Trước đó, trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết về việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành dự án thành phần để triển khai Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, ngày 01/6/2017 và ngày 08/6/2017, Quốc hội đã thảo luận tại Tổ và Hội trường về Tờ trình của Chính phủ về việc tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành thành Dự án thành phần. Trên cơ sở ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo các cơ quan hữu quan dự thảo Nghị quyết về nội dung trên và gửi xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội.
Theo đó, đa số ý kiến tán thành sự cần thiết tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án Cảng Cảng hàng không quốc tế Long Thành thành dự án thành phần nhằm đảm bảo tiến độ dự án theo Nghị quyết số 94/2015/QH13 ngày 25/6/2015 của Quốc hội (gọi tắt là Nghị quyết 94); có ý kiến băn khoăn về những hệ lụy nếu Quốc hội không thông qua báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án Cảng Cảng hàng không quốc tế Long Thành trong khi đã thực hiện công tác giải phóng mặt bằng dự án.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc đầu tư Dự án Cảng Cảng hàng không quốc tế Long Thành là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước trong thực hiện đột phá chiến lược về cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Việc nghiên cứu, đánh giá sự cần thiết, địa điểm triển khai, thời gian thực hiện Dự án đã được Chính phủ xem xét thận trọng trong một thời gian dài, khi Quốc hội khóa XIII quyết định chủ trương đầu tư Dự án cũng đã cân nhắc kỹ lưỡng trên nhiều góc độ, nhiều mặt và cũng thấy rõ sự cần thiết của Dự án này. Sự quá tải của Cảng Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và nhu cầu vận tải hàng không ngày càng tăng cao nên việc triển khai Dự án càng trở nên cấp bách hơn.
Do đặc thù công tác giải phóng mặt bằng thường mất nhiều thời gian, phát sinh khó khăn, vướng mắc, làm tăng chi phí nếu quá trình thực hiện kéo dài. Do vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin đề nghị Quốc hội cho phép tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành thành Dự án thành phần để thực hiện trước nhằm bảo đảm tiến độ của Dự án, tiết kiệm chi phí và đáp ứng nguyện vọng của người dân. Với vị trí thuận lợi của Dự án, quỹ đất đã thu hồi sẽ được sử dụng hiệu quả cho các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội.
Các đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết
Về nguồn vốn thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, trên cơ sở số liệu điều tra thông tin, khảo sát sơ bộ và cập nhật đơn giá mới nhất của UBND tỉnh Đồng Nai thì tổng kinh phí khái toán cho công tác giải phóng mặt bằng (bao gồm xây dựng hạ tầng 02 khu tái định cư và khu nghĩa trang) khoảng 23.000 tỷ đồng. Hiện ngân sách đã bố trí 5.000 tỷ đồng trong kế hoạch đầu tư công trung hạn cho công tác giải phóng mặt bằng Dự án, mới đáp ứng 21,7% nhu cầu.
Về đề nghị làm rõ quy mô công tác giải phóng mặt bằng, thu hồi đất một lần cho toàn bộ Dự án, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy: Tại Nghị quyết 94, Quốc hội đã yêu cầu Chính phủ “Xây dựng phương án cụ thể và chỉ đạo tổ chức thực hiện công tác thu hồi đất một lần cho toàn bộ Dự án, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và giải quyết việc làm cho người dân có đất thu hồi; quản lý và sử dụng hiệu quả diện tích đất chưa sử dụng theo quy hoạch được phê duyệt của Dự án”.
Theo Nghị quyết 94, thu hồi đất một lần là tiến hành giải phóng mặt bằng luôn cho cả 3 giai đoạn của Dự án. Việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư một lần cho toàn bộ Dự án sẽ tạo sự đồng nhất về chính sách bồi thường, hạn chế khiếu nại, khiếu kiện của người dân. Bên cạnh đó, người dân trong vùng Dự án cũng mong muốn được di dời để yên tâm đầu tư sản xuất, ổn định cuộc sống tại nơi ở mới vì hiện nay việc sử dụng đất của người dân bị hạn chế, cuộc sống của người dân bị ảnh hưởng kéo dài trên 12 năm bởi quy hoạch của Dự án. Đối với phần diện tích đã giải phóng mặt bằng nhưng chưa xây dựng hạ tầng, cần quản lý chặt chẽ để không bị lấn chiếm, xây dựng phương án khai thác, tránh để hoang hóa, lãng phí đất đai. Vì vậy, trong báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án, đề nghị Chính phủ làm rõ nội dung này.
Biểu quyết tại Hội trường, với 403/449 đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, chiếm tỷ lệ 82,08%, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành dự án thành phần để triển khai Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Nghị quyết này có hiệu lực từ ngày Quốc hội thông qua.