Đại biểu Bùi Thanh Tùng – Đoàn ĐBQH Tp. Hải Phòng đưa ra quan điểm
Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Bùi Thanh Tùng – Đoàn ĐBQH Tp. Hải Phòng - chỉ ra rằng, dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng là một trong những dự án trọng điểm về giao thông khu vực phía bắc. Dự án được khởi công ngày 19/5/2008 và hoàn thành đưa vào khai thác toàn bộ vào ngày 25/12/2015. Có thể nói, sau hơn ba năm đưa vào hoạt động với lưu lượng tăng gấp 2, 3 lần, mỗi ngày bình quân 35000 lượt xe, chiếm 5% tổng lưu lượng tuyến Hà Nội - Hải Phòng, cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đã thực sự trở thành động lực cho phát triển kinh tế - xã hội vùng trọng điểm Bắc Bộ; tạo điều kiện phát triển các khu công nghiệp, các khu đô thị; các ngành kinh tế, dịch vụ, du lịch và cụm cảng biển trọng điểm phía bắc. Tuyến cao tốc này không chỉ đo đếm bằng kinh tế mà còn có hiệu ứng tích cực cho việc phát triển kinh tế - xã hội của cả một vùng.
Cũng theo đại biểu Bùi Thanh Tùng, từ khi dự án bắt đầu triển khai đến nay đã được 10 năm, các khoản Nhà nước cam kết hoàn trả cho nhà đầu tư theo Quyết định số 746 của Thủ tướng Chính phủ năm 2015 đến nay vẫn chưa thực hiện. Khoản chi giải phóng mặt bằng VIDIFI đã vay Ngân hàng Phát triển Việt Nam 4.069 tỷ đồng để chuyển toàn bộ cho các địa phương thực hiện giải phóng mặt bằng từ năm 2008 - 2010, trong đó Hà Nội là 892 tỷ đồng, Hưng Yên 788 tỷ đồng, Hải Dương 992 tỷ đồng và Hải Phòng 1397 tỷ đồng. Do chưa được cấp tiền nên VIDIFI vẫn đang phải tiếp tục vay Ngân hàng Phát triển Việt Nam các khoản vay tham gia hỗ trợ của nhà nước theo cam kết với lãi suất bình quân 10%/năm, riêng tính phí lãi vay phát sinh thêm do khoản hỗ trợ giải phóng mặt bằng khoảng trên 800 tỷ đồng. Từ năm 2015 đến nay, nếu các khoản hỗ trợ của Nhà nước đối với dự án theo quyết định 746/QĐ-TTg không được tạo điều kiện để cấp kịp thời sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy như tiền lãi phát sinh do khoản hỗ trợ giải phóng mặt bằng chưa được cấp lên đến trên 800 tỷ đồng và tiếp tục chậm sẽ dẫn đến phá vỡ phương án tài chính của dự án. Việc không trả được các khoản vay nợ nước ngoài đến hạn đã được Chính phủ bảo lãnh ảnh hưởng đến các cam kết của Chính phủ đối với nhà tài trợ vốn nước ngoài, ảnh hưởng đến uy tín môi trường đầu tư tại Việt Nam, trong khi Dự án đã được 6 định chế tài chính và ngân hàng quốc tế cho vay. Bên cạnh ảnh hưởng trực tiếp tới VIDIFI, thực tế địa phương, việc chậm trả vốn này ảnh hưởng đến trách nhiệm của VIDIFI cũng như chính quyền các địa phương nơi tuyến đường cao tốc đi qua. Đối với các nhà thầu phụ là các doanh nghiệp tham gia các tiểu dự án giải phóng mặt bằng như xây dựng khu tái định cư, công trình hoàn trả tại các khu vực tuyến cao tốc đi qua và ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của người dân. Mặc dù đã triển khai dự án đường cao tốc 3 năm nhưng nhiều kiến nghị của người dân hiện nay đang tiếp tục giải quyết.
Đại biểu Bùi Thanh Tùng phân tích, quan điểm ưu tiên vốn bố trí để thực hiện việc trả các nghĩa vụ của ngân sách liên quan đến trả nợ giải phóng mặt bằng đối với dự án đã hoàn thành cũng được khẳng định trong nhiều Nghị quyết của Quốc hội như Nghị quyết số 46, Nghị quyết số 29, Nghị quyết số 52, Nghị quyết số 71 của Quốc hội khóa XIV. Tuy nhiên, đại biểu băn khoăn giữa phương án trình của Chính phủ với Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính, Ngân sách có những điểm chưa đồng thuận, đề nghị Quốc hội nghiên cứu, xem xét, cân đối trong khoản ngân sách 10.000 tỷ từ nguồn vốn vay điều chỉnh giảm nguồn vốn dự kiến bố trí cho các dự án quan trọng quốc gia của kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016 - 2020 tỷ lệ kinh phí phù hợp, hợp lý để bố trí cho dự án này, giúp tháo gỡ khó khăn cho chủ đầu tư và các địa phương nơi đường cao tốc đi qua theo cam kết của Chính phủ.
%20copy.jpg)
Đại biểu Bùi Văn Xuyền – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình phát biểu
Cũng quan tâm về vấn đề này, đại biểu Bùi Văn Xuyền – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình bày tỏ sự đồng tình với Tờ trình của Chính phủ là chi cho đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng 4.069 tỷ như đại biểu Hoàng Thanh Tùng đã phân tích, đại biểu Bùi Văn Xuyền chỉ ra rằng, dự án này đã đi vào hoạt động từ 2015 và cũng là một trong những dự án trọng điểm quốc gia, nếu để kéo dài ra nữa, chắc chắn doanh nghiệp sẽ rất khó khăn, kể cả Chính phủ cũng phải trả số nợ đã nêu là trên 800.000 tỷ. Do đó, đại biểu đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội có thể chấp nhận cho điều chỉnh phương án của Chính phủ về nội dung này.
Giải trình về nội dung này tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nêu rõ, về khoản 4.000 tỷ của VIDIFI, đây là khoản cam kết của Chính phủ mà đã xác định là nợ của Trung ương thuộc ngân sách phải trả và Nghị quyết của Bộ Chính trị đã có ý kiến về vấn đề này. Chúng ta chậm ngày nào sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp ngày đó. Nếu Quốc hội thấy tỷ lệ để trả nợ cao quá thì trên cơ sở trách nhiệm của mình, Bộ Kế hoạch và Đầu tư hoàn toàn chấp hành ý kiến của Quốc hội sẽ xem xét, rà soát để giành ưu tiên cho một số công trình cấp bách hay xử lý một số công việc khác, một phần trả cho VIDIFI, cho đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, chứ không sử dụng hết 4.000 tỷ./.