Sáng 23.8, dưới sự điều khiển của Phó chủ tịch QH Uông Chu Lưu, UBTVQH đã cho ý kiến về dự án Luật Phòng, chống mua bán người.
Tờ trình dự án Luật Phòng, chống mua bán người do Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trình bày cho biết, hiện còn nhiều ý kiến khác nhau về phạm vi điều chỉnh của dự án Luật: dự án Luật cần điều chỉnh việc phòng, chống mua bán người (bao gồm cả mua bán người có tổ chức, mang tính chuyên nghiệp và mua bán người đơn lẻ) hay chỉ điều chỉnh các hành vi buôn bán người có tổ chức? Cơ quan soạn thảo cho rằng, hành vi buôn bán người thực chất cũng là mua bán người, nhưng với quy mô lớn và tính tổ chức, chuyên nghiệp cao hơn. Nếu dự án Luật chỉ phòng, chống các hành vi buôn bán người thì sẽ bỏ sót các hành vi mua bán người đơn lẻ. Vì vậy, để bảo đảm tính toàn diện và triệt để trong đấu tranh phòng, chống mua bán người, dự án Luật điều chỉnh cả hành vi mua bán người đơn lẻ và hành vi buôn bán người quy mô lớn. Xuất phát từ phạm vi điều chỉnh của dự án Luật, cơ quan soạn thảo đề nghị lấy tên gọi là dự án Luật Phòng, chống mua bán người thay vì Luật Phòng, chống buôn bán người.
Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật Phòng, chống mua bán người do Ủy viên UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Thu Ba trình bày nêu rõ: Thường trực Ủy ban Tư pháp nhất trí với tên gọi và phạm vi điều chỉnh của dự án Luật. Tuy nhiên, cần mở rộng phạm vi điều chỉnh của dự án Luật theo hướng bổ sung các nội dung về việc xử lý đối với các hành vi mua bán người và các hành vi vi phạm khác trong phòng, chống mua bán người nhằm bao quát hết được những nội dung cần điều chỉnh. Về khái niệm “mua bán người”, Thường trực Ủy ban Tư pháp nhận thấy, việc giải thích như dự thảo Luật đã thu hẹp phạm vi của tội mua bán người được Bộ luật Hình sự quy định. Những hành vi mua bán người được quy định trong Bộ luật Hình sự là những hành vi cấu thành tội phạm, trong khi đó các hành vi liên quan đến mua bán người rất đa dạng, có tính chất và mức độ nguy hiểm khác nhau. Do đó, với tính chất là đạo luật chuyên ngành về phòng, chống mua bán người, dự án Luật cần quy định đầy đủ, cụ thể tất cả các hành vi mua bán người, các hành vi vi phạm khác liên quan tới mua bán người. Đồng tình với quan điểm này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận đề nghị, cần có một điều quy định về các hành vi mua bán người, kể cả hành vi cấu thành tội phạm, các hành vi đồng phạm của tội mua bán người, các hành vi vi phạm pháp luật trong phòng, chống mua bán người… Việc xác định hành vi mua bán người rất phức tạp. Nếu không quy định rõ các hành vi mua bán người thì sẽ khó khăn trong việc xây dựng các biện pháp phòng ngừa và xử lý.
Các Ủy viên UBTVQH cơ bản tán thành về mối tương quan giữa nội dung phòng và chống trong dự thảo Luật với quan điểm lấy phòng ngừa là chính, còn nội dung chống chỉ quy định ở chừng mực hợp lý. Dự thảo Luật cần tăng cường các biện pháp phòng ngừa, trên cơ sở đó gắn với nội dung chống đã được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật khác như Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự... Tuy nhiên, theo Chủ tịch Hội đồng dân tộc K’sor Phước, dự thảo Luật vẫn còn lẫn lộn giữa phòng và chống, chưa rõ chỗ nào là phòng, chỗ nào là chống. Nên thiết kế các biện pháp phòng và chống rành mạch, rõ ràng hơn. Bên cạnh đó, việc phòng, chống mua bán người đã được quy định trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác. Cần rà soát, làm rõ mối quan hệ giữa dự án Luật với các văn bản pháp luật liên quan để tránh chồng chéo, trùng lắp.
Một số Ủy viên UBTVQH còn băn khoăn về tính khả thi của các quy định hỗ trợ nạn nhân. Trưởng Ban Dân nguyện Trần Thế Vượng cho rằng, quy định UBND xã nơi nạn nhân đến khai báo thực hiện việc hỗ trợ ban đầu trong trường hợp cần thiết, hỗ trợ tiền tàu xe, tiền ăn trong thời gian đi đường để nạn nhân trở về nơi cư trú… là chưa khả thi vì trong thực tế ngân sách của UBND xã hầu như rất hạn hẹp. Cần quy định trong trường hợp nào thì nạn nhân được hỗ trợ và có các mức hỗ trợ cụ thể. Cùng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách Phùng Quốc Hiển cho rằng, việc hỗ trợ nạn nhân là cần thiết nhưng phải có phạm vi nhất định, bảo đảm phù hợp với khả năng ngân sách nhà nước cũng như ngân sách của địa phương.
