TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP CHIỀU 20/11: QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ DỰ THẢO NGHỊ QUYẾT ÁP DỤNG THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP VÀ TỜ TRÌNH GIẢM THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG
Tiếp tục giảm thuế VAT 2% là cần thiết
Tờ trình về dự án Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế VAT cho thấy, để kịp thời ứng phó với diễn biến tình hình kinh tế - xã hội, đồng thời cân nhắc, tính toán phù hợp với điều kiện thực tế, cần triển khai quyết liệt, hiệu quả các giải pháp hỗ trợ về thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất đã ban hành trong năm 2023 và nghiên cứu, đề xuất một số giải pháp về giảm thuế, phí, lệ phí cho năm 2024. Trong đó cần tiếp tục xem xét giảm thuế VAT 2%; Xem xét giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu như đã áp dụng của năm 2023; tiếp tục rà soát giảm mức thuế suất thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu để hỗ trợ sản xuất, kinh doanh trong nước; giảm mức thu một số khoản phí, lệ phí. Trên cơ sở đánh giá kết quả đạt được của giải pháp giảm thuế VAT 2% theo Nghị quyết số 101/2023/QH15, việc tiếp tục thực hiện giảm thuế VAT trong 6 tháng đầu năm 2024 nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân là cần thiết.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc giải trình các vấn đề đại biểu quan tâm
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, mục tiêu xây dựng Nghị quyết về giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) là kích cầu tiêu dùng, phù hợp với bối cảnh kinh tế hiện nay, qua đó thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh sớm phục hồi và phát triển để đóng góp trở lại cho ngân sách nhà nước cũng như nền kinh tế để thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm, Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh nhất trí với sự cần thiết ban hành chính sách để đồng hành cùng Chính phủ trong các giải pháp thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024. Trong báo cáo thẩm tra nêu rõ, trong khi kết quả kích cầu là không rõ nhưng việc giảm thu tác động tiêu cực đến cân đối ngân sách các địa phương là thực tế, nhưng cũng có ý kiến đề nghị Chính phủ cân nhắc thận trọng việc tiếp tục các chính sách miễn, giảm thuế đã thực hiện trong thời gian qua, khi các nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước đang ngày càng khó khăn trong các năm gần đây, thể hiện qua tỷ lệ huy động vào ngân sách nhà nước (trong đó, đặc biệt là tỷ lệ huy động từ thuế và phí) trên GDP đang trên đà suy giảm, năm 2023 và dự kiến cho 2024 đã thấp hơn chỉ tiêu Quốc hội đặt ra; nghĩa vụ trả nợ của Chính phủ dự kiến cho năm 2024 đã tiệm cận mức 25% thu ngân sách nhà nước.
Đại biểu Nguyễn Tạo, đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng
Đa số các đại biểu Quốc hội tán thành với sự cần thiết ban hành chính sách giảm thuế VAT để tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp, người dân, góp phần giảm giá hàng hóa dịch vụ, kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tạo thêm việc làm cho người lao động.Nhiều đại biểu ghi nhận và đánh giá cao thời gian qua Chính phủ đã tập trung chỉ đạo, điều hành một cách rất quyết liệt, căn cơ, đồng bộ theo tinh thần Nghị quyết số 43/2022/QH15 và Nghị quyết số 101/2023/QH15 của Quốc hội
Theo đánh giá của đại biểu Nguyễn Tạo, đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng, 2 lần hỗ trợ giảm thuế VAT 2% đã tác động tương đối tích cực, hiệu quả trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp và người dân từng bước ổn định sản xuất kinh doanh; giúp đời sống của người dân trở lại tương đối bình thường, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện thuận lợi phục hồi và tăng trưởng kinh tế, giúp các doanh nghiệp giảm một phần chi phí sản xuất kinh doanh, góp phần ổn định phát triển kinh tế về lâu dài. Tuy nhiên, nhìn chung doanh nghiệp trong nước trong quá trình phục hồi sản xuất, kinh doanh dự báo hoạt động sẽ tiếp tục gặp nhiều khó khăn hơn, thách thức nhiều hơn, sức ép về lạm phát còn cao, tăng trưởng có thể đạt thấp so với kế hoạch đã được đề ra, do đó cần tiếp tục có các giải pháp cụ thể về chính sách tài chính để thúc đẩy tổng cầu tiêu dùng trong nước trong năm 2024 và các năm tiếp theo.
Do đó, đại biểu Nguyễn Tạo thống nhất cao việc Quốc hội phải ban hành Nghị quyết về giảm thuế giá trị gia tăng tại kỳ họp lần này, với mức giảm là 2% thuế suất VAT với nhóm hàng hóa dịch vụ đang áp dụng với mức thuế là 10% còn 8% trên một số nhóm hàng hóa và dịch vụ, đó là: viễn thông, công nghệ thông tin, hoạt động tài chính, ngân hàng chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động, sản xuất kim loại và sản phẩm kim loại đúc sẵn, ngành khai khoáng, sản xuất than cốc, dầu mỏ, sản xuất về hóa chất, sản phẩm về hóa chất và các sản phẩm hàng hóa và dịch vụ khác chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Đại biểu Nguyễn Tạo cũng đồng tình với quy định thời gian áp dụng của nghị quyết là từ ngày 01/01/2024 đến hết ngày 30/6/2024 và có cơ chế mở ra là sau ngày 30/6/2024 nền kinh tế chung của đất nước vẫn còn gặp nhiều khó khăn và các doanh nghiệp hoạt động còn trở ngại. Việc giao cho Chính phủ có tờ trình căn cứ vào tình hình thực tiễn đề xuất với Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định áp dụng việc giảm thuế giá trị gia tăng và báo cáo lại cho Quốc hội tại kỳ họp gần nhất là cần thiết.
