Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển điều hành phiên họp Ảnh: Lâm Hiển
Tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XIV đã xem xét, cho ý kiến về Dự án Luật Chuyển giao công nghệ (sửa đổi). Thực hiện sự chỉ đạo của Ủy ban thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã phối hợp với Bộ Khoa học và công nghệ - Cơ quan chủ trì soạn thảo, đại diện Thường trực Ủy ban Pháp luật và một số cơ quan hữu quan nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật theo ý kiến của các vị Đại biểu Quốc hội thảo luận ở Tổ và Hội trường.
Trình bày báo cáo một số vấn đề lớn trong tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Chuyển giao công nghệ (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng cho biết, về thẩm định công nghệ trong các dự án đầu tư (Chương II), có ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng thời gian vừa qua công tác quản lý công nghệ nhập khẩu vào nước ta chưa được chặt chẽ, thiếu sự phối hợp đã dẫn đến tình trạng nhiều công nghệ, thiết bị lạc hậu, tác động xấu đến sức cạnh tranh của nền kinh tế, gây ô nhiễm môi trường. Có ý kiến đề nghị phải thẩm định công nghệ tất cả các dự án; đề nghị thẩm định các dự án thuộc các chương trình trọng điểm quốc gia, dự án sử dụng vốn nhà nước có giá trị trên 100 tỷ đồng; quy định cụ thể việc thẩm định công nghệ phải thông qua Hội đồng thẩm định, thành phần chuyên gia tham gia Hội đồng thẩm định, quy trình, thời gian thẩm định, trách nhiệm của Hội đồng thẩm định; đề nghị bổ sung quy định trách nhiệm của các cơ quan có liên quan trong kiểm tra, giám sát việc chuyển giao công nghệ trong quá trình triển khai, thực hiện đối với tất cả các dự án, đặc biệt là các dự án có vốn đầu tư nước ngoài.
Nghiên cứu tiếp thu các ý kiến đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường và Ban soạn thảo nhất trí cho rằng hoạt động chuyển giao công nghệ là vấn đề rất quan trọng vì vị thế của một quốc gia gắn chặt với trình độ công nghệ của quốc gia đó. Tuy nhiên, một số ngành, lĩnh vực vẫn sử dụng công nghệ lạc hậu; chúng ta vẫn chuyển giao công nghệ thông qua mua máy móc, thiết bị phần lớn đã lạc hậu 2 - 3 thế hệ là chính, không đi kèm với giải pháp, quy trình, bí quyết kỹ thuật... Do đó, rất cần thiết có các giải pháp thẩm định, kiểm soát luồng công nghệ nhập khẩu vào nước ta để ngăn chặn công nghệ cũ, công nghệ lạc hậu, công nghệ gây ô nhiễm môi trường, công nghệ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người đồng thời, không làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, kinh doanh của Việt Nam và yêu cầu của cải cách hành chính.
Bên cạnh đó, một số ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng quy định của Luật Đầu tư năm 2014 chưa tạo điều kiện cho việc thẩm định công nghệ trong các dự án đầu tư một cách chặt chẽ, có hiệu quả vì thời gian thẩm định hồ sơ đầu tư còn ngắn.
Tiếp thu ý kiến này, dự thảo luật đã quy định khi thẩm định công nghệ đối với các dự án có công nghệ phức tạp, đòi hỏi phải lấy ý kiến chuyên gia nước ngoài trong quá trình thẩm định thì được gia hạn gấp 2 lần thời gian thẩm định so với thời gian thẩm định của các dự án không có nội dung công nghệ phức tạp (Điều 16 Dự thảo Luật).
Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ phát biểu tại phiên họp
Cho ý kiến về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, theo điều 13 của dự thảo Luật, không phải tất cả các dự án chuyển giao công nghệ đều được thẩm định, như vậy là không phù hợp với Luật Đầu tư, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Khoa học và công nghệ. Do đó, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc quy định theo hướng tất cả các dự án sử dụng công nghệ được chuyển giao thì đều phải thẩm định.
Về thời gian thẩm định, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đối với những dự án công nghệ phức tạp, lần đầu tiên chuyển giao công nghệ với Việt Nam, việc thời gian thẩm định kéo dài là phù hợp. Tuy nhiên, nên làm rõ thêm những công nghệ phức tạp cụ thể là công nghệ gì.
Đồng quan điểm trên, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ nhấn mạnh, Ban soạn thảo cần làm rõ thêm những công nghệ phức tạp cụ thể là công nghệ gì để được ưu tiên, tránh lạm dụng. Trên cơ sở đó để có được những đánh giá đúng, gia hạn thời gian thẩm định và tránh những lợi dụng trong vấn đề ưu tiên.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị rà soát lại về thời gian thẩm định công nghệ để phù hợp với quy định tại Luật Đầu tư. Tuy nhiên cần nhấn mạnh trong luật này về thời gian thẩm định đối với những công nghệ phức tạp, hiện đại, chuyển giao từ nước ngoài.
Phát biểu kết kuận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển yêu cầu cơ quan thẩm tra cùng cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát để đảm bảo thống nhất với các Luật như Luật Ngân sách, Luật Thuế, Luật Đầu tư, Luật Thương mại, Luật Khoa học và công nghệ, Luật Cạnh tranh. Đồng thời, cần đảm bảo tính khả thi, tính cụ thể, tránh quy định chung chung. Sau khi rà soát xong, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường gửi báo cáo cho các Đoàn đại biểu Quốc hội để xin ý kiến, tiếp tục tiếp thu trước khi trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIV.