Tiếp và làm việc với đoàn có Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Hải Quân – Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM cùng các nhà khoa học đang tham gia công tác giảng dạy, nghiên cứu tại Đại học Quốc gia TPHCM.
Quang cảnh Hội nghị
Báo cáo với đoàn công tác, Tiến sĩ Thái Thị Tuyết Dung – Phó Trưởng ban phụ trách Ban Thanh tra – Pháp chế, Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh (ĐHQG-HCM) cho biết, Đại học Quốc gia hoạt động theo mô hình 02 cấp gồm: Cấp Đại học Quốc gia có 02 đơn vị điều hành hoạt động khoa học và công nghệ gồm Hội đồng khoa học và Đào tạo Đại học Quốc gia – Hồ Chí Minh và Ban Khoa học công nghệ; Cấp các Trường đại học thành viên và đơn vị trực thuộc. 08 Trường Đại học thành viên đóng vai trò hạt nhân trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và chuyển giao tri thức. Mỗi trường đại học có phòng phụ trách nghiên cứu khoa học để phát huy thế mạnh của mình, góp phần tạo nên hệ sinh thái KH&CN đa dạng và toàn diện.
ĐHQG-HCM đã phát triển được đội ngũ cán bộ khoa học, quản lý trình độ cao, thu hút và đào tạo nhiều nhà khoa học đầu ngành có uy tín lớn trong và ngoài nước ở nhiều lĩnh vực. Tính đến năm 2024, số cán bộ giảng dạy của ĐHQG-HCM là 3.023 người trong đó có khoảng 1.620 cán bộ đạt trình độ từ tiến sĩ trở lên (34 Giáo sư, 328 Phó Giáo sư, 1.255 Tiến sĩ).
Đại diện Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh báo cáo với Đoàn công tác
Về tình hình thực hiện Luật Khoa học và công nghệ, Tiến sĩ Thái Thị Tuyết Dung cho biết, bất cập hiện nay của ĐHQG-HCM là thiếu cơ chế, chính sách hỗ trợ để thu hút và giữ chân các nhà khoa học, giảng viên có trình độ cao; cơ chế khuyến khích giảng viên, sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học. Kinh phí đầu tư cho nghiên cứu khoa học chưa đáp ứng so với nhu cầu cán bộ nghiên cứu; cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho nghiên cứu khoa học và đào tạo còn hạn chế. Thiếu cơ chế, chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư cho hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Thủ tục hành chính liên quan đến các hoạt động thẩm định giá, chuyển giao tài sản là sản phẩm của nhiệm vụ KH&CN, thanh quyết toán tài chính nhiệm vụ KH&CN, đăng ký sở hữu trí tuệ còn nhiều mâu thuẫn, chồng chéo giữa các Luật liên quan. Chưa có sự phân cấp, phân quyền trong quản lý hoạt động KH&CN (trao quyền tự chủ cho tổ chức KH&CN công lập; phân cấp quản lý các chương trình KH&CN quốc gia giữa Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ chuyên ngành; giữa Trung ương và địa phương; giữa các nhiệm vụ Khoa học và Công nghệ cấp bộ, cấp cơ sở ở viện nghiên cứu/trường đại học).
Tiến sĩ Thái Thị Tuyết Dung – Phó Trưởng ban phụ trách Ban Thanh tra – Pháp chế, Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh
Góp ý vào dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Tiến sĩ Thái Thị Tuyết Dung kiến nghị về tổ chức Khoa học và công nghệ tại Điều 37. Cụ thể cần lưu ý một số tổ chức Khoa học và Công nghệ ngoài công lập do cá nhân thành lập, sau khi đăng ký hoạt động hầu như không triển khai các hoạt động Khoa học và Công nghệ mà chủ yếu thực hiện các dịch vụ khác. Đồng thời, cũng có hiện tượng một số tổ chức không đăng ký hoạt động được dưới loại hình tổ chức khác đã vận dụng để chuyển hướng sang đăng ký thành lập tổ chức Khoa học và Công nghệ do có điều kiện đơn giản hơn và sau đó hoạt động dịch vụ tư vấn giáo dục, thậm chí vi phạm pháp luật trong quá trình hoạt động.