Góp ý về phạm vi áp dụng, đại biểu Dương Khắc Mai, đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông phân tích, dự thảo Nghị quyết quy định phạm vi áp dụng tương tự như Nghị quyết số 43/2022/QH15. Tuy nhiên, bối cảnh ban hành Nghị quyết 43 là thời điểm dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, tác động nặng nề đến phát triển kinh tế - xã hội, nhiều ngành, lĩnh vực bị ảnh hưởng với mức độ khác nhau. Vì vậy, Nghị quyết 43 chỉ giảm thuế VAT cho một số nhóm hàng hóa, dịch vụ đang chịu thuế VAT 10%. Hiện nay, tình hình kinh tế - xã hội đã thay đổi, nhiều ngành, lĩnh vực không được giảm thuế theo Nghị quyết 43 cũng đang rất khó khăn như kinh doanh bất động sản, ngân hàng, chứng khoán... Do đó, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị, đánh giá kỹ lưỡng theo tình hình thực tế hiện nay để quy định về phạm vi áp dụng của dự thảo Nghị quyết cho phù hợp.
Đại biểu Nguyễn Duy Thanh, đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau
Cần cân nhắc áp dụng chung một mức thuế giảm giá trị gia tăng cho tất cả các hàng hóa, dịch vụ
Cũng đồng tình với việc cần thiết giảm thuế VAT, nhưng đại biểu Nguyễn Duy Thanh, đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau vẫn băn khoăn quy định đối tượng áp dụng giảm thuế giá trị gia tăng theo đề xuất của Chính phủ đã loại trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ viễn thông, công nghệ thông tin, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn.
Theo đại biểu Nguyễn Duy Thanh cần cân nhắc áp dụng chung một mức thuế giảm giá trị gia tăng cho tất cả các hàng hóa, dịch vụ có mối quan hệ khắng khít với nhau. Việc phân biệt đối tượng giảm giá trị gia tăng làm ảnh hưởng các quan hệ kinh tế, tạo ra sự bất bình đẳng trên thị trường, có những doanh nghiệp hoạt động đa ngành nghề, đa lĩnh vực nên việc phân biệt đối xử giảm thuế giá trị gia tăng vừa gây khó khăn cho công tác hạch toán, vừa tạo sự phức tạp cho quản lý doanh nghiệp, cả quản lý yếu tố đầu vào, đầu ra của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Thực tế, không ít doanh nghiệp hoạt động trong những sản phẩm dịch vụ bị loại trừ khỏi danh sách đề xuất giảm thuế giá trị gia tăng sẽ gặp nhiều khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm.
Với dự báo khó khăn cho tăng trưởng kinh tế sẽ kéo dài đến hết nửa năm 2024 nên Chính phủ đề xuất thời gian áp dụng giảm thuế giá trị gia tăng dự định chỉ 6 tháng từ ngày 1/1/2024 đến hết ngày 30/6/2024, dự kiến giảm ngân sách nhà nước khoảng 4.175 nghìn tỷ đồng/tháng. Tuy nhiên, kinh tế tài chính quốc tế trong nước năm 2024 sẽ còn bất định kéo dài, diễn biến khó lường và doanh nghiệp trong nước gặp rất nhiều khó khăn cần được trợ lực thực chất. Vì vậy, đại biểu Nguyễn Duy Thanh đề nghị Quốc hội cân nhắc giảm thuế giá trị gia tăng cho cả năm 2024 để tạo nền tảng vững chắc hơn cho phục vụ sản xuất kinh doanh và tiêu dùng. Đây là giải pháp khả thi và hiệu quả trong chính sách hỗ trợ áp dụng trong vài năm gần đây. Giảm thuế giá trị gia tăng cũng thực hiện minh bạch, không hình thức và không khó thực hiện như gói hỗ trợ lãi suất 2%.
Đại biểu Nguyễn Duy Thanh cũng lưu ý Chính phủ khu thực hiện việc giảm thuế giá trị gia tăng là điều đáng mừng, nhưng trong đó có một số doanh nghiệp khi ký kết hợp đồng với các cơ quan sử dụng ngân sách nhà nước, hóa đơn đầu vào 10%, khi chính sách áp dụng còn 8% làm doanh nghiệp mất 2% doanh thu dẫn đến cắt giảm ảnh hưởng đến nguồn thu của doanh nghiệp, nên các cơ quan ban hành hướng dẫn các địa phương để thanh toán 2% giá trị hợp đồng như đã ký trước khi chính sách ban hành.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương
Đồng tình quan điểm của đại biểu cho rằng cần rà soát kỹ các nhóm hàng hóa, dịch vụ được tiếp tục áp dụng chính sách giảm thuế VAT, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương nêu rõ, không nhất thiết phải áp dụng giống danh mục hàng hóa, dịch vụ như năm 2022 và 6 tháng cuối năm 2023 mà cần đánh giá hiệu quả thực chất của chính sách đối với từng loại hình hàng hóa, dịch vụ để bảo đảm chính sách ban hành có tác dụng tốt nhất trong mục tiêu xây dựng Nghị quyết, vừa không ảnh hưởng nhiều đến thu ngân sách nhà nước nói chung và thu ngân sách của các địa phương nói riêng. Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cũng đề nghị cần xem xét tách bạch việc tăng, giảm tổng mức bán lẻ hàng hóa theo quy luật với việc tăng, giảm do tác động của chính sách. Khi tách bạch như vậy, những đánh giá sẽ chính xác hơn để làm tiền đề cho việc xây dựng chính sách tiếp theo.