Đề xuất xem xét lộ trình điều chỉnh thuế TTĐB hợp lý và bảo đảm mục tiêu chung
Cần chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt phù hợp để hạn chế tác động tiêu cực tới thị trường
Tại Kỳ họp thứ 9 tới, Quốc hội sẽ tiếp tục thảo luận và xem xét thông qua Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Để tiếp tục cung cấp thông tin phục vụ cho các cơ quan quản lý nhà nước, trước khi dự thảo Luật được Quốc hội thông qua, chiều 4/4, Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA) tổ chức Tọa đàm “Cung cấp thông tin về ngành Nước giải khát và dự thảo Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt (TTĐB)”.
Các đại biểu tham dự Tọa đàm
Một trong những nội dung chính sách được bổ sung mới tại dự thảo Luật TTĐB (sửa đổi) là nội dung “Mở rộng cơ sở tính thuế”, trong đó có quy định “Bổ sung nước giải khát có đường theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế TTĐB” với thuế suất 10% do đây là mặt hàng mới, với mục đích bảo vệ sức khỏe nhân dân, giảm thiểu tình trạng thừa cân, béo phì và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Bà Chu Thị Vân Anh – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Bia – Rượu và Nước giải khát Việt Nam cho biết, khi nghiên cứu các tài liệu liên quan đến dự thảo Luật, đặc biệt là phần thuyết minh đề xuất, nhiều ý kiến cho rằng, cơ quan soạn thảo chưa đánh giá toàn diện các tác động của việc áp dụng các quy định này. Ý kiến của nhiều số chuyên gia và các nghiên cứu khoa học cho thấy, việc áp thuế TTĐB như tại dự thảo Luật chưa đảm bảo đạt được mục tiêu về “ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng thừa cân béo phì”, chưa hiệu quả về điều tiết hành vi tiêu dùng; đồng thời chưa đảm bảo nguyên tắc công bằng của chính sách thuế. Mặt khác, cơ quan soạn thảo cũng chưa có luận giải về cơ sở của việc đề xuất áp dụng thuế suất thuế TTĐB 10% đối với nước giải khát có đường.
Bà Chu Thị Vân Anh - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Bia – Rượu và Nước giải khát Việt Nam
Ngoài ra, với mức thuế quy định như trên, các đại biểu tham dự Tọa đàm cho rằng, cần xem xét cân nhắc kỹ việc bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB, đặc biệt là trong bối cảnh nước ta đang đặt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% và chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế lên đến 56% đối với hàng Việt Nam xuất sang Mỹ.
Xem xét cân bằng giữa các mục tiêu tài chính và động lực kinh tế
Đóng góp ý kiến vào dự thảo Luật Thuế TTĐB (sửa đổi), PGS.TS Nguyễn Quốc Việt - nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) nêu quan điểm: Cần cân nhắc lại lộ trình tăng thuế cho cả ngành bia lẫn nước giải khát (nếu Quốc hội thông qua áp dụng). Trong bối cảnh nền kinh tế vẫn đang trên đà phục hồi, cộng đồng doanh nghiệp vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn và cần nhiều sự hỗ trợ, việc áp thuế TTĐB với các kịch bản cao và áp dụng ngay sẽ tác động mạnh đến ngành đồ uống và đến toàn bộ nền kinh tế.
PGS.TS Nguyễn Quốc Việt - nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách
Việc tăng thuế đột ngột cao có thể làm giảm sức mua của người tiêu dùng, gián đoạn hoạt động kinh doanh và ảnh hưởng hoạt động đầu tư. Điều này sẽ làm ảnh hưởng đến khả năng đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% vào năm 2025 và mức tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo mà Nghị quyết 192/2025/QH15 của Quốc hội đã đề cập.
Với kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, năm 2024, mức thuế 5% là mức khuyến nghị đối với sản phẩm nước giải khát – nhóm sản phẩm lần đầu tiên bị áp thuế TTĐB. So với phương án thuế suất 10%, măc dù vẫn có tác động tiêu cực đến nền kinh tế trên các khía cạnh, mức thuế 5% có mức độ tác động giảm nhẹ hơn nhiều, giảm tác động đối với doanh nghiệp mà vẫn điều tiết được tiêu dùng, nâng cao nhận thức của người dân, đảm bảo mục tiêu thu ngân sách.
Ông Nguyễn Minh Đức – Hội đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ-ASEAN kiến nghị chưa bổ sung nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5gr/100ml vào đối tượng chịu thuế TTĐB vì cơ quan soạn thảo chưa nghiên cứu và đánh giá đầy đủ tác động kinh tế trong bối cảnh rủi ro quốc tế đang gia tăng, mà mới đây nhất là việc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế lên đến 56% đối với hàng Việt Nam xuất sang Mỹ, tác động của việc công cuộc tinh gọn bộ máy quản lý nhà nước ở cả trung ương và địa phương, cùng với mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 8% đang đặt ra nhiều thách thức cho doanh nghiệp. Đồng thời, cũng chưa có cơ sở khoa học chứng minh hiệu quả của sắc thuế này đối với việc điều tiết hành vi tiêu dùng, bảo vệ sức khỏe nhân dân, trong khi lại là một sắc thuế mang tính phân biệt đối xử.
Ông Nguyễn Minh Đức – Hội đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ-ASEAN
Việc áp thuế TTĐB 10% đối với nước giải khát có đường không chỉ tác động tiêu cực đến ngành đồ uống mà còn tác động đến toàn bộ nền kinh tế, làm giảm sức mua của người tiêu dùng và gián đoạn hoạt động kinh doanh. Hội đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ-ASEAN cho rằng, cải cách thuế cần xem xét cân bằng giữa các mục tiêu tài chính và động lực kinh tế. Việc tăng thuế đột ngột có thể làm giảm sức mua, gián đoạn hoạt động kinh doanh và ảnh hưởng hoạt động đầu tư. Điều này đi ngược lại với mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% vào năm 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo theo Nghị quyết NQ192/2025/QH15.
Theo ông Nguyễn Minh Đức, thực tế doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đang đối mặt với gánh nặng chi phí kinh doanh cao, bao gồm: Chi phí tài chính cho Nhà nước ngoài thuế, tuân thủ các quy định giảm phát thải trong nước và quốc tế, trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, và việc đóng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.
Các doanh nghiệp đang rất cần Chính phủ ban hành những chính sách hỗ trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh và khuyến khích tiêu dùng trong nước. Việc bổ sung nước giải khát có đường vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt gây ảnh hưởng tiêu cực tới sự phát triển của doanh nghiệp, tới môi trường đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam.
Với những lý lẽ nêu trên, ông Nguyễn Minh Đức đề nghị Chính phủ trình Quốc hội xem xét lùi thời hạn áp thuế TTĐB đối với mặt hàng nước giải khát có đường tới 1/1/2028 với thuế suất khởi đầu là 5%.
Theo chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV sẽ tiếp tục đóng góp ý kiến, xem xét thông qua dự thảo Luật Thuế TTĐB (sửa đổi). Vì vậy, các doanh nghiệp đều kỳ vọng Quốc hội, Chính phủ cân nhắc áp thuế đối với nước giải khát có đường vào diện chịu thuế trong bối cảnh mới là nước ta đang đặt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% và chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa thông báo áp thuế lên đến 56% đối với hàng Việt Nam xuất sang Mỹ.