PGS.TS HOÀNG VĂN TÚ: NHIỀU CẢI TIẾN, ĐỔI MỚI THIẾT THỰC TRONG CÔNG TÁC LẬP PHÁP
Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV
Theo ý kiến của đại biểu Quốc hội, thời gian qua, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan, tổ chức hữu quan đã đề cao trách nhiệm, nỗ lực khắc phục khó khăn, chủ động, tích cực, có nhiều cải tiến, đổi mới thiết thực, hiệu quả trong công tác xây dựng pháp luật, góp phần đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng xây dựng, ban hành luật, pháp lệnh, nghị quyết, kịp thời thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đặc biệt là ứng phó, xử lý kịp thời những vấn đề đặt ra, phát sinh trước, trong và sau đại dịch COVID-19.
Trên cơ sở Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị, Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Đề án Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan hữu quan với tinh thần lập pháp chủ động đã phối hợp chặt chẽ, hiệu quả, tập trung chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện, trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua số lượng lớn luật, pháp lệnh, nghị quyết, hoàn thành toàn bộ chương trình lập pháp đề ra, bảo đảm yêu cầu về tiến độ, chất lượng, góp phần quan trọng từng bước hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển, tăng cường bảo đảm quyền con người, quyền công dân, phục vụ có hiệu quả yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, hội nhập quốc tế, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Bên cạnh đó, các vị đại biểu Quốc hội cũng cho rằng vẫn còn những bất cập, hạn chế cần được quan tâm khắc phục trong thời gian tới. Trong đó, một số ý kiến đại biểu đề nghị cần đẩy nhanh tiến độ, kịp thời ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành.
Đại biểu Thái Thị An Chung – Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An
Theo đại biểu Thái Thị An Chung – Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, quy trình xây dựng luật, pháp lệnh đã được triển khai một cách bài bản, công phu, từ khâu lập chương trình đến soạn thảo, thẩm tra xem xét, cho ý kiến, thảo luận, tiếp thu, chỉnh lý và thông qua. Các luật, pháp lệnh của Quốc hội ban hành dần dần đã khắc phục được tình trạng luật khung, luật ống. Tuy nhiên, vì nhiều lý do khách quan vẫn còn nhiều điều khoản của luật giao cho Chính phủ hoặc các cơ quan chức năng khác như Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, các bộ, ngành quy định chi tiết hoặc hướng dẫn thi hành.
Do đó, đại biểu đề nghị các cơ quan được giao trách nhiệm cần phải đẩy nhanh tiến độ ban hành các văn bản quy định chi tiết hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh. Mặt khác, trong quá trình triển khai thi hành luật, pháp lệnh vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc do chưa có sự thống nhất trong nhận thức và áp dụng pháp luật. Vì vậy, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội tăng cường công tác giải thích luật để tạo thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện và đảm bảo tính thống nhất trong áp dụng pháp luật.
Quan tâm tới nội dung này, đại biểu Nguyễn Văn Huy – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình, mặc dù Nhà nước ta đã ban hành được nhiều văn bản pháp luật mới và sửa đổi, bổ sung nhiều văn bản pháp luật hiện hành, song hệ thống pháp luật vẫn chưa đồng bộ, chưa hoàn chỉnh. Tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn trong hệ thống văn bản pháp luật vẫn là điều cần phải được quan tâm, chú trọng. Điều đáng lưu ý là trong các văn bản pháp luật còn nhiều quy định mang tính nguyên tắc chung, chưa cụ thể để áp dụng thi hành được ngay mà còn phải ban hành nhiều văn bản để cụ thể hóa hướng dẫn thi hành. Trong khi đó việc ban hành các văn bản này thường rất chậm, không kịp thời nên pháp luật chậm đi vào đời sống.
Đại biểu Nguyễn Văn Huy – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình
Đại biểu Nguyễn Văn Huy cũng chỉ ra rằng, trong áp dụng thực thi tồn tại tình trạng nhiều cách hiểu, cách làm khác nhau dẫn đến một thực trạng khác là địa phương thì ra văn bản hỏi bộ thì bộ trả lời đề nghị địa phương thực hiện theo quy định của pháp luật,...
Thực tiễn cho thấy, cùng một hệ thống quy định pháp luật nhưng giữa các bộ, ngành, địa phương thực hiện thì đem lại nhiều kết quả rất khác nhau. Để việc xây dựng luật, pháp lệnh được đồng bộ, pháp luật nhanh chóng đi vào đời sống, đại biểu tỉnh Thái Bình kiến nghị Quốc hội, Chính phủ giao nhiệm vụ cho các cơ quan chuyên môn để trong chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, việc xây dựng chính sách pháp luật của các dự án luật phải cơ bản hoàn thành cùng với việc thông qua chương trình.
Bên cạnh đó, đại biểu cũng kiến nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành hình thành rõ ràng những cơ chế, chính sách ngay trong các đề xuất xây dựng luật, pháp lệnh. Đồng thời xem xét, duyệt và chịu trách nhiệm về các chính sách trong các dự án luật, pháp lệnh được đưa vào chương trình để Quốc hội thông qua chương trình, đồng thời cũng phê chuẩn các chính sách do Chính phủ đề xuất và từ đó thì có điều kiện để giám sát việc luật hóa các chính sách trong các dự án luật, pháp lệnh được sát hơn. Điều đó cũng góp phần thực hiện phương châm lập pháp chủ động, vào cuộc từ sớm, từ xa.
Theo quy định, khi ban hành luật thì đồng thời nghị định, thông tư cũng phải ban hành và điều này đã được Quốc hội khóa XIII quy định trong Nghị quyết số 67/2013/QH13, trong đó nhấn mạnh khi Chính phủ trình dự thảo luật phải kèm theo dự thảo nghị định. Thời gian qua một số luật khi trình Quốc hội đã thực hiện được điều này, tuy nhiên vẫn còn một số luật khi trình vẫn thiếu các dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành. Đồng thời, có tình trạng luật đã được thông qua vẫn chờ nghị định hướng dẫn thi hành. Điều này gây lãng phí lớn, bởi luật không đi vào cuộc sống,... Do đó, cần khắc phục triệt để tình trạng nợ đọng văn bản hướng dẫn thi hành, đảm bảo pháp luật ban hành được thực thi nghiêm minh, phát huy hiệu quả trong thực tiễn./.