Liên quan đến quy định về tổ chức khoa học và công nghệ công lập và cơ sở giáo dục đại học công lập tại Điều 43, TS Thái Thị Tuyết Dung đề xuất bổ sung quy định về kinh phí hoạt động Khoa học và Công nghệ của cơ sở giáo dục đại học công lập hoặc quy định tổ chức khoa học và công nghệ công lập bao gồm cả cơ sở giáo dục đại học công lập để có cơ sở trích kinh phí cho các hoạt động Khoa học và Công nghệ.
Về nhân lực Khoa học & Công nghệ và Đổi mới sáng tạo trong Điều 51, Tiến sĩ Thái Thị Tuyết Dung cho rằng, quy định này chưa phù hợp nhân lực tham gia hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ không phải là cán bộ nghiên cứu, nghiên cứu viên (bao gồm cán bộ quản lý Khoa học và Công nghệ, cá nhân hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ độc lập, kỹ thuật viên, cán bộ hành chính, cán bộ quản lý tham gia công việc trực tiếp liên quan đến các dự án nghiên cứu và phát triển…). Trong từng chương trình, đề tài cần có nhân lực hỗ trợ nghiên cứu thực sự chuyên nghiệp để giúp các nhà nghiên cứu chuẩn bị các hồ sơ, giấy tờ, kiểm soát tài chính, chi tiêu. Vì vậy, TS Thái Thị Tuyết Dung đề xuất bổ sung những đối tượng này cũng được xem là nhân lực hoạt động Khoa học & Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.
PGS-TS Vũ Hải Quân – Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM góp ý đề xuất Dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo
Góp ý vào dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, PGS.TS Vũ Hải Quân – Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM đề nghị nên trao một số quyền cho Đại học Quốc gia TPHCM. Cụ thể, nên trao cho ĐHQG-HCM quyền về ngân sách, tuyển dụng nhân tài để tạo động lực cho khoa học, công nghệ phát triển.
Liên quan đến quy định thuế suất 2% PGS.TS Vũ Hải Quân cho rằng vẫn còn nhiều ý kiến chưa được đồng thuận. PGS. TS Vũ Hải Quân cho rằng, giáo dục là phi lợi nhuận mà đã phi lợi nhuận thì sao phải đánh thuế. Còn nếu phải trích lại 2% thì nên dùng cho đầu tư phát triển khoa học công nghệ hơn là trích nộp nhà nước dưới dạng thuế.
Liên quan đến các quy định về hợp tác quốc tế, Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM đề nghị nên có sự cân nhắc đẩy mạnh mời chuyên gia nước ngoài về đào tạo để lực lượng đội ngũ tri thức cùng đơn vị có thể tham gia; đề xuất giảm học phí cho những chương trình khoa học trọng điểm cấp quốc gia; phân bổ ngân sách trên cơ sở rà soát lại những dự án cụ thể, phù hợp với tình hình thực tiễn; Bổ sung việc chấp nhận rủi ro trong khoa học, công nghệ và đổi mới và hướng giải quyết cụ thể.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan phát biểu
Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nêu rõ, phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia, là điều kiện tiên quyết để nước ta phát triển giàu mạnh, đưa đất nước phát triển bứt phá, hùng cường trong kỷ nguyên mới. Nhấn mạnh, Nghị quyết 57-NQ/TW đã đặt ra những định hướng lớn, nhưng điều quan trọng hơn là làm sao để Nghị quyết đi vào cuộc sống, tạo ra bước ngoặt thực sự trong nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo. Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cần thúc đẩy nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo đóng góp ngày càng hiệu quả vào phát triển kinh tế - xã hội, xứng đáng là hạt nhân của khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông TP. Hồ Chí Minh.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh sớm hoàn thiện báo cáo để gửi Ban soạn thảo và Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội tổng hợp. Đây là cơ sở phục vụ cho việc đóng góp ý kiến Dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo sắp tới.