Dự Phiên họp có Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm, Phó Trưởng đoàn thường trực Đoàn giám sát; Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh, Phó trưởng Đoàn giám sát; các thành viên Đoàn giám sát, khách mời tham gia Đoàn giám sát; đại diện lãnh đạo Văn phòng Quốc hội, lãnh đạo một số đơn vị thuộc Văn phòng Quốc hội.
Toàn cảnh Phiên họp.
Tại Phiên họp, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành, Tổ trưởng Tổ giúp việc, thành viên Đoàn giám sát “Việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” (gọi tắt là 3 Chương trình mục tiêu quốc gia) đã báo cáo kết quả thực hiện của Đoàn giám sát trong thời gian qua; triển khai hoạt động theo Kế hoạch giám sát chi tiết trong thời gian tới; đề xuất, xin ý kiến để thống nhất một số nội dung trọng tâm.
Về công tác tổng hợp đối tượng chịu sự giám sát gửi báo cáo, theo yêu cầu của Đoàn giám sát, Chính phủ gửi báo cáo kết quả thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia đến Đoàn giám sát trước ngày 28/2/2023, nhưng đến ngày 7/3/2023 vẫn chưa có báo cáo gửi đến Đoàn giám sát. Đoàn giám sát cũng gửi văn bản yêu cầu 11 bộ, ngành báo cáo kết quả thực hiện các Chương trình Mục tiêu quốc gia theo chức năng, nhiệm vụ được giao, gửi báo cáo về Đoàn giám sát trước ngày 15/2/2023, nhưng đến ngày 7/3 mới có 9 bộ, ngành gửi báo cáo. Nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cũng chậm gửi báo cáo đến Đoàn giám sát theo thời gian đã nêu trong Kế hoạch giám sát chi tiết. Tính đến ngày 7/3 mới có 48/63 tỉnh gửi báo cáo chung 3 Chương trình mục tiêu quốc gia; 32/51 tỉnh báo cáo về Chương trình Dân tộc thiểu số và Miền núi; 38/63 tỉnh báo cáo về Chương trình nông thôn mới; 38 tỉnh báo cáo về Chương trình giảm nghèo bền vững.
Về công tác chuẩn bị và tài liệu phục vụ giám sát, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành cho biết, Tổ giúp việc đã tham mưu cho lãnh đạo Đoàn giám sát ban hành Quyết định phân công thành viên Đoàn giám sát và đại biểu mời tham gia Đoàn giám sát; phân công nhiệm vụ chi tiết Tổ giúp việc Đoàn giám sát. Tổ giúp việc cũng có văn bản gửi Tổ trưởng các Tổ công tác làm việc với các bộ, ngành và địa phương và đề nghị giới thiệu danh sách chuyên gia của Tổ công tác, xây dựng kế hoạch chi tiết làm việc với các bộ, ngành, địa phương gửi Tổ công tác để báo cáo lãnh đạo Đoàn công tác chỉ đạo, điều hòa chung.
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành, Tổ trưởng Tổ giúp việc, thành viên Đoàn giám sát trình bày báo cáo kết quả thực hiện của Đoàn giám sát trong thời gian qua.
Báo cáo với lãnh đạo Đoàn giám sát về tài liệu phục vụ giám sát, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Nguyễn Lâm Thành cho biết, Tổ giúp việc đã thống kê, lựa chọn danh mục tài liệu liên quan phục vụ chuyên đề giám sát và gửi thành viên Đoàn giám sát tra cứu, sử dụng. Đối với báo cáo của các bộ, ngành, địa phương, Tổ giúp việc cũng đưa lên thư mục của Đoàn giám sát để các thành viên và những đại biểu quan tâm khai thác, nghiên cứu; đồng thời có văn bản gửi các Tổ trưởng Tổ công tác tại bộ, ngành, địa phương chỉ đạo, tổ chức nghiên cứu nhanh các báo cáo, tóm tắt những phát hiện chính gửi Tổ giúp việc trước ngày 20/3 để tổng hợp, báo cáo Đoàn giám sát.
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành cũng báo cáo về kế hoạch làm việc với các bộ, ngành, địa phương. Về nội dung làm việc, Tổ giúp việc đề nghị cần chuẩn bị kỹ lưỡng trên cơ sở yêu cầu của giám sát chung, nghiên cứu kỹ các nội dung báo cáo để gửi, chọn lọc những vấn đề cần được kiểm chứng; những tồn tại, vướng mắc và nguyên nhân trong điều hành, tổ chức thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt chỉ rõ những bất cập trong các Điều, khoản của cơ chế, chính sách. Từ đó, đề xuất các khuyến nghị, giải pháp, sửa đổi nội dung chính sách cụ thể….