Buổi chiều, dưới sự điều khiển của Phó chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên, UBTVQH đã cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.
Theo Tờ trình của Chính phủ, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm chỉ sửa đổi, bổ sung những nội dung quan trọng để giải quyết các vấn đề bức thiết nhất, góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm, nhằm phát triển thị trường này ổn định; đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho đối tượng thi hành luật. Dự thảo Luật bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về việc cho phép cung cấp dịch vụ qua biên giới; phân loại nghiệp vụ bảo hiểm thành 3 loại hình gồm: nhân thọ, hưu trí tự nguyện và phi nhân thọ, chăm sóc sức khỏe; sửa đổi theo hướng cho phép áp dụng Luật Kinh doanh bảo hiểm khi có quy định của Luật khác về cùng một nội dung liên quan đến hoạt động kinh doanh bảo hiểm.
Thẩm tra sơ bộ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm, Ủy viên UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Hà Văn Hiền nêu rõ: về cơ bản các quy định của Luật hiện hành đang phù hợp với những yêu cầu của hoạt động kinh doanh bảo hiểm, tạo điều kiện cho phát triển nhanh cả về số lượng và quy mô của doanh nghiệp. Tuy nhiên, do hoạt động cung cấp dịch vụ bảo hiểm qua biên giới có liên quan đến việc chuyển tiền tệ từ trong nước ra nước ngoài thông qua thanh toán phí bảo hiểm, cũng như dòng tiền từ nước ngoài vào Việt Nam thông qua thanh toán bồi thường tổn thất, nên Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị: Chính phủ cần sớm xây dựng các điều kiện cung cấp dịch vụ này để tránh thất thoát ngoại tệ và thất thu thuế. Hiện nay nhiều Tổng công ty, Tập đoàn kinh tế thành lập các công ty bảo hiểm và thực hiện kinh doanh bảo hiểm nội bộ doanh nghiệp đã làm giảm tính cạnh tranh hoặc gây ra hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh. Do vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị cần bổ sung các quy định về việc hình thành, hoạt động của loại hình doanh nghiệp bảo hiểm này.
Các Ủy viên UBTVQH cơ bản tán thành với nhiều nội dung được chỉnh sửa, bổ sung trong dự thảo Luật. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Phùng Quốc Hiển đề nghị Ban soạn thảo làm rõ: Vì sao chỉ sửa đổi 15 nội dung, nhưng lại có đến 4 nội dung quan trọng được giao Chính phủ hướng dẫn thi hành? Trong khi đó, để hạn chế tình trạng doanh nghiệp bảo hiểm lẩn tránh trách nhiệm với người mua như hiện nay, các nội dung này cần được quy định cụ thể ngay trong Luật. Trưởng ban Dân nguyện Trần Thế Vượng cho rằng, nội dung nào có thể quy định cụ thể cần cố gắng đưa vào dự thảo Luật, chỉ trong trường hợp bất đắc dĩ mới giao Chính phủ ban hành hướng dẫn thi hành. Một số Ủy viên UBTVQH đề nghị, Ban soạn thảo cần tiếp tục rà soát, nghiên cứu để quy định cụ thể tiêu chí, định mức, tỷ lệ tái bảo hiểm khi được nhượng lại; các loại hình bảo hiểm; điều kiện cấp phép… nhằm vừa giúp thị trường bảo hiểm phát triển ổn định, vừa bảo vệ quyền lợi của người dân.
Nhiều Ủy viên UBTVQH đề nghị, Ban soạn thảo cần tiếp tục nghiên cứu để bổ sung quy định về thành lập, sử dụng và cơ chế an toàn cho Quỹ bảo vệ cho người mua bảo hiểm. Bởi nếu doanh nghiệp phá sản thì quỹ này sẽ được sử dụng theo quy định của Luật Phá sản, khó có thể bảo vệ quyền lợi của người mua bảo hiểm. Như vậy, để bảo vệ quyền lợi cho người mua bảo hiểm thì cần có một cơ quan khác thực hiện trách nhiệm này, không thể trông chờ vào ý thức của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm. Hơn nữa, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Thu Ba, thời gian qua, nhiều Luật đã ban hành đều có quy định về việc thành lập quỹ, nhưng đến nay hiệu quả sử dụng, tính khả thi hay có khó khăn gì cho doanh nghiệp khi phải lập thêm các quỹ trích lập từ doanh thu đều chưa được tổng kết.