giám sát thì Tòa sẽ phục vụ việc giám sát. Còn nếu không giám sát thì Tòa sẽ thụ lý đơn và trả lời đơn theo quy định của tố tụng./.