Qua nghiên cứu tài liệu phục vụ hoạt động giám sát và làm việc bước đầu của một số tổ công tác, các đại biểu đã góp ý thêm về nội dung, cách thức tiến hành giám sát; đồng thời nêu các vấn đề nổi lên trong quá trình triển khai hoạt động giám sát và đề xuất, kiến nghị hoàn thiện hoạt động giám sát.
Một số ý kiến nêu thực tế việc ban hành văn bản hướng dẫn quá chung chung nên địa phương khó thực hiện, đặc biệt là cơ chế lồng ghép vốn của các Chương trình mục tiêu quốc gia. Có xu hướng ban hành quá nhiều văn bản hướng dẫn thi hành chi tiết, tăng cường phân cấp phân quyền nhưng nhiều thủ tục hành chính khiến các địa phương khó phân bổ vốn. Các địa phương đều có ban chỉ đạo chung về 3 Chương trình mục tiêu quốc gia nhưng cơ chế phối hợp vẫn chưa có sự kết nối.
Nhiều ý kiến cho rằng, hoạt động giám sát cần tập trung đánh giá, phát hiện những bất cập về thể chế chính sách để đề xuất giải pháp sửa đổi, bổ sung. Qua giám sát cần đánh giá, kiểm chứng việc ban hành văn bản hướng dẫn thi hành; kiểm chứng nhận định đánh giá của các địa phương có thực sự chính xác. Trong quá trình phân tích báo cáo, cần phân loại chính sách nào thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chính sách nào thuộc thẩm quyền quyết định của Chính phủ và các bộ ngành. Đồng thời, chỉ ra được những bất cập trong thiết kế chủ trì của 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, công tác phối hợp trong chỉ đạo điều hành, công tác điều phối…
Có ý kiến đề nghị Đoàn giám sát có văn bản khen ngợi các bộ, ngành, địa phương gửi báo cáo đúng tiến độ; đồng thời phê bình, nhắc nhở những đơn vị chưa gửi báo cáo để đảm bảo sự nghiêm túc, chấp hành đúng theo tiến độ giám sát do Đoàn giám sát đề ra…
Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm, Phó Trưởng đoàn thường trực Đoàn giám sát đánh giá cao Tổ giúp việc chuẩn bị tốt các công việc cụ thể của Đoàn giám sát. Đây lần đầu tiên Quốc hội tiến hành giám sát giữa kỳ đối với 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện của cả 3 Chương trình. Qua ý kiến tại phiên họp cho thấy, kết quả thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia theo cam kết của Chính phủ trước Quốc hội còn nhiều hạn chế và vướng mắc. Các ý kiến sau phiên họp cũng giúp cho các Tổ công tác tập trung vào trọng tâm giám sát trong quá trình làm việc với bộ, ngành, địa phương.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm cho biết, mặc dù trong quá trình giám sát đã tiến hành đôn đốc nhưng vẫn còn tình trạng chậm gửi báo cáo; đề nghị lãnh đạo Đoàn giám sát có hình thức nhắc nhở, phê bình đảm bảo kỷ cương trong hoạt động giám sát của Quốc hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Trưởng Đoàn giám sát phát biểu kết luận Phiên họp.
Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Trưởng Đoàn giám sát cho biết, phiên họp đã diễn ra với tinh thần làm việc nghêm túc, khẩn trương, trách nhiệm; đề nghị Tổ giúp việc tiếp thu tối đa ý kiến đại biểu tại Phiên họp.
Đoàn giám sát đánh giá cao công tác tham mưu triển khai hoạt động giám sát chuyên đề này của Tổ giúp việc, các đoàn công tác, Tổ công tác, đặc biệt là cơ quan thường trực, thành viên Đoàn giám sát đã chủ động, thực hiện đúng quy định của luật, chỉ đạo của lãnh đạo Đoàn giám sát. Kể từ Phiên họp thứ Nhất đến nay, việc triển khai của Đoàn giám sát tích cực và đúng hướng cả về nội dung, thời gian, đối tượng và phương pháp triển khai.
Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh trọng tâm hoạt động giám sát là thể chế chính sách và chỉ đạo điều hành của từng chương trình và việc lồng ghép 3 Chương trình mục tiêu quốc gia; khảo sát và đánh giá kết quả bước đầu để minh họa cho việc ban hành chính sách đã phù hợp hay chưa; đề xuất sửa đổi thể thế chính sách thuộc thẩm quyền của từng cơ quan (Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành, UBND tỉnh). Trọng tâm giám sát được xác định rõ ràng, đúng hướng nên bước đầu có tác động đến đối tượng chịu sự giám sát kể cả Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương. Mặc dù đây là chuyên đề giám sát rộng, liên quan đến nhiều đối tượng, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, hộ nghèo ở cả 3 miền, Phó Chủ tịch Quốc hội tin tưởng nếu triển khai đúng nghị quyết, kế hoạch đề ra sẽ mang lại kết quả tích cực.
Nhấn mạnh tinh thần của hoạt động giám sát là đồng hành cùng Chính phủ để tháo gỡ khó khăn, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ quá trình giám sát cần sử dụng tổng hợp kết quả báo cáo giám sát của nhiều cơ quan ban ngành; giám sát với tinh thần minh bạch, công khai, tiếp thu ý kiến phản hồi của địa phương, doanh nghiệp, người dân, chuyên gia để hoàn thiện báo cáo giám sát.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cũng đề nghị thành viên Đoàn giám sát, Tổ giúp việc kịp thời báo cáo với lãnh đạo Đoàn giám sát những vấn đề có liên quan để trao đổi, thống nhất; giao Tổ giúp việc tham mưu xây dựng dự thảo Kết luận Phiên họp, trong đó biểu dương cơ quan đơn vị thực hiện đúng tiến độ và phê bình, nhắc nhở đôn đốc các bộ, ngành, địa phương chậm gửi báo cáo; xây dựng báo cáo bước đầu trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp tháng 4 tới…
Đối với kế hoạch làm việc với 11 bộ ngành và 15 địa phương, Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý chuẩn bị kỹ, chọn lọc vấn đề nghiên cứu, kiểm chứng, đánh giá vướng mắc về thể chế chính sách, về công tác chỉ đạo điều hành; Rà soát 71 văn bản Chính phủ đã ban hành và 2 văn bản chưa ban hành theo quy định tại Nghị quyết Quốc hội; Đồng thời làm rõ bất cập, đề xuất giải quyết các vướng mắc, tồn tại.
Cổng Thông tin điện tử giới thiệu một số hình ảnh:
Toàn cảnh Phiên họp thứ hai Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội về “Việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030”.
Thượng tướng Trần Quang Phương – Phó Chủ tịch Quốc hội, Trưởng Đoàn giám sát chủ trì Phiên họp.
Các đại biểu tham dự phiên họp.
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh, Phó Trưởng Đoàn giám sát đề nghị sớm có Báo cáo kết quả bước đầu trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội; hy vọng qua báo cáo bước đầu sẽ thúc đẩy Chính phủ, các bộ ngành đẩy nhanh tiến độ thực hiện kiến nghị của Đoàn giám sát; thể hiện tinh thần đồng hành, tháo gỡ khó khăn cho Chính phủ và các bộ ngành.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Lâm Văn Đoan góp ý thêm về nội dung, cách thức tiến hành giám sát; đồng thời nêu các vấn đề nổi lên trong quá trình triển khai hoạt động giám sát.
Các đại biểu phát biểu tại Phiên họp.
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Cao Thị Xuân đề nghị khen ngợi đối với bộ, ngành địa phương gửi báo cáo đúng tiến độ và nhắc nhở bộ, ngành, địa phương chậm gửi báo cáo.
Đại biểu Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, thành viên Đoàn giám sát phát biểu về cách thức, nội dung tiến hành giám sát.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm, Phó Trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát cho biết, mặc dù trong quá trình giám sát đã tiến hành đôn đốc nhưng vẫn còn tình trạng chậm gửi báo cáo; đề nghị lãnh đạo Đoàn giám sát có hình thức nhắc nhở, phê bình đảm bảo kỷ cương trong hoạt động giám sát của Quốc hội.
Thượng tướng Trần Quang Phương – Phó Chủ tịch Quốc hội, Trưởng Đoàn giám sát phát biểu kết luận Phiên họp thứ hai, Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội về 3 Chương trình mục tiêu quốc gia.